Inleiding

Het werkterrein van de Huurcommissie wordt voor een grootste deel gevormd door het gereguleerde deel van de markt voor huurwoonruimte. Als huurders en verhuurders een geschil hebben en er onderling niet uitkomen, dan doet de Huurcommissie op verzoek van de huurder of de verhuurder een uitspraak in geschillen over de hoogte van huurprijzen en servicekosten. De Huurcommissie beslecht ook geschillen in het kader van de Wet op het overleg huurders verhuurder (Wohv).

Het Zelfstandig Bestuursorgaan (ZBO) Huurcommissie (zonder eigen rechtspersoonlijkheid) wordt ondersteund door het agentschap de Dienst van de Huurcommissie (DHC). Voor de huurders en verhuurders presenteert de Huurcommissie zich als één landelijk opererende, onpartijdige en toegankelijke organisatie.

De Huurcommissie is continu gericht op verbetermogelijkheden bij de uitvoering van haar taken: het voorkomen, helpen oplossen en waar nodig beslechten van geschillen tussen huurder en verhuurder. Het gaat daarbij om verbeteringen in de dienstverlening aan huurders en verhuurders, en verbeteringen in de bedrijfsvoering. De Huurcommissie speelt flexibel in op wijzigingen in het aantal en soort informatievragen, veranderingen in de samenleving, het aantal en soort geschillen en op wijzigingen in de huurprijswet- en regelgeving. Uitgangspunt bij deze verbeteringen is het kader van de wet- en regelgeving van het huurprijsbeleid en de rijksbrede ontwikkelingen die bij alle uitvoeringsorganisaties spelen.

Het aangenomen wetsvoorstel tot wijziging van de Uitvoeringswet huurprijzen woonruimte in verband met een verdere modernisering van de Huurcommissie en met de introductie van een verhuurdersbijdrage (Stb. 2018, 172, Kamerstukken I 2017–2018, 34 652, nr. A) brengt niet alleen een herziening van de financieringsstructuur met zich mee, maar ook nieuwe taken. Zo is de Huurcommissie per 1 januari 2019 bevoegd om uitspraak te doen in geschillen die voortvloeien uit klachten van de huurder over het handelen of nalaten van de verhuurder bij de producten en diensten die hij aan de huurder levert. Deze taakuitbreiding geldt voor zowel private verhuurders als voor woningcorporaties. Geschillenbeslechting met een bindende uitspraak is echter beperkt tot de gevallen waarin tussen de huurder en verhuurder een gereguleerd huurcontract bestaat. Wanneer een huurder met een klacht een geliberaliseerd huurcontract heeft, kan de Huurcommissie indien beide partijen daarom vragen wel een advies uitbrengen zoals bedoeld in artikel 5, derde lid, van de Uitvoeringswet huurprijzen woonruimte (Uhw).

Daarnaast is de Huurcommissie sinds september 2017 door de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties officieel aangewezen als buitengerechtelijke geschillenbeslechter in de zin van de Implementatiewet buitengerechtelijke geschillenbeslechting consumenten (ofwel een Europese Alternative Dispute Resolution (ADR) instantie). Met deze wet, die in 2015 van kracht werd, is een Europese richtlijn geïmplementeerd die lidstaten verplicht om een goed werkend en voor consumenten laagdrempelig systeem voor buitengerechtelijke geschillenbeslechting op te zetten. De Huurcommissie voldoet aan de eisen die aan zo’n geschillenbeslechter – in dit geval voor huurprijsgeschillen – worden gesteld.

De aanpassing van de dienstverlening van de Huurcommissie vraagt de nodige competenties van de medewerkers en leidt ook tot aanpassingen in de organisatie. Om de benodigde competenties binnen de organisatie op orde te krijgen en de organisatie gereed te maken voor de nieuwe dienstverlening loopt er een verandertraject waar een reorganisatie onderdeel van uitmaakt. De kwantitatieve doelstellingen van de dienst huurcommissie zullen naar verwachting worden gerealiseerd, maar de mogelijkheid om te anticiperen op een hoger dan voorzien werkaanbod is vanwege het verandertraject beperkt.

In de begroting zijn ook de kosten van het ZBO verwerkt.

Staat van baten en lasten

Toelichting

Baten

Omzet moederdepartement

De reeks Omzet moederdepartement betreft de geraamde bedragen voor de bekostiging van de Huurcommissie, zoals opgenomen in artikel 3, Woningmarkt van de ontwerpbegroting 2019 van de begroting van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (VII).

De wijziging van de Uitvoeringswet huurprijzen woonruimte brengt nieuwe taken met zich mee. Ook maatschappelijke ontwikkelingen in de rechtspraak, de aanpak van huisjesmelkers en de Nationale Woonagenda hebben gevolgen voor de vraag naar de wettelijke taken van de Huurcommissie. Deze ontwikkelingen zijn in onderstaand overzicht meegenomen. Het streven is om 40% van de geschillen af te handelen via intake en bemiddelen.

Het aantal zaken betreft een prognose op basis van de instroom van de afgelopen jaren en actuele ontwikkelingen.

Omzet derden

Deze baten betreffen in de eerste plaats de legesopbrengsten die gebaseerd zijn op de veroordeling door de Huurcommissie van geschilpartijen tot vergoeding aan de Staat. De legesontvangsten zijn voor 2019 begroot op € 0,5 mln. Daarnaast dragen verhuurders conform de wijziging van de Uitvoeringswet huurprijzen woonruimte (Uhw) met ingang van begrotingsjaar 2018 vast bij aan de kosten van de Huurcommissie. De verhuurdersbijdrage bedraagt voor 2019 € 5,4 mln.

