Het doel van deze pijler is investeren in onderzoek, ontwikkeling en innovatie met het oog op productiviteitsgroei.

Investeringen in onderzoek, ontwikkeling en innovatie vormen een belangrijke pijler onder productiviteitsgroei in ontwikkelde economieën als Nederland. Landen die voor ons de benchmark zijn investeren echter beduidend meer. Het Kabinet kiest er voor om te blijven streven naar het behalen van de Lissabondoelstelling, waarbij ook private investeringen een belangrijke rol moeten spelen. Bedrijven kiezen vooral plekken uit met een goede toegang tot onderscheidende kennisbronnen, getalenteerde onderzoekers en mogelijkheden voor samenwerking in onderzoek. Daar waar de maatschappelijke baten van investeringen in onderzoek, ontwikkeling en innovatie groter zijn dan de private baten, is er een reden voor de overheid om deze investeringen ook te stimuleren. Investeringen in onderzoek, ontwikkeling en innovatie leveren het meeste op wanneer de overheid, het bedrijfsleven en de wetenschap samenwerken. Nederland is daar al sterk in. Dat blijkt uit de Nederlandse koppositie op het gebied van landbouw, voedselinnovatie en water. Het is zaak die kracht verder uit te bouwen, bestaande onderzoeks- en innovatie-ecosystemen te versterken en nieuwe veelbelovende ecosystemen op te bouwen. Dit sluit aan op de inzet van het kabinet, zoals aangekondigd in de groeistrategie, en de samenwerking tussen publieke en private partijen die is opgebouwd in het missiegedreven topsectoren- en innovatiebeleid. Dit betekent dat tegelijkertijd wordt ingezet op onderzoek en ontwikkeling en onderzoeksinfrastructuren als op startups en scale-ups, regelgeving en menselijk kapitaal. Investeringen in de economie van de toekomst, bijvoorbeeld op het gebied van kunstmatige intelligentie, robotica en duurzaamheidstechnologie, kunnen een sleutel zijn voor toekomstige innovatie. Ook fundamenteel onderzoek valt binnen deze pijler. Investeringsvoorstellen van alle wetenschapsdisciplines komen in principe in aanmerking, zolang deze voldoen aan het doel en de criteria van het fonds. Investeringen in onderzoek, ontwikkeling en innovatie dragen niet alleen bij aan productiviteitsgroei, maar leveren tevens een bijdrage aan onze brede welvaart. Onderzoek, ontwikkeling en innovatie op gebieden zoals duurzaamheid en gezondheidszorg verbeteren de kwaliteit van leven, zowel voor huidige als toekomstige generaties.

De rol en verantwoordelijkheid van de minister is beschreven in beleidsartikel 1 van het Nationaal Groeifonds en is ook van toepassing op beleidsartikel 2.

In het hoofdlijnenakkoord is besloten om het Nationaal Groeifonds uit te faseren en de vierde en vijfde ronde te laten vervallen. De afspraken ten aanzien van de eerste, tweede en derde ronde worden nagekomen.

Budgetflexibiliteit

De kasmiddelen voor voorwaardelijk toegekende projecten zijn in tabel 9 weergegeven onder 'bijdrage aan (andere) begrotingshoofdstukken'. In totaal is in 2025 € 195,9 mln geraamd voor vier projecten. Deze middelen zijn juridisch verplicht. Dit is 83,9% van het uitgavenbudget in 2025.

De onverdeelde middelen (€ 37,5 mln; 16,1% van het uitgavenbudget voor 2025) zijn beleidsmatig gereserveerd. Ze zijn bestemd voor de eventuele omzetting van de nog resterende reserveringen.

Meerjarenoverzicht Ontwikkeling, Onderzoek en Innovatie

Verplichtingen

Er is in 2024 verplichtingenruimte voor voorwaardelijke toekenningen en eventuele omzettingen van reserveringen.

Uitgaven

Subsidies

Toegekende subsidieprojecten

De twee projecten die in de derde ronde een bijdrage toegekend hebben gekregen via de subsidieroute worden om administratieve redenen overgeheveld naar artikel 1 van de EZ-begroting, waar vanaf nu deze projecten beheerd zullen worden.

Bijdrage aan (andere) begrotingshoofdstukken

Hier staat het kasbudget weergegeven voor voorwaardelijke toekenningen voor projecten. Onderaan dit onderdeel van tabel 9 is het kasbudget weergegeven voor de eventuele omzetting van de nog resterende reserveringen ('Onderzoek, ontwikkeling en innovatie onverdeeld departementale route').

