Het realiseren van een schone, gezonde en veilige leefomgeving, die door de inwoners van Nederland ook als zodanig wordt ervaren.

Samenvatting budgettaire gevolgen van beleid

In onderstaande tabel is een samenvatting opgenomen van de totale verplichtingen, uitgaven en ontvangsten van dit artikel. De onderverdeling naar de financiële instrumenten is opgenomen in de totaal tabel van de budgettaire gevolgen van beleid.

In onderstaande tabel is een overzicht en toelichting opgenomen op de rol en verantwoordelijkheid van de Minister van Infrastructuur en Waterstaat bij omgevingsveiligheid en milieurisico's. Voor een nadere toelichting op de verschillende typologieën stimuleren, regisseren, financieren en (doen) uitvoeren wordt verwezen naar de leeswijzer.

Veiligheid en veiligheidsbeleving zijn niet eenvoudig objectief te meten. Het streven is gericht op het voorkomen van onveiligheid: vermeden onveilige situaties laten zich niet meten.

REACH

De Europese stoffenregelgevingen zoals REACH en CLP stelt kaders om de gevaren en risico’s van stoffen te beoordelen en te beheersen. In geval van zorg worden maatregelen genomen om de veiligheid voor mens en milieu te waarborgen (geharmoniseerde classificatie en labelling, identificatie van zeer zorgwekkende stoffen, autorisatie, restrictie). Nederland levert een bijdrage aan de ontwikkeling en effectieve uitvoering van deze Europese verordeningen. Dit gebeurt in afstemming met de direct betrokken ministeries (VWS en SZW). De uitvoering ligt bij het RIVM, Bureau REACH. Onderstaande tabel geeft de realisatie weer van de producten van dit bureau in 2023 ten opzichte van de raming zoals vastgelegd in het werkprogramma. Het overzicht bevat zowel door Nederland ingediende dossiers als door Nederland ontplooide activiteiten op dossiers van andere lidstaten en het Europees Chemicaliën Agentschap (ECHA).

Toelichting

Het belangrijkste REACH-dossier in 2023 was het werk aan de EU PFAS-restrictie. Nederland heeft het initiatief tot deze restrictie genomen en werkt er samen met Duitsland, Denemarken, Zweden en Noorwegen aan. Het dossier is in januari 2023 bij het EU agentschap ingediend, waarna het formele traject van consultatie, opinievorming en besluitvorming is gestart.

Asbestdaken

Asbestdaken zijn de laatste grote bron van asbestvezels in Nederland. Sinds medio 2019 is sprake van een daling van het saneringstempo. Die daling is waarschijnlijk veroorzaakt door het eindigen van de subsidie op het saneren van asbestdaken (december 2018) en het verwerpen van het wetsvoorstel door de Eerste Kamer om asbestdaken te verbieden (juni 2019). Daarom heeft IenW op 2 maart 2020 een samenwerkingsverklaring gesloten met een aantal provincies, gemeenten en andere partijen. Doel hiervan is om door middel van een pakket niet-wettelijke maatregelen op een veilige manier het saneren van asbestdaken in Nederland te versnellen.

Na ruim 3 jaar uitvoering van deze maatregelen is op basis van de saneringscijfers geconcludeerd dat deze aanpak niet heeft geleid tot de gewenste versnelling van de saneringen. Daarmee wordt de ambitie om alle asbestdaken voor 2030 te verwijderen niet gehaald. In dat kader is de inzet van het Rijk heroverwogen. Er is gekozen voor inzetten op het stimuleren van vrijwillige saneringen door gerichte communicatie. Hiervoor wordt in de periode 2023 ‒ 2025 jaarlijks 3 miljoen euro beschikbaar gesteld. Uit de op dit moment beschikbare cijfers blijkt dat het saneringstempo ligt op circa 5 miljoen m2 per jaar.

Besluit externe veiligheid en transport

Voor het oplossen van knelpunten veroorzaakt door het Basisnet is de milde saneringsregeling Bevt (Besluit externe veiligheid transport) gestart in 2015 (Staatscourant 2015, 10961 150 Tweede Kamer, vergaderjaar 2022–2023, 36 360 XII, nr. 1, 18 Kamerstuk II 2022-2023, 25834 nr. 190). Deze regeling heeft betrekking op het oplossen van huidige en mogelijke toekomstige knelpunten bij bestaande woningen langs basisnetroutes. Bij aanvang van deze regeling was er sprake van 42 kwetsbare objecten (adressen). In 2021 is het laatste object aangekocht, waarna in 2022 en 2023 is gewerkt aan de sloop of herbestemming. De regeling blijft bestaan omdat deze ook in de toekomst van belang kan zijn als er, als gevolg van door het Rijk geïnitieerde ontwikkelingen, kwetsbare objecten binnen de risicocontouren komen te liggen.

