De Tweede Kamer verzoekt het Kabinet om bij de verantwoording over het jaar 2023 aandacht te besteden aan resultaatbereik in relatie tot onderuitputting, als gevolg van bijvoorbeeld arbeidskrapte. In deze bijlage wordt de totale onderuitputting gepresenteerd. Daarbij worden de grootste en/of belangrijkste meevallende realisaties apart toegelicht. De overige meevallende realisaties worden in de post «overige meevallers» toegelicht.
post | bedrag | percentage1 |
|---|---|---|
Aanpak Ondermijning | ‒ 95.181 | ‒ 0,5% |
Versterking vreemdelingenketen | ‒ 71.387 | ‒ 0,4% |
Jeugdbescherming en jeugdsancties | ‒ 31.326 | ‒ 0,2% |
intra- en extramurale sanctie uitvoering | ‒ 25.449 | ‒ 0,1% |
Samenwerkingsverbanden asielketen | ‒ 21.422 | ‒ 0,1% |
NIDOS - opvang | ‒ 18.064 | ‒ 0,1% |
Politie | ‒ 16.994 | ‒ 0,1% |
Overig Bestuur, informatie en technologie | ‒ 11.897 | ‒ 0,1% |
Schadefonds Geweldsmisdrijven (SGM) | ‒ 11.382 | ‒ 0,1% |
Aanpak criminaliteitsfenomenen | ‒ 10.862 | ‒ 0,1% |
Overig Opsporing en vervolging | ‒ 8.880 | 0,0% |
Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen | ‒ 7.224 | 0,0% |
Verkeershandhaving OM | ‒ 5.334 | 0,0% |
Overige onderuitputting en overschrijding | 49.715 | 0,3% |
Totaal | ‒ 285.687 | ‒ 1,6% |
Aanpak ondermijning
De meevaller bij de aanpak ondermijning betreft voor € 51 mln. onderbesteding in verband met de arbeidsmarktproblematiek. Dit betreft een lagere instroom of hoger verloop bij organisaties als de Dienst Justitiële inrichtingen, het Openbaar Ministerie, de Belastingdienst, de Douane, de FIOD, de KMar en NSOC. Het resterende deel van de meevaller bij de aanpak van ondermijning betreft de onderstaande posten:
– DG Ondermijning heeft een deel van de loon- en prijsbijstelling 2022/2023 niet uitgekeerd, aangezien er bij het indienen van de plannen al rekening was gehouden met het gestegen prijspeil, dit betreft € 17 mln.
– De Nationale Politie heeft € 13,5 mln. geretourneerd in verband met de transitie van het Multidisciplinair Interventieteam naar de Nationale Samenwerking tegen Ondermijnende Criminaliteit (NSOC), wat een scherpere focus tot gevolg had. De eerder ter beschikking gestelde middelen (tot en met 2022) zijn hierdoor niet volledig benut en geretourneerd.
– Tot slot is in totaal € 13,5 mln. niet besteed door vertraging in planvorming of vertraagde wetgeving. Dit betreft meerdere kleinere bedragen in diverse projecten.
Versterking Vreemdelingenketen
Een deel van de geraamde uitgaven op dit instrument zijn gedaan via een ander instrument in de begroting (€ 18 mln. bijdragen medeoverheden, SPUKS en € 14,1 mln. overige subsidies). Daarnaast is de onderuitputting met name een gevolg van:
– Terugkeergelden BIM (€ 4,4 mln): Vanaf eind mei 2023 is vanuit J&V structureel € 6,8 mln. ter beschikking gesteld om in het kader van migratiepartnerschappen in te zetten op het verbeteren van terugkeer, het tegengaan van irreguliere migratie en beschermen van migranten. Omdat projectideeën voor het MPP o.a. voortkomen uit diplomatieke dialogen met partnerlanden en onderhevig zijn aan een zorgvuldig interdepartementaal consultatie- en beoordelingsproces, was er na het aangaan van de raamovereenkomst in september 2023 onvoldoende tijd om het budget binnen het begrotingsjaar volledig aan te wenden,
– Overlast (€ 5,5 mln): De onderuitputting is met name veroorzaakt doordat in het laatste kwartaal van 2023 veel verplichtingen zijn aangegaan waarvan de uitbetaling van facturen in 2024 plaatsvindt,
– Proces Begeleiding Locaties (€ 11 mln.): Het PBL concept is nog volop in ontwikkeling. Op dit moment is er één PBL die operationeel is. Voor de rest lopen er diverse gesprekken met gemeenten over het realiseren van een PBL,
– Afhechting Seamless Flow (€ 9 mln.): nog niet tot uitbetaling gekomen omdat de betrokken partijen nog geen overeenstemming op alle punten hebben bereikt over de afhechting van Seamless Flow,
– Mensensmokkel en General Aviation (€ 6 mln.): de middelen zijn ontvangen, maar de eerste structurele bestedingen komen pas in 2024 aan de orde,
– Een meevaller vanuit EU-subsidies (€ 4,5 mln.)
