In deze Miljoenennota maakt het Ministerie van Financiën de handmatige bijstellingen bij het ramingsproces inzichtelijk. Dat is lijn met een aanbeveling van de onafhankelijke commissie Toetsing raming systematiek belasting- en premieontvangsten, waarvan het eindrapport is opgenomen als bijlage 6 van deze Miljoenennota. Onderstaande tabel toont het effect dat deze ramingsbijstellingen (deskundigenoordeel; «expert opinion») hebben op de ramingen op EMU-basis als percentage van de desbetreffende belastingontvangst. Dat is immers relevant voor het EMU-saldo. Daarbij is expert opinion gedefinieerd als de handmatige bijstellingen van de ramingen op kas- of transactiebasis. Daarnaast kan de raming ook nog beïnvloed worden door aanpassing van de kas-transparameters of in het geval van de raming op EMU-basis via de omvang van het kas/EMU-verschil.

De eerste kolom toont de raming voor 2018 zoals eerder toegelicht in miljoenen euro’s. De tweede kolom bevat de bijstelling ten opzichte van de raming volgens het ramingsmodel als percentage van de raming in de eerste kolom. Per saldo komt de inkomstenraming 0,6 procent hoger uit door expert opinion. Over het algemeen zijn de gerealiseerde kasontvangsten tot en met de maand juli de belangrijkste verklaring voor deze bijstellingen. Daarnaast is de raming van de erf- en schenkbelasting bijgesteld op basis van de meest recente informatie over de uitvoering, zoals reeds toegelicht. De bijstelling van – 1,2 procent bij de loon- en inkomensheffing hangt samen met de in het Financieel Jaarverslag 2017 nader toegelichte 1,2 miljard euro hogere opbrengst bij de afkoop van Pensioen in Eigen Beheer dan ex ante beleidsmatig ingeboekt. Deze incidentele meevaller zou zonder neerwaartse handmatige bijstelling van het model doorwerken naar 2018. Bij de vpb spelen vooral een bijstelling van de winsten in 2018 en de winsten over 2017 met kasontvangsten in 2018 een rol. Deze bijstellingen zijn op basis van de aangifte- en kasgegevens gedaan. Ook de bijstellingen uit eerder transactiejaren hebben een opwaarts effect. De raming van de dividendbelasting is bijgesteld op basis van de gerealiseerde kasontvangsten tot en met de maand juli. Uit aangiftegegevens blijkt dat zowel beursgenoteerde ondernemingen als het MKB fors meer dividend uitkeren. De ramingsbijstellingen van bij een aantal indirecte belastingsoorten op basis van de kasontvangsten zijn mede toe te schrijven aan de keuze om meer algemene economische variabelen te gebruiken. De ramingsvergelijking van de BPM is daar een voorbeeld van.15 Ontwikkelingen specifiek op het terrein van autoverkopen zullen daardoor per definitie via bijstellingen in de raming verwerkt moeten worden.

Bij de ramingen van de belastingsoorten die op transactiebasis worden geraamd (btw, loon- en inkomensheffing en vpb) werken ook bijstellingen in nog niet volledig afgeronde ramingsjaren gedeeltelijk door in het niveau van de raming voor 2018. Een bijstelling van de transactieraming 2015 van de vpb komt bijvoorbeeld voor een deel in de kas van 2018 terecht. Daarnaast beïnvloedt een dergelijke bijstelling het «startniveau» voor alle latere jaren. Dat is de zogenoemde doorwerking.16