Toelichting op de saldibalans

Algemeen

De balansposten zijn bepaald en gewaardeerd overeenkomstig de geldende voorschriften van de Comptabiliteitswet. Indien van de geldende voorschriften is afgeweken is dit nader toegelicht.

Alle bedragen zijn opgenomen in duizenden euro's tenzij anders vermeld. In de tabel van de saldibalans zijn de bedragen overeenkomstig de voorschriften naar boven afgerond. In de tabellen van de toelichting zijn de bedragen op de standaard wijze afgerond en opgeteld. Door de verschillende wijze van afronden kan de som van de overige tabellen afwijken van de bedragen van de tabel van de saldibalans.

Saldibalanspost 8, kas-transverschillen, is niet van toepassing voor het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat.

De uitgaven over 2023 zijn gespecificeerd in het jaarverslag van EZK (hoofdstuk XIII), onderdeel uitgaven, artikelen 1 t/m 6, en 40.

De ontvangsten over 2023 zijn gespecificeerd in het jaarverslag van EZK (hoofdstuk XIII), onderdeel ontvangsten, artikelen 1 t/m 6, en 40.

De post liquide middelen bestaat uit de aanwezige banksaldi bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl) voor de uitvoering van de regeling Borgstelling Midden en Klein Bedrijf Kredieten.

Het bedrag op de saldibalans is overeenkomstig de saldo opgave per 31 december 2023 van het Ministerie van Financiën.

EZK maakt gebruik van de mogelijkheid om begrotingsreserves aan te houden. In het jaarverslag is er bij de betreffende begrotingsartikelen informatie opgenomen over toevoegingen aan en onttrekkingen uit de begrotingsreserves aangevuld met relevante feiten en of ontwikkelingen.

Opdrachten derden

RVO.nl voert opdrachten uit voor derden. De opdrachten worden verstrekt door publieke en Europese organisaties. Het openstaande bedrag zal RVO.nl in rekening brengen bij de betreffende opdrachtgevers.

Salarisvorderingen

Dit betreft betalingen aan personeel inzake salarissen en diverse vergoedingen in afwachting van definitieve verrekening.

Opdrachten derden

RVO.nl voert opdrachten uit voor derden. De opdrachten worden verstrekt door publieke en Europese organisaties. RVO.nl zal de betreffende gelden overeenkomstig opdracht of overeenkomst aan begunstigden verstrekken.

RVO.nl af te dragen gelden aan derden

Door RVO.nl geinde bedragen voor derden. Deze dienen nog verrekend te worden, het betreft onder andere het Europees Octrooibureau (EOB).

Ontvangen bijdrage NCG

Dit betreft door NCG van de Gemeente Appingedam ontvangen gelden ten behoeve van de versterkingsoperatie.

Nederlandse Aardoliemaatschappij B.V.

Dit betreft voornamelijk de nog door de NAM te betalen vergoedingen voor de kosten van de versterkingsoperatie en de uitvoeringskosten die daarmee samenhangen.

Vorderingen inzake uitvoering beleid

EZK heeft vorderingen voortkomend uit subsidie vaststellingen van diverse regelingen, uit het verstrekken van vergunningen en uit het opleggen van heffingen voor diverse economische activiteiten.

Terug te vorderen dividenbelasting

Dit betreft de nog van de belastingdienst terug te ontvangen dividendbelasting.

Opgelegde boetes ACM

Voor de uitvoering van de mededingingswet heeft ACM boetes opgelegd.

Nog af te dragen veilingopbrengsten en boetes RDI

Dit betreft de door de Rijksinspectie Digitale Infrastructuur in 2023 ontvangen veilinggelden en boetebedragen die nog aan het kerndepartement moeten worden afgedragen.

Leningen

EZK maakt bij de overdracht van beleidsgelden onder meer gebruik van het instrument leningen. Dergelijke leningen kennen in de regel specifieke afspraken en voorwaarden. De verstrekte leningen zijn in onderstaand overzicht verwerkt en geven de stand per balansdatum aan.

