De Nederlandse afdrachten komen per saldo 129 mln. lager uit dan geraamd bij 2^e suppletoire begroting. De realisaties hebben betrekking op alle afzonderlijke afdrachten: de BTW-afdrachten, de BNI-afdrachten en de invoerrechten.

Veiligheid en Justitie

Correctie verdeling budget apparaat

Er wordt hier gecorrigeerd voor een onjuiste verdeling van het budget voor apparaatskosten door een administratieve fout. Dit heeft o.a. betrekking op het budget voor de kosten van nieuwbouw en op huisvestingskosten van de Hoge Raad.

Diversen (mee- en tegenvallers)

Betreft verschillende autonome mutaties bij het afsluiten van het jaar, zoals een tegenvaller van 13 mln. op de nieuwbouw en huisvestingskosten Hoge Raad en meerkosten dienstencentrum. Er was ook een meevaller op vrijwilligerswerk gedetineerden van 3,2 mln. Ook zijn er meevallers bij de uitgaven aan eigen personeel en externe inhuur van respectievelijk 4,1 mln. en 3,9 mln. Dit is het gevolg van een vertraging van de reorganisatie bij DGPol en de strakke toetsing bij het aannemen van externen.

Asiel algemeen

Bij ontwerpbegroting 2016 werd uitgegaan van een instroom van 26.000 asielzoekers in 2016. Op basis van nieuwe inzichten is de instroomraming bij voorjaarsnota 2016 bijgesteld naar 58.000. Na het sluiten van de Turkijedeal nam de instroom sterk af, waarna bij Najaarsnota 2016 de begrotingsraming is verlaagd naar 32.000. Zowel de verhoging als de verlaging van de instroomraming heeft geleid tot verschillende mutaties in de begroting.

Asiel: coa

Bij Voorjaarsnota 2016 is de raming van de asielinstroom in 2016 bijgesteld naar 58.000 (t.o.v. 26.000 bij ontwerpbegroting 2016). Hierdoor stijgt de raming van de kosten van de opvang van asielzoekers.

Asiel: correctie toerekening

Op een herrekening van de ODA-toerekening van eerstejaars opvangkosten asiel volgde een correctie (verlaging) op de toerekening 2015 en 2016. Het bedrag is overgeboekt van de VenJ-begroting naar de begroting van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking (BHOS). Als dekking is onderuitputting op het Gemeentelijk Versnellingsarrangement (GVA) ingezet.

Asiel: gemeentelijk versnellingsarrangement

In de migratiebijlage bij Najaarsnota 2015 (Kamerstuk 34 350, nr. 1) is aangekondigd dat er door het afgesloten bestuursakkoord met medeoverheden in 2016 middelen beschikbaar komen voor gemeenten en woningcorporaties. Het GVA maakt hier onderdeel van uit. Het GVA is inzetbaar door gemeenten als individuele, tijdelijke huisvestingsoplossing als permanente huisvesting niet mogelijk is. Het budget is via het COA bij gemeenten terechtgekomen.

Asiel: ind

In verband met de verhoogde asielinstroom heeft de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) extra kosten voor het behandelen van asielaanvragen. In deze post is de doelmatigheidstaakstelling van 7 mln. in 2016 verwerkt, waartoe bij Najaarsnota is besloten.

Asiel: nidos

Door de verhoogde asielinstroom heeft Nidos extra kosten voor de voogdij en opvang van alleenstaande minderjarige vreemdelingen.

Asiel: oda-toerekening

Als gevolg het verlagen van de instroomraming bij Najaarsnota 2016 (van 58.000 naar 32.000), moest VenJ een deel van de ODA-toerekening voor de eerstejaarsopvang van asielzoekers terugboeken naar de begroting BHOS. Dit is gedekt door meevallers bij COA, IND, Nidos en DT&V. Het resterende tekort is. opgevangen door inzet van de asielreserve (zie ook Ontvangsten – Asiel: inzet asielreserve).

Asiel: politie vreemdelingen

De politie maakte in 2016 extra kosten in verband met de hogere asielinstroom in 2015 en 2016, zowel voor de eerste identificatie van asielzoekers, als voor de inzet als gevolg van verstoringen van de openbare orde.

Cao politie

Binnen de reservering uit de begrotingsbrief van 20 november 2015 (Kamerstuk 34 300 VI, nr. 23) is voor 2016 43 mln. beschikbaar ter dekking van de in 2015 afgesloten CAO Nationale Politie. De beschikbare middelen voor de Politie-CAO in 2015 (49,4 mln.) zijn in dat jaar niet tot uitbetaling gekomen, maar door middel van een kasschuif doorgeschoven naar 2016.

Dji van werk naar werk

De kasbehoefte bij de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) voor het Van-Werk-naar-Werk-beleid (VWNW) was in 2016 lager dan het beschikbare budget. Dat komt deels doordat de uitstroom in de vrijwillige fase voorspoediger gaat dan geraamd. Daarnaast is een deel van de uitgaven reeds in 2015 gefinancierd uit het resultaat van DJI. Middels deze mutatie wordt het beschikbaar budget met de behoefte in lijn gebracht.

Extra middelen openbaar ministerie

Naar aanleiding van de begrotingsbrief van november 2015 is er in een nota van wijziging structureel 15 mln. beschikbaar gesteld op de begroting van VenJ voor investeringen ICT bij het Openbaar Ministerie (OM). De investeringen worden ingezet om de werkprocessen beter te stroomlijnen en het kwaliteits- en serviceniveau te verbeteren.

Extra middelen rechtspraak

In de begrotingsbrief van november 2015 is er structureel 25 mln. (20 mln. in 2016) beschikbaar gesteld op de begroting van VenJ voor de Raad voor de Rechtspraak voor de financiering van het digitaliseringsprogramma Kwaliteit en Innovatie (KEI). KEI moet ervoor zorgen dat de procedures waar o.a. rechtzoekenden mee te maken krijgen sneller, eenvoudiger en toegankelijker worden.

Incidentele meevallers dji

Diverse incidentele meevallers bij DJI, waarvan het merendeel een vrijval binnen het VWNW-budget betrof, leidde tot een incidentele meevaller van 40,4 mln. bij de Najaarsnota 2016. Reden hiervoor is een vertraging in de uitbetaling aan DJI.

Investering prestaties nationale politie

Dit is een structurele investering waarmee de Nationale Politie de ontwikkeling van haar organisatie en het presterend vermogen kan waarmaken, zoals opgenomen in het inrichtingsplan en de herijkingsnota. Voor 2016 is de 96 mln. gedekt uit de reservering uit de begrotingsbrief van 20 november 2015.

Inzet lpo

De prijsbijstelling 2016 is ingezet ter dekking van problematiek op de VenJ-begroting.

Kasschuif aflossing egalisatieschuld rvb

De resterende egalisatieschuld voor de VenJ-organisaties moet worden afgelost aan het Rijksvastgoedbedrijf (RVB). Om deze af te lossen wordt gebruik gemaakt van een meerjarige kasschuif. In 2016 is hiertoe 180 mln. toegevoegd aan de VenJ-begroting. Dit budget wordt in de aankomende jaren beschikbaar gesteld aan de organisaties die een factuur van het RVB zullen ontvangen.

Diversen (beleidmatige mutaties)

De post diversen geeft het saldo van verschillende mee- en tegenvallers weer, waaronder een overschrijding van 8 mln. bij het OM. De overschrijfding is een gevolg van vertraging van het project USB8 en door het MH-17 dossier. Ook is er een overschrijding op de gerechtskosten van 5,5 mln. De overschrijding is te wijten aan een incidentele toename in grote zaken.In deze categorie vallen ook extra middelen t.b.v. de aanbevelingen van de Commissie Hoekstra (10 mln. structureel) en extra middelen voor innovatie en ontwikkeling voor het Nederlands Forensisch Instituut (5 mln. structureel) in het kader van de begrotingsbrief van november 2015. Ook extra kosten voor asiel (rechtsbijstand en Vluchtelingenwerk Nederland) vallen onder deze post (respectievelijk ca. 14 mln. en 1 mln.). Bij begrotingsbrief van november 2015 is aangekondigd dat het wetsvoorstel verhoging griffierechten wordt ingetrokken (zie ook Ontvangsten – intrekken verhoging griffierechten). Hier treedt een besparingsverlies op van 8 mln. structureel. Daarnaast bestaat deze post uit verschillende kleine mutaties kleiner dan 5 mln.

Asiel: inzet asielreserve

Als gevolg van het verlagen van de instroomraming 2016 bij najaarsnota, moest VenJ een deel van de ODA-toerekening voor de eerstejaarsopvang van asielzoekers terugboeken naar de begroting van BHOS, terwijl een deel van de besparingen die daarmee samenhangen pas later optreedt. Via de asielreserve is dit probleem in timing opgevangen (zie ook Ontvangsten: inzet asielreserve).

Frictiekosten huisvesting masterplan dji

Voor de uitvoering van het Masterplan DJI zijn er middelen (t.b.v. frictiekosten vastgoed) van de Aanvullende Post overgeheveld naar de begroting van VenJ.

Loonbijstelling

De loonbijstelling tranche 2016 is overgemaakt naar de departementale begrotingen. Deze tranche bestaat uit een vergoeding voor sociale werkgeverslasten en de contractloonontwikkeling. Daarbovenop ontvingen departementen bij de loonbijstelling incidentele compensatie voor een deel van de kosten voor werkgevers van de herstelopslag van het ABP voor 2016.

Middelen cao-akkoord

Overheidswerkgevers en drie centrales van overheidspersoneel hebben een bovensectorale overeenkomst loonruimte publieke sector gesloten. Ter financiering van de afspraak is 400 mln. gereserveerd op de Aanvullende Post. Deze middelen zijn naar rato overgemaakt naar de departementale begrotingen.

Nabetaling coa-afrekening 2015

Als gevolg van de verhoogde asielinstroom in 2015 heeft er een nabetaling plaatsgevonden voor de kosten van het COA.

Teruggave rvb-middelen 2016

Een nieuw kostprijsmodel van het rijksvastgoedbedrijf leidt voor de periode 2016–2020 tot lagere tarieven. Voor VenJ betekende dit voor 2016 een extra ontvangst van 130,6 mln. (zie ook: Ontvangsten – Teruggave rvb-middelen 2016).

Diversen (technische mutaties)

Verschillende technische mutaties bij de afsluiting van 2016, waaronder een overboeking van 13 mln. naar het Gemeentefonds voor de bed, bad, broodvoorziening.

Aanpassing kasritme eu-vergoeding relocatie asielzoekers

Volgens Europese afspraken ontvangt Nederland in 2016 en 2017 een vergoeding voor de relocatie (herplaatsing) van vluchtelingen. Het gerealiseerde aantal herplaatsers in 2016 wijkt af van het kasritme dat in de begroting is opgenomen, het totaalaantal herplaatsingen dat wordt verwacht blijft gelijk (zie ook: Ontvangsten – Eu-vergoeding relocatie asielzoekers).

Afpakken openbaar ministerie

In 2016 is er op reguliere afpakontvangsten 33,3 mln. minder gerealiseerd dan geraamd. Daar staat tegenover dat er een forse incidentele ontvangst in verband met de schikking Vimpelcom (zie ontvangsten, Opbrengst grote schikkingen)

Diversen (mee- en tegenvallers)

Diverse kleinere mee- en tegenvallers, waaronder meevallers 3,8 mln. op de post versterking vreemdelingenketen en 9,8 mln. voor de ontvangsten op eigen personeel, een tegenvaller bij Nidos opvang van 10,5 mln. en tegenvallende griffieontvangsten van 6,3 mln.

Boeten en transacties maatregelen

Bij voorjaarsnota 2016 zijn diverse maatregelen op het terrein van verkeershandhaving genomen om het dreigende tekort op de ontvangsten bij Boeten en Transacties bij te sturen. De tegenvallende ontvangsten zijn deels te wijten aan verminderde handhaving door de Nationale Politie en vernieuwing van het materieel. Alle betrokken partijen zetten in optimale verkeershandhaving (zie ook: Ontvangsten- tegenvaller boeten en transacties).

Eu-vergoeding relocatie asielzoekers

Nederland ontvangt een Europese vergoeding voor de relocatie van vluchtelingen die gelijk wordt gedeeld tussen de VenJ- (2016) en BHOS-begroting (2017). In de begrotingsbrief van november 2015 is opgenomen dat het VenJ-deel wordt ingezet ter dekking van de extra middelen voor de IND en Nidos die bij Najaarsnota 2015 zijn toegekend. De inzet van het BHOS-deel wordt toegelicht bij het onderdeel HGIS.

Herijking huurverlaging rvb

Een herijking van de tarieven van het Rijkshuisvestingssysteem leidt tot een meevaller in de huurlasten. Deze meevaller is als dekking ingezet in de begrotingsbrief van november 2015.

Intrekken verhoging griffierechten

In de begrotingsbrief van november 2015 is aangekondigd dat het wetsvoorstel aanpassing griffierechten wordt ingetrokken. Hierdoor treedt een besparingsverlies op van 24 mln.

Inzet asielreserve

Bij het ophogen van de asielraming naar 58.000 is een deel van de hogere kosten gedekt door inzet van de asielreserve. Omdat de asielreserve een begrotingsreserve is die aangehouden wordt bij het Ministerie van Financiën, komen deze middelen als ontvangst binnen op de begroting van VenJ (zie ook Uitgaven – Asiel: coa).

Opbrengst grote schikkingen

In de zaak met het telecombedrijf Vimpelcom is er in 2016 een schikking getroffen van 358 mln. Ten opzichte van de raming voor 2016 voor schikkingen groter dan 10 mln., (100 mln.) is 258 mln. meer ontvangen. Dit bedrag komt ten gunste van het generale beeld. In de begrotingsbrief van november 2015 is opgenomen dat (gelet op de ontwikkeling van grote schikkingen in de laatste jaren) voor schikkingen groter dan 10 mln. een aparte post ad. 100 mln. wordt opgenomen op de begroting van VenJ. Omdat de voorspelbaarheid per jaar zeer beperkt is, is besloten dat afwijkingen in de realisatie op dit onderdeel niet ten laste of ten gunste van de begroting van VenJ komen, maar binnen het rijksbrede uitgavenkader worden opgevangen.

