Het tegengaan van belastingontwijking is een van de fiscale beleidsspeerpunten van het kabinet. Het kabinet heeft al verschillende maatregelen genomen om grondslaguitholling door renteaftrek tegen te gaan. Zo is bijvoorbeeld per 1 januari 2019 de earningsstrippingmaatregel – een generieke renteaftrekbeperking – uit ATAD125 op robuuste wijze geïmplementeerd. Ook zijn per 1 januari 2020 de hybridemismatchbepalingen die zich richten op bestrijding van belastingontwijking waarbij gebruik wordt gemaakt van kwalificatieverschillen tussen belastingstelsels uit ATAD226 geïmplementeerd. In de praktijk wordt gesignaleerd dat een specifieke renteaftrekbeperking die beoogt binnen concernverband grondslaguitholling door renteaftrek tegen te gaan, mede als gevolg van de toepassing van de spoedreparatiemaatregelen die voortvloeien uit de Wet spoedreparatie fiscale eenheid, in toenemende mate effectief leidt tot een vrijstelling van negatieve rente en valutawinsten op grondslageroderende schulden. Het kabinet vindt dat onwenselijk. Daarom stelt het kabinet voor om die specifieke renteaftrekbeperking aan te passen zodat deze niet langer tot een ongewenste vrijstelling kan leiden. Op grond van deze renteaftrekbeperking worden bij het bepalen van de winst – onder voorwaarden – de renten op schulden aan een verbonden lichaam of verbonden natuurlijk persoon die verband houden met een aantal nader omschreven rechtshandelingen (hierna: kwalificerende schulden) van aftrek uitgesloten. Het gaat hier onder andere om constructies waarbij binnen concernverband eigen vermogen in Nederland wordt omgezet in vreemd vermogen (zonder dat het totale vermogen in Nederland een wijziging ondergaat) of waarbij rentelasten worden gecreëerd waartegenover vrijgestelde deelnemingsbaten staan.
De specifieke renteaftrekbeperking beperkt de aftrek van het gezamenlijke bedrag aan renten – kosten en valutaresultaten daaronder begrepen – ter zake van alle kwalificerende schulden tezamen. Daarbij geldt dat het begrip renten zowel positieve als negatieve rente omvat en onder valutaresultaten zowel valutaverliezen als valutawinsten worden begrepen. Voor alle duidelijkheid wordt opgemerkt dat aftrek van een positieve rente (net als een valutaverlies) bij de schuldenaar leidt tot een daling van de winst, terwijl aftrek van een negatieve rente (net als een valutawinst) bij de schuldenaar leidt tot een stijging van de winst. Onder de huidige wettekst kan deze specifieke renteaftrekbeperking ertoe leiden dat per saldo een bedrag aan negatieve renten en valutawinsten op grondslageroderende schulden wordt vrijgesteld. Dit is het geval indien in enig jaar het bedrag aan negatieve renten of valutawinsten ter zake van alle kwalificerende schulden het bedrag aan positieve renten, kosten of valutaverliezen overschrijdt. In dat geval leidt – ervan uitgaande dat aan de overige voorwaarden voor de toepassing van deze specifieke renteaftrekbeperking wordt voldaan – de uitsluiting van de aftrek ertoe dat dit gezamenlijke bedrag aan negatieve rente en valutawinsten ter zake van alle kwalificerende schulden in zoverre buiten aanmerking wordt gelaten bij het bepalen van de winst.27
De voorgestelde wetswijziging bewerkstelligt dat per kwalificerende schuld de specifieke renteaftrekbeperking per saldo niet langer kan leiden tot een lagere winst. Om te voorkomen dat de aftrekbeperking per kwalificerende schuld kan leiden tot een lagere winst dient voortaan per schuld te worden bepaald of het bedrag aan negatieve rente of valutawinst het bedrag aan positieve rente, valutaverlies of kosten overschrijdt. Voor zover dit het geval is, wordt dit saldo niet langer op grond van deze aftrekbeperking buiten aanmerking gelaten bij het bepalen van de winst. Doordat voortaan per kwalificerende schuld dient te worden bepaald of de specifieke renteaftrekbeperking leidt tot een lagere winst, kunnen belastingplichtigen op grond van deze wijziging de negatieve rente of de valutawinst ter zake van een kwalificerende schuld niet langer afzetten tegen de uitsluiting van aftrek van positieve renten, valutaverliezen of kosten ter zake van andere kwalificerende schulden. Na de voorgestelde wetswijziging blijft binnen het jaar saldering van renten – kosten en valutaresultaten daaronder begrepen – per kwalificerende schuld mogelijk, maar kan de aftrekbeperking er niet langer toe leiden dat per kwalificerende schuld per saldo sprake is van een vrijstelling van negatieve rente of valutawinst.