Garanties
Een garantie wordt omschreven als een voorwaardelijke financiële verplichting van het Rijk aan een derde buiten het Rijk, die pas tot uitbetaling komt als zich bij de wederpartij een bepaalde omstandigheid (realisatie van een risico) voordoet. Garantieregelingen worden doorgaans als verplichting opgenomen in de begroting van het betreffende vakdepartement.
Tabel 6.1 bevat de garantieregelingen van het Rijk. Alle regelingen met een uitstaand risico groter dan 100 miljoen euro zijn uitgesplitst weergegeven, en alle regelingen met een uitstaand risico kleiner dan 100 miljoen euro zijn samengevat in de posten «overig». Het overzicht bevat alle garanties met stand ultimo 2011. Ontwikkelingen daarna zijn nog niet in het overzicht opgenomen. Deze worden meegenomen in het garantieoverzicht bij de Miljoenennota 2013.
Er zijn verschillende soorten garanties:
-
– Kredietgarantie: garantie op rente- en aflossingsverplichtingen (risico gemaximeerd voor totaalbedrag).
-
– Garantie voor deelnemingen: garantie op vol- of bijstorten aandelenkapitaal (risico gemaximeerd voor totaalbedrag).
-
– (Her-)verzekering: garantie op moeilijk/niet te verzekeren risico’s (risico gemaximeerd per gebeurtenis).
-
– Overig, exploitatiegarantie: garantie op minimum van exploitatieniveau (risico gemaximeerd per jaar).
-
– Overig, liquiditeitsgarantie: garantie op minimum van liquiditeitsniveau (risico gemaximeerd voor totaalbedrag).
Een garantieregeling van het Rijk kent vrijwel altijd een maximum, dus een plafond. Dit plafond kan een jaarlijks plafond zijn (per jaar mag een maximaal bedrag aan risico worden verleend) of een totaalplafond (er mag nooit meer risico verleend worden dan het plafond). In tabel 6.1 is onderscheid gemaakt tussen beide soorten plafonds. Het bedrag dat daadwerkelijk als risico is verleend, heet in de tabel geëffectueerd risico. Onder het geëffectueerde risico vallen ook de garanties die in eerdere jaren zijn verstrekt.
In tabel 6.2 komen de bijbehorende uitgaven en ontvangsten aan de orde. De in de tabel getoonde uitgaven betreffen de schade-uitkeringen op afgegeven garanties. De in de tabel getoonde ontvangsten betreffen zowel ontvangen premies of provisies en dergelijke, als op derden verhaalde (schade-)uitkeringen.
Achterborgstellingen
Naast het risico uit garantieregelingen wordt het Rijk ook indirect blootgesteld aan risico’s uit achterborgstellingen. In dit geval wordt de daadwerkelijke garantieverplichting niet afgegeven door het Rijk, maar door een daarvoor aangewezen tussenpersoon, bijvoorbeeld een stichting. Het Rijk zal pas worden aangesproken wanneer de tussenpersoon niet aan haar verplichtingen kan voldoen. In de begroting van het betreffende vakdepartement worden dergelijke achterborgstellingen niet als verplichting opgenomen (zolang er geen schade ontstaat vanuit de achterborgstelling). De achterborgstellingen zijn opgenomen in tabel 6.3. Bij de kwantificering van de achterborgstellingen wordt aangesloten bij de cijfers uit goedgekeurde jaarverslagen van de betreffende tussenpersoon.
Voor precieze details over garantieregelingen en achterborgstellingen wordt verwezen naar de begrotingen en jaarverslagen van de betreffende vakdepartementen (in de tabellen is aangegeven op welke begroting en op welk begrotingsartikel de verschillende regelingen zijn opgenomen).
Tot slot wordt gemeld dat het risico uit de achterborgstellingen (uit tabel 6.3) niet één op één te vergelijken is met het risico uit de garantieregelingen (uit tabel 6.1). Bij achterborgstellingen wordt de achterborg soms gedeeld met gemeenten (bij WEW (voor verplichtingen die zijn aangegaan tot en met eind 2010) en WSW), of bezit de betreffende tussenpersoon (stichting) een bufferkapitaal waarmee een groot deel van de schades gedekt kan worden alvorens het Rijk wordt aangesproken (zie kolom buffervermogen). Bij WSW is een extra verschil dat het Rijk (pas) aangesproken wordt ná de woningcorporaties.
