Onderstaand worden de belangrijkste mutaties die het afgelopen jaar op de begroting van VenJ plaatsvonden uitgelicht. Daarbij is onderscheid gemaakt tussen mutaties bij nota van wijziging, bij Voorjaarsnota en bij Miljoenennota. Op die manier is duidelijk te zien dat op drie momenten forse intensiveringen hebben plaatsgevonden en hoe de begroting op die manier stapsgewijs verder op orde is gebracht.
| 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Stand uitgaven Ontwerpbegroting 2016 | 11.456,9 | 11.145,0 | 10.712,4 | 10.744,0 | 10.765,1 | |
| 1. Intensiveringen Nota van Wijziging | 250,8 | 201,0 | 199,0 | 205,0 | 201,0 | |
| Nationale Politie | 139,0 | 58,0 | 54,0 | 76,0 | 82,0 | |
| Rechtsbijstand (n.a.v. cie. Wolfsen) | – 1,0 | 66,0 | 65,0 | 49,0 | 39,0 | |
| Rechtspraak | 20,0 | 25,0 | 25,0 | 25,0 | 25,0 | |
| Openbaar Ministerie | 15,0 | 15,0 | 15,0 | 15,0 | 15,0 | |
| Overige intensiveringen | 77,8 | 37,0 | 40,0 | 40,0 | 40,0 | |
| 2. Dekkingsmaatregelen uitgavenkant | – 6,7 | – 68,6 | – 59,9 | – 74,0 | – 67,9 | |
| Stand uitgaven NvW 2016 | 11.701,0 | 11.277,3 | 10.851,4 | 10.875,0 | 10.898,2 |
|
| 3. Intensiveringen Asiel | 948,1 | 473,2 | 32,4 | |||
| IND | 40,5 | |||||
| COA | 659,7 | 235,0 | ||||
| Nidos | 123,0 | 161,0 | ||||
| Nationale Politie | 48,5 | |||||
| Rechtspraak | 13,9 | |||||
| Overige intensiveringen asiel | 62,5 | 77,2 | 32,4 | |||
| 4. Overig Voorjaarsnota | 370,1 | 247,3 | 228,9 | 230,3 | 230,1 | 229,7 |
| Loonbijstelling en CAO akkoord | 311,1 | 234,4 | 229,2 | 229,7 | 230,0 | 229,2 |
| Prijsbijstelling | 19,0 | 18,7 | 17,6 | 18,0 | 18,0 | 18,0 |
| Resterende mutaties uitgavenkant | 40,0 | – 5,8 | – 17,9 | – 17,4 | – 18,0 | – 17,5 |
| Stand uitgaven 1e suppletoire 2016 | 13.019,1 | 11.997,9 | 11.112,7 | 11.105,3 | 11.128,4 | 229,7 |
| 5. Intensiveringen Miljoenennota | 554,7 | 487,8 | 287,0 | 256,0 | 215,0 | |
| Nationale Politie (uit intensivering € 450 mln.) | 221,0 | 199,0 | 252,0 | 221,0 | 180,0 | |
| Rechtspraak (uit intensivering € 450 mln.) | 35,0 | 35,0 | 35,0 | 35,0 | 35,0 | |
| COA | 229,3 | 238,1 | ||||
| IND | 55,8 | |||||
| Overige intensiveringen asiel | 13,6 | 15,7 | ||||
| 6. Maatregelen | – 18,7 | – 27,6 | – 43,5 | – 50,5 | – 58,5 | |
| Maatregelen taakstelling strafrechtketen | – 10,0 | – 25,5 | – 32,5 | – 40,5 | ||
| Inhouden prijsbijstelling VenJ | – 18,7 | – 17,6 | – 18,0 | – 18,0 | – 18,0 | |
| 7. Overig Miljoenennota | 412,1 | 46,9 | 103,8 | 173,9 | 186,9 | 11.021,2 |
| Diverse toevoegingen vanuit intensivering € 450 mln. | 77,5 | 94,3 | 45,5 | 76,5 | 117,5 | |
| Overboeking intensiveringsmiddelen politie | 77,1 | 77,1 | 77,1 | 77,1 | ||
| Kasschuif aflossing egalisatieschuld RVB | 180,3 | – 60,8 | – 69,3 | – 17,8 | – 23,3 | |
| Resterende mutaties uitgavenkant | 231,8 | 30,2 | 1,8 | 69,1 | 56,6 | 10.826,6 |
| Stand uitgaven Ontwerpbegroting 2017 | 13.431,3 | 12.580,8 | 11.676,7 | 11.522,7 | 11.520,7 | 11.407,5 |
| 8. Reservering Aanvullende post (uit intensivering 450 mln.) | 116,5 | 121,7 | 117,5 | 117,5 | 117,5 |
Toelichting op de tabel
1. Intensiveringen nota van wijziging
Voorafgaand aan de begrotingsbehandeling 2016 heeft een aanpassing van de begroting plaatsgevonden die is verwerkt middels een nota van wijziging. Met deze aanpassingen is een eerste stap gezet naar een meer solide begroting. Hiervoor hebben intensiveringen plaatsgevonden bij onder meer de Nationale Politie, de rechtspraak, het OM, NFI en de reclassering. Voor een volledig overzicht van de intensiveringen wordt verwezen naar de kamerbrief uit november 2015.7
2. Dekkingsmaatregelen uitgavenkant
Ter dekking van de bovengenoemde intensiveringen is in belangrijke mate gebruik gemaakt van een huurverlaging van het Rijksvastgoedbedrijf en is een kasschuif toegepast. Dekking vindt ook deels plaats aan de ontvangstenkant (zie volgende tabel). Voor een volledig overzicht van de dekkingsmaatregelen wordt verwezen naar de kamerbrief uit november 2015.8
