Verticale Toelichting Voorjaarsnota 2009

De verticale toelichting bevat een cijfermatig overzicht voor alle begrotingen van budgettaire veranderingen die zich hebben voorgedaan sinds de Miljoenennota 2009. Er wordt per begroting een cijfermatig overzicht gepresenteerd, gevolgd door een toelichting op de voornaamste veranderingen tot nu toe. Voor een meer gedetailleerde toelichting op de veranderingen wordt verwezen naar de afzonderlijke eerste suppletoire wetten.

De verticale toelichting onderscheidt drie categorieën mutaties:

1) Mee- en tegenvallers;

2) Beleidsmatige mutaties;

3) Technische mutaties.

Alle overboekingen, desalderingen, statistische correcties en mutaties die niet tot de ijklijn behoren, zijn in de laatste categorie «technische mutaties» geclusterd. Overigens hebben vrijwel alle overboekingen en desalderingen wél een beleidsmatig karakter. Dit komt tot uitdrukking in de toelichtingen. Ingeval samenhangende mutaties in meerdere categorieën voorkomen, worden deze éénmaal toegelicht.

De totalen per begroting worden in eerste instantie gepresenteerd exclusief de bedragen die onder de Homogene Groep Internationale Samenwerking (HGIS) vallen. Door middel van een aansluitregel wordt het deel van de begroting dat onder HGIS valt, zichtbaar gemaakt. De laatste regel geeft per begroting de totaalstand inclusief HGIS aan. De veranderingen die optreden binnen het HGIS-deel van de begroting worden gepresenteerd en toegelicht in de verticale toelichting van alle HGIS-uitgaven.

De ondergrens voor het toelichten van mutaties is afhankelijk van de omvang van de begroting en verschilt voor de verschillende categorieën mutaties. De post diversen bevat de mutaties die onder de ondergrens vallen en wordt in principe alleen toegelicht, indien zich bijzonderheden voordoen.

De middelen gerelateerd aan de uitgavenkant van het stimuleringspakket zijn verwerkt op de begrotingen van het Fonds Economische Structuurversterking, het Infrastructuurfonds en de Aanvullende Post Algemeen. Tevens worden in deze Verticale Toelichting de extra middelen die zijn toegevoegd aan de begrotingen van Verkeer en Waterstaat, Economische Zaken, Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer toegelicht.

Huis der Koning

I HUIS DER KONINGIN: UITGAVEN bedragen in miljoenen euro’s

Staten-Generaal

IIA STATEN-GENERAAL: UITGAVEN bedragen in miljoenen euro’s

IIA STATEN-GENERAAL: NIET-BELASTINGONTVANGSTEN bedragen in miljoenen euro’s

Overige Hoge Colleges van Staat

IIB OVERIGE HOGE COLLEGES VAN STAAT EN KABINETTEN: UITGAVEN bedragen in miljoenen euro’s

IIB OVERIGE HOGE COLLEGES VAN STAAT EN KABINETTEN: NIET-BELASTINGONTVANGSTEN bedragen in miljoenen euro’s

Algemene Zaken

III ALGEMENE ZAKEN: UITGAVEN bedragen in miljoenen euro’s

III ALGEMENE ZAKEN: NIET-BELASTINGONTVANGSTEN bedragen in miljoenen euro’s

Bijdrage Vernieuwing Rijksdienst

Uit het budget van het programma Vernieuwing Rijksdienst zijn bijdragen beschikbaar gesteld voor de rijksbrede projecten Overheidscommunicatie Nieuwe Stijl (ONS) en 1 LOGO.

Koninkrijkrelaties

IV KONINKRIJKSRELATIES: UITGAVEN bedragen in miljoenen euro’s

IV KONINKRIJKSRELATIES: NIET-BELASTINGONTVANGSTEN bedragen in miljoenen euro’s

Middelen sociaal economisch initiatief (SEI)

In het kader van de Sociaal-Economische Initiatieven (SEI) worden sociaal economische problemen op de Antillen aangepakt. Het betreft maatregelen op het gebied van overheidsfinanciën, hervorming economische structuur, reorganisatie overheidsapparaat, investeringsimpulsen en sociaal vangnet.

In de Najaarsnota 2008 is gemeld dat niet alle middelen voor het SEI in 2008 tot besteding zouden komen. Deels (5 mln.) is dat budget via de eindejaarsmarge doorgeschoven naar 2009.

Schuldsanering Antillen

De schuldsanering van de schuldtitels Nederlandse Antillen is dit jaar van start gegaan. Het nu benodigde gedeelte wordt toegevoegd aan begrotingshoofdstuk IV (Koninkrijksrelaties).

Op de interne begrotingsreserve bij de Bank Nederlandse Antillen is verder reeds 42,5 mln. (het aandeel van de BES eilanden in de schuld van het Land Nederlandse Antillen) gereserveerd voor schuldsanering. Dit wordt toegevoegd aan de begroting van Hoofdstuk IV. Om deze reden worden zowel de uitgaven als de ontvangsten met dit bedrag verhoogd.

Schuldsanering Aruba

Met Aruba is afgesproken de schuld van Aruba aan Nederland te saneren. In 2008 zijn beschikbare middelen niet volledig benut. Conform de gemaakte afspraken blijven deze middelen beschikbaar voor 2009.

Voorschot tbv betalingsachterstand BES

In het kader van het terugdringen van de betalingsachterstanden van de BES wordt een voorschot aan het APNA (Pensioenfonds) betaald van 80% van de achterstallige betalingen t/m 2005.

Buitenlandse Zaken

V BUITENLANDSE ZAKEN: UITGAVEN bedragen in miljoenen euro’s

V BUITENLANDSE ZAKEN: NIET-BELASTINGONTVANGSTEN bedragen in miljoenen euro’s

Justitie

VI JUSTITIE: UITGAVEN bedragen in miljoenen euro’s

VI JUSTITIE: NIET-BELASTINGONTVANGSTEN bedragen in miljoenen euro’s

Brandveiligheid gevangeniswezen

Voor het verder op orde brengen van de brandveiligheid in het gevangeniswezen zijn extra middelen toegevoegd aan de Justitiebegroting.

Reguliere bezetting Centraal Opvangorgaan Asielzoekers (COA)

De asielinstroom is hoger dan geraamd. Daarbij is er sprake van een lagere uitstroom omdat de terugkeer van asielzoekers nog steeds moeilijk verloopt. Hierdoor stijgt de gemiddelde bezetting van het COA en de bijbehorende kosten.

Efficiënter kasbeheer

De liquide middelen van de baten- en lastendiensten vallen eenmalig vrij. Dit heeft geen invloed op de geplande activiteiten.

Hogere asielinstroom IND

De asielinstroom is in 2008 gestegen. Op basis hiervan wordt de verwachte asielinstroom voor 2009 en 2010 geraamd op 17 000. Dit leidt tot hogere kosten bij de IND.

Kasschuif rechtsbijstand

De maatregelen op het gebied van de rechtsbijstand leveren, vanwege onder meer een aantal noodzakelijke wetswijzigingen, niet direct de volledige taakstelling van 50 mln. per jaar op. De besparingsverliezen uit 2009 en 2010 worden middels deze kasschuif gecompenseerd door de hogere besparingen in de jaren 2011 t/m 2014.

Daling behoefte gevangeniswezen

Er is minder behoefte aan celcapaciteit. Vanwege o.a. arbeidsvoorwaarden, detachering en herplaatsing zullen de kosten eerst iets stijgen en zal de daling pas vanaf 2010 zichtbaar worden.

Daling behoefte Justitiële jeugdinrichtingen

Er wordt een afname voorzien van de strafrechtelijke capaciteit jeugd. Er is sprake van een exogene ontwikkeling waarbij jeugdigen in plaats van naar een jeugdinrichting gaan, vaker worden doorverwezen naar de jeugdreclassering.

Forensische zorg strafrechtelijk kader

Met ingang van 2008 zijn er middelen overgeheveld uit de AWBZ naar Justitie. In de loop van 2008 is gebleken dat de personen in de diverse GGZ-instellingen die op strafrechtelijke titel worden behandeld groter is dan aanvankelijk verwacht. Dit leidt tot een bijstelling in de kostenramingen (hierin zijn ook de uitvoeringskosten opgenomen).

Hogere kosten rechtspraak (civiel en bestuur)

De instroom civiele zaken bij de rechtbanken stijgt voornamelijk als gevolg van de economische crisis. Dit wordt veroorzaakt door een hogere instroom van zaken op het gebied van bijvoorbeeld insolventies, arbeids- en handelsconflicten.

Productiebudget reclassering

De werkzaamheden van de reclassering nemen verder toe. Tendens is dat er minder gevangenisstraffen opgelegd worden en steeds meer taakstraffen. Daarnaast wordt langer toezicht gehouden op ex-gedetineerden en ex TBS-gestelden in het kader van het voorkomen van recidive. Ook wordt toezicht steeds vaker als zelfstandige straf opgelegd. Voorts krijgt de nazorg een steeds grotere betekenis en worden maatwerktrajecten uitgezet in het kader van justitiële verslavingszorg. Dit palet aan verschillende sancties doet het productiebudget van de reclassering toenemen.