Tegenvaller boeten en transacties

In 2016 heeft zich in totaal een tegenvaller van 140 mln. bij boetes en transacties voorgedaan. De tegenvaller wordt o.a. verklaard door het lagere aantal boetes dat ten opzichte van de raming is opgelegd door de teams Verkeer en de basisteams van de politie en het aantal strafbeschikkingen dat is opgelegd. Voor de teams Verkeer van de politie geldt dat er een relatief hoog vacaturepercentage is, die door de reorganisatie tijdelijk niet konden worden ingevuld. Daarnaast heeft er in het voorjaar een software-update van de mobiele radarsets plaatsgevonden, waardoor deze een periode niet konden worden gebruikt. Ook werken de na-ijleffecten van de CAO-acties van de politie nog enige tijd door en hebben de basisteams van de politie andere prioriteiten gekregen.

Tegenvaller griffierechten

Bij de griffieontvangsten wordt een lagere instroom van zaken verwacht dan eerder geraamd.

Verlaging eigen bijdrage strafproces

In de begrotingsbrief van november 2015 is aangekondigd dat het wetsvoorstel Eigen bijdrage strafproces wordt verzacht. De forfaitaire bedragen worden met 25% verlaagd ten opzichte van het eerdere wetsvoorstel.

Diversen (beleidmatige mutaties)

De post diversen is een optelling van verschillende mee- en tegenvallers, waaronder een schikking met automobielhandel Pon van ca. 12 mln. die grotendeels vrijvalt t.b.v. het generale beeld.

Andere mutaties zijn het intrekken van de Wet eigen bijdrage detentie (9,7 mln. structureel) in het kader van de begrotingsbrief in november 2015 en een terugvordering bijzondere bijdragen van 12,4 mln. bij de Nationale Politie.

Asiel: inzet asielreserve

Als gevolg van het verlagen van de instroomraming 2016 bij najaarsnota, moest VenJ een deel van de ODA-toerekening voor de eerstejaarsopvang van asielzoekers terugboeken naar de begroting van BHOS, terwijl een deel van de daarmee samenhangende besparingen pas later optreedt. Via de asielreserve wordt dit probleem in timing opgevangen (zie ook: Ontvangsten – technische mutaties – Asiel: inzet asielreserve).

Asielreserve onttrekking coa-afrekening 2015

De subsidieafrekening 2015 met het COA wordt betaald uit de asielreserve. Daartoe komt deze eerst als ontvangst op de begroting van VenJ binnen.

Teruggave rvb-middelen 2016

Een nieuw kostprijsmodel van het rijksvastgoedbedrijf leidt voor de periode 2016–2020 tot lagere tarieven. Voor VenJ betekende dit voor 2016 een extra ontvangst van 130,6 mln. (zie ook: Uitgaven – Teruggave rvb-middelen 2016).

Diversen (technische mutaties)

De post diversen is een optelling van verschillende mee- en tegenvallers, waaronder een desaldering van 15 mln. bij JustID (zie ook: Uitgaven – Diversen technische mutaties).

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

Voorlopige realisatie (Uitgaven, mee- en tegenvallers)

Dit betreft voornamelijk de lagere uitgaven op centraal apparaat, waaronder externe inhuur en uitgaven voor ICT. Daarnaast zijn er op een aantal beleidsbudgetten, zoals Pensioenen en uitkeringen Politieke ambtsdragers, lagere uitgaven.

Doorbelastingsopgave GDI (uitgaven, beleidsmatige mutaties)

De departementen die betrokken zijn bij de Generieke Digitale Infrastructuur boekten hun aandeel in de doorbelastingsopgave voor 2017 en 2018 reeds in 2016 over naar de begroting van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (totaal 24,8 mln.).

Eindejaarsmarge H18 (uitgaven, beleidsmatige mutaties) en Eindejaarsmarge huurtoeslag 2015 (uitgaven, technische mutaties)

Dit betreft de eindejaarsmarge van Hoofdstuk XVIII – Wonen en Rijksdienst. De eindejaarsmarge van Hoofdstuk XVIII wordt ontvangen op Hoofdstuk VII en vervolgens doorverdeeld naar Hoofdstuk XVIII.

Referendum Oekraïne (uitgaven, beleidsmatige mutaties)

De totale kosten voor het referendum over het associatieverdrag met Oekraïne bedragen 35 mln. Aan de begroting van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) wordt hiervoor een bedrag van 31,5 mln. toegevoegd.

Diversen (uitgaven, beleidsmatige mutaties)

Dit betreft onder meer structurele kosten in verband met het instellen van een Huis voor de Klokkenluiders, kosten voor Operatie Basisregistratie Personen en inzet van het surplus eigen vermogen van de voormalige onderdelen van het Rijksvastgoedbedrijf.

Bijdrage gf referendum 6 april (uitgaven, technische mutaties)

Dit betreft een bijdrage aan het Gemeentefonds (GF) voor de organisatie van het referendum over het associatieverdrag met Oekraine van 6 april.

Bijdrage sso fmh (uitgaven, mutaties)

In het kader van het programma Herinrichting Governance Bedrijfsvoering worden voorstellen uitgewerkt voor een effectieve aansturing van de SSO’s (Shared Service Organisaties). Na P-Direkt vorig jaar is FMHaaglanden de tweede SSO waar het centraal opdrachtgeverschap is belegd bij het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Om centraal opdrachtgeverschap mogelijk te maken zijn ook de middelen van verschillende begrotingen centraal bij BZK belegd.

Diversen (uitgaven, technische mutaties)

De post diversen bestaat uit een groot aantal kleine mutaties. Hieronder valt onder meer de doorverdeling van de loon- en prijsbijstelling, eindejaarsmarge en CAO-middelen. Daarnaast heeft Doc-Direkt gedurende het jaar inkomsten (21,2 mln.) van overige departementen en derden ontvangen. Deze inkomsten zijn ter dekking van de personele en materiële uitgaven. Deze inkomsten worden gedesaldeerd met de uitgaven.

Voorlopige realisatie (niet-belastingontvangsten- Mee- en tegenvallers -)

Dit betreft voornamelijk lagere ontvangsten op centraal apparaat doordat de betalingen van de SSO’s in het kader van de Dienstverleningsovereenkomsten (DVA’s), net over de jaargrens zijn ontvangen. Daarnaast zijn er lagere ontvangsten bij Doc-Direkt en de ABD.

Dva ontvangsten (uitgaven en ontvangsten- technische mutaties)

De ontvangsten en uitgaven die voortvloeien uit de Dienstverleningsovereenkomsten 2016 (DVA) betreffen de dienstverlening van het kerndepartement aan de agentschappen en de dienstverlening onderling.

Diversen (niet-belastingontvangsten – technische mutaties)

Hieronder valt onder meer de uitkering van de loon- en prijsbijstelling tranche 2016. Deze tranche bestaat uit een vergoeding voor sociale werkgeverslasten en de contractloonontwikkeling. Daarbovenop ontvangen departementen bij de loonbijstelling incidentele compensatie voor een deel van de kosten voor werkgevers van de herstelopslag van het ABP voor 2016. Tot slot worden CAO middelen van de Aanvullende Post overgemaakt naar de departementale begrotingen. Overheidswerkgevers en drie centrales van overheidspersoneel hebben een bovensectorale overeenkomst loonruimte publieke sector gesloten.

Herfasering VUT-fonds (niet-belastingontvangsten – technische mutaties)

De liquiditeitsbehoefte van het VUT-fonds is afhankelijk van het moment dat naar verwachting gebruik wordt gemaakt van de regeling Flexibel Pensioen en Uittreden (FPU). De uitgaven en ontvangsten fluctueren met het verwachte gebruik. In 2016 lost het VUT-fonds haar lening volledig af, wat resulteert in hogere ontvangsten.

Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

Autonome raming studiefinanciering

De bijstelling van het autonome, kaderrelevante deel van de uitgaven aan studiefinanciering gebeurt aan de hand van periodieke realisatiecijfers. Onder deze post vallen o.a. de omzettingen van de basisbeurs, de aanvullende beurs en de ov-studentenkaart in een gift. Dit gebeurt na het afstuderen van studenten. Daarnaast vallen hier de kwijtscheldingen van studieleningen onder. Al deze posten laten een meevaller zien.

Referentieraming 2016

De referentieraming is de jaarlijkse raming van leerlingen- en studentenaantallen. Uit de referentieraming 2016 blijkt dat in het primair en voortgezet onderwijs de leerlingenaantallen hoger zijn dan eerder verwacht. Dit komt onder andere door toegenomen immigratie. Ook in het wetenschappelijk onderwijs is het aantal studenten hoger, voornamelijk door een hogere instroom van buitenlandse studenten.

Subsidies po

Bij de subsidies in het primair onderwijs is sprake van onderuitputting op o.a. de middelen uit het sectorakkoord voor de Lerarenbeurs en voor School aan Zet.

Diversen (mee- en tegenvallers)

Dit betreft het saldo van diverse kleinere mee- en tegenvallers. Voorbeelden hiervan zijn tegenvallers in het voortgezet onderwijs door een correctie van de doorrekening van de referentieraming (12,8 mln.). Ook draagt een aanpassing van de wijze waarop lwoo- en pro-leerlingen bekostigd worden bij aan deze tegenvaller. Verder valt de doorwerking van de instroom van asielzoekers en vreemdelingen, die via open-einde regelingen extra worden bekostigd, onder deze post(23,4 mln.). Daartegenover staan meevallers bij de bekostiging in het primair onderwijs (– 14 mln.), de subsidies in het voortgezet onderwijs (– 5 mln.) en het mbo (– 5,2 mln.), en binnen het artikel arbeidsmarkt- en personeelsbeleid (– 8,7 mln., voornamelijk op de impuls tekortvakken en de Lerarenbeurs). In het beroepsonderwijs is er daarnaast een meevaller van 19 mln. op de regeling voortijdig schoolverlaten.

Aanschaf Rembrandts

De betaling van de twee schilderijen van Rembrandt (80 mln.) heeft plaats gevonden in 2016. De middelen waren beschikbaar gesteld in 2015 en zijn via de eindejaarsmarge meegenomen naar 2016.

Digitale Taken Rijksarchieven (DTR)

Er wordt van 2017 tot en met 2020 in totaal 43,6 mln. ingezet ter dekking van de apparaatskosten van het programma Digitale Taken Rijksarchieven (DTR) bij het Nationaal Archief. Dit bedrag kwam beschikbaar in 2016 (uit de eindejaarsmarge 2015) en is doorgeschoven naar de betreffende jaren.

Eindejaarsmarge (toevoeging en inzet)

De eindejaarsmarge 2015 is toegevoegd aan de OCW begroting en daarna doorverdeeld over de artikelen.

Herstelopslag ABP 2016

36,4 mln. is ingezet voor een eenmalige extra loonbijstelling in 2016 voor het werkgeversdeel van de herstelopslag voor pensioenpremie in 2016. Dit is de helft van de totale extra loonbijstelling. De andere helft dekt OCW uit een compensatie die ook aan andere departementen is verstrekt (zie Loonbijstelling).

Instroom asielzoekers

Scholen met asielzoekerskinderen kunnen een beroep doen op regelingen voor aanvullende bekostiging. Door de toename van het aantal minderjarige asielzoekers neemt dit toe.

Kasschuif (DTR)

Dit betreft de kasschuif van de middelen voor de apparaatskosten van het DTR programma (zie Digitale Taken Rijksarchieven). Dit bedrag stond gereserveerd in 2016 en is doorgeschoven naar de betreffende jaren.

Kasschuif OV-kaart

Ter optimalisatie van het kasritme van de staat is een deel van de betalingen aan de vervoersbedrijven, die een vergoeding krijgen voor het vervoeren van studenten met een ov-studentenkaart verschoven. Van wat in 2017 betaald zou worden, is nu een deel reeds in 2016 gedaan en zal een ander deel in 2018 gedaan worden.

Lumpsum- en subsidietaakstelling

Met deze lumpsum- en subsidietaakstelling is in 2016 dekking gevonden voor de ruilvoetproblematiek. Daarnaast is hiermee de begroting van OCW sluitend gemaakt.

Diversen (beleidsmatige mutaties)

Dit betreft voornamelijk het saldo van kasschuiven. Het gaat dan om verplichtingen in 2016 die in andere jaren tot uitgaven zullen leiden en verplichtingen uit andere jaren die in 2016 tot uitgaven hebben geleid. Dit gebeurt op diverse artikelen. Een voorbeeld is een kasschuif van 17,2 mln. vanuit 2016 naar 2018–2020 om de raming van het project Flexibel Hoger Onderwijs voor Volwassen in overeenstemming te brengen met de verwachte realisatie. Verder bevat deze post de intensivering in de cultuursector van 10 mln. in 2016 als gevolg van het amendement 34 000 VIII, nr. 118.

Loonbijstelling

De loonbijstelling tranche 2016 van 480 mln. is toegevoegd aan de OCW begroting. Deze bestaat uit een vergoeding voor sociale werkgeverslasten en voor de contractloonontwikkeling. Daarbovenop hebben departementen een compensatie ontvangen voor een deel van de werkgeverskosten, die door de herstelopslag bij het ABP in 2016 zijn gestegen. Tenslotte is er tussen overheidswerkgevers en drie vakcentrales van overheidspersoneel een bovensectorale overeenkomst loonruimte publieke sector gesloten. De afspraak van een loonstijging van 5,05% over 2015 en 2016 is hierin vastgelegd. Het deel voor leraren is naar de OCW begroting overgeboekt en bedraagt 232 mln.

Prijsbijstelling

Dit betreft de toevoeging van de prijsbijstelling tranche 2016 aan de begroting van OCW.

Diversen (technische, kaderrelevante mutaties)

Deze diversenpost is voornamelijk het saldo van overboekingen van en naar andere departementen. Ook vallen hier terugstortingen in het Participatiefonds onder. Uit dit fonds worden de werkloosheidsuitgaven in het primair onderwijs gedaan. De terugstorting wordt gedaan omdat er middelen bij scholen zijn teruggevorderd als gevolg van onterechte declaraties van wachtgeldkosten (25 mln.). Daarnaast wordt het mediabudget met 9 mln. opgehoogd, doordat de raming van de reclameopbrengsten van de STER met hetzelfde bedrag is gestegen.