3. Intensiveringen asiel
Bij Voorjaarsnota is de begroting verder op orde gebracht, in het bijzonder op het terrein van asiel. Vanwege de hoge asielinstroom stond de vreemdelingenketen onder druk. Om hier adequaat op in te kunnen spelen en voldoende capaciteit te kunnen waarborgen is fors geïnvesteerd in de IND, het COA en Nidos, en zijn ook middelen vrijgemaakt voor onder meer de politie, de rechtspraak en de rechtsbijstand. Nadere toelichting op deze mutaties is terug te vinden in de Voorjaarsnota en de eerste suppletoire begrotingswet van Veiligheid en Justitie.9
4. Overig Voorjaarsnota
Bij Voorjaarsnota zijn de reguliere loon- en prijsbijstelling 2016 aangevuld met extra middelen ten behoeve van het cao-akkoord overgeboekt naar de begroting van VenJ. De overige mutaties zijn het gevolg van diverse overboekingen en desalderingen.
5. Intensiveringen Miljoenennota
Het kabinet heeft € 450 mln. beschikbaar gesteld voor maatschappelijke prioriteiten. Hiervan wordt een groot bedrag beschikbaar gesteld aan de Nationale Politie. Met de extra middelen wordt volledig tegemoet gekomen aan het door PwC geconstateerde tekort bij de politie. De reeks is inclusief enkele besparingsmaatregelen. Daarnaast wordt geïnvesteerd in de kwaliteit van de rechtspraak. Verder wordt extra budget toegekend aan diverse organisaties in het kader van de hoge asielinstroom. Voor 2017 is de asielinstroom bijgesteld naar 42.000. Nadere toelichtingen bij de intensiveringen zijn te vinden in de betreffende beleidsartikelen.
6. Maatregelen
Om binnen de beschikbare financiële ruimte de vitaliteit van de justitiële ketens te behouden en te kunnen blijven inspelen op de behoeften van een veranderende maatschappij treft VenJ onderstaande maatregelen. De besparing die hierdoor wordt gerealiseerd telt op tot een bedrag van € 52,5 mln. in 2021 en dient ter invulling van de vorige jaar ingeboekte taakstelling strafrechtketen.
-
• Vermindering druk bestuursrechtelijke keten door een minder bureaucratische bezwaarschriftprocedure (€ 5 mln. besparing uitgaven)
-
• Houdbaar (administratief) beroep WAHV-zaken (€ 6 mln. extra ontvangsten)
-
• Bezuiniging Instituut Fysieke veiligheid (€ 1 mln.)
-
• Verhogen taakstelling bedrijfsvoering (€ 2 mln.)
-
• Efficiënter werken in de strafrechtketen (€ 5 mln.)
-
• Slagvaardige moderne civiele rechtspleging (€ 14 mln.)
-
• Doeltreffender aanpak zeer jeugdige daders (€ 5 mln.)
-
• Het kind centraal in een efficiëntere en effectievere jeugdbeschermingsketen (€ 3 mln.)
-
• Effectiever (digitaal) oproepen en betekenen (€ 6 mln.)
-
• Houdbaar toezicht door de rechterlijke macht (€ 6 mln. ontvangsten)
De maatregelen worden nader toegelicht in de betreffende beleidsartikelen. Daarnaast is besloten de prijsbijstelling in te houden ter dekking van problematiek op de begroting.
7. Overig Miljoenennota
Ter dekking van diverse kleinere problematiek (tegenvallers en taakstellingen) is vanuit de intensivering van € 450 mln. een bedrag toegevoegd aan de begroting. Vanuit de aanvullende post heeft daarnaast de laatste tranche met intensiveringsmiddelen voor de politie uit het regeerakkoord overgeboekt naar VenJ (€ 77 mln. vanaf 2018). De egalisatieschuld bij het Rijksvastgoedbedrijf wordt in 2016 afgelost, om die reden vindt een kasschuif plaats. In 2016 worden twee grote terugontvangsten van het COA (€ 65 mln.) en het Rijksvastgoedbedrijf (€ 130 mln.) via een desaldering toegevoegd aan het uitgavenbudget, dit zijn dus mutaties van technische aard. Deze worden verder toegelicht in de Najaarsnota. Op de meerjarenbegroting heeft een extrapolatie plaatsgevonden naar 2021.
