Algemeen

In dit hoofdstuk worden per beleidsartikel de mutaties getoond tussen de stand ontwerpbegroting 2022 en de stand ontwerpbegroting 2023. Daarbij worden mutaties groter of gelijk aan onderstaande staffel toegelicht:

De mutaties uit de Eerste Suppletoire Begroting en de reeks Incidentele Suppletoire Begrotingen zijn reeds toegelicht in de Memorie van Toelichting op de Eerste Suppletoire Begroting 2022 en de Memorie van Toelichting op de Incidentele Suppletoire Begrotingen 2022. Deze mutaties worden daarom niet in dit verdiepingshoofdstuk toegelicht. Voor de uitgaven en ontvangsten geldt dat de tabellen met de specificatie van de nieuwe mutaties alleen zijn opgenomen als er mutaties hebben plaatsgevonden.

1. Leerlingen- en studentenontwikkeling en studiefinancieringsuitgaven

Onderstaande tabel geeft de verdeling van de mutaties als gevolg van de raming van de leerlingen- en studentenontwikkeling en de studiefinanciering weer. Zie de tabel belangrijkste beleidsmatige mutaties in de beleidsagenda voor een toelichting.

2. Loon- en prijsbijstelling (lpo)

De loon- en prijsbijstelling(lpo) 2022 is uitgekeerd aan de departementen. In de tabellen 104 en 105 wordt de uitgekeerde loonbijstelling en prijsbijstelling per begrotingsartikel weergegeven. Daarnaast is besloten dat een deel van de lpo op de coalitieakkoordreeksen wordt ingezet voor kabinetsbrede problematiek. Departementen ontvangen 20 procent van de lpo over de coalitieakkoordreeksen.

3. Coalitieakkoordmaatregelen

Onderstaande tabel geeft een overzicht van de budgettaire verwerking op de OCW-begroting van de diverse maatregelen uit het coalitieakkoord per maatregel en sector.

Toelichting op nieuwe mutaties

Uitgaven

Toelichting op nieuwe mutaties

Uitgaven

Toelichting op nieuwe mutaties

Uitgaven

1. In het coalitieakkoord wordt ingezet op gelijke kansen op opleiding en werk voor mbo-niveau 2 studenten, aanpak vroegtijdig schoolverlaten en nazorg. Er wordt hiervoor additioneel € 80,0 miljoen structureel beschikbaar gesteld voor mbo-2 en begeleiding door mbo-instellingen van jongeren in de overgang van school naar werk. Hiermee wordt tegemoet gekomen aan het belangrijkste knelpunt dat is geconstateerd voor het mbo in het onderzoek naar de toereikendheid van de bekostiging van PWC.

2. t/m 4. Onderdeel van de coalitieakkoord enveloppe versterken onderwijskwaliteit.In de begroting worden de bij Voorjaarsnota beschikbare gestelde middelen voor de professionalisering van mbo-docenten structureel verhoogd tot € 30,0 miljoen per jaar. Hierdoor ontstaat extra ruimte voor initiatieven die de kwaliteit van docenten en daarmee de kwaliteit van het onderwijs verbeteren. Dit krijgt onder andere vorm bij basisvaardigheden en burgerschap. Verder krijgen docenten meer tijd en ruimte voor het ontwikkelen van het curriculum, wat bij zal dragen om de werkdruk van docenten terug te dringen.

5. Betreft de bijdrage aan de tijdelijke investeringen in mbo-opleidingen in regio's die te maken gaan krijgen met een krimpende populatie aan mbo-studenten.

6. t/m 8. Met deze inzet wordt een beroep gedaan op de enveloppe Fonds Onderzoek en Wetenschap. Daarnaast zal de mbo-sector zelf een grote bijdrage leveren, vanuit de middelen die beschikbaar zijn voor de kwaliteitsafspraken mbo. Na 2031 is er geen geld beschikbaar meer uit het Fonds Onderzoek en Wetenschap en hierdoor zal practoraten uit bestaande middelen worden gefinancierd. De meerdere evaluatiemomenten worden gebruikt om het instrument van practoraten en resultaten te beoordelen. Deze evaluatieuitkomsten zijn onderdeel van de keuze over de hoogte van de beschikbare middelen voor practoraten.

9. In het kader van het coalitieakkoord heeft een herprioritering voor de Comeniusbeurzen plaatsgevonden. Vanaf 2023 komen er middelen beschikbaar om de onderwijskwaliteit te versterken en het bevorderen van innovatie en onderzoek binnen het mbo.