Autonome raming studiefinanciering (niet-kaderrelevant)

Studieleningen vallen onder de niet-kaderrelevante uitgaven van de studiefinanciering. Deze post laat een tegenvaller zien, doordat meer studenten zijn gaan lenen. Daarnaast gaat ook het gemiddeld geleende bedrag per student omhoog.

Diversen (technische, niet-kaderrelevante mutaties)

Hieronder valt de budgettaire verwerking van de niet-kaderrelevante prijsbijstelling tranche 2016 (18,5 mln.) en het niet-kaderrelevante deel van de referentieraming 2016 voor het artikel studiefinanciering (21,9 mln.). Daarnaast is de autonome raming van de uitgaven aan de basisbeurs omhoog bijgesteld, doordat meer studenten dan aanvankelijk verwacht nog aanspraak kunnen maken op deze beurs door het overgangsrecht. In het mbo is het aantal toekenningen van de aanvullende beurs iets gestegen evenals de uitgaven aan de ov-studentenkaart.

Rente studiefinanciering

Er is een lager bedrag aan rente op studieleningen ontvangen, vanwege de lage rentestand.

Diversen (mee- en tegenvallers niet-belastingontvangsten)

Dit betreft het saldo van diverse mee- en tegenvallers aan de kant van de niet-belastingontvangsten. Onder andere subsidies onder de artikelen primair onderwijs (4,1 mln.) en arbeidsmarkt- en personeelsbeleid (6,3 mln.) vallen hieronder. Daartegenover staan minder terugvorderingen op onterecht ontvangen studiefinanciering (– 13,6 mln.).

Diversen (beleidsmatige mutaties niet-belastingontvangsten)

De hogere ontvangsten zijn het gevolg van de terugbetaling van subsidies door o.a. CITO, SLO en ITS.

Diversen (technische, kaderrelevante mutaties niet-belastingontvangsten)

Dit betreft een optelsom van o.a. een hogere raming van reclameopbrengsten van de STER (9 mln.) en terugvorderingen bij scholen als gevolg van onterechte declaraties van wachtgeldkosten (25 mln.). Deze zijn teruggestort in het Participatiefonds.

Diversen (technische, niet-kaderrelevante mutaties niet-belastingontvangsten)

Deze post bestaat bijna volledig uit hogere terugontvangsten op de hoofdsom van de studieleningen (ca. 11 mln.), onder andere veroorzaakt door de extra inzet van DUO op de invordering van schulden.

Nationale Schuld (Transactiebasis)

Diversen (rijksbegroting in enge zin, mee- en tegenvallers, technische mutaties – uitgaven en ontvangsten)

Dit betreffen restposten van onder andere rentelasten van RWT’s (Rechtspersonen met een wettelijke taak) en decentrale overheden.

Mutatie in rekening-courant en deposito

De inleg van sociale fondsen is gewijzigd als gevolg van mutaties in de premieontvangsten en premiegefinancierde uitgaven. Bij het schatkistbankieren voor de RWT’s is er sprake van een stijging van het saldo op de rekeningen-courant.

Rentelasten vaste schuld

De rentelasten op de vaste schuld zijn 390 mln. lager uitgevallen dan in de ontwerpbegroting werd voorzien. De belangrijkste reden hiervoor is dat de rentetarieven waartegen de Staat in 2016 heeft geleend lager waren dan de rentes waarmee ten tijde van het opstellen van de begroting (de rekenrentes van het CPB) werd gerekend. Daarnaast is minder geleend op de kapitaalmarkt dan destijds werd begroot.

Verstrekte leningen

Gewijzigde inzichten in het leengedrag van agentschappen en RWT’s leiden tot een aanpassing van de voorziene uitgaven. Er zijn minder leningen verstrekt dan begroot.

Aflossingen op leningen

Gewijzigde inzichten in het leengedrag van agentschappen en RWT’s leiden tot een aanpassing van de ontvangsten. Er zijn meer leningen afgelost dan geraamd.

Beëindiging rentederivaten

Er zijn rentederivaten voortijdig beëindigd. Bij het beëindigen van een rentederivaat wordt de actuele marktwaarde van het derivaat verrekend tussen beide partijen. De in 2016 beëindigde rentederivaten hadden per saldo een voor de Staat positieve marktwaarde, waardoor er sprake is van eenmalige ontvangsten. Daar staat tegenover dat op een beëindigd rentederivaat meerjarig geen rente meer wordt ontvangen.

Mutatie in rekening-courant en deposito

De inleg van sociale fondsen is gewijzigd als gevolg van mutaties in de premieontvangsten en de premiegefinancierde uitgaven. De saldi op de rekening-courant van de sociale fondsen zijn gestegen. Ook bij het schatkistbankieren voor de RWT’s is er sprake van een stijging van het saldo op de rekeningen-courant. Daar staat tegenover dat het saldo dat de decentrale overheden in de schatkist aanhouden minder is toegenomen dan in de begroting werd geraamd.

Rente derivaten lang

Als gevolg van de voortijdige beëindiging van derivaten dalen de rentebaten uit derivaten. Doordat op de nu beëindigde derivaten netto rente werd ontvangen dalen de ontvangsten uit rente derivaten. Daarnaast is bij voorjaarsnota de raming bijgewerkt op basis van de rekenrentes uit de CEP-raming.

Rente vlottende schuld

De realisatie van de rentelasten vlottende schuld wijkt af van de raming doordat de rente op de geldmarkt lager dan geraamd was.

Financiën

Bijstelling BCF (mee- en tegenvallers en beleidsmatige mutaties)

De bijdrage aan gemeenten en provincies uit het Btw-compensatiefonds (BCF) is hoger uitgevallen. Dit betreft een autonome mutatie omdat aan het eind van het jaar bekend is hoeveel gemeenten en provincies declareren aan btw. De overschrijding komt conform de bestaande afspraak ten laste van het gemeente- en provinciefonds.

ICT Apparaat (mee- en tegenvallers)

De uitgaven van de Belastingdienst voor ICT apparaat vallen 28,7 mln. lager uit. Dit wordt hoofdzakelijk verklaard doordat de Belastingdienst heeft geprioriteerd op uitgaven om zo de uitgaven voor projecten voor de Investeringsagenda te dekken binnen de reguliere budgetten.

Schade-uitkering EKV (mee- en tegenvallers)

Er zijn minder schade-uitkeringen voor de exportkredietverzekeringen uitgegeven omdat bepaalde schadedreigingen zich niet hebben gematerialiseerd.

Vrijval reservering BIR en reservering BIR (mee- en tegenvallers en beleidsmatige mutaties)

Bij Voorjaarsnota 2016 is een reservering (55,6 mln.) getroffen voor een mogelijke tegenvaller op de Belasting- en Invorderingsrente (Kamerstuk 34 485, nr. 1). Een groot gedeelte van de reservering (45,3 mln.) komt te vervallen, omdat de tegenvaller zich niet heeft voorgedaan. Een deel van de reservering (11 mln.) is ingezet ter financiering van de Generieke Digitale Infrastructuur (GDI).

Diversen (mee- en tegenvallers)

Dit betreft een som van mutaties van o.a. minder uitgaven op apparaat en op munten in circulatie.

Afdrachten Staatsloterij (mee- en tegenvallers, beleidsmatige mutatie – uitgaven en ontvangsten)

De Nederlandse loterij is ontstaan door een fusie van Staatsloterij en Lotto. Omdat in de Wet op de Kansspelen staat dat de opbrengsten van de «Staatsloterij» toekomen aan de Staat wordt boekhoudkundig de opbrengst van de Staatsloterij voor de Staat opgeboekt. Deze ontvangst wordt vervolgens teruggestort aan de Nederlandse loterij. Vervolgens wordt de daadwerkelijke dividendontvangst ontvangen van de Nederlandse loterij. De verrekening is opgenomen als technische post bij de uitgaven en ontvangsten. De ontvangst na verrekening is opgenomen onder de post dividend staatsdeelnemingen.

Belasting- en invorderingsrente (uitgaven en ontvangsten)

Bij de Belasting- en Invorderingsrente zijn de uitgaven voor 91,3 mln. naar beneden bijgesteld en bij de ontvangsten met 76,3 mln. naar beneden bijgesteld op basis van de realisaties over het jaar 2015.

Inhuur externen (mee- en tegenvallers)

De Belastingdienst heeft in 2016 hogere uitgaven dan begroot voor externe inhuur. Deze hogere uitgaven houden met name verband met de noodzakelijke inzet van externe krachten op innovatieve projecten in het kader van de Investeringsagenda. Daarnaast waren aanvullend uitzendkrachten nodig in het primaire proces voor bezwaren en inning om o.a. ongewenste achterstanden te voorkomen/reduceren.

Schade-uitkering EKV, storting begrotingsreserve, premieontvangsten en schaderestituties (uitgaven en ontvangsten)

Via de exportkredietverzekeringen worden Nederlandse exporteurs en hun financiers gedekt tegen het politieke en commerciële risico dat zij lopen bij middellange en langlopende exportcontracten naar landen met een (ver)hoog(d) risico en/of buitenlandse afnemers met een relatief hoog risicoprofiel. De schade-uitkeringen bij de exportkredietverzekeringen zijn lager uitgevallen dan eerder begroot (– 34,9 mln.). Daarnaast treden er meevallers op bij de premieontvangsten (50 mln.) en schaderestituties (38,8 mln.). Deze meevallers (in totaal 123,7 mln.) komen ten gunste aan de begrotingsreserve die getroffen is voor uitstaande risico’s.

SSO apparaat

De kosten van de Belastingdienst voor SSO’s apparaat zijn in 2016 18,1 mln. hoger dan geraamd. Dit komt met name door hogere uitgaven voor huisvesting en P-direkt.

Tekort Spoor II

Een deel van de voorgenomen besparingen door vereenvoudiging van fiscale wetgeving uit het regeerakkoord (het zogenaamde spoor II traject) is niet gerealiseerd. Het besparingsverlies in 2016 wordt gedekt door het inzetten van onder andere de eindejaarsmarge.

Diversen (beleidsmatige mutaties, technische mutaties, rijksbegroting enge zin en niet tot een ijklijn behorend, uitgaven en ontvangsten)

Dit betreft een som van mutaties van onder andere extra kosten voor de Belastingdienst vanwege uitvoeringskosten voor fiscale wet- en regelgeving en kosten voor de generieke digitale infrastructuur (GDI) en hogere ontvangsten door meer examenafname van het Centrale Examenbank (CDFD).

Investeringsagenda (technische mutaties, rijksbegroting enge zin)

Vanuit de Aanvullende Post zijn na beoordeling door het Investment Committee middelen vrijgegeven voor verschillende ICT-projecten, de uitstroomregeling en het aannemen van nieuw personeel in het kader van de Investeringsagenda (TK 31 066-236).

Loonbijstelling

De loonbijstelling tranche 2016 is overgemaakt naar de departementale begrotingen. Deze tranche bestaat uit een vergoeding voor sociale werkgeverslasten en de contractloonontwikkeling. Daarbovenop ontvangen departementen bij de loonbijstelling incidentele compensatie voor een deel van de kosten voor werkgevers van de herstelopslag van het ABP voor 2016.

Afdrachten staatsloterij (niet tot een ijlijn behorend – uitgaven en ontvangsten)

De overdracht van het eigen vermogen van de Staatsloterij naar de nieuwe fusieorganisatie Nederlandse Loterij is een niet-geldelijke betaling en wordt in de begroting opgenomen als technische post bij zowel uitgaven als ontvangsten (beide 76,4 mln.).

Overdracht schuldtitels Propertize (niet tot een ijklijn behorend – uitgaven en ontvangsten)

De Staat heeft de uitstaande staatsgegarandeerde schuld van Propertize overgenomen met een waarde van 2,35 mld. De koper stort via Propertize eenzelfde bedrag aan de Staat, vermeerderd met de opgelopen rente. De staatsgarantie op de financiering van Propertize komt daarmee te vervallen. De schuldtitels worden vervolgens in beheer gegeven bij het Agentschap (begroting IXA), waardoor er een uitgave wordt geboekt die even hoog is als de ontvangst (TK 33 532-60).

Uitkering winst Griekenland

Op 24 mei 2016 is de Eurogroep een pakket schuldmaatregelen voor Griekenland overeengekomen. Een van de afspraken is dat vanaf begrotingsjaar 2017 de toekomstige SMP- en ANFA-winsten, conform de afspraak uit het tweede leningenprogramma, weer kunnen worden doorgegeven aan Griekenland. Dit betekent dat de SMP- en ANFA-winsten uit 2016 niet uitgekeerd zullen worden aan Griekenland.

Boetes en dwangsommen DNB

Dit betreft opbrengsten uit verbeurde dwangsommen en opgelegde bestuurlijke boetes door de toezichthouders (AFM en DNB) aan onder toezicht staande financiële instellingen uit de financiële sector. Deze opbrengsten komen voor een deel (surplus boven de 2,5 mln.) ten gunste aan de Staat (TK 33 957-19).

Dividenden en afdrachten staatsdeelnemingen

De realisatie van de reguliere staatsdeelnemingen is per saldo hoger dan eerder was geraamd. Meerjarige meevallers doen zich voor bij o.a. TenneT, Schiphol en Holland Casino.

Kosten vervolging

Doordat minder kosten van vervolging konden worden doorbelast in het kader van de Kostenwet 2016 is er 20 mln. minder ontvangen dan eerder was geraamd.

Winstafdracht DNB (rijksbegroting enge zin en niet tot een ijklijn behorend – ontvangsten)

DNB heeft een meerjarige voorziening getroffen, een zogenaamde general risk provision van jaarlijks circa 500 mln. voor de risico’s van kwantitatieve verruiming. Het vormen van deze voorziening gaat ten laste van de winstafdracht aan de Staat.

