Nederland biedt bescherming aan vreemdelingen die op grond van het asielbeleid daarvoor in aanmerking komen. Daarnaast voert Nederland een uitnodigend toelatingsbeleid voor kennismigranten. Het kabinet zal de toegang voor kennismigranten versoepelen en goedkoper maken en zal hiertoe in 2015 een voorstel doen. Het kabinet zal dan ook met maatregelen komen om Nederland aantrekkelijker te maken als bestemming voor kennismigranten.

Asiel

Vreemdelingen die een asielverzoek doen, hebben recht op een snelle en zorgvuldige afhandeling van hun verzoek, waarbij de asielzoeker op goede wijze wordt opgevangen. De overheid streeft ernaar om – met inachtneming van de vereiste zorgvuldigheid – binnen acht dagen een beslissing te nemen op een asielverzoek. Is er meer onderzoek nodig, dan is daar de tijd voor. Door zoveel mogelijk aspecten in één keer mee te wegen, kan Nederland opeenvolgende asielaanvragen voorkomen. Versnelde afdoening moet stapeling van ongegronde procedures ontmoedigen.

De asielinstroom in Nederland wordt grotendeels bepaald door de situatie in landen en regio’s van herkomst. De plotselinge toename afgelopen jaar van asielzoekers uit Eritrea toont dit onomstotelijk aan. Daarom blijft het versterken van bescherming in de regio, onder meer via financiering van UNHCR, het uitgangspunt. Europese samenwerking zal er toe moeten leiden dat er een gelijk speelveld binnen Europa ontstaat, waardoor het doorreizen van asielzoekers als zij eenmaal de Europese Unie hebben bereikt wordt voorkomen. Nederland zet zich hier in Europees kader voor in.

Sinds 2013 neemt de asielinstroom toe, waarbij dit versterkt het geval lijkt te zijn sinds het voorjaar van 2014. Bij sommige nationaliteiten lijkt daarbij duidelijk sprake van een sterke rol voor mensensmokkelaars. Het kabinet streeft daarom een integrale aanpak na, waarbij toezicht en handhaving hand in hand gaan met een zorgvuldig asielbeleid. Desalniettemin zal de verhoogde druk op de opvangcapaciteit in Nederland ook in 2015 nog sterk gevoeld worden. De gemiddelde opvangduur van asielzoekers loopt op, doordat er (tijdelijk) sprake is van een vertraging in de afhandeling van asielverzoeken en bij de uitplaatsing van statushouders. In 2015 wordt Europese wetgeving ingevoerd voor de vorming van het Gemeenschappelijk Europees Asiel Stelsel (GEAS). Dat vergt op een aantal onderdelen aanpassing van de Nederlandse asielprocedure.

Toegang en toezicht

Handhaving van het vreemdelingenbeleid begint bij de bron- en transitlanden van migranten en bij de grenzen van het Schengengebied. Het toegangsbeleid richt zich op de bewaking van de buitengrenzen via een effectief en efficiënt proces van grenstoezicht. Hierbij wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van geautomatiseerd toezicht en risicogestuurd optreden, op basis van (passagiersgerelateerde) informatie die vooraf is ontvangen. Daarbij wordt gebruikt gemaakt van het project API (Advance Passenger Information), dat wordt voortgezet in 2015.

De bestrijding van illegaliteit blijft een prioriteit. Immers, illegaliteit blijkt vaak gepaard te gaan met uitbuiting, criminaliteit en overlast. Bij deze aanpak ligt de nadruk op criminele en overlastgevende illegale vreemdelingen, en op het tegengaan van toelatingsgerichte fraude zoals schijnhuwelijken. Een betere samenwerking en informatie-uitwisseling tussen de organisaties in de vreemdelingen- en strafrechtketen en verruimde toezichtsbevoegdheden maken het mogelijk gerichter op te treden tegen illegaal verblijf, met een efficiëntere capaciteitsinzet.

Medische zorg voor vreemdelingen

De overheid streeft naar een adequate medische zorg voor iedereen die zich op haar grondgebied bevindt. In 2014 zijn diverse adviezen uitgebracht waarin de medische zorg voor vreemdelingen centraal stond, waaronder het rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid. De aanbevelingen hieruit worden nog in 2014 opgepakt en zullen in 2015 hun beslag krijgen. Het gaat daarbij onder andere om het beter uitwisselen van medische informatie in de vreemdelingenketen. Tot slot moet Nederland in 2015 voldoen aan de Procedurerichtlijn. In deze richtlijn zijn regels opgenomen over medische rapporten als steunbewijs bij de beoordeling van het asielrelaas De nieuwe werkwijze voor het medisch onderzoek in asielprocedures moet uiterlijk op 15 juli 2015 ingaan. De eerste helft van 2015 zal de regelgeving hiertoe, waar nodig, worden aangepast en wordt de implementatie voorbereid.

Terugkeer en Bewaring

Voor vreemdelingen die geen rechtmatig verblijf (meer) hebben, regelt de Dienst Terugkeer en Vertrek (DT&V) op een zorgvuldige, humane en snelle wijze terugkeer naar het land van herkomst. Nederland ondersteunt vreemdelingen bij hun re-integratie, zowel financieel als in natura. Ook stimuleert Nederland herkomstlanden om beter mee te werken aan de terugkeer van hun onderdanen. Nederland gebruikt hiervoor onder meer het instrument van handels- en ontwikkelingscontacten en zal daarnaast een EU-brede inzet op terugkeer blijven bevorderen.

In 2015 zal de Tweede Kamer naar verwachting het wetsvoorstel Wet Terugkeer en Bewaring behandelen. Dit voorstel bevat onder meer de invoering van een bestuursrechtelijk regime voor vreemdelingen in vreemdelingenbewaring of grensdetentie. Bij vreemdelingenbewaring staat het «ter beschikking zijn voor de uitzetting» voorop. Vreemdelingenbewaring is het uiterste middel. In het wetsvoorstel wordt dit nog sterker dan nu verankerd en wordt ook de inzet van mogelijke alternatieve toezichtmaatregelen bij terugkeer verstevigd. Het wetsvoorstel draagt bij aan de terugkeer van vreemdelingen die niet (langer) in Nederland mogen blijven.

Nationaliteit

Naar verwachting treedt in 2015 een wetswijziging van de rijkswet op het Nederlanderschap in werking. In deze wet wordt de termijn voor naturalisatie verlengd van vijf naar zeven jaar. Bij een termijn van zeven jaar zullen naar verwachting relatief méér naturalisatieverzoekers volwaardiger meedoen in de samenleving. Daarnaast vervalt met deze wijziging de mogelijkheid om te kunnen naturaliseren in het buitenland. Naturaliseren is dan alleen mogelijk als de naturalisatieverzoeker in Nederland of in een van de andere landen van het Koninkrijk is gevestigd.

Keteninformatisering

Het programma keteninformatisering vreemdelingenketen richt zich op digitalisering van de informatie-uitwisseling binnen deze keten. Het programma maakt de gezamenlijke uitvoering van het vreemdelingenbeleid efficiënter, effectiever en flexibeler. In 2015 wordt het vervangen van papieren informatie-uitwisseling door digitale uitwisseling gecontinueerd. Meer ketenpartners zullen documenten digitaal uitwisselen; ook het aantal digitale informatietransacties wordt uitgebreid.