Jeugdbescherming en jeugdsancties
Bij Voorjaarsnota 2023 heeft het kabinet € 43 mln. in 2023 en € 50 mln. structureel beschikbaar gesteld voor versterking van de jeugdbescherming. Het Rijk en de VNG hebben in oktober 2023 een akkoord bereikt over een landelijk tarief jeugdbescherming; het Rijk draagt hieraan vanaf 2024 € 30 mln. per jaar structureel bij (Verzamelbrief jeugdbescherming d.d. 18 oktober 2023). De minister voor Rechtsbescherming is voornemens de resterende structurele middelen (€ 20 mln.) aan te wenden voor o.a. kwaliteitsverbetering bij de Raad voor de Kinderbescherming (RvdK) en verbetering van de rechtsbescherming. In 2023 is bij Suppletoire begroting Prinsjesdag € 9,5 mln. naar de RvdK gegaan voor het terugdringen van de wachtlijsten. Verdergaande investeringen zijn in 2023, bovenop bestaande verbetermaatregelen, zoals de subsidieregeling voor workloadverlaging bij de Gecertificeerde Instellingen (GI’s) en de zij-instroomregeling voor de GI’s, niet mogelijk gebleken. Om nog in 2023 tot een rechtmatige besteding te komen van de middelen die bij voorjaarsnota (VJN) 2023 aan de JenV-begroting zijn toegevoegd, is een voorwaarde dat deze middelen daadwerkelijk in 2023 door de GI’s worden uitgegeven. Gezien de tijd die het vergt om nieuwe medewerkers aan te trekken, te begeleiden en op te leiden, was dat geen realistische optie meer, mede gezien de signalen dat niet alle GI’s de reeds beschikbaar gestelde subsidie voor 2023 volledig konden inzetten. Het resterende bedrag voor 2023 is derhalve vrijgevallen.
Intra- en extramurale sanctie uitvoering
Een meevaller van € 8 mln. is ontstaan door vertraging in de uitvoering bij de derde tranche van de Wet Straffen en Beschermen (het raadplegen van slachtoffers bij re-integratieverlof) en de taakoverdracht van het OM en het CJIB voor het informeren van slachtoffers in de tenuitvoerlegging. Omdat de impact hiervan groot is, wordt de implementatie in stappen uitgevoerd en treedt de derde tranche van de wet op een later moment in werking om tot een zorgvuldige uitvoering te komen.Daarnaast wordt de tijdelijke oplossing van de levensloop regeling met DJI verlengd, en er nog geen structurele oplossing is waar wel middelen voor gereserveerd waren (€ 4 mln.). Ook is er met name een onderuitputting als gevolg van vertraging in de uitvoering van een aantal projecten. Het project Direct Betalen kent een lagere realisatie dan geraamd, mede door een technische belemmering in de betaling van voorfinanciering. Ook waren er middelen gereserveerd voor de opvolging van een evaluatie op traject evaluaties in de Forensische Zorg. De uitkomsten van de evaluatie zouden oorspronkelijk 1e kwartaal 2023 bekend zijn en dan zouden eventuele benodigde vervolgacties in de loop van 2023 tot uitgaven leiden. De uitkomsten van de evaluatie zijn pas in het 4e kwartaal van 2023 bekend geworden waardoor geen uitgaven meer zijn gedaan nav deze uitkomsten.Voorts zijn de middelen uit het coalitieakkoord bestemd voor samenwerkingsinitiatieven en risicotaxatie in de Forensische Zorg nog niet volledig tot besteding gekomen. De planvorming voor deze middelen is nog niet afgerond.
Samenwerkingsverbanden asielketen
Bij de middelen voor het bevorderen asielopvang, bedoeld om afspraken te maken met gemeenten en provincies om meer reguliere opvang te realiseren is een meevaller ontstaan doordat er nog weinig afspraken zijn die middelen vereisen.