Dividend financiële instellingen

De onder beheer van NLFI staande financiële deelnemingen ABN AMRO, ASR, SNS Bank en Propertize hebben allemaal de jaarcijfers gepresenteerd. Als gevolg van deze cijfers is de realisatie van de dividenden van de financiële instellingen hoger dan aanvankelijk was geraamd.

Verkoop aandelen Propertize

De Nederlandse Staat heeft 28 juni j.l. een koopovereenkomst getekend met Lone Star Funds voor de verkoop van Propertize. Lone Star neemt, met haar consortium partner J.P. Morgan, Propertize over voor 895,3 mln., inclusief een voorwaardelijk bedrag van 22,5 mln. en een rentebetaling van 29 mln.

Verkoop aandelen tweede tranche ABN AMRO

Op 17 november 2016 is een 2e tranche aandelen van ABN Amro naar de beurs gebracht (7%). Deze transactie heeft 1,3 mld. opgeleverd (Kamerstuk 31 789, nr. 86).

Verkoop eerste tranche ASR

De opbrengst van de eerste tranche van de beursgang van ASR is 1.057 mln. De staat heeft 36,3% van de aandelen in ASR verkocht.

Defensie

Bijstellen budget investeringen

In 2016 vindt er onderuitputting plaats op artikel 6 Investeringen. Dit komt enerzijds door vertraging in projecten, zoals verbetering bewapening van de gevechtshelikopter Apache, Verwerving F-35 en de maritieme helikopter NH-90. Daarnaast is de reserve voor valutaschommelingen in 2016 nog niet ingezet.

Bijstellen voorlopige rekening (Mee- en tegenvallers)

Er is onderrealisatie vanwege lagere veteranenuitkeringen en lagere uitgaven doordat de compensatie in verband met de reparatie van het AOW-gat nog niet in 2016, maar waarschijnlijk in 2017 wordt uitbetaald. Daarnaast is er een per saldo meevaller op de uitgaven aan formatie en instandhouding.

Diversen (Mee- en tegenvallers)

Deze daling komt onder andere door lagere uitgaven voor instandhouding van de walradar.

Bijstellen voorlopige rekening (Beleidsmatige mutaties)

Bij Defensie Materieel Organisatie (DMO) zijn facturen versneld betaald waardoor de budgetten in 2016 overschreden worden, maar evenredig dalen in 2017. De versnelde betalingen betreffen onder andere een factuur van voor munitie voor de CV-90, een factuur voor de verwerving van generieke communicatiemiddelen en een eerder dan verwachte betaling van oefenmunitie voor de Apache gevechtshelikopter.

Biv trekkingsrechten def

Dit betreft de financiering van activiteiten die de inzet bij vredesmissies of fragiele staten ondersteunen. Het gaat om zogeheten enablers zoals transportvliegtuigen en aan missies verbonden (na)zorgkosten voor uitgezonden defensiepersoneel. Deze activiteiten worden door de defensieonderdelen uitgevoerd.

Ejm exploitatie

Een bedrag van 50,1 mln. wordt via de eindejaarsmarge vanuit 2015 meegenomen en toegevoegd aan het exploitatiebudget in 2016.

Ejm investeringen

Een bedrag van 79,4 mln. wordt via de eindejaarsmarge vanuit 2015 meegenomen en toegevoegd aan het investeringsbudget in 2016.

Financiering brigade speciale beveiligingsopdr (bsb)

Er wordt vanuit het BIV (onderdeel van de trekkingsrechten van BHOS) jaarlijks 20,8 mln. overgeheveld naar de begroting van Defensie. Defensie verzorgt daarmee op verzoek van Buitenlandse Zaken de beveiliging van diplomaten en ambassades in gebieden waar dat noodzakelijk is.

Hogere uitgaven voor instandhouding

Bij de Commando Zeestrijdkrachten (CZSK) (7 mln.) en de Commando Luchtstrijdkrachten (CLSK) (10 mln.) zijn initieel geannuleerde instandhoudingsoefeningen alsnog uitgevoerd, waarbij dekking is gevonden in onderrealisatie bij andere defensieonderdelen.

Intensivering basisgereedheid en Intensivering basisgereedheid doorverdeling

Defensie verbetert stapsgewijs de basisgereedheid van de krijgsmacht in de komende jaren door de personele en materiële gereedheid alsmede de geoefendheid te verhogen. Ook wordt geïnvesteerd in de ondersteuning en de bedrijfsvoering, onder meer in verwerving en IT. De bijdragen aan de Very High Readiness Joint Taskforce (VJTF) van de NAVO en de verdere verdieping van internationale samenwerking worden verhoogd. De middelen zijn eerst op artikel 12 Nominaal en Onvoorzien toegevoegd aan de begroting. Vanuit daar zijn de middelen doorverdeeld naar de verschillende onderdelen van Defensie.

Intensivering grensbewaking KMar

Het kabinet zet naar aanleiding van de groei van de migratiestromen eenmalig extra geld in. Dit wordt besteed aan de inzet van de Koninklijke Marechaussee (KMar) voor bewaking van de Nederlandse grenzen.

Kasschuif herijking dip

De ramingen voor de investeringsprojecten (zoals verwerving F-35 en Verbeterd Operationeel Soldaat Systeem (VOSS)) worden periodiek herijkt, passend bij de laatste ontwikkelingen en behoeftes. Een kasschuif is nodig om het aangepaste verloop van de uitgaven mogelijk te maken.

Kasschuif sbk

De ramingen van pensioenen en uitgaven aan het Sociaal Beleidskader (SBK) zijn aangepast, als gevolg van verbeterde ramingsmethodiek. Een kasschuif is nodig om het verloop van de uitgaven daarop aan te passen.

Reservering valutaschommelingen

Het kabinet heeft in 2016 eenmalig 40 mln. vrijgemaakt om een reservering voor valutaschommelingen bij Defensie-investeringen aan te leggen. Hierdoor ontstaat er meer stabiliteit in de planningsprocessen. Deze reservering is ten tijde van Najaarsnota aan de defensiebegroting toegevoegd. De reservering is nog niet ingezet in 2016.

Diversen (Beleidsmatige mutaties)

Dit zijn diverse kleine mutaties waaronder het aandeel van Defensie ten behoeve van migratieproblematiek, de bijdrage aan de begroting van Veiligheid en Justitie en een herijking van de te ontvangen rente voor een lening van Defensie aan het ABP bij overgang naar het kapitaaldekkingsstelsel in 2001.

Doorwerking ontvangsten

Defensie verhuurt de locatie in Soesterberg van het Nationaal Militair Museum aan de Koninklijke Stichting Defensie Musea. Defensie (CDC) betaalt een gebruiksvergoeding aan het consortium dat verantwoordelijk is voor de locatie. Dit betekent voor het CDC dat zowel de ontvangsten (huur, betaald door het museum aan CDC) als de uitgaven (gebruiksvergoeding aan het consortium) stijgen. Daarnaast is er doorwerking van ontvangsten door verkoop van goederen, waarvan de opbrengst ter beschikking komt van investeringen. Bovendien betreft deze mutatie de bijstelling van verkoopopbrengsten van overtollig strategisch materieel (o.a. een vervroegde ontvangst uit de verkoop van tanks aan Finland van 12,1 mln.), de bijstelling als gevolg van de verkoopopbrengsten van vastgoed en de bijstelling als gevolg van de businesscase civiele dienstpersonenauto’s (niet-militaire dienstauto’s worden in een sneller tempo vervangen; dit levert extra verkoopopbrengsten op).

Loonbijstelling tranche 2016 & uitkeren cao middelen

Ter dekking van het bovensectoraal akkoord en de ontwikkeling sociale lasten en pensioenlasten zijn de loonbijstelling tranche 2016 en de additionele middelen voor het bovensectoraal akkoord uitgekeerd aan de defensieonderdelen.

Diversen (Technische mutaties, Rijksbegroting in enge zin)

Dit zijn diverse kleine mutaties waaronder de prijsbijstelling, bijdrage aan de kustwacht, BTW compensatie van TNO projecten en een bijdrage voor de exploitatiekosten c-2000 (landelijk communicatiesysteem hulpverleningsdiensten).

Diversen (Technische mutaties, Niet tot de ijklijn behorend)

Dit betreft voor het overgrote deel de herijking van de lening aan het ABP en de daar bijhorende rente. De Staat is met het ABP een lening overeengekomen om de kapitaal-dekking van de militaire ouderdomspensioenen te financieren. De ramingen voor opname en aflossing van de lening zijn hierop aangepast. Per saldo neemt het budget voor pensioenen in 2016 toe. De afname van het budget in verband met aflossing vindt plaats in latere jaren. Het overige deel van deze post is loonbijstelling.

Diversen (Niet-belastingontvangsten, Mee- en tegenvallers)

Dit betreft onder andere extra ontvangsten van de NCTV en van het Ministerie van Veiligheid en Justitie voor politietrainingen. Daarnaast zijn er lagere BTW ontvangsten en lagere ontvangsten van zorgdeclaraties.

Bijstellen ontvangsten voorlopige rekening

Dit zijn hogere verkoopopbrengsten vanwege een gewijzigd betaalschema doordat Estland eerder haar betalingen doet voor de geleverde CV 90’ers gevechtsuitvoering.

Bijstellen ontvangsten

Zie doorwerking ontvangsten.

Diversen (Niet-belastingontvangsten, Technische mutaties, Rijksbegroting in enge zin)

Dit betreft voornamelijk het doorschuiven van ontvangsten naar 2017 tot en met 2019 in verband met de vertraging van de renovatie Centraal Militair Hospitaal.

Diversen (Niet-belastingontvangsten, Technische mutaties, Niet tot de ijklijn behorend)

Dit betreft de ontvangen rente voor een lening van Defensie die is verstrekt aan het ABP bij overgang van het omslagstelsel naar het kapitaaldekkingsstelsel in 2001.

Infrastructuur en Milieu

Diversen (Mee- en tegenvallers uitgaven)

Deze post bestaat voor 5,8 mln. uit lagere realisatie op het artikel Apparaatsuitgaven kerndepartement. Dit is het gevolg van lagere uitgaven aan inhuur omdat er vertraging is bij de verrekening van contracten voor de projecten ERTMS en Eenvoudig Beter. Ook vallen de huisvestingskosten lager omdat de verhuizing van het Ministerie van IenM naar het pand aan de Rijnstraat is vertraagd. Hierdoor blijft het meubilair van het huidige pand langer in gebruik, waardoor de afkoopsom lager is. Op het artikel spoorwegen is 6,1 mln. minder gerealiseerd. Dit wordt met name veroorzaakt doordat de subsidiemiddelen GSM-R niet in 2016 maar in 2017 tot betaling zullen komen en een wijziging in het kasritme voor het subsidieverzoek NS sociale veiligheid.

DBFM-conversie Zeetoegang IJmond – Beleidsmatige en Technische mutaties

In 2015 is de DBFM-aanbesteding van het project Zeetoegang IJmond afgerond. De nieuwe zeesluis biedt ruimte aan grotere zeeschepen. De aanleg- en onderhoudsbudgetten voor dit project zijn omgezet in een DBFM-reeks. IenM keert de beschikbaarheidsvergoedingen uit aan het aannemersconsortium.

Huisvesting

De geplande verhuizing van het Ministerie van IenM naar het nieuwe pand is verschoven van 2016 naar 2017. Het verhuisbudget van 16 mln. verschuift mee van 2016 naar 2017.

Toekenning eindejaarsmarge 2015

Bij eerste suppletoire begroting is de eindejaarsmarge toegevoegd aan de begroting van IenM.

Loon- en prijsbijstelling IenM

De loon- en prijsbijstelling tranche 2016 is toegevoegd aan de begrotingen van IenM.

Overboeking naar PF voor Beter Benutten

Diverse provincies hebben een bijdrage van IenM ontvangen voor projecten binnen het programma Beter Benutten. De middelen zijn afkomstig van het Infrastructuurfonds en zijn via de begroting van IenM overgeboekt naar het Provinciefonds.

Overboeking naar PF voor Regiospecifiek pakket Zuiderzeelijn

De provincies Friesland, Groningen, Drenthe en Flevoland hebben van IenM respectievelijk 77 mln., 37 mln., 3 mln. en 3 mln. ontvangen voor OV-projecten binnen het Regiospecifiek pakket Zuiderzeelijn (RSP). De middelen zijn afkomstig van het Infrastructuurfonds en zijn via de begroting van IenM overgeboekt naar het Provinciefonds.

Diversen (Technische mutaties uitgaven)

Deze post bestaat uit diverse interdepartementale overboekingen en overboekingen naar het Provinciefonds, Gemeentefonds en Btw-compensatiefonds. Enkele grote mutaties zijn een overboeking van 20,6 mln. naar het Provinciefonds voor de rijksbijdrage aan het project Ooijen-Wanssum; een overboeking naar het Provinciefonds van 11,3 mln. in totaal in verband met een bijdrage aan de provincie Noord-Holland en gemeente Weesp voor het programma OV SAAL; en een overboeking van 17,8 mln. naar het Provinciefonds ten behoeve van hydrologische maatregelen door provincies. Conform de afspraken uit het Begrotingsakkoord 2013 komt de dekking voor hydrologische maatregelen uit de opbrengsten van grondverkopen door de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland en beëindiging van de rekening-courantfaciliteit van het Nationaal Groenfonds.

Diversen (Technische mutaties niet-belastingontvangsten)

Deze post bestaat voor 17,8 mln. uit ontvangsten uit grondverkopen door de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland en beëindiging van de rekening-courantfaciliteit van het Nationaal Groenfonds. Deze ontvangsten zijn ingezet ten behoeve van hydrologische maatregelen door provincies. Daarnaast zijn er 12,6 mln. aan ontvangsten van agentschappen (met name RWS en ILT) voor centraal betaalde uitgaven voor ICT en facilitaire dienstverlening. Ook bestaat deze post voor 6 mln. aan uitvangsten van de ILT omdat het project Boord Computer Taxi (BCT) is afgerond en de overgebleven middelen terug zijn gevloeid naar de begroting van IenM. De definitieve afrekening vindt naar verwachting in 2017 plaats.

ETS-veilingopbrengsten

De veilingopbrengsten emissiehandel (ETS) zijn lager uitgevallen dan geraamd, omdat de gemiddelde veilingprijs per emissierecht lager is uitgevallen.

