Op basis van de ter beschikking staande informatie en met inachtneming van hetgeen in de toelichting vermeld, wordt geconstateerd dat inzake het Europees Landbouwgarantiefonds (ELGF) en het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling (ELFPO) over het begrotingsjaar 2023:
1. de uitgaven die ter vergoeding bij de Europese Commissie zijn ingediend over het begrotingsjaar 16 oktober 2022 tot en met 15 oktober 2023 bedragen €856.433.070,17 (ELGF € 691.855.036,60 en ELFPO € 164.578.033,57);
2. de door Nederland opgezette systemen en daarin vervatte maatregelen voor het beheer en de controle van de gelden voldoen aan de accreditatie eisen;
3. door het betaalorgaan een toereikende, nauwkeurige en waarachtige financiële verantwoording is afgegeven. Evenwel toont de ELGF certificerende audit een overschrijding van de toegestane foutmarge.
Toelichting
Verklaring betaalorgaan
Het betaalorgaan Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) heeft, bij de over het begrotingsjaar 16 oktober 2022 tot en met 15 oktober 2023 bij de Europese Commissie ingediende rekeningen, met betrekking tot de subsidieregelingen uit het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) 2014-2022 verklaard dat:
– de jaardeclaratie een waarheidsgetrouw, volledig en nauwkeurig beeld geeft van uitgaven en ontvangsten;
– de betalingen wettig en regelmatig zijn.
Met betrekking tot de interventies onder het Nationaal Strategisch Plan (NSP) dat:
– -de governancesystemen naar behoren functioneren;
– rapportage van de indicatorgegevens in relatie tot het NSP interventietype van goede kwaliteit en betrouwbaarheid is;
– de in de jaardeclaratie opgenomen uitgaven zijn gebruikt voor het beoogde doel.
Rapportage certificerende instantie
De Auditdienst Rijk (ADR) heeft, in de functie van certificerende instantie, geoordeeld dat;
– op basis van een goedkeurende auditverklaring met opmerking, die bij de Europese Commissie ingediende rekeningen voor het begrotingsjaar 16 oktober 2022 tot en met 15 oktober 2023 in elk materieel opzicht een waarheidsgetrouw, volledig en nauwkeurig beeld geven van de aan de ELFPO in rekening gebrachte totale netto-uitgaven;
– op basis van het ontbreken van een goedkeurende auditverklaring, de bij de Europese Commissie ingediende rekeningen m.b.t. de subsidieregelingen uit het GLB 2014-2022 voor het begrotingsjaar 16 oktober 2022 tot en met 15 oktober 2023 in materieel opzicht een onvoldoende waarheidsgetrouw, volledig en nauwkeurig beeld geven van de aan de ELGF-GBCS (Geïntegreerd beheers- en controlesysteem) in rekening gebrachte totale netto-uitgaven. Er is een voldoende waarheidsgetrouw, volledig en nauwkeurig beeld van de aan de ELGF-niet GBCS in rekening gebrachte totale netto-uitgaven. M.b.t. de ELGF niet-GBCS interventies onder het NSP, is het oordeel dat de governancesystemen onvoldoende functioneren. De rapportage van de indicatorgegevens in het Annual Performance Review (APR) zijn als voldoende beoordeeld.
Voor wat betreft ELFPO niet-GBCS vermeld de ADR een onzekerheid met betrekking tot de in de regeling pilot nGLB gehanteerde Vereenvoudigde Kosten Opties (VKO). Het onderwerp VKO is ook onderdeel van een EC-conformiteitsprocedure. Lidstaat Nederland stelt de Europese Commissie (EC) voor om uit te gaan van 5% correctie van het VKO-bedrag, dit is onderdeel van de EC-procedure.
Binnen ELGF-GBCS constateert de ADR als steekproefresultaat een fout van 3,29% die daarmee hoger is dan toegestaan (2%). De geconstateerde tekortkomingen betreffen enerzijds het claimen van subsidie op landbouwgrond waarvan de aanvrager een schriftelijke toestemming van de eigenaar niet kan overleggen, anderzijds worden de uitgaven op de regeling Graasdierenpremie afgekeurd op basis van het door de EC eerder afgegeven oordeel dat de opzet van deze regeling niet juist is. De regeling Graasdierenpremie betreft een bedrag van € 1.562.744,53.
Bekende lopende onderzoeken en/of correctievoorstellen door de Europese Commissie, Europese Rekenkamer (ERK) en OLAF
De Europese Commissie bepaalt uiteindelijk de EU-conformiteit van de nationale implementatie en uitvoering van EU-regelgeving. De Europese Commissie kan financiële correcties opleggen als zij concludeert dat EU-regelgeving niet op de juiste wijze door de lidstaat is geïnterpreteerd en/of uitgevoerd. Het antifraude-DG van de Europese Commissie (OLAF) kan onderzoeken starten naar vermoedens van onregelmatigheden, waaronder vermoeden van fraude met EU-subsidies.
