Algemene toelichting op de tabel

Bovenstaand overzicht geeft een beeld van de uitgaven voor inkoop van adviseurs en tijdelijk personeel conform de rijksbrede definitie in de Rijksbegrotingsvoorschriften (conform model 3.60). De agentschappen die mee zijn genomen in dit overzicht betreffen Rijksdienst voor Identiteitsgegevens (RvIG), Dienst van de Huurcommissie (DHC), Rijksvastgoedbedrijf (RVB), Rijksorganisatie voor Ontwikkeling, Digitalisering en Innovatie (Rijksorganisatie ODI), Rijksorganisatie Beveiliging en Logistiek (RBL), FMHaaglanden (FMH), Organisatie en Personeel Rijk (O&P Rijk), Shared Service Center-ICT (SSC-ICT) en Logius. De agentschappen verantwoorden de externe inhuur op basis van kosten.

De inhuur voor beleidsgevoelige diensten betreft 16,2%. Het merendeel wordt ingehuurd voor (beleids)ondersteuning (52,3,%) en ondersteuning bedrijfsvoering (31,5%).

Toelichting op het inhuurpercentage 2023

Het gerealiseerde percentage externe inhuur van het kerndepartement is gemiddeld 17,2%. De agentschappen komen uit op een inhuurpercentage van gemiddeld 23,6%. Het gerealiseerde percentage externe inhuur voor het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) als totaal komt in 2023 uit op gemiddeld 21,7% (t.o.v. in 2022 21,6%).

Toelichting bij het kerndepartement

Bij het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties realiseert het kerndepartement 17,2% voor inhuur van externen. Dit is een stijging t.o.v. 2022. Het inhuurpercentage is daarmee boven de norm. Hieronder worden de oorzaken van de grootste posten van inhuur van externen toegelicht.

Doc-Direkt

Sinds mei 2021 is Doc-Direkt in opdracht van Open op Orde gestart met het operationaliseren van een adviespool. Dit had als doel nieuwe medewerkers op te leiden, ervaring te laten opdoen en uiteindelijk door te laten stromen binnen de Rijksoverheid. De vraag naar capaciteit voor (flexibele) inzet bij o.a. Parlementaire Enquêtes, Wet Open Overheid (WOO)-verzoeken en data-entry blijft onverminderd hoog. Zo is hier in 2023 vol op ingezet. Het overschrijden van het inhuurpercentage vloeit voort uit het inhuren van ca. 90 medewerkers. Een aantal van deze medewerkers is inmiddels in dienst van de Rijksoverheid. Daarnaast is Doc-Direct sinds 2023 druk bezig met de omvorming naar Rijksorganisatie voor de Informatiehuishouding. Om deze doorontwikkeling te maken is ca. 21 FTE tijdelijk ingehuurd.

Programma DG Ruimtelijke Ordening

Vanwege het tijdelijke en inhoudelijk ingewikkelde karakter van de werkzaamheden voor de implementatie en invoeringsondersteuning rondom de inwerkingtreding van de Omgevingswet en om de continuïteit van de afbouw, ontwikkeling en het beheer van het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO) te waarborgen, is er opnieuw relatief veel gebruik gemaakt van externe inhuur bij de programmadirectie Aan de Slag.

De relatief hoge kosten voor externe inhuur binnen de directie Ruimtelijk Beleid worden enerzijds veroorzaakt door de specifieke kennis die gezocht wordt en de krapte op de arbeidsmarkt (bijvoorbeeld binnen STR). Anderzijds hangt het samen met de keuze om tijdelijke programma’s tijdelijk te bemensen en inhuur vanuit de programmagelden te bekostigen (bijvoorbeeld binnen het programma BRO).

Voor de directie Ruimtelijke Ontwikkeling hebben de hoge kosten voor externe inhuur met name te maken met de arbeidskrapte voor specifieke kennis op het stikstofgebied en inhuur voor het opzetten van het NOVEX programma in samenwerking met de provincies.

DGDOO/directies Digitale Overheid en Digitale Samenleving

De uitdagingen voor deze directies zijn groot. Het kabinet heeft de ambitie om veilige, inclusieve en kansrijke digitale samenleving te realiseren. Dit is uitgewerkt in de Agenda Waardengedreven Digitaliseren. Steeds meer burgers en bedrijven moeten op een volwaardige wijze aan de digitale overheid kunnen meedoen, waarbij hun grondrechten en publieke waarden worden beschermd. Door onderbezetting, krapte op de arbeidsmarkt, het tegelijkertijd wegwerken van werkvoorraden als inzet op het programmatisch en projectmatig begeleiden van innovaties waarbij specifieke kennis en ervaring niet altijd in huis is om te voldoen aan eerdergenoemde ambities, is er in 2023 sprake van een relatief hoog inhuurpercentage.