Economische Zaken

Fundamenteel onderzoek

De niet benutte middelen (43,2 mln.) worden in de komende jaren aangewend voor de uitfinanciering van de in 2016 aangegane verplichtingen. Daarnaast worden deze middelen ingezet voor onder andere een tweede tender van het Toekomstfondskrediet (TOF), uitbreiding van de regeling Vroege fase financiering en een tender voor Smart Industry. Naar verwachting worden deze initiatieven in 2017 gerealiseerd. Het Toekomstfonds kent een 100% eindejaarsmarge, dus deze middelen blijven beschikbaar voor het Toekomstfonds.

Innovatiekrediet (mee- en tegenvallers)

Deze bijstelling van 19,7 mln. wordt vooral veroorzaakt doordat de niet benutte middelen en de ontvangstenmeevaller uit 2015 aan het budget van 2016 zijn toegevoegd. Deze middelen blijven beschikbaar in het Toekomstfonds voor de uitfinanciering van verplichtingen in de komende jaren.

Overige subsidies

Deze mutatie omvat onder andere de volgende wijzigingen: op de Investerings Subsidie Duurzame Energie (ISDE) is 18,0 mln. uitgegeven. Op de SDE+ projecten topsectoren energie is voor ruim 13 mln. minder betaald dan geraamd onder meer als gevolg van het trager op gang komen of de uitval van projecten. Dit bedrag is in de reserve duurzame energie gestort. Daarnaast is op de tenderregeling energie-innovatie (TSE) bijna 28,0 mln. meer betaald dan geraamd. Door vertraging in de Europese besluitvorming over de subsidie voor het Aanvullend Programma ter financiering van de Hoge Flux Reactor kon het voor 2016 geplande voorschot van 8,1 mln. niet in 2016 uitgekeerd worden.

ROM’s

De ROM’s zijn onderdeel van de volledig revolverende instrumenten binnen het Toekomstfonds De beschikbare ruimte binnen het Toekomstfonds als gevolg van de opbrengst uit de aandelenverkoop LIOF kon in 2016 nog niet opnieuw worden geïnvesteerd. Dit is voorzien voor het jaar 2017. Deze middelen blijven beschikbaar voor het Toekomstfonds.

SDE/SDE+

Op de regelingen SDE en de SDE+ (Stimulering Duurzame Energieproductie) is minder uitgegeven dan begroot, voornamelijk als gevolg van de vertraging in de start van een aantal grote energieprojecten.

Seed

De in 2016 niet benutte kas is te verklaren doordat bij de eerste suppletoire begroting 2016 de niet benutte ruimte in het Toekomstfonds in 2015 en de ontvangstenmeevaller in het kader van de Seed-regeling in 2015 zijn toegevoegd aan de begroting van 2016. Verder hebben de startersfondsen minder participaties gedaan dan was ingeschat. Dat leidt tot lagere kasuitgaven. Aangezien sprake is van een fondsconstructie blijven deze middelen beschikbaar binnen het Toekomstfonds.

Storting interne begrotingsreserve duurzame energie

De storting in de begrotingsreserve is het resultaat van onderuitputting op de subsidies Milieukwaliteit van de Elektriciteitsproductie (MEP), SDE/SDE+, de Investeringssubsidie Duurzame Energie (ISDE) en op onderdelen van het Energie-akkoord en de TOP-sectoren Energie.

Diversen (mee- en tegenvallers Rijksbegroting in enge zin uitgaven)

Dit betreft diverse mee- en tegenvallers. Van de beschikbare middelen voor Fund to fund is 10,7 mln. niet besteed, doordat de uitgaven in het kader van het Dutch Venture Initiatief worden bepaald door de investeringen van de fondsen in hun portfolio-bedrijven. Deze investeringen fluctueren in aantal en omvang. Vooraf zijn deze fluctuaties niet precies te ramen. Aangezien sprake is van een fondsconstructie blijven deze middelen beschikbaar binnen het Toekomstfonds. Er waren meevallers op o.a. energie efficiency en hernieuwbare energie (6,6 mln.) en op ETS-compensatie (6,2 mln.), door lagere prijzen voor de ETS-rechten was het beroep op de regeling Compensatie Energie-intensieve bedrijven lager dan het bedrag dat voor de regeling beschikbaar was. Een tegenvaller was de bekostiging van het VMBO (5,1 mln.), oorzaak is een onvoorziene na-verrekening van OCW. Het gaat om 600 leerlingen meer die bij de door OCW gefinancierde Scholengemeenschappen een groene opleiding volgen en om circa 100 leerlingen minder die bij een door EZ gefinancierde AOC een VMBO- opleiding genieten.

Eindejaarsmarge 2015

Deze mutatie betreft de reguliere eindejaarsmarge van EZ.

Fundamenteel en toegepast onderzoek

De regeling die voor Smart Industry wordt uitgewerkt wordt gefinancierd vanuit het Toekomstfonds. Daarom worden de middelen van het amendement Smart Industry (5 mln.) overgeheveld van artikel 12 Een sterk Innovatievermogen naar artikel 19 Toekomstfonds (omdat het mutaties in 2016 betreffen wordt hier nog de oude artikelindeling gebruikt). Daarnaast zijn de niet bestede middelen van 2015 toegevoegd aan de begroting 2016.

Innovatiekrediet (beleidsmatige mutaties)

Er wordt een ramingsbijstelling toegepast, omdat er jaarlijks minder aan innovatiekrediet wordt verstrekt dan geraamd en de niet bestede middelen van 2015 zijn toegevoegd aan de begroting 2016.

Kasschuif fundamenteel en toegepast onderzoek

De middelen voor onder andere de regeling toekomstfondskrediet onderzoeksfaciliteiten (TOF) en Smart Industry zijn in het verwachte kasritme van uitfinanciering gespreid over de komende jaren.

NVWA

De extra kosten voor de NVWA bestaan uit stroomlijning van ICT, facturabiliteit en instandhouding van het opdrachtenpakket.

Regionale ontwikkelingsmaatschappijen (beleidsmatige mutaties Rijksbegroting in enge zin uitgaven en ontvangsten, technische mutaties niet tot een ijklijn behorend ontvangsten)

In 2016 heeft EZ een deel van het aandelenpakket in de NOM aan de Noordelijke provincies verkocht. De verkoopopbrengst was 45 mln., waarbij een deel van de ontvangst (3 mln.) werd getemporiseerd naar 2017. Dit laatste bedrag is afhankelijk van de winst die de NOM realiseert op de deelnemingenportefeuille. De opbrengst komt ten gunste van het generale beeld. Dit maakt onderdeel uit van de totale ontvangsten van 84 mln. (20 + 64 mln.) Verder betreft 32 mln. van deze 84 mln. de verkoopopbrengst in het kader van de aandelenverkoop LIOF die in 2016 in plaats van 2015 is gerealiseerd. Deze opbrengst is samen met 10 mln. dividendontvangsten NOM (gerealiseerd in 2015) beschikbaar voor herinvesteringen in andere Regionale ontwikkelingsmaatschappijen. Dit zien we terug bij de uitgaven (42 mln.). De laatste 10 mln. van de 84 mln. is dividend ontvangen van de NOM. Ten slotte wordt 10 mln. dividend van de Noordelijke Ontwikkelings Maatschappij (NOM) niet in 2016 maar in 2017 ontvangen.

Seed

De niet bestede middelen en de ontvangstenmeevaller in 2015 zijn toegevoegd aan de begroting 2016.

Verduurzaming/ Verduurzamingsopgave Groningen

Voor het onderdeel Verduurzaming van het Meerjarenprogramma Nationaal Coördinator Groningen (NCG) is binnen de EZ-begroting 40 mln. beschikbaar gemaakt voor de periode 2016 t/m 2020, waarvan 18,5 mln. in 2016. Deze 18,5 mln. is in 2016 niet benut. Alle huidige meerjarige budgetten van de NCG zijn gebaseerd op ramingen die stapsgewijs door de NCG onderbouwd worden om uiteindelijk te komen tot juridisch verplichte budgetten. Voor het budget dat meerjarig beschikbaar is voor verduurzaming in combinatie met versterking worden inspecties uitgevoerd die uiteindelijk leiden tot concrete plannen voor de versterkingsopgave.

Diversen (beleidsmatige mutaties Rijksbegroting in enge zin uitgaven)

Dit betreft diverse mutaties waaronder het stoppen van de voeding van de interne begrotingsreserve Apurement bestemd voor het terugbetalen van financiële correcties van de Europese Commissie (7,3 mln.), omdat de reserve naar huidige inzichten toereikend is. Met deze 7,3 mln. wordt een deel van de kosten van de NVWA gedekt. Daarnaast regelt het amendement 34 300 XIII, nr. 102 dat de middelen die voor 2016 geraamd waren voor de compensatie Energie-intensieve Bedrijven (ETS) worden verlaagd met een bedrag van 10 mln. Dit amendement dient ter dekking van het amendement dat is ingediend bij de begroting van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (Kamerstukken II 2015/16, 34 300 VIII, nr. 118).

Desaldering uitgaven EU-correcties apurement (technische mutaties Rijksbegroting in enge zin uitgaven en ontvangsten)

Als gevolg van opgelegde correcties voor niet EU-conforme uitvoering van voornamelijk de regeling Groenten en fruit heeft een onttrekking van 65,3 mln. plaatsgevonden uit de begrotingsreserve apurement waarmee de correctie betaald is.

Loonbijstelling (incl. compensatie herstelpremie)

De loonbijstelling tranche 2016 is overgemaakt naar de departementale begrotingen. Deze tranche bestaat uit een vergoeding voor sociale werkgeverslasten en de contractloonontwikkeling. Daarbovenop ontvangen departementen bij de loonbijstelling incidentele compensatie voor een deel van de kosten voor werkgevers van de herstelopslag van het ABP voor 2016.

Diversen (technische mutaties Rijksbegroting in enge zin uitgaven)

Dit betreft diverse mutaties waaronder 14,2 mln. aan middelen voor het CAO akkoord: overheidswerkgevers en drie centrales van overheidspersoneel hebben een bovensectorale overeenkomst loonruimte publieke sector gesloten. Ter financiering van de afspraak is 400 mln. gereserveerd op de Aanvullende Post. Deze middelen zijn overgemaakt naar de departementale begrotingen. EZ heeft middelen uit de Stimulering Duurzame Energieproductie (SDE+) naar I&M overgeheveld voor flankerend beleid Wind op Zee (totaal 4,6 mln.) en 15 mln. via een decentralisatie-uitkering aan de provincies verstrekt voor de decentrale uitvoering van de MIT.

Fonds achterstallig onderhoud/verduurzaming

Het onderhoudsfonds wordt momenteel aanbesteed. Er zijn in 2016 geen uitgaven gedaan. De NCG

werkt aan de oprichting van een woonbedrijf. De eerste woningen worden in 2017 opgekocht. De niet bestede middelen in 2016 worden toegevoegd aan de begroting 2017.

Lening ECN/NRG

Het gehele budget van 41,3 mln. voor de lening die in oktober 2014 aan ECN is toegekend is in 2016 niet tot betaling gekomen vanwege de liquiditeitspositie van ECN. Het gehele budget schuift op basis van afspraken met het Ministerie van Financiën door naar 2017.

Meerjarenprogramma Nationaal Coördinator Groningen

Er wordt 244 mln. in de jaren 2016 tot en met 2024 uit de gasbaten ingezet voor het Meerjarenprogramma van de Nationaal Coördinator Groningen, waarvan 98,9 mln. in 2016. Dit geld is een aanvulling op de 1,2 mld. uit het bestuurlijk akkoord.

Diversen (technische mutaties niet tot een ijklijn behorend uitgaven)

Dit betreft o.a. een overboeking van 17,6 mln. aan het Gemeentefonds voor het scholenprogramma in Groningen. De eerste tranche van de rijksbijdrage wordt voor drie jaar vastgelegd en uitgekeerd als decentralisatie-uitkering in het Gemeentefonds aan de deelnemende gemeenten. OCW draagt hier vanaf 2017 ook aan bij. Bij Voorjaarsnota zijn daarnaast de beschikbare kasmiddelen voor de rentedragende lening aan ECN met 20 mln. verhoogd (verschuiving van de raming). De totale hoofdsom van maximaal 82 mln. bleef ongewijzigd.

Diversen (mee- en tegenvallers Rijksbegroting in enge zin ontvangsten)

Dit betreft diverse mutaties waaronder 11,6 mln. minder ontvangsten voor Innovatiekrediet. De terugontvangsten op het Innovatiekrediet fluctueren jaarlijks. Gestreefd wordt dat tenminste 60% van het totaal aan verstrekte kredieten door bedrijven wordt terugbetaald. Dit streefcijfer wordt in de praktijk nog steeds behaald. De lagere terugontvangsten in 2016 worden onder andere veroorzaakt door een aantal vervroegde aflossingen in eerdere jaren, waardoor de aanvankelijk geraamde ontvangsten in 2016 maar deels gerealiseerd konden worden.

Diversen (beleidsmatige mutaties Rijksbegroting in enge zin ontvangsten)

Dit betreft o.a. 7,8 mln. aan ontvangsten als gevolg van verkoop van BBL-grond (Bureau Beheer Landbouwgronden) ter dekking van een deel van de kosten van de NVWA. En 1,4 mln. aan ontvangsten voor de luchtvaartkredietregeling doordat er door de bedrijven in 2016 veel is afgeleverd (een hoge omzet leidt tot een hoge terugbetaling).

Diversen (technische mutaties Rijksbegroting in enge zin ontvangsten)

Dit betreft diverse ontvangsten o.a. voor het opdrachtenpakket voor RVO.NL, omdat in 2015 niet benutte middelen werden doorgeschoven naar 2016.

Aardgasbaten, bijstelling aardgasbaten, bijstelling prognose gasbaten

De aardgasbaten zijn naar beneden bijgesteld door macro economische ontwikkelingen (een lager gerealiseerde gasprijs) en volumebeperking.

