Voor u ligt de beleidsagenda voor het jaar 2016. Het jaar waarin Veiligheid en Justitie doorwerkt aan de uitvoering van het regeerakkoord van kabinet Rutte-Asscher waar de samenleving steeds meer de vruchten van plukt. Met als resultaat: een veiliger Nederland en een sterke en moderne rechtsstaat.

Vrijheid kan niet bestaan zonder veiligheid. De rechtsstaat kan niet zonder veiligheid. De thema’s Veiligheid en Rechtsstaat horen heel nadrukkelijk bij elkaar. Van oudsher wordt bescherming van mensen tegen criminaliteit en andere aantastingen van hun veiligheid gezien als kerntaak van de overheid. En die bescherming moet plaatsvinden op een manier die zorgvuldig, correct en rechtvaardig is. Zodat iedereen in Nederland de maximale ruimte geniet om in vrijheid te leven.

Veiligheid en Justitie bewaakt de balans tussen deze belangen. We werken met succes aan o.a. het terugdringen van de criminaliteit. Met name van die delicten die vaak ernstige, ingrijpende en soms zelfs blijvende gevolgen hebben voor het slachtoffer, zoals overvallen, straatroof en woninginbraken. Tegelijkertijd werken we aan onderhoud, modernisering en versterking van de rechtsstaat. Zodat deze beter kan voldoen aan de hoge eisen die de samenleving stelt.

Die versterking van de rechtsstaat krijgt gestalte over de hele linie.

• • Dat begint met de mogelijkheid om eenvoudiger en sneller aangifte te kunnen doen bij de politie. Via een landelijke aangiftevolgservice wordt de aangever beter geïnformeerd over de afhandeling van de zaak.

• • De herziening en modernisering van het Wetboek van Strafvordering krijgt in 2016 concreet vorm. We werken aan transparantere, eenvoudigere regelingen, minder administratieve lasten en stroomlijning en digitalisering van procedures. Door modernisering van het Wetboek willen we komen tot een betere balans in het stelsel van rechtswaarborgen en een kwalitatief betere strafrechtspleging.

• • Tegelijkertijd werken we ook aan een betere tenuitvoerlegging van straffen en maatregelen en een soepel functionerende executieketen. Naast het digitaliseren van de informatiestroom in de executieketen wordt ook accent gelegd op het verbeteren van de kwaliteit van de informatie die van de ene ketenpartner overgaat naar de andere ketenpartner. In 2016 treedt naar verwachting de wet herziening tenuitvoerlegging strafrechtelijke beslissingen in. De verantwoordelijkheid verschuift dan van het Openbaar Ministerie naar de Minister van Veiligheid en Justitie.

• – 2016 wordt ook een belangrijk jaar voor het programma KEI (Kwaliteit en Innovatie Rechtspraak). Hierin werken we samen met de rechtspraak aan vereenvoudiging, uniformering en digitalisering van het procesrecht voor civiele en bestuursrechtelijke zaken. KEI moet leiden tot een beter toegankelijke rechtspraak, die sneller kan werken en beter in staat is «maatwerk» te leveren. Dat alles met behoud van de huidige, hoge vakinhoudelijke kwaliteit. De wetsvoorstellen die dit mogelijk maken, treden naar verwachting volgend jaar in werking.

• • Opvolging van de aanbevelingen van de onderzoekscommissie strafrechtelijke beslissingen Openbaar Ministerie (Commissie Hoekstra). Voor de uitvoering van de aanbevelingen van de onderzoekscommissie is vanaf 2016 € 7 mln. gereserveerd.