Toelichting

In het jaarverslag 2023 worden, evenals in voorgaande jaren, niet alleen kengetallen vermeld maar ook indicatoren. Immers, kengetallen geven uitsluitend een beeld van wat de bestede middelen voor vergunningverlening aan resultaten hebben opgeleverd, maar zij bieden geen inzicht in de mate waarin vergunningverlening aan het te bereiken van het beleidsdoel heeft bijgedragen.

Kengetallen zijn de aantallen ontvangen (wijzigingen op) vergunningaanvragen, aantallen ontvangen (wijzigingen op) kennisgevingen, aantallen art. 2.8-verzoeken, aantallen art. 2.13-verzoeken en aantallen bijzondere procedures.

Indicatoren zijn het percentage van het aantal (wijzigingen op) vergunningaanvragen, (wijzigingen op) kennisgevingen, art. 2.8-verzoeken, art. 2.13-verzoeken of bijzondere procedures voor handelingen waarbij het risico voor mens en milieu gelijk of lager is dan een verwaarloosbaar risico.

De vigerende GGO-regelgeving is op 1 maart 2015 in werking getreden. Naast vergunningen en algemene regels, worden ook kennisgevingen gedaan en verzoeken ingevolge art. 2.8, art. 2.13 en bijzondere procedures van het Besluit GGO milieubeheer 2013 ingediend ten aanzien van de veiligheidsinschaling van GGO’s.

Onderstaand wordt ingegaan op de beleidsconclusies van het artikel 22 Omgevingsveiligheid en Milieurisico's.

Het op dit artikel uitgevoerde beleid en de bijbehorende resultaten waren in 2023 in overeenstemming met de verwachtingen zoals gemeld in de begroting. Er zijn geen grote afwijkingen of een noodzaak tot neerwaartse bijstelling aan het licht gekomen.

PFAS-restrictie

Nederland heeft samen met andere lidstaten een voorstel opgesteld voor een zo breed mogelijk Europees verbod voor het in Europa gebruiken en op de markt brengen van PFAS (Poly- en perfluoralkylstoffen). Het restrictievoorstel is in januari 2023 ingediend bij het Europees Agentschap voor Chemische Stoffen (ECHA). De openbare raadpleging leverde vervolgens ruim 5600 reacties op en ook vanuit politiek en consumenten is er veel aandacht voor de risico’s van PFAS en de gevolgen van de restrictie.

Impulsprogramma Chemische Stoffen

In 2023 is gestart met de uitvoering van het Impulsprogramma Chemische Stoffen (2023-2026) om knelpunten en kennishiaten op te lossen die zijn geconstateerd in de evaluaties van het ZZS- en het biocidenbeleid of naar voren zijn gekomen in overleggen met stakeholders, medeoverheden of in debatten in het parlement. Het Impulsprogramma bevat urgente onderwerpen waar een impuls op nodig is om de beleidsdoelen (versneld) te halen. Het programma is dynamisch van aard en kent 19 projecten. In 2023 is de voortgang aan de Kamer gemeld, waarbij de eerste onderzoeksrapporten zijn mee gezonden (Kamerstuk 28089, nr. 268).

Er is in het impulsproject ‘cumulatie’ verder onderzoek in gang gezet naar een aanpak om cumulatie van chemische stoffen in vergunningverlening te adresseren. Ook zijn onderzoeken gedaan naar het verbeteren van de inzet op vermijdings- en reductieprogramma’s voor ZZS-emissies en het ondersteunen van bevoegde gezagen bij inzet op ZZS-emissies van MKB-bedrijven.

Daarnaast is er een website-pagina gelanceerd waarop bevoegde gezagen een aanpak kunnen vinden om te kunnen omgaan met het voorzorgbeginsel bij onzekere risico’s van chemische stoffen. Daarnaast is in het impulsproject Try-out ZZS, mede in het kader van het Interbestuurlijk Programma versterking VTH-stelsel, een tweejarig traject in gang gezet waarbij een samenwerkingsstructuur tussen omgevingsdiensten (ODNL) en het RIVM is gebouwd. Deze samenwerkingsstructuur is in gebruik genomen en nagegaan wordt of dit voldoende voorziet in de kennisvragen van bevoegde gezagen bij hun taken ten aanzien van ZZS-emissies.