Bijstelling ODE-ontvangsten

De prognose van de Opslag Duurzame Energie ontvangsten (ODE-ontvangsten) is met 64 mln. naar beneden bijgesteld, omdat het energieverbruik (de grondslag voor de heffing) lager uitvalt dan eerder verwacht. De ontvangstenraming is hierop aangepast.

Verlenging UMTS-vergunningen

De opbrengsten van de verlenging van de 2.100 MHz vergunning bedragen 70,9 mln. in 2016.

Diversen (technische mutaties niet tot een ijklijn behorend ontvangsten)

Dit betreft o.a. de verlaging van de raming van de ontvangsten voor het verlengen van de FM vergunning van Veronica voor de periode 2011–2017 (met 15,8 mln.) op basis van de nieuwe berekening van de prijs die SEO heeft uitgevoerd, omdat het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb) in 2015 heeft bepaald dat het oorspronkelijke bedrag onjuist was berekend.

Sociale Zaken en Werkgelegenheid

Diversen (mee- en tegenvallers RBG-eng)

Dit betreft diverse bijstellingen als gevolg van onderuitputting. De grootste onderuitputting bevindt zich op de sectorplannen. Deze meevaller ontstaat door minder dan verwachte aanvragen vanuit de gebruikers van de sectorplannen. Het budget zal via de eindejaarsmarge mee worden genomen naar volgend jaar, zodat het beschikbaar blijft voor sectorplannen. Ook is er onderuitputting zichtbaar op het apparaatbudget van SZW met name automatisering en de bijdrage SSO’s. Bij automatisering heeft dit voor een deel betrekking op vertraging in projecten, voor een deel op lagere contractkosten dan voorzien en daarnaast op in 2016 geleverde producten en diensten waarvan de betaling in 2017 zal plaatsvinden. Bij de bijdrage SSO’s zien we de overgang van het budget FM Haaglanden naar BZK.

AKW

Dit is grotendeels een neerwaartse bijstelling als gevolg van uitvoeringsinformatie van de SVB, waaruit lagere volumes blijken met een meevaller tot gevolg.

Bijstand

De uitgaven aan de bijstand zijn per saldo neerwaarts bijgesteld. Enerzijds is er een opwaartse bijstelling van het bijstandsbudget met ca. 15 miljoen, voornamelijk als gevolg van de verwerking van realisatiecijfers (volume en prijs) over 2015 en verhoogde asielinstroom. Per saldo is er echter sprake van een neerwaartse bijstelling als gevolg van een onderuitputting binnen de «voorfinanciering bijstand». In het Bestuursakkoord Verhoogde Asielinstroom is een voorschot in 2016 en 2017 afgesproken, bedoeld om de feitelijke additionele kosten die gemeenten maken vanwege de verhoogde asielinstroom te dekken. Deze tegemoetkoming wordt zoals afgesproken met de gemeenten verrekend met de gemeentelijke budgetten Participatiewetuitkeringen vanaf 2018. Het staat gemeenten vrij om van deze regeling gebruik te maken. Het voor het voorschot beschikbare budget is door middel van een kasschuif uit latere jaren gehaald. Omdat niet alle gemeenten een aanvraag voor een voorschot hebben ingediend, is er onderuitputting op dit budget. Deze onderuitputting zal door middel van een kasschuif in het voorjaar van 2017 weer over de latere jaren verdeeld moeten worden.

Kinderopvangtoeslag (uitgaven en ontvangsten)

Deze bijstellingen worden vooral verklaard door kaseffecten en slechts in zeer beperkte mate door volumeontwikkeling. Vanwege hoger dan verwachte nabetalingen en ontvangsten kinderopvangtoeslag over oude toeslagjaren zijn de uitgaven en inkomsten naar boven bijgesteld

Kindgebonden budget

De bijstelling wordt voor een klein deel veroorzaakt door ontwikkelingen op het gebied van asielmigratie en het aantal kinderen. Nabetalingen over oude toeslagjaren vallen hoger uit dan eerder voorzien. In 2016 is besloten het kindgebonden budget voor 2017 te intensiveren. Dit leidt door betaling in de maand vooraf ook in 2016 al tot hogere uitgaven. Daarnaast is het aantal eenouderhuishoudens gestegen, die een gemiddeld hogere uitkering ontvangen, wat zich doorvertaalt in een opwaartse bijstelling.

Leningen Inburgering

Het budget voor de leningen voor inburgering is naar boven bijgesteld als gevolg van de hogere asielinstroom en een hoger gemiddeld leenbedrag.

Overbruggingsregeling

De overbruggingsregeling is bedoeld om een terugval van inkomen tussen een vroegpensioenregeling en de verhoogde AOW-leeftijd op te vangen. Het gebruik van dit vangnet is -ondanks maatregelen om het gebruik te bevorderen- op basis van realisatiecijfers over 2015 naar beneden bijgesteld.

Wajong

Het budget voor de Wajong wordt gedurende het jaar verschillende keren bijgesteld en is voor 2016 totaal omhoog bijgesteld. Dit is het gevolg van een opwaartse bijstelling van de gemiddelde prijs en daarnaast is het volume naar boven bijgesteld vanwege een hogere instroom in de Wajong2015 en een lagere uitstroom uit de oude Wajong.

Diversen

Dit is een saldo van verschillende mee- en tegenvallers op het SZA kader. De grootste mutatie is een tegenvaller op de Toeslagenwet, voornamelijk als gevolg van een volumetegenvaller uit afgelopen juninota van het UWV en een prijstegenvaller als gevolg van uitvoeringsinformatie afgelopen najaar.

Kasschuiven RBG-eng

Er wordt een aantal kasschuiven gedaan. De grootste betreft een kasschuif ten behoeve van de sectorplannen uit het voorjaar. Het benodigde budget voor de sectorplannen is zeer afhankelijk van de aanvragen en wanneer deze budget behoeven. Een deel van het budget voor de sectorplannen is – vanwege een gewijzigde liquiditeitsbehoefte – van 2016 en 2017 verschoven naar 2018 en 2019.

Sectorplannen

Dit betreft een neerwaartse bijstelling op het budget voor de sectorplannen als gevolg van een fasering in de voorschotten. Dit budget zal via de eindejaarsmarge door worden geschoven naar 2017.

Herschikking uitvoeringskosten UWV

De uitvoeringskosten UWV worden budgettair neutraal herschikt. Jaarlijks wordt het bekostigingsmodel van UWV herijkt waardoor schuiven tussen begrotingsgefinancierde uitvoeringskosten en premiegefinancierde uitvoeringskosten ontstaan bij een gelijkblijvend totaalbudget (alleen op dit totaalbudget wordt gestuurd). Tegenover de lagere begrotingsgefinancierde uitvoeringskosten UWV staat een gelijke stijging van de premiegefinancierde uitvoeringskosten UWV.

Kaseffect WW

Als gevolg van de inkomstenverrekening uit de WWZ krijgen WW-gerechtigden pas na afloop van de maand hun WW-uitkering uitbetaald. Door de verschuiving van lasten naar latere jaren treden er incidentele besparingen op. De incidentele besparing uit 2015 is verdeeld over meerdere jaren, waardoor hij voor een kleinere besparing gedurende 5 jaar zorgt op H15.

Kasschuiven SZA

Als gevolg van een wijziging in de fasering van uitgaven binnen het kader SZA worden diverse kasschuiven gedaan. De grootste betreft een kasschuif ten behoeve van de afspraken uit het uitwerkingsakkoord Verhoogde Asielinstroom met gemeenten.

Maatschappelijke begeleiding

In het Bestuursakkoord Verhoogde Asielinstroom is afgesproken dat het budget voor maatschappelijke begeleiding per vergunninghouder wordt verhoogd van 1.000 naar 2.370 euro. Daarnaast is sprake geweest van een volumegroei als gevolg van de asielstroom. Het gereserveerde budget is niet volledig opgemaakt en zal via de eindejaarsmarge mee worden genomen naar volgend jaar, waarna in het voorjaar bekeken zal worden of dit budget ook nodig is.

Nominale ontwikkeling

Dit is een overboeking van het begrotingshoofdstuk «koppeling uitkeringen» naar de begroting van SZW. Hiermee zijn de begrotingsgefinancierde uitkeringen op het prijspeil van 2016 gebracht.

Participatiebudget

In het uitwerkingsakkoord Verhoogde Asielinstroom is afgesproken dat het Rijk aan gemeenten additionele middelen voor het participatiebudget beschikbaar stelt zodat gemeenten maximaal kunnen inzetten op de integratie en participatie van vergunninghouders. Dit budget wordt via BZK aan de gemeenten beschikbaar gesteld.

Re-integratie wajong

Op basis van de realisatie 2015 is de raming van de uitgaven re-integratie Wajong in het voorjaar naar beneden bijgesteld.

(Verdeling) doorstart naar werk (RBG-eng en SZA; beleidsmatig & technisch)

Voorfinanciering bijstand

Deze mutatie betreft de beleidsmatige intensivering in het bijstandsbudget 2016 als gevolg van het instrument voorfinanciering bijstand. In het Bestuursakkoord Verhoogde Asielinstroom is een tegemoetkoming in 2016 en 2017 afgesproken, bedoeld om de feitelijke additionele kosten die gemeenten maken vanwege de verhoogde asielinstroom te dekken. Deze tegemoetkoming wordt zoals afgesproken met de gemeenten verrekend met de gemeentelijke budgetten Participatiewetuitkeringen vanaf 2018.

Diversen (beleidsmatig SZA)

Dit betreft diverse beleidsmatige bijstellingen op het SZA-kader. Zo is er overheveling van het budget voor Brug-WW van H15 (begrotingsgefinancierde hoofdstuk van SZW) naar H40 (premiegefinancierde hoofdstuk van SZW). Daarnaast is in het voorjaar het programma voorinburgering door het COA uitgebreid. Ook zijn er in het Belastingplan 2016 aanvullende middelen beschikbaar gekomen voor de kinderopvangtoeslag (KOT). Als gevolg van een ingroeipad zorgen deze extra middelen voor de KOT voor een relatief kleine intensivering in 2016 van ca. 17,5 mln.

Diversen (technisch RBG-eng)

Dit betreft verschillende overboekingen van het SZA kader naar het kader Rbg-eng, onder andere ten behoeve van de voorbereiding van de directe financiering kinderopvangtoeslag.

Intensivering AKW

Naar aanleiding van het Belastingplan 2016 is er 100 mln. geïntensiveerd op de kinderbijslag (AKW).

Participatiebudget Uitwerkingsakkoord

Dit betreft de overboeking van het Macrobudget Participatiewetuitkeringen uit het uitwerkingsakkoord Verhoogde Asielinstroom naar gemeenten. Het betreft dus de overboeking van het budget voor 2016 en 2017.

Rijksbijdrage Vermogenstekort ouderdomsfonds

De rijksbijdrage vermogenstekort ouderdomsfonds is op basis van CPB ramingen (CEP/CMEV) aangepast. De lagere vaststelling in 2016 komt door een verrekening met het vermogensoverschot uit 2015

Afrekening BBZ (ontvangsten)

Uit realisatiecijfers is gebleken dat een aantal gemeenten een te groot voorschot heeft ontvangen voor de bijstand van zelfstandigen (BBZ) en andere gemeenten een te klein voorschot. Gemeenten moeten het teveel ontvangen bedrag terugbetalen. Dit leidt tot ontvangsten voor SZW. De te laag betaalde voorschotten moeten worden nabetaald en leiden tot extra uitgaven op de SZW-begroting.

AKW (ontvangsten)

Begrotingsgefinancierde regelingen worden gedurende het jaar aan uitvoeringsinstanties bevoorschot en achteraf exact afgerekend. De afrekening AKW 2015 leidt in 2016 tot een terugbetaling.

Kinderopvangtoeslag (ontvangsten)

Ontvangsten Sociale Werkvoorziening en participatiebudget

Deze ontvangsten betreffen de terugontvangsten van de sociale werkvoorziening (WSW) en het Participatiebudget in verband met onderrealisatie bij de WSW en terugvordering bij het Participatiebudget uit 2015.

Sociale zekerheid

AKW

Dit is grotendeels een neerwaartse bijstelling als gevolg van uitvoeringsinformatie van de SVB, waaruit lagere volumes blijken met een meevaller tot gevolg.

ANW

De raming van de ANW wordt naar beneden bijgesteld op basis van nieuwe uitvoeringsinformatie van de SVB. Dit komt voornamelijk door een lager aantal ANW-gerechtigden. Het effect van de verhoging van de AOW-leeftijd is overigens eerder verwerkt.

AOW

De ramingsbijstelling heeft voornamelijk te maken met hogere uitgaven aan de partnertoeslag in de AOW i.v.m. het effect van de verhoging van de AOW-leeftijd op de partnertoeslag. Daarnaast is nieuwe uitvoeringsinformatie van de SVB in de ramingen verwerkt.

Bijstand

De uitgaven aan de bijstand zijn per saldo neerwaarts bijgesteld. Enerzijds is er een opwaartse bijstelling van het bijstandsbudget met ca. 15 miljoen, voornamelijk als gevolg van de verwerking van realisatiecijfers (volume en prijs) over 2015 en verhoogde asielinstroom. Per saldo is er echter sprake van een neerwaartse bijstelling als gevolg van een onderuitputting binnen de «voorfinanciering bijstand». In het Bestuursakkoord Verhoogde Asielinstroom is een voorschot in 2016 en 2017 afgesproken, bedoeld om de feitelijke additionele kosten die gemeenten maken vanwege de verhoogde asielinstroom te dekken. Deze tegemoetkoming wordt zoals afgesproken met de gemeenten verrekend met de gemeentelijke budgetten Participatiewetuitkeringen vanaf 2018.Het staat gemeenten vrij om van deze regeling gebruik te maken. Het voor het voorschot beschikbare budget is door middel van een kasschuif uit latere jaren gehaald. Omdat niet alle gemeenten een aanvraag voor een voorschot hebben ingediend, is er onderuitputting op dit budget. Deze onderuitputting zal door middel van een kasschuif in het voorjaar van 2017 weer over de latere jaren verdeeld moeten worden.