Voor het ELFPO en/of ELGF was eind 2023 sprake van de volgende lopende onderzoeken en procedures: EC-goedkeuring rekeningen ELGF en ELFPO FY2020, FY2021 en FY2022, ERK-audit ELFPO.
GLB pijler 1: Europees Landbouwgarantiefonds (ELGF)
De EU-steun voor het GLB pijler 1 bestaat uit gelden voor directe inkomenssteun en markt- en prijsmaatregelen. De steun voor markt- en prijsmaatregelen fluctueert afhankelijk van de marktomstandigheden. De maatregelen binnen het ELGF-fonds van het Gemeenschappelijk landbouwbeleid bevatten onder andere:
Basisbetalingsregeling
In het Europees boekjaar 2023 zijn de betalingen gedaan op aanvragen ingediend in 2022. Voor de basisbetaling is € 415,7 mln. gedeclareerd bij de Europese Commissie.
Betaling voor vergroening
Landbouwers die gebruik maken van de basisbetalingsregeling zijn verplicht om vergroeningsmaatregelen toe te passen op hun bedrijf. Voor de vergroeningsbetalingen is 30% van het budget voor directe betalingen bestemd. In 2023 is € 178,1 mln. voor vergroeningsbetalingen gedeclareerd bij de Europese Commissie.
Aanvullende betaling voor jonge boeren
Voor de zogenaamde ‘top-up’ betaling voor jonge boeren is 2% van het budget voor directe betalingen beschikbaar. In 2023 is bij de Europese Commissie € 11,7 mln. gedeclareerd voor de ‘top-up’ betaling voor jonge boeren.
Graasdierpremie
In 2023 werd € 1,5 mln. voor steun aan graasdieren (runderen en schapen) gedeclareerd bij de Europese Commissie.
Teruggave financiële discipline
Op alle directe betalingen wordt een korting toegepast ten behoeve van de crisisreserve van de Europese Commissie. Indien de crisisreserve niet (volledig) wordt benut vindt teruggave plaats aan de landbouwers. In 2023 werd € 9,3 mln. terugbetaald aan landbouwers.
Markt- en prijsbeleid
In 2023 bestond de reguliere steun uit operationele programma’s groente en fruit. Voor afzetbevordering is € 9,2 mln. uitgegeven. Het betrof hier uitgaven in het kader van schoolfruit, schoolmelk, promotieprogramma’s en opslag interventies. In 2023 bestond de declaratie voor interventies onder NSP uit de Sectorale interventies Groenten en Fruit en Bijenteelt, ad 15,2 mln.
GLB pijler 2: Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling (ELFPO)
De EU-steun voor de GLB pijler 2 bestaat uit gelden voor plattelandsontwikkeling. De jaardeclaratie ELFPO 2023 bevatten onder andere:
Agrarisch natuurbeheer (maatregel 10). Uitgaven in het begrotingsjaar 2023: € 66,6 mln. Het gaat hier om uitgaven op grond van beheersovereenkomsten agrarisch natuurbeheer afgesloten op basis van provinciale regelingen (ANLb – Subsidieregeling agrarisch natuur- en landschapsbeheer, SNL – Subsidieregeling Natuur en Landschapsbeheer, PSAN – Provinciale Subsidieregeling Agrarisch Natuurbeheer; SNL en PSAN betreft uitfinanciering van lopende verplichtingen).
De Brede Weersverzekering (maatregel 17). Uitgaven in het begrotingsjaar 2023: € 13,8 mln. Dit betreft een rijksregeling met cofinanciering door het ministerie van LNV.
De Kwaliteitsregeling kalversector (maatregel 3). Uitgaven in het begrotingsjaar 2023: € 9.000. Dit betreft een rijksregeling voor steun voor toetreding kwaliteitsregeling kalversector modulatiegelden.
Provinciale subsidieregelingen POP3
– Maatregel 04 Investeringsregelingen (maatregel 4). Uitgaven in het begrotingsjaar 2023: € 58,5 mln. Dit betreft uitgaven op basis van de provinciale subsidieregelingen POP3, met cofinanciering door de provincies.
– De maatregelen 01, Kennisoverdracht en voorlichtingsacties, €2,3 mln.; maatregel 16, Samenwerking, € 9,8 mln. en 19, LEADER, € 7,1 mln., aan uitgaven in het begrotingsjaar 2023. Dit betreft uitgaven op basis van de provinciale subsidieregelingen POP3, met cofinanciering door de provincies.
Technische Bijstand (maatregel 20). In de jaardeclaratie 2023 opgenomen bedrag: € 6,39 mln. Technische bijstand 2023 is berekend op basis van een flat rate van 4%.