Staatkundige hervorming Nederlandse Antillen (SHNA)

Vooruitlopend op de staatkundige veranderingen is Justitie reeds begonnen op de BES-eilanden (Bonaire, Sint Eustatius en Saba) met het overnemen van bepaalde taken op het gebied van de strafrechtketen en het vreemdelingenbeleid om per 1 januari 2011 (transitiedatum) de verantwoordelijkheid te kunnen overnemen.

Taakstellende korting justitiebreed

Justitie verlaagt incidenteel het budget om onvermijdelijkheden op te kunnen vangen.

Diversen (technisch)

Deze post bestaat voor het grootste gedeelte uit de prijsbijstelling tranche 2009.

ODA toerekening hogere instroom asiel

Het betreft ramingsbijstellingen van de ODA-toerekening voor de gestegen eerstejaars opvang van asielzoekers.

Ophoging griffieontvangsten

Door een toename van de instroom van zaken in de rechtspraak zullen ook de ontvangsten uit griffierechten hoger uitvallen.

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

VII BINNENLANDSE ZAKEN EN KONINKRIJKSRELATIES: UITGAVEN bedragen in miljoenen euro’s

VII BINNENLANDSE ZAKEN EN KONINKRIJKSRELATIES: NIET-BELASTINGONTVANGSTEN bedragen in miljoenen euro’s

Vernieuwing Rijksdienst (VRD) Digitale Werkomgeving Rijk

Uit het budget van het programma Vernieuwing Rijksdienst (VRD) worden middelen ter beschikking gesteld voor het project Digitale Werkomgeving Rijk. Dit project heeft als doel rijksambtenaren op elk moment en op elke plaats op een veilige wijze de beschikking te geven over digitale informatie en applicaties die zij voor het werk nodig hebben.

Diversen beleidsmatige mutaties

De post diversen wordt onder meer verklaard door bijdragen uit het budget van het programma Vernieuwing Rijksdienst aan een aantal projecten waaronder administratieve lastenverlichting voor burgers en e-inspecties.

Diversen technische mutaties

De post diversen wordt onder meer verklaard door de reguliere prijsbijstelling van ruim 28 mln. Daarnaast ontvangt BZK ruim 17 mln. van VWS, Defensie en gemeenten als bijdrage in de kosten van het communicatiesysteem C2000 en worden de kosten van 11 mln. van de Werkmaatschappij en P-direkt doorberekend aan de afnemers. (Zie ook «Diversen technische mutaties» aan de ontvangstenkant)

Diversen (technisch niet-belastingontvangst)

De post diversen wordt voor 11 mln. verklaard door de ontvangsten van afnemers van de Werkmaatschappij en P-direkt.

Onderwijs

VIII ONDERWIJS, CULTUUR EN WETENSCHAP: UITGAVEN bedragen in miljoenen euro’s

VIII ONDERWIJS, CULTUUR EN WETENSCHAP: NIET-BELASTINGONTVANGSTEN bedragen in miljoenen euro’s

Bijstelling autonome raming studiefinanciering

De meevaller in 2009 is vooral het gevolg van de doorwerking van de meevaller 2008 en een meevaller op de omzettingen van prestatiebeurs naar gift in 2009. Vanaf 2010 is de meevaller beperkter van omvang, grotendeels veroorzaakt door een verwachte toename van het gebruik van de aanvullende beurs als gevolg van de economische recessie.

Raming kinderopvang

In vorige kinderopvangramingen is de sociaal-medische indicatie (SMI) abusievelijk niet meegenomen. SMI betreft de afdrachten aan het gemeentefonds, waarmee gemeenten kinderopvangtoeslag kunnen uitkeren aan gezinnen waarvan één van de partners werkt en de thuiszittende partner als gevolg van sociaal-medische indicatie niet in staat is kinderen op te vangen. Opname van de SMI in de ramingen vormt grotendeels de oorzaak achter de opwaartse bijstelling van de kinderopvangramingen.

Raming leerlingen- en studentenaantallen

Het betreft hier onder meer het verwerken van de referentieraming 2009. Deze raming wijst uit dat de leerlingenen studentenaantallen de komende jaren hoger uitvallen dan aanvankelijk geraamd.

Eindejaarsmarge

In 2008 zijn diverse budgetten niet volledig tot besteding gekomen. Deze middelen gaan via de eindejaarsmarge over naar 2009. Voor zover het daarbij niet om overlopende betalingsverplichtingen gaat, worden deze middelen ingezet voor de uitvoeringsproblematiek.

OV-jaarkaart

Bij najaarsnota is besloten om een deel van de OV-kaart verplichting voor 2009 reeds in 2008 te betalen. Het betreft hier dus de vermindering van deze betalingsverplichting voor het begrotingsjaar 2009.

Prijsbijstelling tranche 2009

Voor sommige sectoren is OCW (juridisch) verplicht om dit jaar een hogere compensatie voor prijsontwikkelingen te geven dan dat volgens de gebruikelijke prijsbijstellingsmethodiek ontvangen wordt.

Diversen

Onder de post «diversen» valt onder meer de overdracht van middelen van SZW naar OCW. Dit vloeit voort uit de overdracht van verantwoordelijkheden van de Minister van SZW naar de Minister van OCW voor onderwijsvoorzieningen die noodzakelijk zijn in verband met een handicap. Ook de prijsbijstelling voor studiefinanciering en WTOS valt onder deze post «diversen».

Bijstelling autonome raming studiefinanciering

Deze meevaller binnen de uitgaven studiefinanciering die niet relevant zijn voor het kader, is onder meer het gevolg van hogere omzettingen van prestatiebeurs naar rentedragende lening dan waarmee eerder rekening is gehouden. Daarnaast wordt op grond van de realisatiegegevens over 2008 en de eerste resultaten over januari 2009 een beperktere groei van het leenvolume verwacht dan bij de voorgaande raming. Dit heeft een (aflopende) meevaller op de betalingen aan leningen tot gevolg.

Raming leerlingen- en studentenaantallen

De hogere leerlingen- en studentenaantallen hebben ook gevolgen voor de te ontvangen lesgelden. De raming van de lesgelden is dientengevolge opwaarts bijgesteld

Nationale Schuld

IXA NATIONALE SCHULD (TRANSACTIEBASIS): UITGAVEN bedragen in miljoenen euro’s

IXA NATIONALE SCHULD (TRANSACTIEBASIS): NIET-BELASTINGONTVANGSTEN bedragen in miljoenen euro’s

AOW-spaarfonds

De overheveling naar het AOW-spaarfonds wordt aangepast wegens de gewijzigde inzichten in de renteontwikkeling.

Leningen kasbeheer

Gewijzigde inzichten in het leengedrag van RWT’s (Rechtspersonen met een wettelijke taak) leiden tot een aanpassing van de voorziene uitgaven en ontvangsten leningen kasbeheer.

Mutaties rekening courant/Rente sociale fondsen

De inleg van de sociale fondsen is gewijzigd als gevolg van (onder meer) mutaties in de premieontvangsten en de premiegefinancierde uitgaven. Hierdoor verandert ook de rentevergoeding over de inleg.

Wijziging geldmarktberoep en rente

Een deel van de financieringsbehoefte als gevolg van de nieuwe inzichten in het begrotingssaldo wordt opgevangen op de geldmarkt. Dit leidt tot hogere rentelasten. Daarnaast wordt in 2009 rekening gehouden met een lagere rekenrente. Dit leidt tot een tegengesteld effect op de rentelasten in 2009. De rentebaten voor de vlottende schuld worden opwaarts bijgesteld, vanwege leningen aan Fortis Bank Nederland.

Wijziging kapitaalmarktberoep en rente

Gewijzigde inzichten in de ontwikkeling van het begrotingssaldo alsmede aanpassing van de rekenrente voor 2009 leiden tot aanpassingen in de rentebaten en rentelasten.

Financiën

IXB FINANCIËN: UITGAVEN bedragen in miljoenen euro’s

IXB FINANCIËN: NIET-BELASTINGONTVANGSTEN bedragen in miljoenen euro’s

Regeling Bijzondere Financiering (BF)

Door de huidige economische omstandigheden worden meer schades geraamd bij de kredieten die vallen onder de Regeling Bijzondere Financiering. Deze regeling is in 2006 afgeschaft en bestaande verplichtingen worden afgewikkeld. De schades hebben betrekking op de eerder aangegane verplichtingen.

Schade-uitkering Exportkredietverzekering (EKV)

Vanwege de huidige economische omstandigheden doen zich dit jaar meer schades voor dan oorspronkelijk geraamd. Hierdoor is de schaderaming naar boven bijgesteld.

Kasschuif complexiteitsreductie

Binnen het programma complexiteitsreductie van de Belastingdienst treedt vertraging op in 2009. Het gereserveerde bedrag is in de jaren hierna nodig om de doelstellingen op het gebied van de complexiteitsreductie te realiseren.

Diversen

Onder deze post vallen onder andere de uitvoeringskosten van fiscale wetsvoorstellen (o.a. Belastingplan 2009) en de extra middelen die nodig zijn vanwege de nationalisatie van Fortis/ABN Amro. Deze middelen zijn met name bestemd voor de inhuur van advies van specialisten.

Back-up faciliteit ING

De Staat heeft aan ING een illiquid assets back-up faciliteit verleend, waarmee de Staat gedeeltelijk de risico’s afdekt van de Alt-A hypothekenportefeuille van ING. De Staat betaalt aan ING een management fee en een funding fee.