Europees chemicaliënbeleid en REACH

Voor de uitvoering van het beleid gericht op risico’s van chemische stoffen is de Europese REACH-verordening de basis. In 2023 is voortgegaan met het bijdragen aan een effectieve implementatie in de EU van de verordening REACH inzake het op de markt brengen van stoffen en mengsels. Het in 2023 verwachte voorstel voor herziening van REACH is helaas om politieke redenen uitgesteld door de Europese Commissie. Naast voorbereidingen op de PFAS-restrictie (zie hiervóór) is in REACH-kader ingezet op o.a. micoplastics en asbest.

Op 25 september 2023 is de restrictie inzake microplastics vastgesteld. Deze verbiedt stapsgewijs het gebruik van bewust toegevoegde microplastics (bijvoorbeeld op kunstgrasvelden en in cosmetica). In december zijn diverse wetgevende voorstellen vastgesteld om te komen tot «een stof, een beoordeling», waarmee wordt beoogd dat de beoordeling van de gevaren van stoffen onder verschillende regels worden geharmoniseerd. Dit initiatief volgt, net als de revisie REACH, uit de strategie voor duurzame chemische stoffen (Chemicals Strategy for Sustainability, CSS) van de Europese Commissie.

Er is een begin gemaakt met een restrictievoorstel om de scope van REACH voor asbest uit te breiden. Er geldt nu alleen een verbod om opzettelijk toegepaste asbest op de markt te brengen en te gebruiken, maar regulering is ook gewenst voor niet-opzettelijk toegevoegde asbest zoals asbest dat van nature kan voorkomen in diverse grondstoffen.

ZZS-register

Het ZZS-emissiebeleid is gericht op het terugdringen van emissies naar de lucht en het water. Dat is sinds 2016 vormgegeven door de informatie- en minimalisatieplicht. Bedrijven moeten ZZS-emissies melden aan het bevoegd gezag en een Vermijdings- en Reductieprogramma opstellen waarin zij maatregelen voorstellen om de emissies van ZZS te minimaliseren. In 2023 is gewerkt aan de technische en juridische inbedding van een register waarin de aan bevoegde gezagen gemelde ZZS-emissies op landelijk niveau ontsloten worden

Biocidenbeleid

Op Europees niveau worden ‘werkzame stoffen’, de chemische stoffen die een plaag bestrijden, beoordeeld, waarna op het niveau van lidstaten de middelen (biociden) worden toegelaten. In Nederland is het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden als Zelfstandig Bestuursorgaan verantwoordelijk voor de toelating van deze middelen. In 2023 is het interdepartementale Strategisch Kader Biociden opgesteld. Deze vormt de basis van acties die in vervolg op de beleidsdoorlichting van 2022 worden opgepakt. Uitgangspunt voor alle gebruik van biociden wordt «geïntegreerd plaagbeheer» wat inhoudt dat bij het bestrijden van een plaag eerst preventieve maatregelen worden ondernomen om het probleem met ongewenste organismen te voorkomen. Als dat niet succesvol is komt pas het van biociden in beeld, bij voorkeur met gebruikmaking van de opties die het minst schadelijk zijn voor mens en milieu. In het Impulsprogramma Chemische Stoffen zijn drie projecten opgenomen die deels voorzien in de uitvoering van het Strategisch Kader Biociden.

Stimulering verwijderen asbestdaken

Asbestdaken vormen de laatste grote bron van asbestvezels naar de leefomgeving in Nederland. In 2019 heeft de Eerste Kamer het wetsvoorstel om asbestdaken te verbieden verworpen. In 2020 zijn afspraken gemaakt tussen een aantal provincies, gemeenten en andere partijen met de samenwerkingsverklaring aanpak van asbestdaken. In 2023 is verder uitvoering gegeven aan deze acties. Er is gekozen voor het inzetten op het stimuleren van vrijwillige saneringen door gerichte communicatie en bewustwording. In 2023 is dit inhoudelijk voorbereid, ook in samenwerking met de ambassadeurs van de versnellingsaanpak. Er is onderzoek gedaan naar kosten van verschillende verwijderingstechnieken. Het gebruiken van schuim op te saneren asbestdaken bij uiteenlopende (weers)omstandigheden lijkt niet te leiden tot het indelen in een lagere risicoklasse, en daarmee niet tot kostenbesparing. Uit de op dit moment beschikbare cijfers blijkt dat het saneringstempo uitkomt op ongeveer 5 miljoen m2 per jaar. Zie kengetallen (C) voor verwijderingstempo.