Circular Plastics NL (KGG)

Aan dit project is € 167,0 mln toegekend. Daarnaast is € 53,0 mln voorwaardelijke toegekend.

Circular Plastics NL (CPNL) geeft de recycling van kunststoffen een impuls door de huidige knelpunten op te lossen. Het opzetten van circulaire waardeketens is een grote uitdaging. Er is gekozen voor een integrale benadering waarbij design, sortering en recycling van kunststoffen uit de gehele waardeketen centraal staan en partijen in die gehele keten samen innoveren. Circular Plastics NL ontwikkelt verschillende programma’s om materiaal- en procesinnovaties voor circulaire plastics te realiseren en daarmee toe te werken naar 100% circulariteit in 2050.

PhotonDelta (EZ)

Aan het project PhotonDelta is € 204,6 mln voorwaardelijk toegekend. Eerder werd al € 266,6 mln toegekend.

Het programma is bedoeld om Nederland de koploper in de wereldwijde fotonische chipindustrie te maken die honderden bedrijven en klanten kent.

CropXR (LVVN)

Aan het project CropXR is € 21,5 mln voorwaardelijk toegekend. Eerder werd al € 20,8 mln toegekend.

CropXR werkt aan nieuwe veredelingsmethoden, gebruik makende van grote hoeveelheden data en AI, waarmee versneld gewassen gemaakt kunnen worden die weerbaar zijn tegen klimaatverandering en minder gewasbeschermingsmiddelen nodig hebben. Fundamentele kennis over de complexe weerbaarheidskenmerken wordt opgedaan in Arabidopsis (een modelorganisme) en met behulp van data, simulatiemodellen en AI vertaald en toegepast in kool, tomaten, aardappels, uien, sla en chrysanten. In CropXR werken vier universiteiten, hoger onderwijsinstellingen en meer dan twintig bedrijven samen in een virtueel, Nederlands instituut gericht op extra-weerbare (eXtra-Resilient) gewassen.

Biotech Booster (OCW)

Aan het project Biotech Booster is € 196,4 mln voorwaardelijk toegekend. Eerder werd al € 49,6 mln toegekend.

Biotech Booster heeft als doel om Nederland koploper van de wereldwijde biotechnologie te maken, onder meer door systeemfalen in valorisatie en marktfalen in financiering aan te pakken. Het project identificeert, begeleidt en financiert kansrijke, vroege ideeën op een bedrijfsmatige manier. Met financiële steun en expertise werken onderzoekers en ondernemers samen aan de maatschappelijke en commerciële waarde. Topondernemers selecteren vervolgens de beste projecten voor het Biotech Innovation Program (BIP). Het BIP biedt die teams financiering, begeleiding en expertise om de projecten in twee jaar tijd te ontwikkelen tot commerciële en/of investeerbare proposities. De betrokken topondernemers ondersteunen het team bij het vinden van partners, voor doorgroei via een start-up of een bestaand bedrijf. Dit moet leiden tot meer bedrijvigheid en meer biotech-toepassingen.

Oncode Accelerator (EZ)

Aan het project Oncode-PACT is € 164,0 mln voorwaardelijk toegekend. Eerder werd al € 161,0 mln toegekend.

Kanker is een groot maatschappelijk probleem. Er wordt veel onderzoek naar gedaan en Nederland behoort hierin internationaal tot de koplopers. Te vaak blijven innovatieve ideeën op het gebied van kankeronderzoek echter hangen in de preklinische ontwikkelfase. Het doel van Oncode Accelerator is om een infrastructuur op te zetten met innovatieve modellen en methoden, waarmee effectieve kandidaat-kankermedicijnen sneller en goedkoper ontwikkeld worden voor specifieke patiëntengroepen. Hierdoor trekt het voorstel investeringen aan en brengt het nieuwe medicijnen die preciezer en eerder werken bij de juiste patiënt. Dit verbetert de kwaliteit van het leven van kankerpatiënten en versterkt het toekomstige verdienvermogen van Nederland.

GroenvermogenNL (KGG)

De eerdere projecten Groenvermogen van de Nederlandse economie en Groenvermogen II zijn samengevoegd tot één project, namelijk GroenvermogenNL. Hieraan is in totaal € 541,0 mln toegekend en € 297 mln voorwaardelijk toegekend.