Depositogarantiestelsel

Deze mutatie betreft de uitgaven die voortkomen uit het feit dat de Nederlandse Staat de uitkeringen die hebben plaatsgevonden uit hoofde van het IJslandse depositogarantiestelsel voorfinanciert. Dit betreft de uitkering in 2009.

Verwerving 2e tranche Havenbedrijf Rotterdam (HBR)

Met het oog op de voor de financiering van de Tweede Maasvlakte benodigde vermogenspositie, is de Staat medeaandeelhouder van het Havenbedrijf Rotterdam geworden. Deze uitgave vormt de tweede tranche. De Staat verwerft hiermee in totaal 29,2% van het aandelenkapitaal in het Havenbedrijf Rotterdam.

Dividend Staatsdeelnemingen

Als gevolg van de huidige economische situatie is de raming voor dividendopbrengsten uit staatsdeelnemingen (o.a. Stichting Exploitatie Nederlandse Staatsloterij (SENS), Holland Casino) naar beneden bijgesteld. Het voor 2009 verwachte superdividend van Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) zal niet worden uitgekeerd.

Exportkredietverzekering (EKV)

De verwachting is dat een groot gedeelte van de door de huidige economische omstandigheden veroorzaakte schade dit jaar gerecupereerd zal worden. Daarom is de raming naar boven bijgesteld.

Overige programma ontvangsten

Deze meevaller wordt veroorzaakt door OZB-ontvangsten uit 2008 die dit jaar binnenkomen en meevallende opbrengsten bij de benzineveilingen.

Winstafdracht DNB

Rente-effecten op de kapitaalmarkt en op de geldmarkt hebben ervoor gezorgd dat de winstafdracht DNB lager is dan geraamd.

Kosten vervolging

De ontvangsten vanwege invordering nemen naar verwachting toe door onder andere een toename van het aantal belastingplichtigen.

Ramingsbijstelling agrarische gronden

De raming m.b.t. de verkoopopbrengsten van agrarische gronden wordt bijgesteld, omdat de opbrengsten die taakstellend voor 2010 zijn ingeboekt, dit jaar al worden gerealiseerd.

Back-up faciliteit ING

De Staat heeft aan ING een illiquid assets back-up faciliteit verleend, waarmee de Staat gedeeltelijk de risico’s afdekt van de Alt-A hypothekenportefeuille van ING. De Staat ontvangt van ING voor 80% de stromen afkomstig uit de Alt-A portefeuille en een garantiefee.

Fonds Financiële Structuurversterking

Deze mutatie betreft de couponbetalingen als gevolg van de kapitaalinjecties in ING, Aegon en SNS Reaal.

Premieontvangsten garantieregeling bancaire leningen

Deze mutatie betreft de premieontvangsten van de verstrekte en geëffectueerde garanties uit hoofde van de garantieregeling bancaire leningen.

Defensie

X DEFENSIE: UITGAVEN bedragen in miljoenen euro’s

X DEFENSIE: NIET-BELASTINGONTVANGSTEN bedragen in miljoenen euro’s

Bommelerwaard

Het betreft de afhandeling van de schadeclaims in het kader van het vliegongeval met een Apache helikopter in de Bommelerwaard in 2007.

Budget staf DMO en CDC

De Defensie Materieel Organisatie (DMO) en het Commando Diensten Centra (CDC) zijn op een groeiend aantal Defensie locaties hoofdgebruiker. Hierdoor worden budgetten voor bijvoorbeeld gestegen onderhoudskosten bij de DMO en CDC belegd.

Dekking Bommelerwaard

Het benodigde budget ter dekking van de uitgaven samenhangend met het vliegongeval in de Bommelerwaard wordt gevonden in de budgetten voor personele exploitatie bij o.a. de krijgsmachtonderdelen, Defensie Materieel Organisatie en het Commando Diensten Centra.

Eindejaarsmarge 2008

In 2008 heeft Defensie zijn budget overschreden. Deze overschrijding wordt in 2009 gecompenseerd, en is taakstellend in de Defensie begroting opgenomen.

Inzet prijsbijstelling

Het betreft hier een herschikking van het saldo van de ramingsbijstellingen bij de defensieonderdelen ten laste van de beschikbare middelen voor prijsbijstelling.

Diversen

Het betreft hier een verzameling van verschillende mutaties in de budgetten. Het bestaat onder meer uit hogere uitgaven voor energie, exploitatie NAVO en defensiebrede informatie voorzieningssystemen.

Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer

XI VOLKSHUISVESTING, RUIMTELIJKE ORDENING EN MILIEUBEHEER: UITGAVEN bedragen in miljoenen euro’s

XI VOLKSHUISVESTING, RUIMTELIJKE ORDENING EN MILIEUBEHEER: NIET-BELASTINGONTVANGSTEN bedragen in miljoenen euro’s

Afvalfonds

Het Afvalfonds zou in 2008 opgericht worden, maar is vertraagd. Als gevolg van aanvullende wensen van de Tweede Kamer over de scheiding van kunststofafval diende er opnieuw onderhandeld te worden met betrokken partijen. Vooruitlopend op de oprichting van het fonds zijn er al wel kosten gemaakt, die na goedkeuring door betrokken bedrijfsleven en gemeenten door VROM zijn vergoed, vooruitlopend op het Afvalfonds. Afgesproken is dat het resterende begrote bedrag beschikbaar blijft voor het Afvalfonds gezien de beoogde fondsstructuur waarin bedragen over de jaargrenzen meegenomen kunnen worden. Het resterende bedrag 2008 zal na oprichting in 2009 alsnog aan het Afvalfonds worden toegekend. Daarmee worden de afspraken uit het convenant met gemeenten en betrokken bedrijfsleven nagekomen, waarmee de voortgang op het afvaldossier is geborgd.

WWI-apparaat

Het Apparaatsbudget van WWI staat op de VROM begroting. Een deel van de overschrijding van de VROM begroting in 2008 betreft apparaat WWI. Deze overschrijding wordt door WWI gecompenseerd.

Communicatie en kennisontwikkeling

De ombuiging betreft nog niet juridisch verplicht budget voor communicatie en kennisontwikkeling. De ombuiging heeft tot gevolg dat voor deze kabinetsperiode minder budget beschikbaar is voor diverse communicatiedoeleinden op het gebied van milieu.

Eindejaarsmarge

In 2008 heeft VROM de begroting overschreden. In 2009 wordt deze overschrijding gecompenseerd op de verschillende begrotingsartikelen.

Grootschalige Basiskaart Nederland

Uit de investeringsimpuls E-overheid is een bijdrage van 7,0 mln. aan de VROM-begroting toegekend ten behoeve van de totstandkoming Basisregistratie Grootschalige Topografie. In deze registratie is heel Nederland in kaart gebracht. Deze basisregistratie bevat de geometrische gegevens van objecten met beschrijvende kenmerken.

Kasschuif basisregistraties

Deze mutatie is het gevolg van een vertraging van de uitvoering van de Grootschalige kaart Nederland en Basisregistratie Adressen en Gebouwen. Uitvoering vindt plaats in 2010 en 2011.

Motie van Geel (gebiedsontwikkeling)

Tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen rondom behandeling van de ontwerpbegroting 2009 hebben de coalitiepartijen de motie Van Geel (Kamerstukken II, 2008–2009, 31 700 XI, nr. 10) ingediend. In de kabinetsreactie hierop is aangegeven dat 165 mln. voor ruimtelijk-economische projecten gereserveerd is. Via de VROM-begroting zal 56,5 mln. van de beschikbare middelen worden uitgekeerd aan de individuele gebiedsontwikkelingsprojecten. Voorbeelden zijn de integrale gebiedsontwikkeling oude Rijnzone en het corridor project Noordoostpolder.

Roetfilters

Verwacht wordt dat in 2009 minder beroep wordt gedaan op subsidies voor roetfilters door inzakkende autoverkopen. Daar komt bij dat de regeling voor halfopen roetfilters tijdelijk is gesloten vanwege tegenvallende testresultaten van deze categorie roetfilters.

Stimulering Lokale Klimaatinitiatieven

Vanwege de grote belangstelling en het belang van klimaatinitiatieven op lokaal niveau, die nationale doelen ondersteunen, is besloten om eenmalig extra budget beschikbaar te stellen voor de stimulering van lokale klimaatinitiatieven. Uit dit budget worden tevens de uitvoeringskosten gedekt.

Uitvoering afvalstoffenbeleid

Dit betreft een verhoging van het budget voor uitvoering van afvalbeleid.

FES BIRK + saneringsregeling

De in 2008 berekende kasverwachtingen voor verschillende projecten op grond van het Budget Investeringen Ruimtelijke Kwaliteit (BIRK) zijn bijgesteld. In 2008 en 2009 zijn diverse projecten vertraagd, deels door latere realisatie van projecten en deels doordat de planvorming bij diverse projecten meer tijd kost dan verwacht. Deze budgetten worden op grond van nieuwe kasprognoses geboekt in 2009 en deels in 2010. Omdat de middelen na realisatie van de uitgaven van het FES worden ontvangen, wordt ook de ontvangstenraming aangepast.

FES enveloppe luchtkwaliteit

Medio 2008 is een nieuwe regeling Nationale Samenwerking Luchtkwaliteit (NSL) van kracht geworden. Als gevolg hiervan moest een gedegen toets aan criteria plaatsvinden wat heeft geleid tot vertraging in de uitvoering in 2008. De middelen worden nu opgevoerd voor 2009 en 2010. Omdat de middelen na realisatie van de uitgaven van het FES worden ontvangen, wordt ook de ontvangstenraming aangepast.