Majeure risicobedrijven

Op 5 oktober 2023 heeft de Staatssecretaris de Tweede Kamer de Staat van de Veiligheid bij de Brzo-bedrijven 2022 aangeboden²¹. De Staat van de Veiligheid Brzo- bedrijven schetst vanuit een breed perspectief een beeld van de naleving en de veiligheidssituatie van de Brzo-bedrijven in Nederland. Hieronder staan samenvattend de bevindingen van het rapport.

Het percentage Brzo-bedrijven dat in 2022 een overtreding heeft begaan (55%) ligt lager dan in 2021 (60%). Het totaal aantal overtredingen in 2022 (686 overtredingen) is gedaald ten opzichte van 2021 (752 overtredingen).

Van het totale aantal overtredingen in 2022 was bijna 76% van categorie 3 (lichte overtredingen). Het aantal overtredingen in categorie 2 (middel) en 3 (zwaar) is in 2022 met circa 8% gedaald ten opzichte van 2021. Bij alle zware overtredingen is direct ingegrepen waarmee het onmiddellijke gevaar werd weggenomen. De verhoudingen in de zwaarte van de overtredingen zijn stabiel over de afgelopen vijf jaar.

In overleg met alle betrokken wordt de Staat van de Veiligheid Brzo-bedrijven niet meer jaarlijks uitgebracht vanaf 2023.

Aandachtsgebieden en Register Externe Veiligheid

Onder de Omgevingswet geldt een nieuw regime waarin de aanpak van groepsrisico’s is vervangen door aandachtsgebieden voor brand, explosie en gifwolk. In 2023 zijn de nieuwe modellen voor de berekening van de aandachtsgebieden opgeleverd. Deze worden gebruikt om de aandachtsgebieden te berekenen en deze vervolgens op te nemen in het Register Externe Veiligheidsrisico’s (REV). De aandachtsgebieden worden vanuit het REV getoond op kaarten in de Atlas Leefomgeving, samen met de contouren voor het plaatsgebonden risico, informatie over milieubelastende activiteiten en de locaties van kwetsbare gebouwen.

Safety deals

De subsidieregeling versterking omgevingsveiligheid industriële activiteiten is in 2023 ongewijzigd voortgezet.

Voor 2023 was een subsidiebedrag van € 2 miljoen beschikbaar. Er zijn 12 Safety Deals aangevraagd. Hiervan zijn zeven als projecten ingediend en goedgekeurd, drie aanvragen betreffen ondersteuning voor kleine ondernemers (type D subsidie), één project moet nog worden beoordeeld door RVO en één projectaanvraag is afgewezen. Met deze aanvragen is het subsidiebudget voor 2023 bijna volledig uitgeput. Alle aanvragen richten zich op één of twee speerpunten die in de regeling staan. Ter bevordering van de olievlekwerking van de ontwikkelde best practices en vergroting van de bekendheid van de SVO-regeling zijn er enkele filmpjes gemaakt van afgeronde safety deals.

Om de regeling meer te laten aansluiten op de beleidsdoelen van een veilige energietransitie is binnen werkgroepen en workshops verkend welk speerpunt deze ontwikkeling kan ondersteunen. Het speerpunt ‘Veiliger ontwerp en gebruik van procesapparatuur, -leidingen en -installaties’ kan de omgevingsveiligheid van bestaande en nieuwe installaties bovenwettelijk verder versterken. Het nieuwe speerpunt met de focus op ‘Safe-by-Design’ geeft ruimte voor integrale veiligheidsverbeteringen gericht op een veilige en gezonde leefomgeving. Een veiliger ontwerp en gebruik van procesinstallaties leidt tegelijkertijd tot meer ketenregie en systematische samenhang tussen Circulaire Economie, verduurzaming en omgevingsveiligheid.

