Voor het Ministerie van Algemene Zaken en de Minister-President staan, overeenkomstig artikel 45 van de Grondwet, het algemene regeringsbeleid en de bevordering van de eenheid daarvan, centraal. In 2021 zijn in dat kader onder andere de volgende onderwerpen relevant.

Groei en hervorming

De impact van het coronavirus op de economie en de overheidsfinanciën is nog zeer moeilijk te voorspellen. Grote delen van de economie hebben stil gelegen, ook in het buitenland. Wel is duidelijk dat de terugval in economische activiteit en in de wereldhandel op de korte termijn zo groot is dat een recessie niet te voorkomen is. Hierbij laat het kabinet de automatische stabilisatoren hun werk doen, bovenop de noodmaatregelen. Dit betekent ook voorgenomen beleid zo veel als mogelijk uitvoeren en gemaakte afspraken nakomen.

Veiligheid

Ook ten aanzien van de nationale veiligheid trekt het virus zijn spoor. Het draagt bij aan de complexiteit en veranderlijkheid van de dreigingen. Maatregelen tegen het virus wereldwijd hebben geleid tot een afname van mobiliteit en bewegingsvrijheid. Het virus heeft kwetsbaarheden en afhankelijkheden in onze samenleving en economie blootgelegd die ook van belang zijn voor onze nationale veiligheid. Tegelijk zijn bestaande dreigingen onverminderd aanwezig: aan de buitengrenzen van Europa, voortvloeiend uit de conflicten in het Midden-Oosten en Noord-Afrika, maar ook uit de internationale risico’s voor onze economische veiligheid. Zij houden – in meer of mindere mate beïnvloed door het virus - alle een directe en indirecte weerslag op de veiligheidssituatie in Nederland.

Een terroristische aanslag in Nederland blijft voorstelbaar, want de dreiging is aanzienlijk. Een gezamenlijk overheidsoptreden blijft daarom essentieel. Dat reikt van strafvervolging, detentie en - waar aangewezen - de intrekking van het Nederlanderschap tot begeleiding, deradicalisering en re-integratie. AZ zorgt voor coördinatie van het werk van de inlichtingen- en veiligheidsdiensten en de betrokkenheid en inzet van het kabinet in dezen.

Op het gebied van economische veiligheid is het ons nationale belang om de verworvenheden van de interne markt, het multilaterale handelsstelsel en de vrijheid van onderwijs en onderzoek overeind te houden, maar tegelijkertijd te werken aan onze weerbaarheid ten aanzien van de kwetsbaarheden die een open economie en vrije kenniscultuur met zich meebrengen. Misbruik daarvan mag niet leiden tot aantasting van onze nationale veiligheid. Ongewenst kennisverlies, oneigenlijke concurrentie en ongewenste strategische afhankelijkheden moeten waar mogelijk worden voorkomen. Daartoe wegen we economische en veiligheidsbelangen zowel op nationaal, Europees als mondiaal niveau.

Buitenland

Nederland is een relatief klein en open land en investeren in internationale samenwerking is voor ons daarom van cruciaal belang. Ten eerste is dit van financieel-economisch belang, gezien de nauwe handelsbanden die Nederland wereldwijd onderhoudt. Daarnaast heeft Nederland internationaal een boodschap uit te dragen op het gebied van rechtsstaat en mensenrechten. Tot slot heeft Nederland als klein welvarend land belang bij een stabiele wereldorde, gebaseerd op goed functionerende multilaterale instellingen. Vanuit deze uitgangspunten zet Nederland in op een constructieve houding in de VN, de NAVO, de EU en in andere multi- en bilaterale samenwerkingsverbanden.

In de EU zal 2021 naar verwachting in het teken staan van het herstel van de coronacrisis en de uitvoering van de strategische agenda van de EU. De Europese Commissie zal in het eerste jaar van het nieuwe meerjarige financiële kader (2021-2027) verder gestalte willen geven aan het eigen werkprogramma en zich inzetten voor duurzaam herstel. Ook zal de conferentie over de toekomst van Europa een platform bieden voor een inhoudelijke debat over de koers van de unie. Met het vertrek van het Verenigd Koninkrijk (VK) uit de EU en een woelig mondiaal speelveld blijft het krachtenveld binnen en buiten de EU aan voortdurende verandering onderhevig.

Tegen deze achtergrond zal Nederland zich ervoor blijven inzetten dat voortgang wordt geboekt op de eigen prioriteiten. Het gaat daarbij om het realiseren van een slagvaardige migratieaanpak, een toekomstgerichte agenda voor veiligheid, een sterke en duurzame economie, een effectief klimaatbeleid, en een EU die de eigen belangen en waarden verdedigt in de wereld. Nederland zal eveneens aandacht blijven vragen voor het functioneren van de EU, zowel wat betreft de instellingen als de lidstaten, zodat concrete resultaten kunnen worden geboekt. Ook zal Nederland zich inzetten voor nauwe samenwerking met het VK, waar mogelijk. In het nieuwe speelveld binnen de EU zal in wisselende coalities worden gezocht naar steun voor de Nederlandse standpunten.

Voor de begroting van het Ministerie van Algemene Zaken zijn de uitgaven voor COVID-19 beperkt. Alleen door het agentschap Dienst Publiek en Communicatie worden extra kosten gemaakt met name als gevolg van het grote beroep dat wordt gedaan op het contactcenter in verband met COVID-19 gerelateerde vragen en de beschikbaarheid van de website www.rijksoverheid.nl.