10. Het betreft een tijdelijke additionele investering tijdens deze coalitieperiode van in totaal € 15,0 miljoen voor het stagepact en aanpakken stagediscriminatie voor de jaren 2023 t/m 2025 bovenop de eerdere structurele investering van jaarlijks € 2,5 miljoen. Deze extra middelen zijn toegekend voor de extra inzet van de Stichting Samenwerking Beroepsonderwijs en Bedrijfsleven (SBB) voor stages, leerbanen en certificaten; ontwikkeling hulpmiddelen (inclusief routekaart) en het programma begeleiding van praktijkbegeleiders.

11. en 12. Uit de coalitieakkoord enveloppe kwaliteit en met een bijdrage van het Ministerie van SZW wordt er in totaal jaarlijks € 10,0 miljoen extra beschikbaar gesteld voor het bestrijden van laaggeletterdheid via het educatiebudget aan gemeenten. In de begroting worden de bij Voorjaarsnota beschikbare gestelde middelen voor de aanpak laaggeletterdheid vanaf 2023 structureel verhoogd tot € 15,0 miljoen per jaar.

13. en 14. Er wordt structureel € 25,0 miljoen extra uitgetrokken voor de doorstroom in de beroepskolom. Dit komt bovenop de eerdere investeringen van € 8,0 miljoen, waardoor er nu € 33,0 miljoen structureel geïnvesteerd wordt in de doorlopende leerroute vmbo/mbo/hbo. In 2022 heeft een kasschuif plaatsgevonden van circa € 1,5 miljoen, waardoor in 2023 een bedrag van in totaal € 25 miljoen wordt geïnvesteerd.

15. Vanuit alle coalitieakkoord enveloppes zijn er middelen gereserveerd voor de uitvoeringskosten van deze maatregelen.

16. In het kader van de coalitieakkoord enveloppe Werken aan Uitvoering (WaU) worden er middelen beschikbaar gesteld voor de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) en SBB.

17. In afwachting van een definitief besluit over de plaatsing van de Maatschappelijke Diensttijd binnen het Ministerie van OCW is het programma in eerste instantie onder Artikel 4 (Beroepsonderwijs en volwasseneneducatie) geplaatst. Vanaf 2023 zal dit overgeheveld worden naar Artikel 3 (Voortgezet onderwijs).

18. Als gevolg van het wetsvoorstel bestuurlijke harmonisatie beroepsonderwijs worden de onderdelen voortgezet onderwijs van agrarische opleidingscentra's (aoc's) niet meer bekostigd via de WEB maar geheel volgens de WVO. De bedragen van de WEB worden daarom overgeheveld naar Artikel 3 (Voortgezet onderwijs).

19. Het NP Onderwijs mbo en ho wordt verlengd tot en met 2024. Met deze kasschuif worden de middelen voor de uitvoering, monitoring en onderzoek in overeenstemming gebracht met het (verwachte) kasritme.

20. Dit betreft de middelen voor zelftesten. Een deel van deze middelen zal naar verwachting niet in 2022 worden uitgeput en worden opgeboekt in 2023 zodat het beleid indien nodig ook in dat jaar kan worden voortgezet.

21. Het Nationaal Groeifonds-voorstel Leeroverzicht en Skills (onderdeel van Leven Lang Ontwikkelen en in samenwerking met de Ministeries van EZK en SZW) is gehonoreerd en heeft een definitieve toekenning ontvangen.

22. Dit betreft diverse overige mutaties van per saldo ‒ € 2,5 miljoen in 2023.

Toelichting op nieuw mutaties

Uitgaven

• 1. In het coalitieakkoord is besloten tot de herinvoering van de basisbeurs in het hoger onderwijs, hetgeen een andere vormgeving van de studievoorschotvouchers betekent en ook een overheveling van de betreffende middelen naar Artikel 11 (Studiefinanciering) van de begroting van het Ministerie van OCW noodzakelijk maakt.

• 2. Op termijn ontstaat een landelijke daling van het aantal hbo-studenten. Instellingen gaan knelpunten ondervinden bij het behouden van een breed aanbod aan opleidingen ten behoeve van strategische sectoren of de specifieke arbeidsvraag in de betreffende regio. Om deze problematiek aan te pakken wordt gericht en tijdelijk geïnvesteerd in opleidingen in regio’s die te maken hebben met een krimpende populatie. In totaal is € 90,0 miljoen beschikbaar, het bedrag van € 15,0 miljoen voor 2022 wordt gedekt uit de coalitieakkoordmiddelen voortkomend uit de 1e Suppletoire Begroting 2022.