FES luchtkwaliteit

Het betreft vooral de laatste tranche van FES middelen die bestemd zijn voor mede-overheden, ter uitvoering van het NSL. Daarnaast sluit de verdeling van de middelen voor luchtwassers en duurzame mobiliteit niet aan bij het tempo waarin de aanvragen binnenkomen. De onderuitputting uit 2008 wordt opgeboekt in 2009 en 2010. Omdat de middelen na realisatie van de uitgaven van het FES worden ontvangen, wordt ook de ontvangstenraming aangepast.

FES nota ruimte

Het Kabinet heeft in 2007 subsidies toegekend aan de projecten Noordelijke IJ-oevers en Spoorzone Den Bosch. Verder heeft het besloten de projecten Nijmegen Waalfront en Maastricht Belverdere te subsidiëren. Alle subsidies zijn toegekend in het kader van het Nota Ruimte budget. Omdat de middelen na realisatie van de uitgaven van het FES worden ontvangen, wordt ook de ontvangstenraming aangepast.

FES sleutelprojecten

De in 2008 berekende kasverwachtingen voor verschillende sleutelprojecten zijn bijgesteld. Dit geldt voor o.a. de Zuidas. Deze vertraagde budgetten worden opgeboekt in 2009 en 2010. Omdat de middelen na realisatie van de uitgaven van het FES worden ontvangen, wordt ook de ontvangstenraming aangepast.

Overboeking middelen voor Stimulering Lokale Klimaatinitiatieven (SLOK)

De middelen voor Stimulering Lokale Klimaatinitiatieven worden via een decentralisatie-uitkering vanuit het Gemeentefonds verstrekt aan individuele gemeenten. Via deze mutatie worden SLOK middelen toegevoegd aan het Gemeentefonds.

Apparaatskosten Senternovem

Deze overboeking betreft de bijdrage van WWI in de jaarlijkse apparaatskosten van de uitvoeringsorganisatie SenterNovem, die voor VROM en WWI totaal in één keer worden toegekend.

Wonen, Wijken en Integratie

XVIII WONEN, WIJKEN EN INTEGRATIE: UITGAVEN bedragen in miljoenen euro’s

XVIII WONEN, WIJKEN EN INTEGRATIE: NIET-BELASTINGONTVANGSTEN bedragen in miljoenen euro’s

Actualisering kasraming investeringen rijkshuisvesting

De RGD past voor investeringsprojecten voor Paleizen, investeringen in gebouwen van de Hoge Colleges van Staat en Algemene Zaken en energiebesparing in rijkshuisvesting kasritmen aan omdat er vertraging is opgelopen bij de uitvoering van projecten.

Eindejaarsmarge

Gecorrigeerd voor tegenvallers bij de huurtoeslag is er in 2008 sprake van onderuitputting op de begroting voor WWI doordat verplichtingen niet tot uitgaven hebben geleid. Deze komen naar verwachting in 2009 wel tot betaling.

Eindejaarsmarge: Besluit Locatiegebonden Subsidies

Een groot deel van de uitgekeerde eindejaarsmarge wordt toegevoegd aan het budget Besluit Locatiegebonden Subsidies (BLS). Bij dit budget was in 2008 sprake van een vertraging bij de uitgaven als gevolg van een achterblijvende woningbouwproductie en realisatie op het gebied van particulier opdrachtgeverschap.

Huurtoeslag

De belangrijkste oorzaak van de stijging van de uitgaven voor de huurtoeslag is het verslechterde economische vooruitzicht.

Overboeking aan Gemeentefonds

Deze mutatie is een het saldo van twee overboekingen, namelijk ten behoeve van bewonersbudgetten en de wijkaanpak. Ter bevordering van de leefbaarheid in hun wijk en ter versterking van de sociale samenhang wordt voor de jaren 2008–2011 aan bewoners via een vouchersysteem een budget beschikbaar gesteld. De middelen voor wijkaanpak zijn bedoeld als medefinanciering van de wijkactieplannen in de 40 aandachtswijken.

Huurtoeslag: ontvangsten

Op basis van gegevens van de belastingdienst kan worden uitgegaan van een stijging van de terugvorderingen als gevolg van definitieve toekenningen van huurtoeslagen.

Inzet eindejaarmarge t.b.v. overlopende verplichting

De eindejaarsmarge van WWI is ingezet ten behoeve van aangegane verplichtingen die naar verwachting in 2009 tot betaling zullen komen. Het grootste deel gaat naar Locatiegebonden Subsidies.

Verkeer en Waterstaat

XII VERKEER EN WATERSTAAT: UITGAVEN bedragen in miljoenen euro’s

XII VERKEER EN WATERSTAAT: NIET-BELASTINGONTVANGSTEN bedragen in miljoenen euro’s

f12 miljard programma

Een uitgave van € 200 mln. ten behoeve van het basispakket Beheer en Onderhoud Hoofdwegennet die voorzien was voor 2009, is al in 2008 voldaan bij Najaarsnota.

Beroep op de eindejaarsmarge

Via de eindejaarsmarge kan een gedeelte van de onderuitputting 2008 doorgeschoven worden naar het jaar 2009.

(Inpassen) Geluidsisolatie Schiphol (GIS)

Om geluidshinder te beperken worden woningen rond Schiphol geïsoleerd via het Geluidsisolatie Schiphol-programma (GIS). Er is vertraging opgetreden bij het ontwerp van geluidwerende voorzieningen door mislukte aanbestedingen. Daarnaast hebben ingenieursbureaus moeite om de werkzaamheden kwalitatief goed uit te voeren binnen de contractueel overeengekomen tijd. Een deel van de middelen voor GIS zullen daardoor niet tot betaling komen in 2009 en worden doorgeschoven naar de jaren 2010–2012. Deze kasschuif wordt binnen de begroting van VenW ingepast (zie mutatie ’inpassing GIS’). Hier bovenop wordt een bedrag van circa 15 mln. toegevoegd aan de begroting van VenW in het jaar 2012. Dit zijn overgebleven middelen voor het programma GIS uit 2008.

Motie Van Geel

De motie Van Geel (31 700, nr. 10) maakt onderdeel uit van het stimuleringspakket uit het Aanvullend Beleidsakkoord. In de periode 2009–2011 worden deze middelen toegevoegd aan de begroting van VenW. Voor het project Buitenring Parkstad wordt in 2009 en 2010 in totaal 15 mln toegevoegd aan de voeding van de Brede Doeluitkering (BDU). Voor de projecten N18 bij Varseveld (18 mln), N57 Middelburg Oosterscheldekering (15 mln) en Nieuw Sleutelprojecten Utrecht (3,5 mln) worden in de jaren 2009–2011 middelen toegevoegd aan de voeding van het Infrastructuurfonds. Ten slotte worden er middelen ingezet voor Kwartiermaken Commissie Veerman (3 mln)

Stimuleringspakket: Infrastructuur en (woning)bouw

Zoals blijkt uit het Aanvullend Beleidsakkoord heeft het kabinet voor de korte termijn (2009 en 2010) besloten tot gerichte stimulering van onder andere infrastructuur en (woning)bouw. De stimuleringsmaatregelen voor Verkeer en Waterstaat betreffen uitgaven voor het Deltaprogramma (w.o. zandsuppleties), versnelde renovatie van bruggen en wegen, en uitgaven voor vaarwegen, sluizen en binnenhavens.

Diversen (technische mutaties)

Het grootste gedeelte van deze diversenpost is de prijsbijstelling voor de begroting van Verkeer en Waterstaat van jaarlijks 25 mln.

Economische Zaken

XIII ECONOMISCHE ZAKEN: UITGAVEN bedragen in miljoenen euro’s

XIII ECONOMISCHE ZAKEN: NIET-BELASTINGONTVANGSTEN bedragen in miljoenen euro’s

Diversen

Deze post bestaat uit aanpassingen van kasramingen. Jaarlijks wordt beoordeeld of de kasramingen op aangegane, nog openstaande verplichtingen juist zijn. Dit kan leiden tot gewijzigde kasramingen voor diverse instrumenten en regelingen.

Gebiedsgerichte regionale ondersteuning

Voor «Kompas van het Noorden» geldt dat dit programma t/m 2006 heeft gelopen en dat de uitfinanciering van de aangegane verplichtingen t/m ca. 2011 zouden lopen. Omdat het hier nog slechts om het uitfinancieren van oude verplichtingen ging, zijn de resterende verplichtingen in 2008 in één keer uitbetaald, om op die manier versneld het aantal specifieke uitkeringen terug te brengen en de bestuurlijke lasten terug te dringen. Door deze versnelling in de uitfinanciering in 2008, vallen de geraamde kasmiddelen in 2009 en 2010 vrij.

Temporisatie SDE

Bij de subsidieregeling Stimulering Duurzame Energieproductie (SDE) worden de verplichtingen (met name voor «wind op land» en «wind op zee») later aangegaan dan eerder geraamd. Dit leidt tot lagere uitgaven in de eerste jaren en hogere uitgaven in latere jaren.