Safety Delta Nederland (SDN)

Daarnaast is er een evaluatie van het werk van SDN uitgevoerd door Berenschot. Uit de evaluatie blijkt dat het programmabureau goed werk levert. Voor de resterende looptijd van SDN zijn door Berenschot een aantal aanbevelingen gedaan om SDN verder te versterken. Deze aanbevelingen zijn door een triple helix werkgroep verwerkt in een plan voor 2024 en verder.

Vuurwerk

Net zoals in voorgaande jaren is in 2023 de beleidsinzet voor vuurwerk gericht op het realiseren van een veilige jaarwisseling. Zoals ieder jaar worden middelen ingezet voor monitoring van de jaarwisseling door rapporten van VeiligheidNL, het ontwikkelen van een vuurwerkcampagne en een lesprogramma voor basisscholen.

Op EU-niveau is onder andere aandacht gevraagd voor het belang van goede productconformiteitsprocedures en de problematiek rondom de illegale handel en het illegaal gebruik van zwaar vuurwerk. Daarnaast is input en data geleverd aan de Europese Commissie inzake (de start van) de evaluatie van de Pyrorichtlijn. Verder is gestart met de implementatie van de Benelux-beschikking betreffende de invoering van een pyro-pass, en de Benelux-beschikking betreffende het tegengaan van de oneigenlijke aanwending van de P1-categorie (vuurwerk niet bestemd voor vermaak).

Veiligheid biotechnologie

In 2023 is verdere invulling gegeven aan het ontwikkelen en vormgeven van toekomstbestendig veiligheidsbeleid daar waar het gaat om biotechnologie. Hierover is veelvuldig contact met onderzoeksinstellingen, bedrijven, maatschappelijke organisaties, het RIVM, de COGEM en medeoverheden. Dit heeft in 2023 tot de volgende resultaten geleid. In april 2023 is de Trendanalyse Biotechnologie opgesteld door de Commissie Genetische Modificatie en de Gezondheidsraad opgeleverd. Op 22 december 2023 is de kabinetsreactie hierop verstuurd aan de Tweede Kamer (Kamerstuk 2023-2024, 27428, nr. 400) waarin onder meer wordt aangekondigd in 2024 een integrale visie biotechnologie op te stellen door de betrokken departementen.. Op 8 september jl. heeft het Nederlandse kabinet het Europese Commissievoorstel voor plantenveredeling met nieuwe genomische technieken (NGT’s) beoordeeld, waarbij het overwegend positief is over het voorstel met een aantal aandachtspunten¹ (Kamerstuk 2022-2023, 22112 nr. 3773). Deze inzet is nadien gebruikt in de onderhandelingen in Europa die tot eind 2023 plaatsvonden onder Spaans voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie en die doorlopen naar 2024 onder Belgisch voorzitterschap. Tevens heeft de beleidsevaluatie veiligheid biotechnologie in 2023 plaatsgevonden, die begin 2024 aan de Tweede Kamer wordt verstuurd.

Vervoer gevaarlijke stoffen

In 2023 is de tweejaarlijkse cyclus van aanpassing van de internationale regels voor vervoer van gevaarlijke stoffen over weg, spoor en binnenwateren begonnen. De regels worden aangepast aan de laatste stand van wetenschap en techniek en worden in 2025 geïmplementeerd in nationale wetgeving. In het internationale overleg hierover heeft Nederland ingezet op het investeren in voortdurende verbetering van de veiligheid en harmonisatie van voorschriften. Wat betreft het beheersen van de risico’s van het vervoer van gevaarlijke stoffen zijn in 2023 de kaders en uitgangspunten uit het programma Robuust Basisnet verder uitgewerkt en zijn voorbereidingen getroffen om de regelgeving aan te gaan passen. Daarin zijn ook de uitkomsten van de uitgevoerde evaluatie meegenomen (Kamerstukken II, 30 373 nr. 77).

