Beleidsprioriteiten

Bestuurlijke ontwikkeling

Curaçao, Aruba en Sint Maarten dragen zelf verantwoordelijkheid voor bestuurlijke ontwikkeling. Om de bestuurskracht op Curaçao, Aruba en Sint Maarten verder te versterken wordt – daar waar nodig en mogelijk – binnen het Koninkrijk samenwerking gezocht. Bijvoorbeeld door gezamenlijke trainingen van het ambtelijk apparaat te organiseren, door samenwerking met Nederlandse gemeenten te faciliteren en door gezamenlijk de wetgevings- en juridische functie verder te versterken.

Ook voor Bonaire, Saba en Sint Eustatius geldt dat een goed functionerend bestuur en ambtenarenapparaat noodzakelijk zijn voor de bestuurlijke, democratische en sociaaleconomische ontwikkeling. Onder andere wordt geïnvesteerd in jong talent. Zo zijn er op Bonaire traineeplekken voor jonge ambtenaren geïntroduceerd.

Rechtshandhaving (Team Bestrijding Ondermijning)

De geografische ligging en de geringe omvang maken de eilanden kwetsbaar voor de (internationaal) georganiseerde misdaad. De geïntensiveerde aanpak van met name de ondermijning van de rechtsstaat en high impact crimes is effectief gebleken. De extra inzet van het Recherche Samenwerkingsteam, het Openbaar Ministerie en het Gemeenschappelijk Hof van Justitie (Team Bestrijding Ondermijning, TBO) vanuit Sint Maarten wordt vanaf 2018 door een extra budgettaire impuls voortgezet met vier jaar. Vanwege het grensoverschrijdende karakter van de problematiek strekt de werking van het TBO verder dan het land Sint Maarten. In 2018 richt de aanpak zich op vernieuwing en verbreding van samenwerking in de regio, alsmede met internationale partners.

Financieel toezicht

De financiële situatie in de landen blijft kwetsbaar. Financieel toezicht is sinds 10/10/10 ingesteld voor Curaçao en Sint Maarten op grond van de Rijkswet financieel toezicht en voor Aruba sinds 2015 in de Landsverordening Aruba financieel toezicht. Voor de openbare lichamen zijn regels voor dit toezicht sinds 2010 neergelegd in de Wet financiën openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba. Ook in 2018 en de jaren erna zal de inzet van de regeringen van de landen er op gericht moeten zijn om de financiën duurzaam op orde te krijgen en te houden.

Op Sint Eustatius heeft de financiële situatie bijzondere aandacht. In 2018 zal aan de specifieke ondersteuning die Nederland levert een vervolg worden gegeven, onder meer op basis van het rapport van de commissie van wijzen die onderzoek doet naar het functioneren van het openbaar lichaam.

Belangrijkste beleidsmatige mutaties t.o.v. vorig jaar (ontvangsten, uitgaven en niet-belastingontvangsten)

Toelichting:

1. Verlenging TBO

De geïntensiveerde aanpak van met name ondermijning en high impact crimes is effectief gebleken. Daarom wordt de reeds ingezette koers op de aanpak van de georganiseerde (ondermijnende) criminaliteit gecontinueerd. De inzet van het Team Bestrijding Ondermijning is vanaf 2018 verlengd met vier jaar.

2. Kustwacht

Met het oog op de veiligheidssituatie in het Caribisch deel van het Koninkrijk wordt incidenteel € 8 mln. beschikbaar gesteld aan de Kustwacht gelijk verdeeld over de jaren 2017 en 2018 voor het plegen van onderhoud en oplossen exploitatietekort en de ondersteuning van andere defensieonderdelen aan de Kustwacht.

1. FDA

De restmiddelen FDA zijn teruggevloeid naar de KR begroting. Deze middelen worden, conform de beheersovereenkomst tussen Aruba, Nederland en Fondo Desaroyo Aruba (FDA), weer ingezet ten behoeve van het land Aruba.

Toelichting:

Artikel 4 Bevorderen autonomie Koninkrijksrelaties

De oplevering van de doorlichting is verschoven van 2016 naar 2017 (Kamerstukken II, 2016–2017, 33 189, nr. 5). De volgende beleidsdoorlichting is voorzien in 2023.

Artikel 4.1 Aruba, Curaçao en Sint Maarten

De onder artikelonderdeel 4.1 geraamde pensioentoelagen (€ 5,0 mln.) worden niet in de beleidsdoorlichting meegenomen.

Artikel 4.2 Caribisch Nederland

De evaluatiecommissie Caribisch Nederland onder voorzitterschap van mevrouw Spies heeft in 2015 haar rapport uitgebracht en de kabinetsreactie is in mei 2016 aan de Tweede Kamer gestuurd. Caribisch Nederland loopt daarom niet mee in deze beleidsdoorlichting.

Voor een overzicht van de gerealiseerde beleidsdoorlichtingen en evaluaties wordt verwezen naar de meest recente jaarverslagen en/of de site van het Ministerie van Financiën: http://www.rijksbegroting.nl/beleidsevalutaties.

Voor de meerjaren planning van de beleidsdoorlichtingen en evaluaties wordt verwezen naar de bijlage bij deze begroting: «Evaluatie- en overig onderzoek». Voor de gerealiseerde beleidsdoorlichtingen en overige evaluaties zijn hyperlinks opgenomen die meteen verwijzen naar de betreffende documenten.