Motie van Geel

Tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen rondom behandeling van de ontwerpbegroting 2009 is de motie Van Geel (Kamerstuk II, 31 700 XI, nr. 10) ingediend. In de kabinetsreactie hierop is aangegeven dat 165 mln. voor ruimtelijk-economische projecten gereserveerd wordt. Vervolgens is de motie Van Heugten (Kamerstuk II, 31 200 XVIII, nr. 19). ingediend als nadere invulling van de motie Van Geel. Via de EZ-begroting zal 27 mln. worden uitgekeerd aan projecten in het kader van herstructurering van bedrijventerreinen.

Diversen

Deze diversenpost bestaat uit voornamelijk uit de correctie van het amendement Ten Hoopen c.s. (31 200 XIII, nr. 36), de middelen t.b.v. de vernieuwing Rijksdienst, het verhogen van de COVA-heffing en de toevoeging van de Eindejaarsmarge 2008.

Met het amendement Ten Hoopen is 12 mln. vrijgemaakt voor criminaliteitspreventie in het kleinbedrijf. Daarnaast heeft de minister van EZ 12 mln. extra vrijgemaakt. Omdat het kasritme van de uitgaven echter niet in overeenstemming was met het amendement, wordt bij 1ste suppletoire begroting de spreiding van de uitgaven van 2009 tot en met 2012 teruggedraaid en geconcentreerd in 2009.

De begroting van het ministerie van Economische Zaken wordt verhoogd in het kader van de eerste fase investeringsenvelop «Vernieuwing Rijksdienst». Deze middelen worden ingezet ten behoeve van het programma «Slim Geregeld, Goed Verbonden», waarmee een bijdrage wordt geleverd aan de verlaging van de regeldruk voor bedrijven en de hiermee samenhangende verbetering van de uitvoering door de overheid.

Voor het (verplicht) aanhouden van noodvoorraden van aardolieproducten worden de exploitatiekosten van de Stichting Centraal Orgaan Voorraadvorming Aardolieproducten (COVA) gefinancierd uit voorraadheffing op de aardolieproducten. Het tarief voor deze voorraadheffing wordt per 1 juli 2009 verhoogd. Dit betekent zowel een stijging aan de ontvangsten als aan de uitgavenkant van de EZ-begroting.

De onderuitputting 2008 op de EZ-begroting bedroeg 8,1 mln. Bij 1ste suppletoire wordt dit bedrag conform de eindejaarssystematiek weer aan de EZ-begroting van 2009 toegevoegd.

Tijdelijke Groeifaciliteit voor grote projecten

Voor het op gang houden van de kredietverlening aan bedrijven is de groeifinancieringsfaciliteit verruimd met in totaal 1,5 mld. waarvan 1 mld. in 2009, voor borgstelling op kredieten met een maximale omvang van 50 mln. De mutatie betreft het inboeken van de raming voor verwachte schades. Ter dekking van de schades worden kostendekkende premies in rekening gebracht.

Diversen

Als onderdeel van het «Aanvullend Beleidsakkoord» worden de FES middelen die in 2008 niet tot besteding zijn gekomen aan de EZ-begroting toegevoegd. Daarnaast worden de loon- en prijsbijstelling 2009 bij 1ste suppletoire aan de EZ-begroting toegevoegd.

NMa boeteraming

Voor het ramen van boeteontvangsten wordt een nieuwe manier van ramen geïntroduceerd. Voorheen werd de stand eind vorig jaar van opgelegde boetes opgenomen in de raming voor de komende jaren. Nu worden de te verwachten in plaats van opgelegde boetes meegenomen in de raming. Op basis van deze nieuwe manier van ramen wordt de raming neerwaarts bijgesteld.

Terugontvangsten IPR-decentraal Noorden

In 2009 zal 16 mln. aan middelen worden terugontvangen van het Noorden in verband met de eindafrekening van het programma IPR-decentraal (InvesteringsPremieRegeling Noord-Nederland).

Terugontvangsten Novem BV

Dit betreft vorderingen op Novem BV ten behoeve van energiebesparingprojecten die EZ dit jaar verwacht terug te ontvangen.

Tijdelijke Groeifaciliteit voor grote projecten

Voor het op gang houden van de kredietverlening aan bedrijven is de groeifinancieringsfaciliteit verruimd met in totaal 1,5 mld. waarvan 1 mld. in 2009, voor borgstelling op kredieten met een maximale omvang van 50 mln. Ter dekking van de schades worden kostendekkende premies in rekening gebracht.

Diversen

De diversenpost bestaat met name uit het doorschuiven van FES-middelen uit 2008 naar 2009 en 2010.

Aanpassing afdracht FES

Het kasritme en de omvang van de uitgavenraming binnen het FES zijn leidend voor de voeding van het fonds. Deze mutatie betreft de aanpassing van de voeding van het FES die nodig is om het bij Voorjaarsnota aangepaste kasritme van de FES-uitgaven te dekken.

Aardgasbaten

Deze neerwaartse bijstelling wordt voornamelijk veroorzaakt door een sterk gedaalde olieprijs ten opzichte van de ramingen. Behalve een lagere olieprijs is ook de euro/dollar koers gewijzigd vergeleken met vorige ramingen en is het productievolume neerwaarts bijgesteld.

Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit

XIV LANDBOUW, NATUUR EN VOEDSELKWALITEIT: UITGAVEN bedragen in miljoenen euro’s

XIV LANDBOUW, NATUUR EN VOEDSELKWALITEIT: NIET-BELASTINGONTVANGSTEN bedragen in miljoenen euro’s

3e en 4e Nitraat actie programma mest

Het actieprogramma Nitraatrichtlijn bevat de hoofdlijnen van het mestbeleid bedoeld om de doelen van de Europese nitraatrichtlijn te realiseren. In 2009 voert LNV diverse onderzoeks- en monitoringsactiviteiten uit om te voldoen aan de voorwaarden die de Europese Commissie aan de derogatieverlening heeft gesteld. De kosten hebben betrekking op vier urgente onderwerpen, namelijk luchtkwaliteit/fijn stof, toetsdiepte nitraat, mestverwerking en monitoring stroomgebieden.

Motie Van Geel (Greenports)

Dit betreft de middelen voor de uitvoering van de motie Van Geel c.s. (APB) (TK 2008/2009, 31 700, nr. 10) voor de versterking van de ruimtelijke economie. Hiermee wordt ook recht gedaan aan de nadere toedeling zoals verzocht in de motie Koopmans en Koppejan (Begrotingsbehandeling VenW) (TK 2008/2009, 31 700 XII, nr. 22). Aan de LNV-begroting worden middelen overgeheveld ten behoeve van de Greenports. Dit zijn integrale ruimtelijke glastuinbouwprojecten met name in de zuidvleugel van de Randstad, waarmee een impuls wordt gegeven aan een duurzame, vitale en gevarieerde inrichting.

Specifieke invulling

Voor de uitgaven 3e en 4e Nitraat actie programma mest, arbeidsvoorwaardenruimte en de LNV bijdrage aan de rijksbrede problematiek zal LNV budgettaire dekking bieden. In afwachting van specifieke invulling bij Ontwerpbegroting 2010 is de dekking van deze problematiek vooralsnog verwerkt op het artikel «Nominaal en onvoorzien».

Stimuleringspakket: Duurzame agrarische sector

In het aanvullend beleidsakkoord zijn ter stimulering van de economie middelen voor verduurzaming van de agrarische sector opgenomen. Hiermee wordt de ontwikkeling van en investering in duurzame stallen versneld en de investeringsregeling luchtwassers voor de veehouderij opgehoogd. Daarnaast wordt geïnvesteerd in Biobased economy en Agrologistiek. Tot slot zal er geïnvesteerd worden in het opruimen van verspreid liggend glas.

Vernieuwing Rijksdienst

Vanuit de 1e tranche ICT-middelen in het kader van het programma Vernieuwing Rijksdienst is circa 22 mln. voor 2009 en 2010 beschikbaar gesteld voor het LNV-programma «digitale dienstverlening», waarmee wordt geïnvesteerd in de infrastructuur en services voor communicatie met bedrijven (agrosector) en burgers via het internet. Met dit programma wordt een bijdrage geleverd aan de krimpdoelstelling van LNV en krijgt het terugdringen van de «beleefde last» bij bedrijven en burgers een forse impuls. Tevens wordt de tranche 2009 van de middelen voor Sociaal Flankerend Beleid ad circa 4 mln. aan de LNV-begroting toegevoegd.

BTW-Compensatiefonds

Bij de voorjaarsnota 2007 is 113 mln. van de LNV-begroting overgeheveld naar het BTW-compensatiefonds. Dit betrof 3,7% van het totale Investeringsbudget Landelijk Gebied voor de periode 2007 t/m 2013. Hierop vindt thans een meerjarige correctie plaats voor het deel dat door de provincies niet declarabel is bij het BTW-compensatiefonds.

ILG kasschuif

Het Kabinet heeft in het Aanvullend Beleidsakkoord besloten een kasschuif uit te voeren voor het Investeringsbudget Landelijk Gebied (ILG) op de onderdelen Ecologische Hoofdstructuur (EHS) en Recreatie om de Stad (RodS). Het ILG wordt zowel in 2009 als 2010 met 100 mln. per jaar verlaagd en in 2011 verhoogd met 200 mln. Deze is vooralsnog verwerkt op Inrichting EHS. Bij begroting 2010 zal toedeling van deze kasschuif over de relevante begrotingsartikelen volgen.

