Strategische Evaluatie Agenda

Doelstelling Strategische Evaluatie Agenda

In het kader van operatie Inzicht in Kwaliteit wordt het gebruikelijke overzicht met een planning van beleidsdoorlichtingen op termijn omgevormd tot een Strategische Evaluatie Agenda (SEA). Dit is door de minister van Financiën in april 2020 aan de Kamer gemeld. Het doel van de SEA is te komen tot betere en meer bruikbare inzichten in de maatschappelijke toegevoegde waarde op belangrijke beleidsthema’s, het meer benutten van dit inzicht en daarmee uiteindelijk hogere maatschappelijke toegevoegde waarde van beleid. Daarmee komt de focus meer te liggen op de integrale en samenhangende beleidsaanpak van een beleidsthema en minder op de afzonderlijke beleidsonderdelen. In deze paragraaf wordt toegelicht hoe JenV hier invulling aan geeft. De begroting 2021 wordt voor wat betreft de SEA gezien als een tussenjaar waarbij een eerste verbeterslag richting de criteria voor de SEA wordt gemaakt. Dit betekent dat in deze begroting nog (grotendeels) de gebruikelijke systematiek van planning van beleidsdoorlichtingen en het overzicht van evaluaties en overig onderzoek wordt gehanteerd.

Doelstelling JenV

JenV heeft de ambitie om de kennisfunctie te versterken door beter gebruik te maken van bestaande kennis van en voor beleid, collectieve opgaven ook collectief te organiseren en gerichter en strategischer kennis te ontwikkelen voor grote vraagstukken in de toekomst. Deze ambitie komt nader tot uitdrukking in de wijze waarop JenV wil komen tot de SEA: JenV voegt hier het onderdeel ‘kennis’ aan toe en spreekt derhalve van een Strategische Kennis en Evaluatie Agenda (SKEA). Door de ambitie op het gebied van de kennisfunctie en de verplichting om te komen tot een strategische evaluatieagenda samen te voegen wordt de verbinding tussen kennis en evaluatie versterkt. De SKEA heeft daarmee als hoofddoel dat JenV niet alleen voldoet aan de Rijksbrede evaluatieverplichtingen maar dat de hieruit voortvloeiende kennis ook daadwerkelijk benut wordt voor het maken van goed beleid. Op termijn zal uit de SKEA de programmering van beleidsevaluaties (ex ante, ex durante en ex post) voortvloeien.

Vernieuwen bestaande instrumentarium

Naast het werken aan betere planning van evaluatieonderzoek, is er ook noodzaak om het bestaande instrumentarium te vernieuwen. In het kader van de Operatie Inzicht in Kwaliteit is er daarom gekeken naar ervaringen in het Verenigd Koninkrijk met de toepassing van de Public Value theorie van Mark Moore. Een interdepartementale werkgroep heeft daarvoor de ‘Publieke Waarde Scan’ (PWS) ontwikkeld. Geïnspireerd door de ervaringen in het VK, maar al zoveel mogelijk aangepast aan de Nederlandse context. Er worden op dit moment twee pilots uitgevoerd, waarvan één bij JenV naar de Verklaring Omtrent Gedrag. JenV wil op deze wijze een bijdrage leveren aan het verder ontwikkelen van het Rijksbrede Evaluatiestelsel.

In dat kader laat JenV momenteel ook onderzoeken of een sectorspecifieke MKBA-werkwijzer voor het JenV-domein nodig is en zo ja, welke vervolgstappen nodig zijn om tot een dergelijke werkwijzer te komen. Als een specifieke werkwijzer niet nodig is, wordt nagegaan of het bestaande instrumentarium kan/moet worden verbeterd om bruikbaar te zijn voor het JenV-domein.