NIDOS - opvang
Hoewel de instroom van AMV's hoog blijft zijn de kosten voor Nidos lager dan de raming. Dit wordt veroorzaakt doordat het Nidos niet lukt voldoende opvangplekken en personeel aan te trekken.
Politie
In 2023 kon nog niet bepaald worden wat de financiële omvang ultimo 2023 zou worden van de openstaande dossiers onder de Vangnetregeling veilig en gezond werken (incl. PTSS). Daarom zijn deze middelen in 2023 niet aan politie overgemaakt. Dit leidt tot onderuitputting op artikel 31. Daarnaast is door vertraging in de werving van personeel de opstart van het programma NOOVA in 2023 vertraagd en zijn niet alle voorziene uitgaven gerealiseerd.
Overig Bestuur, informatie en technologie
De onderuitputting is grotendeels (€ 7,3 mln.) te relateren aan de opstartfase van het LIEC (Landelijk Informatie- en Expertise Centrum) en de uitstel van het zaaksysteem naar de komende jaren. Mede door de moeilijkheden bij het aantrekken van personeel door de arbeidsmarktkrapte zijn werkzaamheden verschoven naar 2024. Enkele voorbeelden van deze werkzaamheden zijn OCFL (Organised Crime Field Labs) en LIEC tafels. Daarnaast is een gedeelte van de onderuitputting (€ 3,7 mln. bijdrage medeoverheden) grotendeels te relateren aan een eenmalig voorschot aan de 10 RIECS waarvan de uitbetaling en laste van een ander instrument heeft plaatsgevonden.
Schadefonds geweldsmisdrijven (SGM)
De onderuitputting bij het schadefonds geweldsmisdrijven is grotendeels een gevolg van het feit dat de ingediende aanvragen en uitkeringen achter blijven bij de prognose.
Aanpak criminaliteitsfenomenen
Een onderuitputting doordat nieuw aangesloten gemeenten meer voorbereidingstijd nodig hebben om een aanvraag te doen voor de aanpak van criminaliteitsfenomenen. Daarnaast vergde de voorbereiding van aanvragen door partijen op onder andere het gebied van high impact crimes soms iets langer dan verwacht, waardoor de middelen niet meer in 2023 tot besteding konden komen.
Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen
De gepresenteerde uitgaven-onderuitputting is vanwege reguliere volumeontwikkelingen 2023. Het voortschrijdend jaarcijfer van het aantal schuldsaneringen ligt lager dan waarmee in de begroting 2023 is rekening gehouden.
Overig Opsporing en vervolging
Doordat de invoering van het nieuwe Wetboek van Strafvordering is uitgesteld, zijn er voor de implementatie minder kosten gemaakt (€ 4 mln.). Daarnaast zijn er vertragingen met uitvoer van opdrachten ketenprojecten (€ 1 mln.).De onderuitputting bij de bijdrage medeoverheden is het gevolg van vertragingen bij de projecten uitwijk CIOT (€ 1 mln.), interceptie (€ 0,7 mln.), DNA-C (€ 0,7 mln.) en herziening WWM (€ 0,2 mln.). Dit werd veroorzaak door krapte op de arbeidsmarkt, gebrek aan financiële middelen en afstemming die langer duurde dan was voorzien.
Verkeershandhaving OM
De oorzaak voor de afwijking van de verwachte realisatie t.o.v. de begroting wordt voor de Verkeersgelden voornamelijk veroorzaakt door een vervangingstraject. De leveranciers hebben meer moeite met de planning en kwaliteit dan eerder verwacht. Daarnaast is er begonnen met drie leveranciers voor dit project, maar er is één leverancier weggevallen. In de begroting was rekening gehouden dat er 130 flitsers geïmplementeerd/betaald zouden worden. Uiteindelijk zijn dat er 26 geworden. De leveringen van de vervangingen die niet hebben plaatsgevonden in 2023 worden verschoven naar volgend jaar.
Overige onderuitputting en overschrijdijng
Naast de bovengemelde gepresenteerde posten die een onderuitputting laten zien in 2023 zijn er bij de uitgaven ook een aantal onderuitputtingen van geringere omvang, die tesamen met de overschijdingen bij de uitgaven en de mee- en tegevallers aan de ontvangstenkant leiden tot een gesaldeerde overschrijding van € 49,7 mln.