Hfd-stk. | Art. | Omschrijving | Geëffectueerd risico 2010 | Verleende garanties 2011 | Vervallen garanties 2011 | Geëffectueerd risico 2011 | Garantie- plafond 2011 | Totaal plafond |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Garantie op kredieten | ||||||||
V | 24 | Garanties IS-NIO | 273,60 | 22,26 | 295,86 | 295,86 | ||
VI | 23 | Veiligheidsregio's en Politie | 1 404,88 | 457,00 | 1 861,88 | 1 861,88 | ||
VIII | 14 | Achterborgovereenkomst | 163,75 | 25,00 | 11,59 | 177,16 | 680,00 | |
IXB | 2 | Garantie interbancaire leningen | 38 997,97 | 5 823,15 | 33 174,82 | 33 174,82 | ||
IXB | 4 | Kredieten EU-betalingsbalanssteun aan lidstaten | 2 457,50 | 120,00 | 2 337,50 | 2 337,50 | ||
IXB | 4 | EFSF | 25 872,00 | 71 910,18 | 97 782,18 | 97 782,18 | ||
IXB | 4 | EFSM | 2 946,00 | 102,50 | 2 843,50 | 2 843,50 | ||
XIII | 3 | BMKB | 2 230,69 | 908,84 | 571,72 | 2 567,81 | 1 000,00 | |
XIII | 3 | GO | 858,92 | 260,10 | 283,73 | 835,29 | 1 500,00 | |
XIII | 33 | Garantie voor natuurgebieden en landschappen | 479,92 | 14,34 | 465,58 | 34,50 | ||
XVI | 42 | Inrichtingen voor de gezondheidszorg | 689,60 | 57,77 | 631,84 | 631,84 | ||
XVI | 42 | Voorzieningen voor gehandicapten | 204,12 | 18,80 | 185,32 | 185,32 | ||
| overig | 2 046,87 | 149,87 | 1 573,89 | 622,85 | 1 287,27 | 677,22 | |
| Totaal | 78 625,81 | 73 733,24 | 8 577,49 | 143 781,57 | 2 321,77 | 141 970,11 | |
Garantie op deelnemingen | ||||||||
V | 24 | Garanties IS-Raad van Europa | 119,34 | 119,34 | 119,34 | |||
V | 24 | Garanties Regionale Ontwikkelingsbanken | 1 949,65 | 214,45 | 1 735,20 | 1 735,20 | ||
IXB | 3 | Garantie en vrijwaring inzake verkoop van deelnemingen | 1 029,40 | 49,09 | 980,31 | 980,31 | ||
IXB | 4 | EBRD | 365,80 | 223,30 | 589,10 | 589,10 | ||
IXB | 4 | DNB – deelneming in kapitaal IMF | 28 792,81 | 18 518,21 | 47 311,02 | 47 311,02 | ||
IXB | 4 | EIB | 9 895,55 | 9 895,55 | 9 895,55 | |||
IXB | 4 | Wereldbank | 3 025,68 | 79,73 | 3 105,41 | 3 105,41 | ||
| overig | 26,84 | 0,67 | 27,51 | 27,51 | |||
| Totaal | 45 205,07 | 18 821,90 | 263,54 | 63 763,43 | 63 763,43 | ||
Garantie op moeilijk/niet te verzekeren risico's | ||||||||
VIII | 14 | Indemniteitsregeling | 287,00 | 659,00 | 651,00 | 295,00 | 300,00 | |
IXB | 2 | WAKO (kernongevallen) | 14 023,00 | 14 023,00 | 14 023,00 | |||
IXB | 3 | Deelneming ABN AMRO | 950,00 | 950,00 | 950,00 | |||
IXB | 5 | Exportkredietverzekering | 13 438,43 | 6 823,71 | 5 723,47 | 14 538,66 | 11 332,28 | |
IXB | 5 | Regeling Investeringen | 213,78 | 19,75 | 194,03 | 453,78 | ||
overig | 79,68 | 20,04 | 12,71 | 87,02 | 150,00 | 133,48 | ||
Totaal | 28 991,89 | 7 502,75 | 6 406,93 | 30 087,71 | 11 936,06 | 15 406,48 | ||
Overige garanties (o.a. liquiditeits- of exploitatiegarantie) | ||||||||
VIII | 7 | bouwleningen academische ziekenhuizen | 295,75 | 14,41 | 281,34 | 281,34 | ||
| overig | 173,21 | 0,37 | 165,21 | 8,37 | 8,49 | ||
Totaal | 468,95 | 0,37 | 179,62 | 289,71 | 289,83 | |||
Totaal generaal | 153 291,72 | 100 058,27 | 15 427,58 | 237 922,41 | 14 257,82 | 221 429,85 | ||
Totaal generaal (%bbp) | 26,05 | 17,00 | 2,62 | 40,43 | 2,42 | 37,63 |
Uitgaven | Ontvangsten | Uitgaven | Ontvangsten | ||
---|---|---|---|---|---|
Hoofdstuk | Departement | 2010 | 2010 | 2011 | 2011 |
IV | Koninkrijksrelaties | 0 | 0 | 0 | 0 |
V | Buitenlandse Zaken | 1 735 | 79 | 1 782 | 0 |
VI | Veiligheid en Justitie | 0 | 0 | 773 | 0 |
VII | Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties | 0 | 0 | 0 | 0 |
VIII | Onderwijs, Cultuur en Wetenschap | 0 | 0 | 0 | 0 |
IXB | Financiën | 78 160 | 589 462 | 27 632 | 553 701 |
XII | Infrastructuur en Milieu | 0 | 0 | 0 | 0 |
XIII | Economische Zaken, Landbouw en Innovatie | 66 048 | 36 449 | 89 755 | 50 614 |
XV | Sociale Zaken en Werkgelegenheid | 197 | 83 | 387 | 100 |
XVI | Volksgezondheid, Welzijn en Sport | 0 | 0 | 0 | 0 |
A | Infrastructuurfonds | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Totaal generaal | 146 140 | 626 073 | 120 329 | 604 415 |
Hoofdstuk | Art. | Omschrijving | Geborgd risico 2010 | Geborgd risico 2011 | Buffervermogen 2011 |
---|---|---|---|---|---|
XVI | 42 | Achterborgstelling Stichting Waarborgfonds Zorg | 8 441,3 | 8 671,7 | 490,1 |
VII | 3 | Achterborgstelling WEW (NHG) | 126 422,0 | 136 206,8 | 728,7 |
VII | 3 | Achterborgstelling WSW | 85 300,0 | 86 314,1 | 472,2 |
Totaal achterborgstellingen | 220 163,30 | 235 671,70 | 1 697,10 |