Kredietregelingen RVO.nl

RVO.nl voert een aantal regelingen uit waarbij kredieten voor diverse beleidsdoelstellingen beschikbaar worden gesteld. Het gaat hier onder andere om kredieten voor technische ontwikkeling, elektronische diensten ontwikkeling, milieugerichte productontwikkeling, technische ontwikkelingsprojecten, startende ondernemingen, vroege fase financiering, innovatieve kredieten en het toekomstfonds voor onderzoeksfaciliteiten. De aanvragers kunnen een vooraf overeengekomen tijd over deze kredieten beschikken en betalen de kredieten terug als bepaalde verwachte ontwikkelingen en of condities zich hebben voorgedaan zoals het behalen bepaalde omzet, winst, rendementen, aandelenverkoop, etc.

Vorderingen inzake uitvoering beleid RVO

RVO heeft vorderingen voortkomend uit subsidie vaststellingen van diverse regelingen

RDI nog te ontvangen veilinggelden

Het bedrag heeft betrekking op twee betalingsregelingen die lopen in het kader van de in juli 2023 afgeronde verdeling van Landelijke Commerciële Radio-omroep. Deze gelden zijn nog niet door RDI ontvangen.

Opgelegde boetes ACM

Voor de uitvoering van de mededingingswet heeft ACM boetes opgelegd. Voor deze vorderingen zijn door ACM betalingsregelingen getroffen.

Nederlandse Defensie Industrie

Deze vordering geeft weer welke bedragen de Nederlandse overheid tegoed heeft van de industrie voor deelname in de ontwikkelingsfase van de F-35.

Garantieregelingen

Met deze regelingen worden ondernemers in staat gesteld om bankleningen te verkrijgen zodat ondernemen mogelijk blijft. EZK staat garant voor de leningen waardoor het risico voor de bank op de bedrijfsfinanciering kleiner wordt. Bij aanspraak van de bank op de garantie betaalt RVO.nl de bank. Hierdoor ontstaat er voor RVO.nl een vordering op de onderneming die wordt opgenomen in de debiteurenadministratie. Wanneer een ondernemer een voorstel tot afkoop bij de bank indient legt de bank dit ter beoordeling voor aan RVO.nl. Na instemming van RVO.nl zorgt de bank voor afwikkeling van de overeengekomen regeling en maakt het aan RVO.nl toekomende bedrag over.

Borgstelling MKB-kredieten

Op basis van het besluit Borgstelling Midden Kleinbedrijf (BBMKB) verstrekken deelnemende banken krediet aan een ondernemer onder garantie (borgstelling) van de Staat. Op het moment dat de bank de garantie aanspreekt betaalt RVO.nl de claim uit aan de bank. Hierdoor ontstaat er voor RVO.nl een vordering op de onderneming die wordt opgenomen in de debiteurenadministratie. De bank heeft conform de regeling een volgplicht. Wanneer een ondernemer een voorstel tot afkoop bij de bank indient legt de bank dit ter beoordeling voor aan RVO.nl. Na instemming van RVO.nl zorgt de bank voor afwikkeling van de overeengekomen regeling en maakt het aan RVO.nl toekomende bedrag over.

Het saldo op «bijstellingen -/- « heeft betrekking op negatieve correcties van aangegane verplichtingen uit voorgaande jaren. Bijstellingen op verplichtingen aangegaan in dit verslaggevingsjaar zijn in mindering gebracht op het saldo «in 2023 aangegaan».

Onder de post garantieverplichtingen zijn ook opgenomen de garantieverplichtingen die vallen onder het domein van het schatkistbankieren van het Ministerie van Financiën. Dit is aan de orde bij artikel 4 (COVA).

Het saldo op «bijstellingen -/- « heeft betrekking op negatieve correcties van aangegane verplichtingen uit voorgaande jaren. Bijstellingen op verplichtingen aangegaan in dit verslaggevingsjaar zijn in mindering gebracht op het saldo «in 2023 aangegaan».