Overzicht van risicoregelingen

Leningen aan het Land Aruba

Deze post heeft betrekking op een door Nederland verstrekte garantstelling van leningen aan het Land Aruba vallende onder Staatsgarantie. De leningen zijn gedurende de periode 1990–1997 uitgegeven door de Nederlandse Investeringsbank voor Ontwikkelingslanden (NIO). Vanwege de toenmalige financiële situatie van Aruba is door Nederland een garantstelling gegeven. Het garantieplafond is gekoppeld aan de hoogte van de uitstaande lening en wordt per aflossing van Aruba verlaagd met datzelfde bedrag. Het betreft hier een leningenportefeuille met diverse looptijden. De langst lopende lening eindigt in 2020. Aruba heeft tot op heden nog geen aflossing gemist. Voor deze garantie is geen begrotingsreserve aanwezig en wordt geen premie afgedragen als vergoeding voor de afgegeven garantie.

9e Europees Ontwikkelings Fonds (EOF)

De garantstellingen zijn op verzoek van de Europese Commissie in het kader van het Europees Ontwikkelings Fonds (EOF) verstrekt door Nederland. De Europese Commissie verlangt van de lidstaten, bij projecten niet vallend binnen de Europese grenzen, een garantstelling voor individuele Landen en gebieden overzee (LGO’s). De uitvoering van de projecten vindt plaats op Curaçao, Sint Maarten en Caribisch Nederland en hebben betrekking op het Sociaal Infrastructuur-programma en het Bonaire riolerings- en waterzuiveringsprogramma. Het sociaal infrastructuur programma eindigt, en de garantie vervalt daarmee. Het riolerings- en waterzuiveringsprogramma ondervindt vertraging door een arbitragezaak. De garantie moet daarom worden verlengd met twee jaar (2019).

Voor de jaren t/m 2017 zijn er geen uitgaven en ontvangsten op garanties geraamd, omdat er geen indicaties zijn dat Aruba niet aan haar betalings-verplichtingen kan voldoen en de EC op dit moment geen beroep op de garantiestelling heeft gedaan.

Toelichting

Begrotingssteun Aruba

In 1985 tot 1988 is aan Aruba een begrotingssteun verleend in de vorm van een lening van € 45,4 mln. met een jaarlijkse rente van 2,5%. Vanaf eind 1994 vindt aflossing plaats in 25 jaarlijkse termijnen van € 1,8 mln. Eind 2018 zal de laatste aflossing plaatsvinden.

Lening OBNA

Dit betreft een lening aan de Ontwikkelingsbank van de Nederlandse Antillen (OBNA) ten behoeve van aanvullende liquiditeiten steun.

Maatregel Tussenbalans

In het kader van de maatregel Tussenbalans zijn met ingang van 1991 begrotingsleningen verstrekt aan Aruba ter financiering van projecten, waarvan een bepaald rendement verwacht mag worden. De leningen hebben een looptijd van 30 jaar, waarvan de eerste acht jaar vrij van aflossing zijn. Het jaarlijkse rentepercentage is 2,5%. In 2025 zullen de laatste aflossingen plaatsvinden.

Water- en Energiebedrijf Aruba (akte 263-JZ/1995)

Het betreft een begrotingslening ten behoeve van het Water- en Energiebedrijf NV gevestigd te Aruba. De lening is verstrekt voor het aldaar verrichten van een groot aantal investeringen voor de renovatie en uitbreiding van het Water- en Energiebedrijf. Deze leningsovereenkomst is opgesteld in Arubaanse valuta ad AFL 28 mln. (€ 10,9 mln.). Inmiddels is er op deze lening een bedrag van € 4,0 mln. afgelost. De lening heeft een looptijd tot 30 juni 2026 waarvan de eerste acht jaar vrij van aflossing zijn. Het jaarlijkse rentepercentage is 2,5%.

Leningen lopende inschrijving Curaçao

Op 15 oktober 2010 heeft de Nederlandse Staat vijf leningen verstrekt aan het land Curaçao. De maximale looptijd van de langstlopende lening is 30 jaar. Op 16 september 2013 heeft de Nederlandse Staat een lening van ANG 60 mln. verstrekt aan het land Curaçao. Op 2 juni 2014 heeft de Nederlandse Staat een lening van ANG 250 mln. verstrekt aan het land Curaçao. Op 20 januari 2015 heeft de Nederlandse staat een lening van ANG 267 mln. verstrekt aan het land Curaçao. Op 30 december 2015 heeft de Nederlandse Staat een lening van ANG 35 mln. verstrekt aan het land Curaçao. Alle hierboven verstrekte leningen hebben een looptijd van 30 jaar. Het Ministerie van Financiën voert het beheer over deze leningen, de belasting vindt evenwel plaats op hoofdstuk Koninkrijksrelaties (IV).

Leningen lopende inschrijving Sint Maarten

Op 21 oktober 2010 heeft de Nederlandse Staat een vijftal leningen verstrekt aan het land Sint Maarten. De maximale looptijd van de langstlopende lening is 30 jaar. Op 12 oktober 2012 heeft de Nederlandse Staat een volgende lening verstrekt van ANG 26 mln. Deze lening is op 12 oktober 2016 met 7 jaar verlengd. Met de verlening zijn nieuwe voorwaarden gesteld, te weten volledige terugbetaling van de lening door middel van tussentijdse aflossingen en een aangepast rentepercentage, inclusief een boeterente. Op 2 juni 2014 heeft de Nederlandse Staat drie leningen aan Sint Maarten verstrekt voor een bedrag van ANG 150 mln. Aan Sint Maarten is op 21 november 2014 eveneens een lening verstrekt van ANG 30,2 mln. De maximale looptijd van deze leningen is 30 jaar. Het Ministerie van Financiën voert het beheer over deze leningen, de belasting vindt evenwel plaats op hoofdstuk Koninkrijksrelaties (IV).