8. Reservering Aanvullende post
Op de Aanvullende post van de Rijksbegroting is een deel van het bedrag dat het kabinet uittrekt voor maatschappelijke prioriteiten (€ 450 mln.) gereserveerd. Deze middelen zijn bestemd voor investeringen in onder meer het Openbaar Ministerie, versterking van de gebiedsgerichte aanpak bij de politie, bestrijding van terrorisme, cybersecurity, versterking grens- en vreemdelingentoezicht en de aanpak van ondermijnende criminaliteit en mensenhandel. In de beleidsartikelen is een beknopte toelichting opgenomen voor de geplande investeringen. Op het moment dat de bestedingsplannen zijn uitgewerkt, worden de middelen overgeheveld naar de begroting van VenJ.
| Ontvangstenmutaties | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Stand ontvangsten Ontwerpbegroting 2016 | 1.517,1 | 1.515,5 | 1.534,0 | 1.552,4 | 1.565,8 | |
| 1. Mutaties Nota van Wijziging | 194,1 | 82,4 | 89,1 | 131,0 | 133,1 | |
| Intrekken en aanpassen wetsvoorstellen | – 57,4 | – 43,6 | – 45,9 | – 47,0 | – 46,9 | |
| Opbrengst grote schikkingen | 100,0 | 100,0 | 100,0 | 100,0 | 100,0 | |
| Opbrengst intensivering fraudebestrijding | 8,0 | 26,0 | 35,0 | 78,0 | 80,0 | |
| Overige mutaties Nota van Wijziging | 143,5 | |||||
| Stand ontvangsten NvW 2016 | 1.711,2 | 1.597,9 | 1.623,1 | 1.683,4 | 1.698,9 |
|
| 2. Mutaties Voorjaarsnota | 422,0 | 176,0 | 15,0 | 15,0 | 15,0 | 15,0 |
| Opbrengst grote schikkingen | 258,0 | |||||
| Tegenvaller boetes en transacties | – 73,0 | |||||
| Ontvangst vanuit asielreserve | 212,4 | 161,0 | ||||
| Overige mutaties Voorjaarsnota | 24,6 | 15,0 | 15,0 | 15,0 | 15,0 | 15,0 |
| Stand ontvangsten VJN 2016 | 2.133,2 | 1.773,9 | 1.638,1 | 1.698,4 | 1.713,9 | 15,0 |
| 3. Mutaties Miljoenennota | 231,0 | 272,1 | 258,5 | 95,3 | 90,9 | 1.746,5 |
| Ontvangst vanuit asielreserve | 65,0 | 165,8 | 159,1 | |||
| Maatregelen strafrechtketen | 9,0 | 12,0 | 12,0 | 12,0 | ||
| Verhogen opbrengst afpakken | 32,0 | 33,0 | 29,0 | 29,0 | 29,0 | |
| Verhogen opbrengst grote schikkingen | 42,0 | 51,0 | 52,0 | 46,0 | ||
| Teruggave RVB | 130,6 | |||||
| Overige mutaties Miljoenennota | 35,4 | 32,3 | 6,4 | 2,3 | 3,9 | 1.705,5 |
| Stand ontvangsten Ontwerpbegroting 2017 | 2.364,2 | 2.046,0 | 1.896,5 | 1.793,7 | 1.804,7 | 1.761,5 |
Toelichting op de tabel:
1. Mutaties nota van wijziging
Voorafgaand aan de begrotingsbehandeling 2016 heeft een aanpassing van de begroting plaatsgevonden die is verwerkt middels een nota van wijziging. Met deze aanpassingen is een eerste stap gezet naar een meer solide begroting. Naast de intensiveringen aan de uitgavenkant zijn er wetsvoorstellen aangepast (eigen bijdrage regeling strafvordering) en teruggedraaid (verhoging griffierechten, eigen bijdrage detentie). Dit leidt tot lagere ontvangsten.
De dekking van de hogere uitgaven en lagere ontvangsten komt onder meer vanuit hogere opbrengsten uit grote schikkingen en fraudebestrijding.
Voor een volledig overzicht en voor toelichting op de mutaties uit de nota van wijziging wordt verwezen naar de kamerbrief uit november 2015.10
2. Mutaties Voorjaarsnota
Om de hogere asieluitgaven van dekking te kunnen voorzien is budget onttrokken aan de asielreserve. Deze middelen worden via een ontvangst aan de begroting van VenJ toegevoegd.
3. Mutaties Miljoenennota
Om de hogere asieluitgaven van dekking te kunnen voorzien is opnieuw budget onttrokken aan de asielreserve. Twee van de maatregelen ter invulling van de taakstelling strafrechtketen slaan neer aan de ontvangstenkant (Beroepsheffing, Griffierecht WAHV-Zaken en Heffing bij toezicht door de rechterlijke macht). De ramingen voor opbrengsten uit grote schikkingen en afpakken zijn meerjarig opgehoogd.