In deze paragraaf wordt ingegaan op de ontwikkeling van de Nederlandse economie. De Voorjaarsnota is gebaseerd op het CEP 2013. Ten opzichte van het beeld van de Startnota waar deze Voorjaarsnota tegen wordt afgezet is het actuele economisch beeld voor zowel 2012 als 2013 aanzienlijk verslechterd. Vorig najaar werd gerekend op een krimp van ½ procent in 2012; dit is uitgekomen op een krimp van 1 procent. Voor 2013 werd gerekend met een economische groei van ¾ procent; in het Centraal Economisch Plan (CEP) heeft het CPB deze groeiraming met 1¼ procentpunt neerwaarts bijgesteld naar – 1/2 procent. Deels volgt dit uit de overloop van de forsere krimp in de laatste kwartalen van 2012; voor de tweede helft van 2013 verwacht het CPB herstel van de economische groei. Per saldo leveren alle binnenlandse bestedingscomponenten in 2013 een negatieve groeibijdrage. Alleen de uitvoer (binnenlands geproduceerd en wederuitvoer) levert een positieve bijdrage.

Dit verslechterde macro-economische beeld werkt door in de inkomsten en uitgaven van het Rijk. De lager dan verwachte binnenlandse consumptie en productie van nieuwbouwwoningen leidt tot minder BTW-inkomsten. De krimp van de binnenlandse productie heeft ook gevolgen voor de arbeidsmarkt: in 2013 wordt per saldo een krimp van de werkgelegenheid verwacht. Samen met een groei van het arbeidsaanbod leidt dit tot een relatief sterk oplopende werkloosheid in de CEP-raming. Dit impliceert een tegenvaller voor de uitgavenzijde van de begroting. Ook de raming van de contractloonontwikkeling is neerwaarts bijgesteld ten opzichte van vorig jaar. Dit leidt tot minder ontvangsten uit de inkomstenbelasting maar gelijktijdig tot een meevaller bij de uitgaven. De actuele raming van de lange rente laat wel een bescheiden meevaller zien voor de Nederlandse begroting.