Kindgebonden budget

De bijstelling wordt voor een klein deel veroorzaakt door ontwikkelingen op het gebied van asielmigratie en het aantal kinderen. Nabetalingen over oude toeslagjaren vallen hoger uit dan eerder voorzien. In 2016 is besloten het kindgebonden budget voor 2017 te intensiveren. Dit leidt door betaling in de maand vooraf ook in 2016 al tot hogere uitgaven. Daarnaast is het aantal eenouderhuishoudens gestegen, die een gemiddeld hogere uitkering ontvangen, wat zich doorvertaalt in een opwaartse bijstelling.

Leningen Inburgering

Het budget voor de leningen voor inburgering is naar boven bijgesteld als gevolg van de hogere asielinstroom.

Nominale ontwikkeling

De nominale ontwikkeling binnen het SZA-kader als gevolg van CPB-ramingen van loon- en prijsontwikkeling en als gevolg van mutaties in uitgavenramingen binnen de Sociale Zekerheid heeft gezorgd voor een neerwaartse bijstelling.

Wajong

Het budget voor de Wajong wordt gedurende het jaar verschillende keren bijgesteld en is voor 2016 totaal omhoog bijgesteld. Dit is het gevolg van een opwaartse bijstelling van de gemiddelde prijs en daarnaast is het volume naar boven bijgesteld vanwege een hogere instroom in de Wajong2015 en een lagere uitstroom uit de oude Wajong.

WAO

Deze mutatie is met name het gevolg van een correctie bij het UWV, omdat uitkeringslasten onterecht aan de WAO waren toegekend en nu aan de WIA zijn toegekend. Bij de WAO resulteert dit in een neerwaartse bijstelling van de gemiddelde jaaruitkering en daarmee van het budget.

WAZO

Het budget van de WAZO-uitgaven is naar beneden bijgesteld. Dit wordt onder andere verklaard doordat het totaal aantal geboortes lager ligt dan eerder geraamd.

WW

De WW-uitgaven zijn over 2016 neerwaarts bijgesteld. Deze bijstelling wordt voornamelijk veroorzaakt omdat de werkloosheid lager is dan eerder werd verwacht. Daarnaast zijn de realisatiecijfers van het UWV verwerkt, waar onder andere een tegenvaller naar voren is gekomen op faillissementsuitkeringen.

Kaseffect WW

Als gevolg van de inkomstenverrekening uit de WWZ krijgen WW-gerechtigden pas na afloop van de maand hun WW-uitkering uitbetaald. Door de verschuiving van lasten naar latere jaren treden er incidentele besparingen op.

Participatiebudget

In het uitwerkingsakkoord Verhoogde Asielinstroom is afgesproken dat het Rijk aan gemeenten additionele middelen voor het participatiebudget beschikbaar stelt zodat gemeenten maximaal kunnen inzetten op de integratie en participatie van vergunninghouders. Dit budget is via BZK aan de gemeenten beschikbaar gesteld.

Re-integratie wajong

Op basis van de realisatie 2015 is de raming van de uitgaven re-integratie Wajong in het voorjaar naar beneden bijgesteld.

Voorfinanciering bijstand

Deze mutatie betreft de beleidsmatige intensivering in het bijstandsbudget 2016 als gevolg van het instrument voorfinanciering bijstand. In het Bestuursakkoord Verhoogde Asielinstroom is een tegemoetkoming in 2016 en 2017 afgesproken, bedoeld om de feitelijke additionele kosten die gemeenten maken vanwege de verhoogde asielinstroom te dekken. Deze tegemoetkoming wordt zoals afgesproken met de gemeenten verrekend met de gemeentelijke budgetten Participatiewetuitkeringen vanaf 2018.

Diversen (beleidsmatig)

Dit betreft verschillende beleidsmatige bijstellingen. De grootste zijn de uitbreiding van het programma voorinburgering in het voorjaar door het COA en de aanvullende middelen voor kinderopvangtoeslag (KOT) van het belastingplan 2016. Als gevolg van een ingroeipad zorgen deze extra middelen voor de KOT voor een relatief kleine intensivering in 2016 van ca. 17,5 mln.

Intensivering AKW

Naar aanleiding van het Belastingplan 2016 is er 100 mln. geïntensiveerd op de kinderbijslag (AKW).

Participatiebudget Uitwerkingsakkoord

Dit betreft de overboeking van het Macrobudget Participatiewetuitkeringen uit het uitwerkingsakkoord Verhoogde Asielinstroom naar gemeenten. Het betreft dus de overboeking van het budget voor 2016 en 2017.

Kinderopvangtoeslag (ontvangsten)

Op basis van uitvoeringsinformatie van de Belastingdienst zijn de verwachte ontvangsten 37,9 mln. hoger uitgekomen dan begroot. Dit is voornamelijk het saldo van twee tegengestelde effecten.

Enerzijds waren er meer terugvorderingen over toeslagjaren 2013 en 2014 en anderzijds lagere ontvangsten over toeslagjaar 2015. Dit laatste komt omdat later is begonnen met het definitief beschikken over het toeslagjaar 2015, waardoor een deel van de terugvorderingen over 2015 pas na 2016 binnen zullen komen.

Diversen (mee- en tegenvallers ontvangsten)

Dit betreft verschillende mutaties aan de ontvangstenkant van het SZA kader. Een grote is mutatie is het gevolg van realisatiecijfers gemeenten op de bijstand voor zelfstandigen (BBZ). Uit realisatiecijfers is gebleken dat een aantal gemeenten een te groot voorschot heeft ontvangen voor de bijstand van zelfstandigen. Gemeenten moeten het teveel ontvangen bedrag terugbetalen. Dit leidt tot ontvangsten voor SZW. Daarnaast zijn er in het voorjaar terugontvangsten van de sociale werkvoorziening (WSW) en het Participatiebudget geweest als gevolg van onderrealisatie bij de WSW en terugvordering bij het Participatiebudget.

Volksgezondheid, Welzijn en Sport

Realisatie apparaat

Deze post bestaat uit mee- en tegenvallers op het apparaatsartikel. De grootste meevaller doet zich voor op de post overig materieel (– 8,5 mln.). Deze meevaller wordt met name veroorzaakt door lagere uitgaven bij de projectdirectie Antonie van Leeuwenhoekterrein (PD-Alt). Tegenover deze lagere uitgaven staan minder ontvangsten. Per saldo vallen deze lagere ontvangsten en uitgaven tegen elkaar weg.

Realisatie opdrachten

Dit betreft de optelsom van kleine mee- en tegenvallers op het instrument opdrachten. Hieronder vallen onder andere een meevaller bij opdrachten op het gebied van een effectief en efficiënt werkend jeugdstelsel (– 6,5 mln.) en een meevaller bij bovenregionaal vervoer (– 3,4 mln.).

Realisatie subsidies

Deze post bestaat uit mee- en tegenvallers op het instrument subsidies. Hieronder vallen onder meer een meevaller bij subsidies op het gebied van een effectief en efficiënt werkend jeugdstelsel (– 11 mln.), een meevaller bij subsidies voor opleidingen, beroepenstructuur en arbeidsmarkt (– 7,5 mln.) en een meevaller bij subsidies voor informele zorg en ondersteuning (– 3,6 mln.).

Diversen – Mee- en tegenvallers – Rijksbegroting in enge zin

Het betreft het saldo van mee- en tegenvallers op het instrumenten bijdrage aan ZBO’s en RWT’s (een per saldo meevaller van -7,5 mln.) en de overige instrumenten.

Diversen – Mee- en tegenvallers – Zorg

Deze post betreft een meevaller bij de Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten (– 7,6 mln.), een meevaller bij de zorgkosten Caribische Nederland (– 6,1 mln.) en enkele kleine mee- en tegenvallers.

Backpay

Eind 2015 is besloten om een financiële regeling te treffen voor de backpay. De backpay is een eenmalige uitkering – op morele gronden – als finale financiële tegemoetkoming voor niet uitbetaalde salarissen aan personen die als ambtenaar of militair ten tijde van de Japanse bezetting in dienst waren van het Nederlands-Indisch Gouvernement. De backpay heeft in 2015 niet tot uitgaven geleid. De betalingen hebben plaatsgevonden in 2016.

Compensatieregeling PGB

De uitvoeringstoets van de compensatieregeling trekkingsrechten en de verwerking van de resultaten hiervan heeft meer tijd gekost dan beoogd. De gereserveerde middelen zijn daarom in 2016 niet meer tot besteding komen. Deze middelen blijven beschikbaar voor de compensatieregeling in 2017.

Doorschuiven middelen subsidie transitie jeugd

In de jeugdzorg zijn subsidies op grond van de subsidieregeling bijzondere transitiekosten Jeugd in 2015 lager uitgevallen dan geraamd. Er zijn minder instellingen in de financiële problemen gekomen dan eerder verwacht. De niet-bestede middelen in 2015 zijn via een kasschuif doorgeschoven naar en beschikbaar gehouden voor 2016.

Opleiding tot verpleegkundig specialist

Het opleidingsbudget voor de opleiding tot verpleegkundig specialist is in 2016 niet volledig tot uitputting gekomen. De instroom van het aantal studenten was namelijk lager dan geraamd.

Subsidie transitie jeugd

Er hebben zich in 2016 minder jeugdinstellingen dan voorzien gemeld bij de Transitie Autoriteit Jeugd (TAJ). Het lagere beroep komt mede doordat de TAJ door bemiddeling tussen instellingen en gemeenten alsnog betalingsregelingen heeft kunnen treffen.

Taakstellende onderuitputting

De taakstellende onderuitputting wordt bezien in de uitvoering ofwel in de loop van het jaar concreet ingevuld met onderuitputting waarvan bij aanvang van het jaar nog niet bekend is waar deze precies optreedt. Bij de eerste suppletoire begrotingswet is de taakstellende onderuitputting verhoogd en bij de tweede suppletoire begrotingswet is deze ingevuld met de toen gepresenteerde onderuitputting.

Uitvoeringskosten wanbetalers

Met het oog op de invoering van de Wet verbetering wanbetalersmaatregelen zijn in 2015 de ramingen van zowel uitgaven als ontvangsten voor de wanbetalersregeling structureel verhoogd. De wet is (pas) per 1 juli 2016 in werking getreden. In 2016 was zodoende sprake van een incidentele meevaller bij de uitgaven van 20 mln.

Diversen – beleidsmatige mutaties – rijksbegroting in enge zin

Dit betreft de optelsom van een aantal mutaties waaronder een kasschuif bij de regeling huisvestingslasten jeugdzorgplus (14 mln. in 2016), de bijdrage van VWS aan de oplossing van de problematiek van de stichting ECN (12 mln.), een knelpunt bij uitvoeringskosten van het CAK (8,9 mln.), meerkosten bij de SVB voor de uitvoering van de PGB-trekkingsrechten (8,8 mln.), hogere uitgaven op het gebied van informele zorg (8,1 mln.) en lagere uitgaven aan subsidies op artikel 3 (– 8,6 mln.).

Overheveling resterende middelen integrale tarieven

De resterende middelen voor de overgang naar integrale tarieven op het begrotingsgefinancierd BKZ zijn bij eerste suppletoire begroting overgeheveld naar het premiegefinancierd BKZ.

Overheveling transitieregeling medisch specialisten

Het gebruik van de subsidieregeling voor medisch specialisten bleek in de loop van 2016 lager dan eerder geraamd. De middelen die hierdoor vrijvallen zijn toegevoegd aan de BKZ-sector medisch specialistische zorg.

Sectorale pensioenregeling voor UMC's

Dit betreft middelen voor het creëren van een level playing field op het terrein van pensioenen tussen Universitair Medische Centra (UMC’s), aangesloten bij het ABP, en andere zorginstellingen, aangesloten bij Pensioenfonds Zorg en Welzijn.

Diversen – Beleidsmatige mutaties – Zorg

Deze post bestaat onder andere uit lagere uitgaven aan de opleidingen tot sportarts, arts verstandelijk gehandicapten en klinisch neuropsycholoog (– 12,6 mln.), de compensatie voor UMC’s voor de herstelopslag op de pensioenpremie bij het ABP (11,2 mln.) en het opnieuw beschikbaar stellen van middelen voor de subsidieregeling voor medisch specialisten die in 2015 waren vrijgevallen (9 mln.).

Buurtsportcoaches

De brede impuls combinatiefunctie is een onderdeel van het programma «Sport en bewegen in de buurt». In 2016 hebben 373 gemeenten een aanvraag ingediend voor de brede impuls combinatiefuncties. Het Rijk draagt hieraan bij. De middelen zijn toegevoegd aan de decentralisatie-uitkering buurtsportcoaches.

Loonbijstelling

De loonbijstelling tranche 2016 is overgemaakt naar de departementale begrotingen. Deze tranche bestaat uit een vergoeding voor sociale werkgeverslasten en de contractloonontwikkeling. Daarbovenop hebben de departementen bij de loonbijstelling incidentele compensatie ontvangen voor een deel van de kosten voor werkgevers van de herstelopslag van het ABP voor 2016.

Pgb trekkingsrechten

Vanuit het BKZ en vanuit gemeentes zijn budgetten overgeboekt voor de uitvoeringskosten van de trekkingsrechten pgb.

Subsidie transitie jeugd

Provincies hebben tot en met 2016 egalisatiereserves beschikbaar gehouden voor jeugdinstellingen. In 2016 zijn de overgebleven reserves overgegaan naar de VWS-begroting, waar ze zijn ingezet voor subsidieverlening aan jeugdinstellingen door de Transitie Autoriteit Jeugd. De overgebleven reserves zijn lager uitgevallen dan eerder is geraamd. VWS is met de provincies overeengekomen dat de jeugdinstellingen maximaal voorbereid moesten worden op de transitie naar de gemeenten. Dit hield concreet in dat de instellingen de egalisatiereserve niet terug hoefden te storten aan de provincies. Hierdoor zijn de egalisatiereserves lager uitgevallen en vallen de ontvangsten op de VWS-begroting lager uit. Tegelijkertijd is hierdoor minder subsidieverlening nodig voor deze instellingen door de Transitie Autoriteit Jeugd. Op de VWS-begroting zijn daarom de ontvangsten en de uitgaven met hetzelfde bedrag verlaagd.