Veilige energietransitie

Het programma Veiligheid Energietransitie is enkele jaren geleden gestart, om tijdig de uitdagingen te signaleren die de energietransitie met zich brengt op het terrein van omgevingsveiligheid en om aan een tijdige respons hierop te werken. Eén van deze uitdagingen is het verantwoord omgaan met waterstofdragers binnen de energietransitie. De kamer is op 17 maart 2023 door de staatssecretaris van IenW, mede namens de minister voor KenE, geïnformeerd over de resultaten van een studie naar de omvang van de te verwachten stromen en de impact daarvan (Kamerstuk 2022-2023 32813, nr. 1192). Er is overleg geweest met de havengebieden en betrokken partijen, o.a. via Novex-gebied Rotterdam en Havenbedrijf Amsterdam, met het oog op plannen voor import van waterstofdragers en de mogelijke implicaties voor de omgevingsveiligheid. Het gezamenlijk ontwikkelperspectief voor de haven van Rotterdam is op 18 december 2023 gepubliceerd. Er is door IenW opdracht verstrekt voor het uitvoeren van een vergelijking van maatschappelijke kosten en baten van verschillende waterstofdragers in Nederland, in combinatie met transport via verschillende modaliteiten. Ook is een traject gestart met ministerie EZK om te komen tot een visie op waterstofdragers.

Er is gestart met de update van richtlijn in de Publicatiereeks Gevaarlijke Stoffen (PGS 12) voor de opslag van ammoniak en zijn in diezelfde reeks (PGS 37-1, 37-2 en 38) veiligheidsrichtlijnen gepubliceerd voor (lithiumhoudende) energieopslagsystemen en voor multi-fuel tankstations.

Tenslotte is er gewerkt aan de studie Safe and Sustainable by Design voor Batterijen en de Strategische Aanpak Batterijen, zoals verstuurd aan de kamer op 4 januari 2024 (Kamerstuk 2023-2024 31209, nr. 249).

Vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH)

Uit het rapport van de commissie Van Aartsen (Kamerstuk 22343, nr. 295) blijkt dat het VTH-stelsel voor het milieudomein niet goed functioneert en wordt gekenmerkt door fragmentatie en vrijblijvendheid. Hierdoor ontstaat vermijdbare milieuschade. In 2022 is het interbestuurlijk programma versterking VTH-stelsel (IBP VTH) gestart (Kamerstuk 22343, nr. 336). In dit programma werken Rijk, provincies, gemeenten en omgevingsdiensten samen aan de implementatie van de adviezen van de commissie Van Aartsen. Hiermee wordt het VTH-stelsel versterkt. Dit programma loopt tot 1 september 2024. In 2023 heeft het IBP VTH twee voortgangsrapportages aan de Tweede Kamer verstuurd (Kamerstuk 22343, nr. 351 en Kamerstuk 22343, nr. 360).

Het kabinet heeft structureel een jaarlijks bedrag van 18 miljoen euro beschikbaar gesteld voor de versterking van het VTH-stelsel. Deze gelden zijn in 2023 onder andere ingezet voor de verlenging van een regeling voor een eenmalige specifieke uitkering aan omgevingsdiensten. Alle omgevingsdiensten hebben in 2022 een aanvraag ingediend voor in totaal 14.239.577 miljoen euro. De omgevingsdiensten besteden dit bedrag aan activiteiten die benoemd zijn in het IBP VTH. In 2023 konden omgevingsdiensten wijzigingsvoorstellen indienen en is de looptijd van de SPUK met één jaar verlengd om de omgevingsdiensten in staat te stellen gedurende looptijd van het IBP VTH tot 1 september 204 bij te dragen aan de werkzaamheden van het IBP VTH. Deze (wijzigings)aanvragen zijn beoordeeld. Daarnaast zijn de coalitie-akkoordgelden ingezet voor programma- en apparaatskosten.

Nucleaire veiligheid en stralingsbescherming

Voor de bedrijfsduurverlening van de Kerncentrale Borssele moet de Kernenergiewet (art.15) worden aangepast. Hierbij heeft EZK de rol van opdrachtgever, en IenW de rol van bevoegd gezag voor de m.e.r.-procedure voor deze wijziging. In 2023 heeft IenW inspraakavonden georganiseerd voor de Notitie Reikwijdte en Detailniveau (NRD) en deze voor inspraak voorgelegd. De zienswijzen worden nu verwerkt, en begin 2024 zal de Kamer de reactienota ontvangen.   In 2023 heeft Nederland drie missies van het Internationaal Atoom Energieagentschap (IAEA) ontvangen op de terreinen van 1) de uitvoering van de taken op het terrein van nucleaire veiligheid en stralingsbescherming, 2) de beveiliging van kerncentrales (zowel fysieke beveiliging als cyber security) en 3) het beleid en regelgeving m.b.t. het beheer van radioactief afval en verbruikte splijtstoffen. De uitkomsten vormen een belangrijke agenda voor de komende jaren.