ILG synergiegelden

In 2008 zijn conform de Investeringsbudget Landelijk Gebied-systematiek en bestuursovereenkomsten verplichtingen aangegaan richting provincies om opdrachten uit de Kaderrichtlijn Water en andere opgaven voor het verbeteren van de waterkwaliteit te realiseren (o.a. inrichting van natuurvriendelijke oevers, aanleg van ecologische verbindingszones en projecten op het gebied van beekherstel). Met deze mutatie wordt de meerjarige doorwerking verwerkt.

Lagere landbouwheffingen

Als gevolg van de inzakkende wereldhandel en de realisatie over 2008 is worden de ontvangsten invoerrechten op landbouwproducten naar beneden bijgesteld.

Sociale Zekerheid

XV SOCIALE ZAKEN EN WERKGELEGENHEID: UITGAVEN bedragen in miljoenen euro’s

XV SOCIALE ZAKEN EN WERKGELEGENHEID: NIET-BELASTINGONTVANGSTEN bedragen in miljoenen euro’s

Wajong prijs

De gemiddelde uitkeringshoogte is toegenomen. Dit betreft geen feitelijke uitkeringsverhoging, maar is het gevolg van een administratieve correctie wegens de bijdrage voor de Zorgverzekeringswet (Zvw) bij Wajongers in de Wet Sociale Werkvoorziening (Wsw).

Wajong volume

In 2008 kwam de stijging van de Wajonginstroom bij realisatie beperkt lager uit dan de sterke stijging die was geraamd. Voor 2009 zal dit naar verwachting leiden tot een licht neerwaartse bijstelling van de groei van het aantal Wajong uitkeringen.

Inzet loon- en prijscompensatie

Een deel van de loon- en prijscompensatie wordt ingezet om het budgettaire beeld sluitend te maken.

Eindejaarsmarge

SZW heeft 114 mln. ontvangen aan overgehevelde middelen van 2008 naar 2009 (eindejaarsmarge). Een deel daarvan (35 mln.) wordt ingezet voor overlopende verplichtingen.

Eindejaarsmarge (ingezet ter dekking)

Dit deel van de eindejaarsmarge is ingezet ter dekking van de uitvoeringstegenvallers op de SZW-begroting. De rest van de eindejaarsmarge is ingezet voor verschillende overlopende verplichtingen.

Overboeking naar WW uitvoeringskosten

Er vindt een overboeking plaats vanaf hoofdstuk 15 (onderdeel CWI) naar de WW uitvoeringskosten (UWV) in het kader van transformatiekosten samenhangend met de fusie van het CWI en UWV.

Vrijval risicovoorziening Europees Sociaal Fonds 3

De risicovoorziening is getroffen als gevolg van de loketsluiting in 2005 en de daaruit voortvloeiende uitspraak in hoger beroep over het moment van loketsluiting. Afwikkeling van het programma ESF-3 loopt op z’n eind. De verwachting is dat er minder beroep meer zal worden gedaan op het restant van de risicovoorziening.

BU-dossier tegemoetkoming (< 35% en + 125 netto)

Bij de omzetting van de buitengewone uitgavenregeling (BU-regeling) in de wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten was er extra aandacht voor de koopkracht van de kwetsbare groepen. In oktober 2008 zijn er daarom extra maatregelen voorgesteld. Het arbeidsongeschiktheidsforfait wordt verhoogd met € 125 en de doelgroep die gebruik mag maken van het arbeidsongeschiktheidsforfait wordt verruimd.

Conjunctuureffecten bijstand

Als gevolg van de hogere werkloosheidscijfers neemt het beroep op bijstand toe. In het bestuursakkoord met de gemeente is afgesproken dat t/m 2011 gemeenten binnen een bandbreedte van 12 500 extra bijstandsgerechtigden zelf verantwoordelijk zijn voor de dekking van de extra uitgaven. Voor zover het aantal bijstandsgerechtigden boven deze bandbreedte komt compenseert het Rijk t/m 2011 het deel wat er boven zit. Vanaf 2012 compenseert het Rijk de extra uitgaven volledig. Het niet dalen van de cijfers voor de bijstand wordt veroorzaakt doordat in de meerjarenraming geen rekening wordt gehouden met een afloop van de werkloze beroepsbevolking.

Conjunctuureffecten toeslagenwet

Als gevolg van de hogere werkloosheidscijfers neemt het beroep op de toeslagenwet toe.

Correctie overloop WW-doorstroom

Jaarlijks wordt de doorstroom van de WW naar de WWB bijgesteld, als gevolg van nieuwe werkloosheidscijfers. Toen de WW-duur werd gekort, is ook een raming gemaakt van het effect daarvan op de bijstand. Dat is destijds gedaan op basis van lagere werkloosheidscijfers. Daar dient nu voor gecorrigeerd te worden. De verhoging vanaf 2012 wordt veroorzaakt door een bestuursafspraak met gemeenten waarmee is vastgelegd dat t/m 2011 gemeenten deels bijdragen in de extra uitgaven.

Doorwerking uitvoeringscijfers 2008 op WWB

Op basis van uitvoeringscijfers over 2008 wordt het WWB-budget aangepast. Op grond van de afspraak over meerjarige budgetten tot en met 2011, leidt dit tot aanpassingen in 2012 en verder.

Ophoging AOW-tegemoetkoming t.b.v. koopkracht

De rijksbijdrage aan het AOW-fonds wordt opgehoogd in verband met de verhoging tegemoetkoming AOW. De extra verhoging van de AOW-tegemoetkoming is mede bedoeld als compensatie voor de beperking van de belastingaftrek voor hoge ziektekosten.

Raming CEP

De rijksbijdrage voor het AOW-fonds wordt bepaald door het geraamde exploitatietekort (exclusief rijksbijdrage) en het vermogensoverschot op 1 januari van het jaar. Het CPB heeft de premie-inkomsten AOW in het CEP ten opzicht van de MEV fors verlaagd. Dit leidt tot een hogere exploitaitietekort en een hogere benodigde rijksbijdrage.

Regulier ramingsmoment incl. volume

Bij de wet sociale werkvoorziening (Wsw) is sprake van anticumulatiebaten (acb). Dit houdt in dat op het moment dat een Wajonger of WAO/WIA-er in de Wsw gaat werken de uitkering die de uitkeringsgerechtigde ontvangt kan worden teruggevorderd, aangezien vanaf dat moment de inkomsten via de Wsw worden ontvangen. De reguliere ramingsmomenten van de acb zijn uitgebreid met een meerjarig volume-effect. In het oude model zat dit (onterecht) niet opgenomen en werden standen rechtlijnig doorgetrokken naar latere jaren. Nu wordt de (meerjarige) volume ontwikkeling van de betreffende uitkering meegenomen in de raming.

Restituties Werk-deel

In 2008 hebben gemeenten niet alle middelen voor het Werk-deel van de WWB aangewend. In principe mogen gemeenten de overschotten tot een bepaalde grens meenemen naar het volgende jaar. De totale onderuitputting was echter groter dan het bedrag dat gemeenten mochten meenemen. Dat deel (ad € 45 mln.) wordt teruggevorderd in 2009.

Volksgezondheid, Welzijn en Sport

XVI VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT: UITGAVEN bedragen in miljoenen euro’s

XVI VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT: NIET-BELASTINGONTVANGSTEN bedragen in miljoenen euro’s

Dekking subsidietaakstellingen

Op de begroting van VWS stond nog een subsidietaakstelling. Deze was afkomstig uit de begroting 2008, en is in 2009 opgehoogd als gevolg van de motie-Van Geel en als dekking voor het besparingsverlies als gevolg van het schrappen van de vermogensinkomensbijtelling in de AWBZ. Dit betreft de invulling van deze taakstelling.

Inhouden bevoorschotting RIVM

Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) beschikt op dit moment over meer liquide middelen dan voor de werkzaamheden noodzakelijk is. VWS zal daarom in 2009 een bedrag van 35 mln. minder bevoorschotten.

Inhouden bevoorschotting ZonMW

ZonMW, de Nederlandse organisatie voor gezondheidsonderzoek en zorginnovatie, beschikt op dit moment over meer liquide middelen beschikt dan voor hun werkzaamheden noodzakelijk is. VWS zal daarom in 2009 een bedrag van 30 mln. minder bevoorschotten.

Meerkosten indicatiestelling pakketmaatregelen

Als gevolg van de vorig jaar genomen maatregelen in de AWBZ zijn meer herindicaties nodig.

Ramingsbijstelling volume oorlogsgetroffenen

Als gevolg van een dalend aantal uitkeringsontvangers worden de geraamde uitgaven aan de uitkeringen voor oorlogsgetroffenen naar beneden bijgesteld.

Uitvoeringstegevaller Tegemoetkoming Buitengewone Uitgaven (TBU)

Doordat het gebruik van de Buitengewone Uitgavenregeling (BU) de laatste jaren een sterke stijging liet zien, zijn ook de uitgaven aan de Tegemoetkoming Buitengewone Uitgaven (TBU) hoger uitgevallen dan geraamd. Dit zal een doorwerking hebben in 2009 en 2010 omdat de tegemoetkoming pas kan worden vastgesteld nadat de belastingaangifte is afgerond.

Diversen

De post diversen bevat een groot aantal kleinere mutaties, waaronder de eindejaarsmargeproblematiek.