Directie CIO Rijk

De directie CIO Rijk heeft voornamelijk externen ingehuurd voor het programma Open op Orde/Informatiehuishouding, onder andere voor de ondersteuning van het programma en de actielijnen 3 en 4, voor het in orde maken van de informatiesystemen en inrichting van bestuur en naleving. CIO Rijk heeft hier experts voor moeten inhuren omdat hier specifieke kennis voor benodigd is, dat BZK niet in huis heeft.

IFHR

Het overgrote deel van externe inhuur binnen directie IFHR vond plaats ten behoeve van de programma’s Hybride Werken, DenkDoeDuurzaam en DigiInkoop. Dit zijn tijdelijke programma’s die IFHR uitvoert n.a.v. ICBR besluitvorming. De capaciteit hiervoor is (gedeeltelijk) niet te vinden binnen de eigen directie. Daarnaast was in 2023 sprake van langdurig ziekte uitval binnen de directie waardoor detachering heeft plaatsgevonden.

Toelichting bij de agentschappen

Rijksdienst voor Identiteitsgegevens

Het sturingspercentage externe inhuur is t.o.v. 2022 gestegen. Het percentage externe inhuur voor (tijdelijke) projecten bedroeg 15,8%. Het percentage externe inhuur met betrekking tot reguliere werkzaamheden bedraagt 17,8% en is daarmee toegenomen ten opzichte van 2022.

Dienst van de Huurcommissie

In 2023 heeft de invulling van de bestaande formatie zijn beslag gekregen waardoor de externe inhuur (24,8%), in vergelijking met voorgaande jaren, sterk is afgenomen. De zaaksoort Huurverhoging, waarvan het aantal sterk fluctueert en die binnen de wettelijke termijn afgehandeld dienen te worden, vraagt jaarlijks een forse inzet van externen.

Logius

Logius biedt publieke dienstverleners een samenhangende digitale infrastructuur aan die hen in staat stelt met burgers en bedrijven en onderling, 7x24, betrouwbaar, snel, groen en gemakkelijk elektronisch zaken te doen. Bij Logius vindt inhuur voornamelijk plaats ten behoeve van werkzaamheden voor afnemers, zoals andere uitvoeringsorganisaties en ministeries. Voor sommige opdrachten geldt dat uit doelmatigheidsoverwegingen gebruik wordt gemaakt van externe inhuur vanwege het vaak tijdelijke karakter van deze opdrachten of omdat de gevraagde specifieke kennis en expertise niet altijd in huis is.

Shared Service Center-ICT

Externe inhuur bij het SSC-ICT vindt plaats om dienstverlening aan ander ministeries te realiseren. Het heeft ieder jaar een aanzienlijk aantal externe medewerkers nodig vanwege tijdelijke werkzaamheden, behoefte aan specifieke expertise en de voortdurende krapte op de arbeidsmarkt. In 2023 is voor € 58,6 mln. ingehuurd. Dit is enigermate hoger dan 2022. Het sturingspercentage is echter gedaald door een toename van ambtelijk personeel.

Organisatie en Personeel Rijk

Het gerealiseerde percentage inhuur 2023 bedraagt 17,7%. O&P-Rijk blijft voor de basis dienstverlening binnen het plafond (norm 10%) maar heeft jaarlijks extra externe inhuur nodig in verband met de ontwikkeling van nieuwe dienstverlening en de samenwerking in de keten. De inhuur binnen de basis dienstverlening betreft de extra inzet van externen omdat het aantrekken van o.a. ICT-deskundigen en Bedrijfsmaatschappelijk werkers binnen de formatie niet (altijd) gerealiseerd kon worden en ook de afgesproken dienstverlening wel uitgevoerd moest worden.

Rijksvastgoedbedrijf

Het Rijksvastgoedbedrijf is een uitvoeringsdienst van het Rijk en is een vraaggestuurde dienst, waarbij veelal specifieke en specialistische kennis nodig is. De inhuur externen bestaat voor het grootste deel uit inhuur ten behoeve van het primair proces (bv. projectmanagers van bouwprojecten). Gebleken is dat het Rijksvastgoedbedrijf op bepaalde terreinen géén of onvoldoende genoemde specialistische kennis in huis heeft en dat dit per project wordt ingehuurd. De externe inhuur is verantwoord op basis van gerealiseerde kosten.

Rapportage overschrijding maximumuurtarief externe inhuur buiten raamwerkovereenkomsten

In onderstaande tabel wordt weergegeven en toegelicht in hoeveel gevallen in 2023 door het Ministerie van BZK buiten de mantelcontracten om externe krachten zijn ingehuurd (in Nederland) boven het voor de organisaties van het Rijk afgesproken maximumuurtarief van € 225 (exclusief BTW).