Onderstaand is per artikelonderdeel, zoals opgenomen in de budgettaire tabel, voor de financiële instrumenten zoveel mogelijk aangegeven waarvoor de financiële overdracht in het jaar 2023 is aangewend.

1. Veiligheid chemische stoffen (€ 22,5 miljoen)

De volgende financiële instrumenten zijn ingezet:

Opdrachten (€ 4,7 miljoen)

• – RWS en RIVM (€ 2,6 miljoen). Dit betreft in totaal € 1,3 miljoen aan RWS voor met name de Beleidsondersteuning en Advies (BOA) financiering en € 1,3 miljoen aan het RIVM voor met name langdurige (aanvullende) opdrachten voor het stoffenbeleid voor de Omgeving en Milieu veiligheid.

• – Uitvoering stoffen en Milieu & Gezondheid (€ 1,0 miljoen). Dit betreft de opdracht voor biociden en overige diverse kleinere opdrachten op dit onderwerp.

• – Overige opdrachten (€ 1,1 miljoen). Voor de uitvoering van taken op het gebied van Nucleaire Veiligheid (€ 0,7 miljoen) en diverse andere kleinere opdrachten voor de uitvoering van de risicosecurity (Safe By Design) (€ 0,4 miljoen).

Bijdragen aan agentschappen (€ 17,1 miljoen)

• – RWS (€ 3,4 miljoen). De bijdrage aan RWS is bestemd voor voornamelijk de capaciteitsinzet voor de uitvoering van InfoMil (centraal punt voor bundelingen verspreiding van milieu wet- en regelgeving) op het gebied van asbest. Daarbij wordt inzet geleverd voor het beheer en verdere ontwikkeling van het Landelijk Asbestvolgsysteem (LAVS).

• – RIVM (€ 13,6 miljoen). De bijdrage aan RIVM is bestemd voor de capaciteitsinzet op het gebied van Veiligheid Stoffen, Gezonde Leefomgeving en Onderzoek Beleid Nucleair. Hierbij wordt onderzoek gedaan naar onder andere nationaal en internationaal stoffenbeleid, biociden en gewasbeschermingsmiddelen en straling in de leefomgeving.

• – Overige bijdrage aan agentschappen (€ 0,1 miljoen). Dit betreft een bijdrage aan de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA).

Bijdragen aan (inter)nationale organisaties (€ 0,7 miljoen)

Dit betreft de bijdrage aan het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb) voor de uitvoering van de beoordeling of deze veilig zijn voor mens, dier en milieu voordat ze worden verkocht.

2. Veiligheid biotechnologie (€ 5,4 miljoen)

De volgende financiële instrumenten zijn ingezet:

Opdrachten (€ 0,4 miljoen)

Het gaat hierbij hoofdzakelijk om een meerjarig onderzoeksprogramma Biotechnologie en Veiligheid aan de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek op het domein Toegepaste en Technische Wetenschappen (NWO-TTW).

Bijdragen aan agentschappen (€ 5,1 miljoen)

• – COGEM (€ 1,7 miljoen). Ter uitvoering van de wettelijke taak wordt jaarlijks een bijdrage van € 1,7 miljoen verstrekt aan de Commisie Genetische Modificatie (COGEM) voor het maken van beoordelingen inzake risico's verbonden aan werkzaamheden met genetisch gemodificeerde organismen.

• – RIVM (€ 3,4 miljoen). De bijdrage aan RIVM is bedoeld voor de uitvoering van opdrachten op het gebied van Veiligheid Biotechnologie. Hierbij wordt uitvoering gegeven aan wettelijke taken ten aanzien van biotechnologie.

3. Veiligheid bedrijven en transport (€ 42,0 miljoen)

De volgende financiële instrumenten zijn ingezet:

Opdrachten (€ 8,1 miljoen)

• – RWS (€ 2,2 miljoen). Er worden opdrachten verstrekt aan RWS voor het programma veiligheid bedrijven.

• – Opdrachten asbest (€ 0,5 miljoen). Dit betreft opdrachten voor onderzoek en implementatie van risicoreductiemaatregelen, de ondersteuning en begeleiding van het verwijderen van asbestdaken en een communicatiecampagne voor asbest.