Werkwijze

Om te komen tot een gedegen en gedragen SKEA die goed aansluit op de diversiteit aan onderwerpen van JenV en de bijbehorende beleidscycli, is ervoor gekozen om gefaseerd te werk te gaan. Voor de begroting 2021 zijn enkele thema’s uitgekozen waar een eerste slag op wordt gemaakt om te komen tot een onderbouwde SKEA. Per kennisthema wordt in kaart gebracht welke kennisbehoefte en kennisbasis er is. Vervolgens wordt per thema geïnventariseerd wat de momenten van kennisinput en evaluatieverplichting zijn, zodat voor elk kennisthema bijvoorbeeld geanticipeerd kan worden op een verkenning, beleidsdoorlichting, wetsevaluatie of input voor een nieuw regeerakkoord. Op basis hiervan wordt waar relevant de vertaalslag gemaakt van kennisbehoefte naar een planning voor (evaluatie-)onderzoek. Op basis van de lessen uit de pilot-thema’s worden andere, nog nader te bepalen, thema’s van JenV nader uitgewerkt tot een SKEA ten behoeve van de begroting 2022. Op deze manier wordt gewaarborgd dat op termijn op alle (omvangrijke) thema’s conclusies kunnen worden getrokken met betrekking tot inzicht in doeltreffendheid en doelmatigheid.

Pilot thema’s S(K)EA

Twee onderwerpen zijn geselecteerd als pilot thema’s voor de Strategische Kennis en Evaluatie Agenda: doorlichting politie en terugkeerbeleid. Op basis van de uitwerking van deze thema’s trekken we lessen voor de nadere uitrol voor de overige JenV thema’s. Aanvullend wordt de Kennisagenda Ondermijning gezien als best practice en geselecteerd als thema om lessen uit te benutten pilot thema’s. De andere twee thema’s zijn gekozen op basis van het feit dat er een actuele kennis- en leerbehoefte ligt in lijn met de ambities van de SKEA en zich daarom goed lenen om mee te draaien in de pilot.

Doorlichting politie

Het Ministerie van Justitie en Veiligheid is gehouden een doorlichting te laten plaatsvinden van begrotingsartikel 31.2 waarbij budget ter beschikking wordt gesteld aan de politie voor het leveren van adequate politiezorg. Om deze beleidsdoorlichting focus te geven en optimaal te kunnen inzetten voor toekomstige beleidsvorming zal de doorlichting zich concentreren op de stappen die zijn gezet sinds het IBO Effectiviteit van 2017. De doorlichting zal de vorm hebben van een synthese onderzoek en zal besluiten met een (onderzoeks-)agenda voor toekomstig beleid op deze thematiek. Met name dit laatste onderdeel past goed bij de Strategische Kennis en Evaluatie agenda.

Terugkeerbeleid

In 2019 is de beleidsdoorlichting 37.3 Terugkeer afgerond. Deze beleidsdoorlichting heeft laten zien dat het binnen het migratiedomein complex, zo niet onmogelijk is om de doeltreffendheid (effectiviteit) en de doelmatigheid (efficiëntie) van beleidsmaatregelen direct te koppelen aan het aantoonbare vertrek van vreemdelingen. Tegelijkertijd wordt binnen de migratieketen wordt constant gewerkt aan verdere ontwikkeling en verbetering van sturingsinformatie. Binnen de pilot die in het kader van de SKEA wordt uitgevoerd wordt geanalyseerd welke onderzoeken reeds beschikbaar zijn op dit gebied en waar kennislacunes zitten. Nadere afbakening van de pilot is noodzakelijk.

Kennisagenda Ondermijning

De pilot in het kader van de SKEA omvat dat wordt gekeken wat werkbaar is en wat niet als het gaat om het realiseren van de ambitie om tot duurzame kennisopbouw te komen en te bezien in hoeverre de kennisagenda voldoet aan de voorwaarden van de SKEA.

Meerjaren beleidsdoorlichtingen

Voor het meest recente overzicht van de realisatie van beleidsdoorlichtingen wordt verwijzen naar rijksbegroting.nl/beleidsevaluaties. Voor een verdere onderbouwing van de meerjarenprogrammering, zie in bovengenoemde overzicht «Evaluatie- en overig onderzoek».