In deze Beleidsagenda komen de onderwerpen aan de orde waarop Veiligheid en Justitie zich in 2016 en in de jaren daarna in het bijzonder zal richten. Volgend jaar komt het vooral aan op uitvoering en implementatie van datgene wat beleidsmatig de afgelopen jaren in gang is gezet. Hierbij dient terdege rekening te worden gehouden met het absorptievermogen in de uitvoering. Dit zal dan ook goed worden gemonitord. De onderwerpen in deze beleidsagenda zijn gegroepeerd rond 7 kernthema’s: Nederland Veiliger, Nationale Veiligheid, Bestendiging en Versterking Rechtstaat, Nationale Politie, Slachtoffer Centraal, Immigratie en Asiel, Kansspelen.

Bij het werken aan al deze thema’s willen we – méér nog dan voorheen – de samenwerking zoeken. Dat is deels ingegeven door noodzaak, zoals blijkt uit de uitkomsten van de bovengenoemde Commissie Hoekstra. Maar we doen dit ook vanwege de resultaten die we bereiken met intensieve samenwerking in een integrale aanpak. De afgelopen jaren zijn we steeds meer tot het inzicht gekomen dat voor veel veiligheidsproblemen de klassieke, louter strafrechtelijke benadering niet voldoende is. Een echt effectieve aanpak komt pas van de grond als er méér partijen bij zijn betrokken afkomstig uit verschillende disciplines; publiek, maar ook privaat. Ieder met zijn eigen mogelijkheden en verantwoordelijkheden, zijn eigen invalshoek en informatiepositie. We zien het effect van een integrale aanpak bijvoorbeeld terug bij het tegengaan van high impact crimes en georganiseerde criminaliteit. Deze succesvolle vormen van samenwerking willen we de komende tijd – waar mogelijk – verder intensiveren en uitbreiden. Het lokaal bestuur vormt in deze integrale samenwerking een cruciale partner.

Bij het streven naar efficiënter opereren, speelt ook innovatie een belangrijke rol. Door alert te zijn op nieuwe technologieën, open te staan voor vernieuwing van de organisatie en toepassen van slimme werkwijzen, verwachten we voor dezelfde kosten onze taken sneller en effectiever uit te voeren met behoud van, of zo mogelijk zelfs verbetering van de kwaliteit.

De eerste helft van 2016 zal voorts in belangrijke mate in het teken staan van het Nederlands voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie. Het kabinet wil het Nederlandse voorzitterschap in dienst stellen van het helpen bereiken van concrete voortgang op de vijf hoofddoelstellingen van de strategische agenda, die is vastgesteld door de Europese Raad van juni 2014. Het kabinet zal zich voor wat betreft themavoering in de voorbereiding en uitvoering van het voorzitterschap richten op deze hoofddoelstellingen, met bijzondere aandacht voor innovatieve groei en banen. Daarbij zal het kabinet blijven streven naar een Unie die zich richt op hoofdzaken en die waarde toevoegt aan wat lidstaten zelf kunnen en moeten doen. Ook zal steeds verbinding worden gezocht met burgers, bedrijven en maatschappelijke organisaties, zodat zij zich gehoord weten. Dat neemt niet weg dat Nederland eigen accenten kan leggen.

In de meerjarenbegroting van VenJ zijn de opbrengsten verwerkt van een aantal nog niet door het parlement aangenomen wetsvoorstellen. Het kabinet is voornemens per 2016 de eigen bijdrage in het strafrecht en vor gedetineerden en de verhoging van de griffierechten int e laten gaan. Het voorstel verhoging griffierechten is reeds structureel verzacht met 13 mln. Bij begroting 2015, door onder meer de eerder voorgestelde verhoging van het lage en standaard griffierechttarief in bestuurszaken te beperken. Daarnaast zijn er extra staffels toegevoegd voor civiele geldvorderingen en zaken. De voorstellen met betrekking tot de stelselwijziging in de rechtsbijstand zijn uitgesteld tot 2017 vanwege het onderzoek door de onafhankelijke commissie Wolfsen naar de kostenstijgingen binnen het stelsel van rechtsbijstand. Omdat de behandeling voor alle hierboven genoemde voorstellen in het parlement nog niet heeft plaatsgevonden, is hier sprake van een risico op de begroting van VenJ.