• 3. Vanwege toenemende dreigingen zijn vanuit het coalitieakkoord middelen vrijgemaakt om de cyberweerbaarheid van ho-instellingen te verhogen naar een niveau dat aantoonbaar veiligheid biedt en de continuïteit en kwaliteit van het onderwijs en onderzoek waarborgt.

• 4. De bij de 1e Suppletoire Begroting 2022 toegevoegde coalitieakkoordmiddelen op Artikel 6 (Hoger beroepsonderwijs) ten behoeve van een sterk beroepsonderwijs worden via Artikel 4 (Beroepsonderwijs en volwasseneneducatie) ingezet ten behoeve van de maatregel verbetering doorstroom beroepskolom vmbo/mbo/hbo.

• 5. Vooruitlopend op de afschaffing van de in 2018 ingevoerde maatregel halvering collegegeld wordt een deel van de hieruit vrijvallende middelen geherprioriteerd ten behoeve van de plannen en ambities uit het Coalitieakkoord in de mbo-sector. Structureel zijn de vrijvallende middelen voorzien voor de herinvoering van de basisbeurs en de verbreding van de aanvullende beurs.

Toelichting op nieuwe mutaties

Uitgaven

• 1. In het coalitieakkoord is besloten tot de herinvoering van de basisbeurs in het hoger onderwijs, hetgeen een andere vormgeving van de studievoorschotvouchers betekent en ook een overheveling van de betreffende middelen naar Artikel 11 (studiefinanciering) van de begroting van het Ministerie van OCW noodzakelijk maakt.

• 2. Betreft de investering in stabiele en vrij te besteden starters- en stimuleringsbeurzen ter verlichting van de werkdruk, de afhankelijkheid van externe onderzoeksfinanciering en vergroting van de ruimte voor onderzoekers om ongebonden onderzoek te doen.

• 3. Om de basis van het onderwijs en onderzoek bij de levensbeschouwelijke universiteiten op peil te brengen en om de maatschappelijke relevantie van het levensbeschouwelijk onderwijs en onderzoek te versterken en de unieke positie van deze instellingen in het stelsel te kunnen behouden, wordt hierin structureel geïnvesteerd.

• 4. Betreft de bijdrage van het wo aan de tijdelijke investeringen in hbo-opleidingen in regio's die te maken gaan krijgen met een krimpende populatie aan hbo-studenten.

• 5. Betreft de bijdrage van het wo aan de bekostiging en subsidiering van valorisatie, de aansluiting financiering Europese programma's, wetenschapscommunicatie en Scholars at risk.

• 6. Vanwege toenemende dreigingen zijn vanuit het coalitieakkoord middelen vrijgemaakt om de cyberweerbaarheid van ho-instellingen te verhogen naar een niveau dat aantoonbaar veiligheid biedt en de continuïteit en kwaliteit van het onderwijs en onderzoek waarborgt.

• 7. Vooruitlopend op de afschaffing van de in 2018 ingevoerde maatregel halvering collegegeld wordt een deel van de hieruit vrijvallende middelen geherprioriteerd ten behoeve van de plannen en ambities uit het coalitieakkoord in de mbo-sector. Structureel zijn de vrijvallende middelen voorzien voor de herinvoering van de basisbeurs en de verbreding van de aanvullende beurs.

• 8. Dit betreft de middelen voor zelftesten. Een deel van deze middelen zal naar verwachting niet in 2022 worden uitgeput en worden opgeboekt in 2023 zodat het beleid indien nodig ook in dat jaar kan worden voortgezet.

Toelichting op nieuwe mutaties

UitgavenDit saldo betreft middelen vanuit het coalitieakkoord (zie algemene toelichting).

Toelichting op nieuwe mutaties

Uitgaven

Toelichting op nieuwe mutaties

Uitgaven

Toelichting op nieuw mutaties

Uitgaven

Toelichting nieuwe mutaties

Het betreft onder meer:

Uitgaven

1. Aanvulling op het budget voor instellings- en alliantiesubsidies voor de periode 2023-2027.

2. Middelen ten behoeve van de uitvoering van het nationaal actieplan Seksueel Grensoverschrijdend Gedrag en Seksueel Geweld.

Toelichting op nieuwe mutaties

Uitgaven