Diversen (Zorg)

Deze post bevat enkele mutaties bij het opleidingsfonds, waaronder een ramingsbijstelling.

Diversen (technisch)

Deze post bevat een groot aantal kleine technische mutaties. Zoals bijvoorbeeld het opboeken van de uitvoeringskosten van het opsporen van wanbetalers, de uitvoeringskosten van de Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten (Wtcg) en een overheveling van premiemiddelen naar het stagefonds.

Wtcg: bijstelling forfaits chronisch zieken/gehandicapten nav NvW

Dit betreft het verhogen van de forfaits uit de WTCG als gevolg van de begrotingsbehandeling en het aanvullend koopkrachtpakket, zoals toegelicht in de eerste Nota van Wijziging op de VWS begroting.

Bijstelling BIKK nav CEP

Dit betreft de bijstelling van de bijdrage in de kosten van kortingen (BIKK) voor de AWBZ. De BIKK AWBZ is bijgesteld naar aanleiding van het Centraal Economisch Plan (CEP) van het CPB.

Bijstelling Zorgtoeslag nav CEP

De raming van de uitgaven aan de zorgtoeslag wordt bijgewerkt naar aanleiding van nieuwe CPB ramingen. Dit betreft de bijstelling naar aanleiding van het Centraal Economisch Plan (CEP).

Wtcg: bijstelling Zorgtoeslag n.a.v. NvW

Dit betreft het verhogen van de Zorgtoeslag als gevolg van de begrotingsbehandeling en het aanvullend koopkrachtpakket, zoals toegelicht in de eerste Nota van Wijziging op de VWS begroting.

Diversen (ontvangsten)

De post diversen bestaat voornamelijk uit de geraamde ontvangsten uit de bronheffing wanbetalers. Deze worden op de begroting van VWS geraamd. Deze inkomsten vloeien voort uit de boeteregeling die is ingevoerd om het aantal wanbetalers terug te dringen.

Jeugd en Gezin

XVII JEUGD EN GEZIN: UITGAVEN bedragen in miljoenen euro’s

XVII JEUGD EN GEZIN: NIET-BELASTINGONTVANGSTEN bedragen in miljoenen euro’s

Tegenvaller WKB

Het voorschotbedrag dat de Belastingdienst voor januari 2009 heeft uitgekeerd voor het kindgebonden budget (WKB) is hoger dan geraamd. Op basis van deze hogere bevoorschotting wordt voor 2009 een tegenvaller verwacht van 134 miljoen.

Diversen

De post diversen bestaat onder meer uit een stijging van de uitgaven bij de Jeugdbescherming, die veroorzaakt wordt door een volumegroei. Ook bij de Raad voor de Kinderbescherming is er vanwege een volumestijging een opwaartse bijstelling van het budget. Verder vindt er een wijziging in het budget plaats door de jaarlijkse indexering van de pleegvergoeding. De eindejaarsmarge wordt grotendeels ingezet voor een bijdrage aan de grootstedelijke regio’s voor Jeugdzorg. Tot slot worden op basis van motie Slob (TK 2008/2009, 31 700, nr. 17), middelen toegevoegd ter bevordering van gezinsvoogdij en vrijwilligerswerk.

Diversen (technisch)

Deze post bestaat ondermeer uit een desaldering bij het Elektronisch Kind Dossier (EKD). In 2009 zorgt de liquidatie van de stichting EKD.NL voor een ontvangst van 4,1 miljoen. Deze middelen worden ingezet voor het EKD. Verder wordt de prijsbijstelling voor 2009 uitgekeerd. Daarnaast worden er middelen toegevoegd die ter compensatie dienen voor de weglek naar de provinciale jeugdzorg als gevolg van pakketmaatregelen in de AWBZ. Ten slotte worden er middelen uitgetrokken voor de taken op het terrein van Jeugd en Gezin op de BES-eilanden.

Diversen (ontvangsten, technisch)

Deze post bestaat onder meer uit een ontvangst van 4,1 miljoen die wordt veroorzaakt door de liquidatie van de stichting EKD.NL. Dit bedrag wordt gedesaldeerd en ingezet voor het EKD.

Gemeentefonds

B GEMEENTEFONDS: UITGAVEN bedragen in miljoenen euro’s

Wijziging betalingsverloop algemene uitkering 2008

Bij Voorlopige Rekening is vastgesteld hoe de in 2008 gerealiseerde uitbetalingen aan de gemeenten zich verhouden tot het bedrag dat bij de 2e suppletoire begroting 2008 voor de uitbetalingen is geraamd. Daarbij is gebleken dat er hogere uitbetalingen zijn gedaan dan bij Najaarsnota 2008 werden verwacht. Het gemeentefonds wordt daarom neerwaarts bijgesteld.

Besparingsverlies bestuurskosten

In het Bestuurlijk Overleg Financiële verhoudingen (Bofv) tussen Rijk en VNG/IPO van 11 september 2008 is afgesproken dat het kabinet het restant van de taakstelling voor bestuurskosten als besparingsverlies voor zijn rekening neemt. Dit besluit is reeds gecommuniceerd via Nota van Wijziging, maar wordt nu budgettair verwerkt (zie ook Kamerstuk 31 700 B, nr. 5). Voor 2009 en 2010 houdt bovenstaande een mutatie in welke ten goede zal komen aan het gemeentefonds (zie hiervoor ook het Kamerstuk 31 700 B, nr. 5).

Correctie Accres 2009

Met gemeenten en provincies is overeenstemming bereikt over de nominale mutaties in de accressen 2009–2011. Deze afspraak is onderdeel van het akkoord dat onlangs is gesloten met de medeoverheden.

Voor gemeenten houdt de afspraak in dat (i) de accressen voor de jaren 2009, 2010 en 2011 worden vastgelegd op respectievelijk 866 mln., 75 mln. en 74 mln., (ii) de gemeenten ontvangen een incidentele bijdrage van 90 mln. in zowel 2009 als 2010 en (iii) er wordt in 2009 22 mln. aan het Gemeentefonds toegevoegd ter dekking van de invoeringskosten van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo).

Bij MN2009 bedroeg het Accres 2009 naar de toen geldende inzichten 1,2 mld. en deze middelen zijn destijds overgeboekt naar het Gemeentefonds. De mutatie (354 mln.) betreft de correctie van het reeds naar het Gemeentefonds overgeboekte Accres 2009. Het accres 2010 en 2011 worden bij MN2010 gecorrigeerd en overgeboekt naar het Gemeentefonds.

Incidentele Bijdrage 2009

Onderdeel van het akkoord was een incidentele bijdrage in zowel 2009 als 2010, In voorliggende Voorjaarsnota wordt de incidentele bijdrage voor 2009 uitgedeeld. De incidentele bijdrage voor 2010 zal bij MN2010 worden overgeboekt.

Afschaffen behoedzaamheidsreserve (BRES)

Onderdeel van de normeringssystematiek is de behoedzaamheidsreserve (BRES), d.w.z. het deel van het accres (208 mln.) dat ingehouden wordt en geldt als zgn. «buffer» voor de nacalculatie van het accres in T+1. Dit kasbedrag is voor de jaren 2010 e.v. gereserveerd op de aanvullende post, de verplichtingen staan reeds op het Gemeentefonds.

Onderdeel van het akkoord is dat de BRES wordt afgeschaft. De (technische) mutatie betreft de kasoverboeking van de BRES naar het Gemeentefonds.

Structurele doorwerking nacalculatie accres 2008

Onderdeel van de normeringssystematiek is de nacalculatie gebaseerd op de realisatie van de netto gecorrigeerde rijksuitgaven. Deze nacalculatie over 2008 leidt tot een structurele neerwaarts aanpassing.

Uitkering behoedzaamheidsreserve 2008

Als gevolg van de afgeronde nacalculatie 2008 wordt het restant van de behoedzaamheidsreserve over 2008 in 2009 toegevoegd.

Wijkactieplannen

Voor de medefinanciering van de wijkactieplannen in de 40 aandachtswijken, zoals benoemd in het kader van het Actieplan Krachtwijken, komt in 2009 € 58,5 miljoen via de decentralisatie-uitkering van het gemeentefonds ter beschikking van de 18 betrokken gemeenten.

Diversen

De diversenpost à 144 mln. bevat onder meer overhevelingen in het kader van inburgering, bewonersinitiatieven en de dekking van de invoeringskosten van de Wabo.

Wmo Volledig Pakket Thuis

De uitname ten behoeve van het Volledig pakket thuis vanaf 2009 wordt teruggedraaid.

Provinciefonds

C PROVINCIEFONDS: UITGAVEN bedragen in miljoenen euro’s

Corrigeren Accres 2009

Met gemeenten en provincies is overeenstemming bereikt over de nominale mutaties in de accressen 2009–2011. Deze afspraak is onderdeel van het akkoord dat onlangs is gesloten met de medeoverheden.

Voor provincies houdt de afspraak in dat (i) de accressen voor de jaren 2009, 2010 en 2011 worden vastgelegd op respectievelijk 72 mln., 6 mln. en 6 mln. en (ii) de provincies ontvangen een incidentele bijdrage van 10 mln. in zowel 2009 als 2010.

Bij MN2009 bedroeg het Accres 2009 naar de toen geldende inzichten 101 mln. en deze middelen zijn destijds overgeboekt naar het Provinciefonds. De mutatie (– 29,5 mln.) betreft de correctie van het reeds naar het Provinciefonds overgeboekte Accres 2009.