Een groot deel van de verplichtingen op artikel 4 is aangegaan voor de subsidieregeling bekostiging plafond energietarieven kleinverbruikers 2023 (CEK23, ook wel het prijsplafond). Het gaat hierbij om administratief vastgelegde maximale betalingsverplichtingen. Gedurende het jaar zijn de kasramingen van deze regeling neerwaarts bijgesteld. Dit is mede vanwege de grote onzekerheid omtrent energieprijzen niet gedaan voor de administratief vastgelegde verplichtingen. Bij de afrekening van de bijdragen aan energieleveranciers in 2024 zal ook het bedrag aan aangegane verplichtingen worden bijgesteld.

Voor het verantwoorden van de verplichtingen van apparaatsuitgaven op artikel 40 in bovenstaande tabel wordt het principe verplichtingen is gelijk aan kas toegepast. Het verplichtingensaldo wordt gelijk gesteld aan het uitgavensaldo waardoor er per saldo op 31 december geen openstaande verplichtingen worden verantwoord.

Voor de andere verplichtingen is voor wat betreft het onderdeel buiten begrotingsverband dezelfde verantwoordingswijze toegepast als bij de openstaande voorschotten.

Niet uit de saldibalans blijkende bestuurlijke verplichtingen

Verduurzaming Industrie: JLoI Nobian

Met de Maatwerkaanpak Verduurzaming Industrie worden er maatwerkafspraken gemaakt ter verduurzaming van de grootste 10-20 industriële uitstoters. Deze afspraken hebben als doel bedrijven sneller te verduurzamen. In het kader van deze aanpak is er op 21 november 2023 een Joint Letter of Intent (JLoI) getekend met Nobian. Een JLoI is een bestuurlijke inspanningsverplichting om op termijn middels een bindende maatwerkafspraak wederzijdse resultaatsverplichtingen aan te gaan. In de toekomst leidt, de getekende JLoI van Nobian, tot financiële verplichtingen van de Rijksoverheid. Bij het verschijnen van dit jaarverslag is de daadwerkelijke verplichtingenruimte in de begroting van 2024 verwerkt.

Nij Begun - kabinetsreactie parlementaire enquête aardgaswinning Groningen

In 2023 heeft de parlementaire enquêtecommissie aardgaswinning Groningen het rapport ‘Groningers boven gas’ opgeleverd. Op 25 april jl. is de kabinetsreactie Nij Begun naar de Tweede Kamer gestuurd (Kamerstukken II, 2022-2023, 35 561, nr. 17), waarin het kabinet vijftig maatregelen aankondigde in reactie op het rapport van de commissie. Bij Voorjaarsnota 2023 is € 11,5 mld van de middelen opgenomen op de aanvullende post bij het Ministerie van Financiën. De betrokken departementen kunnen deze middelen opvragen als de maatregelen verder zijn uitgewerkt, waarna het wordt opgenomen in de tabel budgettaire gevolgen van het beleid en de vastgelegde verplichtingen.

Energie Beheer Nederland (EBN)

In 2018 hebben de Staat, Shell en Exxon afspraken gemaakt in het Akkoord op Hoofdlijnen. Hierin is onder andere afgesproken dat de Staat ervoor zal zorgdragen dat EBN kan voldoen aan het EBN-deel van de verplichtingen ten aanzien van betalingen voor schadeafhandeling en de versterkingsopgave. Mogelijk leidt dat tot een kapitaalinjectie van de Staat aan EBN in de toekomst. Vanwege de onzekerheid over de precieze omvang en de timing van de eventuele kapitaalinjectie worden de verplichtingen in de financiële administratie vastgelegd in hetzelfde jaar als de kasbetalingen.

Niet uit de salibalans blijkende financiële risico's voortkomend uit lopende juridische procedures

Wet verbod op kolen

Er loopt een rechtszaak over (on)rechtmatigheid van de Wet verbod op kolen van RWE en Uniper tegen de Staat/EZK. Op 30 november 2022 heeft de rechtbank Den Haag de vorderingen van eisers tot betaling van schadevergoeding afgewezen. Er is een hoger beroep aangetekend tegen deze uitspraak bij het Gerechtshof Den Haag.