GroenvermogenNL richt zich op de versnelling van een goed werkende markt voor industrieel gebruik van groene waterstof. Het project spitst zich toe op onderzoek en innovatie, kostenreductie en opschaling van groene waterstoftoepassingen én opbouw van human capital. Het doel van Groenvermogen I is om toepassingen van groene waterstof bij de chemie, transport en zware industrie versneld mogelijk te maken door innovatie en kostenvermindering. Groenvermogen II maakt opschaling van de productie van groene waterstof mogelijk door het realiseren van elektrolysefaciliteiten. Ook stimuleert het innovatie in verschillende industriële ketens zoals chemie, vliegtuigbrandstoffen, staal en kunstmest. Opschaling in specifieke ketens en daarmee de creatie van een thuismarkt biedt ook kansen voor de Nederlandse maakindustrie.

Luchtvaart in Transitie (I&W)

Aan het project Luchtvaart in Transitie is € 337,2 mln toegekend en € 46,2 voorwaardelijk toegekend.

De Nederlandse luchtvaartsector heeft de kans om het verdienvermogen van de Nederlandse economie structureel te vergroten door de luchtvaart versneld te verduurzamen. Om dit te realiseren beoogt Luchtvaart in Transitie (LiT) Nederland te positioneren als één van de duurzaamheidspioniers in Europa, om zo een koploperpositie te verwerven op geselecteerde innovaties en de innovaties internationaal te kunnen vermarkten. LiT is gestart in het vierde kwartaal van 2022 en heeft een looptijd van 8 jaar.

Luchtvaart in Transitie richt zich op het verduurzamen van de Nederlandse luchtvaartsector naar een klimaatneutrale Nederlandse luchtvaart in 2050. Het neemt knelpunten weg zoals grote risicovolle schaalsprongen in technologie voor toepassing van waterstof als energiedrager. Daarnaast richt het project zich op doorbraaktechnologieën voor ultra-efficiënte vliegtuigontwikkeling, samen met het bijbehorend onderzoek op lange termijn en aangrenzende activiteiten.

Toekomstbestendige Leefomgeving (BZK)

Aan het project Toekomstbestendige Leefomgeving is € 40,0 mln voorwaardelijk toegekend. Eerder werd al € 60,0 mln toegekend.

Het project Toekomstbestendige Leefomgeving heeft als doel het aanpakken van de maatschappelijke uitdagingen in de fysieke leefomgeving met emissievrije, circulaire en klimaatbestendige gebouwen en infrastructuur. Dit doel wordt bereikt door een impuls te geven aan de modernisering van de ontwerp-, bouw- en technieksector, zodat er versnelling, opschaling en een cultuuromslag kan plaatsvinden. Hierdoor wordt het mogelijk om de steeds complexer wordende opgaven rond woningbouw, renovatie en onderhoud en beheer van infrastructuur te combineren met de wensen van burgers en opdrachtgevers. Zo draagt het project bij aan het creëren van een toekomstbestendige leefomgeving, betaalbaar en bereikbaar voor alle inwoners. Het project bestaat uit drie samenhangende programma’s gericht op infrastructuur, gebouwen en het ecosysteem.

SolarNL (KGG)

Aan dit project is € 135,0 mln toegekend. Daarnaast is € 277,0 mln voorwaardelijk toegekend.

Energie uit zonlicht (zon-pv) speelt een sleutelrol in de overgang naar duurzame energie. Wereldwijd groeit zon-pv snel en ook in Nederland neemt de hoeveelheid geïnstalleerd vermogen aan zon-pv fors toe. Dit project richt zich op de ontwikkeling en industrialisatie van nieuwe zon-pv-technologieën en zorgt voor de ontwikkeling van de volgende generatie zonnepanelen. Deze zonnepanelen zijn circulair, hebben een zéér lage CO2-uitstoot, zijn te integreren in bijvoorbeeld gevels of autodaken en hebben daardoor minder ruimte nodig. Hogere efficiëntie zal worden bereikt door verschillende lagen zonnecellen over elkaar heen te verwerken. Het project werkt samen met de hele keten: van de leveranciers van de materialen tot de bouw en auto-industrie die geïntegreerde zonnepanelen grootschalig gaan gebruiken.

Holomicrobioom (LVVN)

Aan dit project is € 60,0 mln toegekend. Daarnaast is € 140,0 mln voorwaardelijk toegekend.

Dit zijn ingrepen waarvan de effectiviteit én de veiligheid eerst moeten worden bewezen. Een sterk, geïntegreerd Holomicrobioom Instituut zal werken als een vliegwiel, dat leidt tot een groeiend aantal bewezen kansrijke toepassingsconcepten.

Centrum voor Proefdiervrije Biomedische Translatie (CPBT) (LVVN)

Aan dit project is € 55,0 mln toegekend. Daarnaast is € 69,5 mln voorwaardelijk toegekend.