Incidentele Bijdrage 2009

Onderdeel van het akkoord was een incidentele bijdrage in zowel 2009 als 2010. In voorliggende Voorjaarsnota wordt de incidentele bijdrage voor 2009 uitgedeeld. De incidentele bijdrage voor 2010 zal bij MN2010 worden overgeboekt.

Afschaffen behoedzaamheidsreserve (BRES)

Onderdeel van de normeringssystematiek is de behoedzaamheidsreserve (BRES), d.w.z. het deel van het accres (18,2 mln.) dat ingehouden wordt en geldt als zgn. ’buffer’ voor de nacalculatie van het accres in T+1. Dit kasbedrag is voor de jaren 2010 e.v. gereserveerd op de aanvullende post, de verplichtingen staan reeds op het Provinciefonds. De (technische) mutatie betreft de kasoverboeking van de BRES naar het fonds.

Structurele doorwerking nacalculatie 2008

Onderdeel van de normeringssystematiek is de nacalculatie gebaseerd op de realisatie van de netto gecorrigeerde rijksuitgaven. Deze nacalculatie over 2008 leidt tot een structurele neerwaarts aanpassing.

Infrastructuurfonds

A INFRASTRUCTUURFONDS: UITGAVEN bedragen in miljoenen euro’s

A INFRASTRUCTUURFONDS: NIET-BELASTINGONTVANGSTEN bedragen in miljoenen euro’s

Toedeling voordelig saldo 2008

De resterende middelen van 2008 uit het Infrastructuurfonds worden toegedeeld aan verschillende begrotingsartikelen in 2009.

Anders Betalen voor Mobiliteit: ABvM

In 2009 wordt een bedrag teruggestort aan het FES voor Anders Betalen voor Mobiliteit. In 2010 wordt het bedrag weer opgevraagd bij het FES. De middelen zijn bestemd voor de financiering van investeringen in het kilometerprijssysteem.

f12 miljard pakket

Een uitgave van 200 mln. ten behoeve van het basispakket Beheer en Onderhoud Hoofdwegennet die voorzien was voor 2009, is al in 2008 voldaan bij Najaarsnota.

Kasschuif IF (FES)

Deze FES-middelen zijn reeds overgeboekt naar het Infrastructuurfonds en worden met een kasschuif van 2009 naar 2011 geschoven. Het betreft de FES-bijdrage voor het «Bereikbaarheid/voorfinanciering f12 mld.» pakket.

Railwegen: HSA

De aanvangsdatum voor vervoer via de High Speed Alliance (HSA) is vastgesteld op 1 juli 2009. Deze datum vormt de basis voor de financiële afspraken die zijn gemaakt met de HSA, waaronder een tijdelijke verlaging van de gebruikersvergoeding inclusief een rentevergoeding voor de Staat en uitstel van betaling van drie jaar. Uitstel van de aanvangsdatum leidt tot een tijdelijk inpassingsprobleem in de periode 2009–2013 en in de jaren 2014–2020 tot een tijdelijke overschrijding. De ontvangsten en daarmee de uitgaven van het Infrastructuurfonds nemen hierdoor af in de periode 2009–2013.

Stimuleringspakket: Infrastructuur en (woning)bouw

Zoals blijkt uit het Aanvullend Beleidsakkoord heeft het kabinet voor de korte termijn (2009 en 2010) besloten tot gerichte stimulering van onder andere infrastructuur en (woning)bouw. De stimuleringsmaatregelen voor Verkeer en Waterstaat betreffen uitgaven voor het Deltaprogramma (w.o. zandsuppleties), versnelde renovatie van bruggen en wegen, en uitgaven voor vaarwegen, sluizen en binnenhavens.

Fonds Economische Structuurversterking

D FONDS ECONOMISCHE STRUCTUURVERSTERKING: UITGAVEN bedragen in miljoenen euro’s

D FONDS ECONOMISCHE STRUCTUURVERSTERKING: NIET-BELASTINGONTVANGSTEN bedragen in miljoenen euro’s

Bereikbaarheid/voorfinanciering f 12 mrd pakket

Deze FES-middelen zijn reeds overgeboekt naar het Infrastructuurfonds en worden met een kasschuif van 2009 naar 2011 geschoven. Het betreft de FES-bijdrage voor het «Bereikbaarheid/voorfinanciering f12 mld» pakket.

Coalitie Akkoord Enveloppe Energie

Dit betreft de overboeking van budget vanuit de CA-enveloppe Energie naar de begroting van WWI voor de Innovatie Agenda Energie Gebouwde Omgeving. Minder energiegebruik, in huizen of andere gebouwen, betekent minder uitstoot van CO₂. De Innovatie Agenda Energie Gebouwde Omgeving probeert dit te bereiken door het inzetten van activiteiten en instrumenten waarmee innovaties voor bestaande bouw en nieuwbouw kunnen worden gestimuleerd en gerealiseerd. De gereserveerde ruimte in de enveloppe neemt hierdoor met 30 mln. af in 2009.

Coalitie Akkoord Enveloppe Water en Kust

De middelen uit de CA-enveloppe Water en Kust worden overgeboekt naar het Infrastructuurfonds voor de innovatieregeling Kaderrichtlijn Water in de periode 2010–2015. De Kaderrichtlijn Water (KRW) heeft tot doel om de ecologische en chemische waterkwaliteit te verbeteren.

Ontvangsten uit aardgasbaten

De mutatie betreft een aanpassing van de voeding van het FES die nodig is vanwege het nieuwe kasritme van de FES-uitgaven. De omvang en het kasritme van de uitgavenraming binnen het FES zijn leidend voor de voeding van het fonds. De voeding is niet afhankelijk van de totale aardgasopbrengsten van het Rijk.

Duurzaamheid reservering

Er wordt in de jaren 2009 en 2010 in totaal circa 55 mln. vanuit de enveloppe Duurzaamheid ingezet voor projecten op de begroting van VenW voor Biobrandstoffen (7 mln.) en het Innovatieprogramma Duurzaam Openbaar Busvervoer (10 mln.) en de begroting van EZ voor de projecten Energietender Technopartners Seed Faciliteit (7 mln.), Energy Efficiency Bedrijfsleven (16 mln.) en de projecten Innovatieve Energiebesparing en Duurzame Warmte Gebouwen en Omgeving (WGO) (14 mln).

Enveloppe Nota Ruimte

Het gereserveerde budget voor de Nota Ruimte, in de periode 2009–2012, wordt overgeboekt naar de VROM-begroting voor onder andere het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (100 mln.). Verder heeft het Kabinet in 2007 besloten tot een subsidie aan de projecten Noordelijke IJ-oevers van circa 30,0 mln, Spoorzone Den Bosch van circa 13 mln. en het project Nijmegen Waalfront van 25 mln. Tenslotte is besloten tot subsidies aan het project Maastricht Belverdere van 10 mln. Alle subsidies zijn toegekend in het kader van het Nota Ruimte budget.

Luchtkwaliteit

Dit betreft een overboeking van 100 mln. van gereserveerde middelen (20 mln. in 2009, en 40 mln. zowel in 2010 als in 2011) naar de begroting van VROM. Het uitgavenniveau binnen het FES voor projecten die in uitvoering zijn op de VROM-begroting wordt hierdoor 100 mln. hoger. De middelen zijn bestemd voor de uitvoering van het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit door de andere overheden.

Stimuleringspakket: Arbeidsmarkt, Onderwijs en Kennis

Zoals blijkt uit het Aanvullend Beleidsakkoord heeft het kabinet voor de korte termijn (2009 en 2010) besloten tot gerichte stimulering in onder andere het domein kennis. De stimuleringsmaatregelen vanuit de FES-begroting betreffen onder meer het project Besluit Subsidies Investeringen Kennisinfrastructuur (BSIK), waar kennisinstellingen en bedrijven cofinanciering van het Rijk kunnen aanvragen voor wetenschappelijk onderzoek Dit project valt binnen het stimuleringspakket onder de post Snelle uitvoering FES-projecten innovatie.

Verder betreft deze post een kasschuif van budget uit 2012–2014 naar de jaren 2009–2011 voor de verlenging van aflopende innovatieprogramma’s.

Stimuleringspakket: Duurzame Economie

Onder deze stimuleringsmaatregelen vallen onder andere de versnelde marktintroductie van technieken die bijdragen aan een energietransitie naar een duurzame energiehuishouding (Unieke Kansen Regeling, EZ) en de vernieuwing van een aantal stationsgebieden (Sleutelprojecten). Deze projecten vallen binnen het stimuleringspakket onder de posten Snelle uitvoering FES-projecten Milieu en Duurzaamheid en Snelle uitvoering FES-projecten Ruimtelijke economische ordening.

Stimuleringspakket: Infrastructuur en (woning)bouw

Dit betreft onder andere de uitgaven voor het vergroten van de benutting van het hoofdwegennet (Programma Filevermindering, VenW) en Anders Betalen voor Mobiliteit (VenW). Deze projecten vallen binnen het stimuleringspakket onder de post Snelle uitvoering FES-projecten Infra.

AOW-spaarfonds

E AOW-SPAARFONDS: NIET-BELASTINGONTVANGSTEN bedragen in miljoenen euro’s