Lasten

Apparaatskosten

De apparaatskosten betreffen zowel de Dienst van de Huurcommissie als de salarissen en vergoedingen van de voorzitter, de plaatsvervangend voorzitter, de zittingsvoorzitters en de zittingsleden van de Huurcommissie (het ZBO).

Personele kosten

De personele kosten betreffen met name de salarissen van de vaste medewerkers van DHC, maar ook de inhuur van externe medewerkers. Voor het opvangen van pieken en voor specifieke projecten waarvoor DHC zelf geen of onvoldoende expertise en capaciteit in huis heeft, wordt een beroep gedaan op externe medewerkers. De overige personele kosten waren in voorgaande jaren opgenomen in de overige materiële kosten. Vanaf 2019 worden deze kosten in de personele kosten meegenomen.

Materiële kosten

De belangrijkste posten zijn huisvesting, bureaukosten, communicatie en ICT. De bijdrage aan SSO's loopt via het kerndepartement en is daarom niet zichtbaar in de staat van baten en lasten.

Afschrijvingskosten

De afschrijvingskosten zijn conform de door de Minister van Financiën voorgeschreven afschrijvingstermijnen. Afgeschreven wordt op computers en kantoorinventaris.

Overige lasten

De Dienst van de Huurcommissie gaat haar dienstverlening veranderen en wordt gereorganiseerd teneinde de competenties van de medewerkers op het juiste niveau te krijgen, de huurders en verhuurders beter van dienst te kunnen zijn en efficiënter (kostenverlagend) te werken. De bijzondere lasten hebben betrekking op de hiermee gepaard gaande transitiekosten. De exacte hoogte van de kosten van de reorganisatie is op het moment van opstellen van deze begroting nog niet bekend.

Kasstroomoverzicht

Toelichting

Uitgangspunt is een beginsaldo van € 2,590 mln. per 1 januari 2019.

Operationele kasstroom

Uitgegaan is van een jaarlijks exploitatieresultaat van nul en een stabiel saldo van debiteuren en crediteuren.

Investeringskasstroom

Voor 2019 en volgende jaren is het uitgangspunt dat geen omvangrijke investeringen worden verricht, maar diensten worden afgenomen.

Financieringskasstroom

Er wordt geen beroep gedaan op de leenfaciliteit van het Ministerie van Financiën.

Overzicht doelmatigheidsindicatoren

Toelichting

Doorlooptijden

Voor de doorlooptijden van geschilbeslechting staat in de Uitvoeringswet huurprijzen woonruimte een termijn van maximaal vier maanden. In de afgelopen jaren is geïnvesteerd in de ICT-ondersteuning van het behandelingsproces om deze termijn te kunnen realiseren. Omdat de Huurcommissie bij het behalen van de vermelde doorlooptijden afhankelijk is van de medewerking van huurder en verhuurder (het verstrekken van de benodigde informatie, het meewerken aan onderzoek in de woning, aanwezigheid op hoorzittingen), kan de termijn van vier maanden niet in alle gevallen gerealiseerd worden. De wet kent de mogelijkheid om in die gevallen gemotiveerd een langere doorlooptijd te hanteren. Het streven is erop gericht om in 2019 de maximale doorlooptijd voor huurprijsgeschillen en huurverhogingsverschillen in vier maanden en die van servicekostengeschillen in vijf maanden voor 90% van de verzoeken te realiseren. Geschilbeslechting via intake en bemiddeling komt de doorlooptijd van een geschil ten goede.

Voor de geschilbeslechting op basis van de Wet op het overleg huurders verhuurder (Wohv) geldt een wettelijke termijn van acht weken, met de mogelijkheid om indien nodig gemotiveerd een langere doorlooptijd te hanteren. De ervaringen met de Wohv-geschillen leren dat partijen hechten aan overleg onder auspiciën van de Huurcommissie, als gevolg waarvan de termijn van acht weken niet gehaald wordt zonder dat dit op bezwaren van betrokkenen stuit. Om deze reden is als streeftermijn (voor 90% van de Wohv-geschillen) vier maanden geformuleerd.

De ADR doorlooptijd, zoals de Implementatiewet voor buitengerechtelijke geschillenbeslechting consumenten voorschrijft, is 90 dagen. Nadat het dossier eenmaal compleet is, handelt de Huurcommissie minimaal 90% van de zaken binnen de wettelijke termijn van 90 dagen af.

Saldo van baten en lasten

Het saldo van baten en lasten (uitgedrukt als percentage van de totale baten) is feitelijk gezien geen doelmatigheidsindicator, want slechts de resultante van de baten (waar de Huurcommissie geen invloed op heeft) bij min of meer gelijkblijvende lasten. Zie het daarover gestelde bij «Toelichting op het saldo van baten en lasten».

Personeel

Het aantal medewerkers in vaste dienst (uitgedrukt in fte) en de ontwikkeling daarvan in de loop der jaren is geen doelmatigheidsindicator, maar een kengetal. Het aantal medewerkers in vaste dienst blijft constant.

Doorlichting

De doorlichting van DHC zoals bedoeld in de Regeling agentschappen heeft in 2014 plaatsgevonden. Een van de aanbevelingen die hieruit is voortgekomen betreft het nieuwe kostprijsmodel dat als ontwikkelmodel gebruikt gaat worden.