• – Programma omgevingsveiligheid (€ 3,0 miljoen). Onder de opdrachten voor het programma omgevingsveiligheid vallen (wettelijke) taken voor bedrijven, de monitoring van basisnetten (weg, water, spoor) en veiligheid energietransitie.

• – VTH-stelsel (€ 0,3 miljoen). Voor vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH) zijn de uitgaven bestemd voor de stelselontwikkeling en het beheer hiervan.

• – Uitvoering buisleidingen (€ 0,6 miljoen). Dit betreft diverse onderzoeken en studies voor de uitvoering van buisleidingen. Het gaat met name om detacheringen voor Omgevingsveiligheid en Milieurisico's.

• – Veiligheid vervoer gevaarlijke stoffen (€ 0,9 miljoen). Dit betreft met name de post basisnet weg, water en verkeer (€ 0,2 miljoen), het onderhoudscontract voor het softwareprogramma RBM II (€ 0,1 miljoen), veiligheid energietransisite (€ 0,1 miljoen), en diverse overige opdrachten voor veiligheid vervoer gevaarlijke stoffen (€ 0,5 miljoen).

• – Overige opdrachten (€ 0,4 miljoen). Dit betreft overige kleinere opdrachten van met name de uitvoering, veiligheid en inrichting.

Subsidies (€ 13,2 miljoen)

• – Subsidies inrichtingen en transport (€ 7,8 miljoen). Het betreft hier de uitgaven voor de Subsidieregeling versterking omgevingsveiligheid chemische sector, die door de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) wordt uitgevoerd (€ 2,0 miljoen). Daarnaast is er een subsidie verstrekt aan de omgevingsdiensten om de uitvoeringstaken op het gebied van toezicht en beheer te kunnen uitvoeren (€ 4,6 miljoen). En diverse kleinere subsidies als onderdeel van de safety deal (€ 1,2 miljoen).

• – Subsidie vuurwerk (€ 2,2 miljoen). Dit betreft een subsidie voor het veilig opslaan van vuurwerk.

• – Overige subsidies (€ 3,2 miljoen). Dit betreft een subsidie aan de omgevingsdiensten voor het uitvoeren van de taken op het gebied van vergunningverlening, toezicht en handhaving.

Bijdragen aan agentschappen (€ 7,3 miljoen)

• – RWS (€ 4,2 miljoen). De bijdrage aan RWS is bestemd voor de capaciteitsinzet voor de uitvoering van InfoMil (centraal punt voor bundeling en verspreiding van milieu wet- en regelgeving) op de beleidsonderwerpen ‘kennisoverdracht omgevingsveiligheid’ en ‘vergunningverlening’. Daarnaast vinden hier uitgaven plaats voor werkzaamheden van de Dienst Verkeer en Scheepvaart van RWS voor basisnetten en vervoer gevaarlijke stoffen.

• – RIVM en overige agentschappen (€ 3,1 miljoen). Dit betreft de bijdrage aan RVO (€ 0,3 miljoen) en de bijdrage aan RIVM (€ 2,8 miljoen) voor vervoer gevaarlijke stoffen, veiligheid bedrijven, biotechnologie en stoffen, gezonde leefomgeving en onderzoek nucleair beleid.

Bijdragen aan medeoverheden (€ 9,7 miljoen)

Dit betreft een bijdrage aan medeoverheden voor een uitkering voor de omgevingsdiensten (SPUK).

Inkomensoverdrachten (€ 3,8 miljoen)

De inkomensoverdrachten hebben betrekking op het honoreren van incidentele aanvragen voor de Regeling tegemoetkoming niet-loondienst gerelateerde slachtoffers van mesothelioom en asbestose (TNS). Deze regeling is bedoeld voor iedereen die de ziekte van maligne mesothelioom of asbestose heeft als gevolg van contact met asbest buiten de werksituatie.

Ontvangsten (€ 1 miljoen)

De ontvangsten hebben betrekking op het honoreren van incidentele aanvragen in het kader van de Regeling tegemoetkoming niet-loondienst gerelateerde slachtoffers van mesothelioom (TNS). Deze regeling is bedoeld voor iedereen die de ziekte van maligne mesothelioom heeft als gevolg van contact met asbest buiten de werksituatie (€ 0,2 miljoen). Daarnaast betreft het afrekening van agentschapsopdrachten van RWS en RIVM uit het voorgaande jaar (€ 0,7 miljoen). Het restant wordt verklaard door kleinere mutaties (€ 0,1 miljoen).