Diversen – Technische mutaties – Rijksbegroting in enge zin

Deze post omvat verschillende overboekingen met het BKZ waaronder middelen voor de uitvoering van het programma «Waardigheid en trots» (17,5 mln.) en overboekingen met andere begrotingen zoals de VWS-bijdrage aan de oplossing voor de problematiek van de stichting ECN (– 12 mln.).

Schadeloosstelling Erasmus MC

In een bindend advies is de schadevergoeding die VWS aan Erasmus MC moet betalen vanwege het niet nakomen van twee toezeggingen uit 2009 vastgesteld op 235,9 mln. (stand ultimo 2014, exclusief rente). VWS heeft in 2015 en 2016 een bedrag van 85 mln. betaald en het restant volgt in 2017. De middelen zijn naar Hoofdstuk XVI overgeboekt, maar blijven behoren tot het BKZ (begrotingsgefinancierde BKZ-uitgaven).

Diversen – Technische mutaties – Zorg

Deze post bevat onder meer twee overboekingen naar OCW in het kader van herstelpremie UMC’s (– 11,2 mln.) en level playing field pensioenen UMC’s (– 17 mln.) en ook loon- en prijsbijstelling voor het begrotingsgefinancierde deel van het BKZ (4,9 mln.).

Afwikkeling Algemene Kas ZFW

De afwikkeling van de Voormalige Algemene Kas van de Ziekenfondswet (ZFW) loopt buiten begrotingsverband om. Het Zorginstituut is belast met de afwikkeling van de Algemene Kas en heeft daartoe de beschikking over een daarvoor ingerichte rekening. In de praktijk lopen de meeste betalingen echter via de bankrekeningen van het Zorginstituut. Bij Slotwet worden de betalingen van het Zorginstituut verrekend. Dit leidt tot uitgaven van VWS (aan het Zorginstituut) van 47,8 mln. en ontvangsten van VWS (door het Zorginstituut) van 61,1 mln.

Zorgtoeslag

Dit is de optelsom van bijstellingen van de zorgtoeslagraming gedurende 2016 (– 170 mln.) en de realisatie van de uitgaven aan zorgtoeslag in 2016 (718 mln.). In de VWS-begroting worden de netto uitgaven aan zorgtoeslag weergegeven (dat wil zeggen de uitgaven aan zorgtoeslag verminderd met de terugvorderingen van zorgtoeslag.) Bij Slotwet wordt de zorgtoeslag bruto geboekt. Dit leidt tot een verhoging van de uitgaven aan zorgtoeslag van 718 mln. en verhoging van de ontvangsten van zorgtoeslag (terugvorderingen van te veel ontvangen zorgtoeslag) van 723 mln.

Diversen – Technische mutaties – Niet tot een ijklijn behorend

Het betreft het saldo van de bijstellingen van de Bijdrage in de kosten van kortingen Wlz (BIKK Wlz) gedurende 2016 (16,5 mln.) en de realisatie van de Tegemoetkoming Specifieke Zorgkosten (8,0 mln.)

Diversen – Mee- en tegenvallers – Rijksbegroting in enge zin

Het betreft het saldo van verschillende ontvangstenmutaties. De afrekening van bijdragen ZBO’s en subsidies op artikel 4 leidt tot hogere terugontvangsten (6,8 mln.). Doordat de vaststelling van het mantelzorgcompliment 2015 niet heeft plaatsgevonden in 2016 komt de geraamde terugontvangst niet binnen in 2016 (– 6,5 mln.). Ook vallen de ontvangsten van de projectdirectie Antonie van Leeuwenhoekterrein lager uit dan geraamd (– 6,3 mln.).

Ontvangsten artikel 3

De ontvangsten op artikel 3 vallen hoger uit door onder meer vrijval van reorganisatievoorzieningen van het CIZ (10 mln.) en terugontvangst van subsidies aan zorgkantoren in 2013 en 2014 (3,3 mln.).

Ontvangsten mantelzorgcompliment

Tot 2015 werd het mantelzorgcompliment gefinancierd vanuit de VWS-begroting. De SVB was verantwoordelijk voor de uitkering en heeft hiervoor een budget beschikbaar gekregen. Omdat niet het gehele budget voor de uitkering van mantelzorgcomplimenten is benut, is het restant teruggeboekt naar VWS.

Ontvangsten wanbetalers

De ontvangsten in het kader van de wanbetalersregeling zijn hoger uitgevallen door onder andere een hoger dan verwacht inningspercentage.

Diversen – Beleidsmatige mutaties – Rijksbegroting in enge zin

Deze post omvat onder andere terugontvangsten van subsidies op artikel 1 (8,5 mln.) en de invulling van de taakstellende ontvangstenmeevaller (– 5 mln.).

Subsidie transitie jeugd

Provincies hebben tot en met 2016 egalisatiereserves beschikbaar gehouden voor jeugdinstellingen. In 2016 zijn de overgebleven reserves overgegaan naar de VWS-begroting, waar ze zijn ingezet voor subsidieverlening aan jeugdinstellingen door de Transitie Autoriteit Jeugd. De overgebleven reserves zijn lager uitgevallen dan eerder is geraamd. VWS heeft namelijk met de provincies afgesproken dat de jeugdinstellingen maximaal voorbereid moesten worden op de transitie naar de gemeenten. Dit hield concreet in dat de instellingen de egalisatiereserve niet terug hoefden te storten aan de provincies. Hierdoor zijn de egalisatiereserves lager uitgevallen en vallen de ontvangsten op de VWS-begroting lager uit. Tegelijkertijd is hierdoor minder subsidieverlening nodig voor deze instellingen door de Transitie Autoriteit Jeugd. Op de VWS-begroting zijn daarom de ontvangsten en de uitgaven met hetzelfde bedrag verlaagd.

Diversen – Technische mutaties – Rijksbegroting in enge zin

Deze post omvat een kasschuif bij het subsidiekader Sinti en Roma (4,1 mln. in 2016) en verschillende kleine desalderingen.

Afwikkeling Algemene Kas ZFW

De afwikkeling van de Voormalige Algemene Kas van de Ziekenfondswet (ZFW) loopt buiten begrotingsverband om. Het Zorginstituut is belast met de afwikkeling van de Algemene Kas en heeft daartoe de beschikking over een daarvoor ingerichte rekening. In de praktijk lopen de meeste betalingen echter via de bankrekeningen van het Zorginstituut. Bij Slotwet worden de betalingen van het Zorginstituut verrekend. Dit leidt tot uitgaven van VWS (aan het Zorginstituut) van 47,8 mln. en ontvangsten van VWS (door het Zorginstituut) van 61,1 mln.

Zorgtoeslag

In de VWS-begroting worden de netto uitgaven aan zorgtoeslag weergegeven (dat wil zeggen de uitgaven aan zorgtoeslag verminderd met de terugvorderingen van zorgtoeslag.) Bij Slotwet wordt de zorgtoeslag bruto geboekt. Dit leidt tot een verhoging van de uitgaven aan zorgtoeslag van 718 mln. en verhoging van de ontvangsten van zorgtoeslag (terugvorderingen van te veel ontvangen zorgtoeslag) van 723 mln.

Zorg

Eerstelijnszorg

Dit betreft een onderschrijding bij de eerstelijnszorg die met name wordt veroorzaakt door de lagere groei bij de huisartsenzorg (– 138 mln.). Deze hangt samen met de overschrijding bij de multidisciplinaire zorgverlening, waar mogelijkheden groter zijn om meer zorg te leveren. Beide sectoren vallen onder het hoofdlijnenakkoord voor huisartsen en multidisciplinaire zorgverlening.

Financieringsmutatie Wlz

De financieringsmutatie van -0,1 miljard euro is het gevolg van het feit dat er in 2016 minder is gefinancierd dan uiteindelijk geproduceerd. Er zit tijd tussen het moment waarop de NZa de productieafspraken van partijen ontvangt en de verwerking ervan in de budgetten en de bevoorschotting/declaraties van de instellingen. Zo kunnen zogeheten financieringsachterstanden of -voorsprongen ontstaan.

Genees- en hulpmiddelen

Bij de genees- en hulpmiddelen is er sprake van een per saldo onderschrijding die met name wordt veroorzaakt door lagere uitgaven aan hoortoestellen, verzorgingsmiddelen en diabetesmateriaal.

Geneeskundige geestelijke gezondheidszorg

Over 2016 komt de onderschrijding van de uitgaven aan geneeskundige ggz voorlopig uit op € 288 miljoen. Dit ligt in het verlengde van de onderschrijding over 2015. De onderschrijding hangt onder meer samen met de substitutie naar de praktijkondersteuner huisarts voor psychische klachten (POH-ggz) onder het huisartsenkader, een verschuiving naar de basis ggz, de achterblijvende intensivering van de ambulantisering (meer zorg wordt thuis in plaats van intramuraal geleverd) en de scherpere inkoop van zorgverzekeraars.

Grensoverschrijdende zorg

Bij de grensoverschrijdende zorg is een grote onderschrijding te zien. Deze wordt veroorzaakt doordat het zorggebruik in deze sector in de afgelopen jaren nauwelijks is gegroeid, terwijl in de begrotingsramingen wel van groei wordt uitgegaan.

Medisch-specialistische zorg

Deze overschrijding is het saldo van hogere uitgaven voor medisch specialistische zorg van 62,4 mln. en hogere uitgaven voor overige curatieve zorg. Daarnaast zijn er een aantal kleinere onderschrijdingen bij de verschillende beschikbaarheidsbijdragen voor academische zorg en medisch specialistische zorg en een onderschrijding bij de geriatrische revalidatiezorg.

Multidisciplinaire zorg

Bij de multidisciplinaire zorg is er voor 2016 een overschrijding van het beschikbare kader met 70 mln.. Deze overschrijding wordt in samenhang bezien met de onderschrijding op de uitgaven voor huisartsenzorg (bijna 138 mln.). De meeste mogelijkheden om meer zorg te leveren in deze sectoren zitten bij de multidisciplinaire zorgverlening (MDZ). De reguliere multidisciplinaire zorgverlening is sinds 2015 gestegen met 22 mln. en de zorgvernieuwing MDZ met 40mln.. De stijging daarin werd onder andere veroorzaakt door een zestal nieuwe op substitutie gerichte prestaties.

Nominale ontwikkeling

De raming van de loon- en prijsbijstelling wordt gedurende het jaar aangepast op basis van de meest recente macro-economische ramingen van het CPB.

Wijkverpleging

Op basis van de voorlopige realisatiecijfers is er sprake van een onderschrijding van het beschikbare kader. De belangrijkste oorzaak is dat er uiteindelijk minder extramurale cliënten met een Wlz-profiel vanuit de AWBZ zijn overgaan naar de Zvw dan waar bij de hervorming van de langdurige zorg rekening mee werd gehouden. Vanaf 2017 wordt dit gecorrigeerd en vindt een verschuiving van 144 mln. plaats vanuit de Zvw naar de Wlz.

Wlz buiten contracteerruimte

Bij de Wlz-uitgaven buiten de contracteerruimte is sprake van een tegenvaller doordat de nacalculeerbare kapitaallasten hoger zijn uitgevallen. Vanaf 2018 maken de kapitaallasten volledig onderdeel uit van de reguliere bekostiging in de Wlz (zzp-tarieven).

Ziekenvervoer

In 2016 is er bij ziekenvervoer sprake van een onderschrijding van het kader. Deze wordt met name veroorzaakt doordat de uitgaven op basis van cijfers van de NZa over de budgetten van ambulance-aanbieders naar beneden zijn bijgesteld.

Diversen (mee- en tegenvallers)

Dit betreft het saldo van kleinere mee- en tegenvallers waaronder een tegenvaller bij de overige Wlz-zorg van ca. 22 mln..

Besluitvorming overschrijdingen MSZ 2012 en 2013

Naar aanleiding van overleg met partijen van het bestuurlijk hoofdlijnenakkoord medisch specialistische sector (MSZ) is, in verband met de geconstateerde overschrijding in 2012, 70 mln. in mindering gebracht op het beschikbare macrokader MSZ 2016.

Kasschuif MSZ-kader

De niet benodigde middelen voor de overgang naar integrale tarieven blijven voor de sector MSZ beschikbaar. Via een kasschuif zijn ze in het gewenste kasritme gebracht.

Migratie

De verhoogde instroom van asielzoekers leidde tot hogere zorguitgaven. Er waren extra uitgaven geraamd bij de curatieve zorg (o.a. MSZ, huisartsenzorg en ggz) en in het gemeentelijk domein (preventie).

Nominaal en onverdeeld Zvw

Nominale bijstellingen

Dit betreft enkele technische aanpassingen en correcties van het loon- prijsmodel, waaronder het grondslageffect door het invoeren van de nieuwe begrotingsstanden, vermindering van het aantal indicatoren voor de vaststelling van de loon- en prijsbijstelling en het vervroegen van het moment waarop de loon- en prijsbijstelling Zvw wordt vastgesteld. Dit leidt in 2016 tot een per saldo tegenvaller, maar structureel is sprake van een meevaller.

Schadeloosstelling Erasmus MC

In een bindend advies is de schadevergoeding die VWS aan Erasmus MC moet betalen vanwege het niet nakomen van twee toezeggingen uit 2009 vastgesteld. VWS heeft de schadevergoeding betaald in 2015, 2016 en 2017. Voor de betaling in 2016 is via een kasschuif 81 mln. toegevoegd aan de 4 mln. die voor 2016 was gereserveerd.

Diversen (beleidsmatige mutaties)

Dit betreft het saldo van diverse mutaties waaronder extra middelen ter bevordering van zorgnetwerken om antibioticaresistentie te beheersen, een reservering van middelen ten behoeve van het creëren van een level playing field op het gebied van pensioenen van UMC’s en compensatie voor de UMC’s voor hogere pensioenlasten van het ABP en daarnaast waren er hogere uitgaven aan zorg op Caribisch Nederland als gevolg van de dollarkoers.

Diversen (technisch zorg)

Dit betreft het saldo van diverse ijklijnmutaties en overboekingen naar andere begrotingshoofdstukken.

Eigen bijdrage Wlz

Er is in 2016 sprake van hogere ontvangsten bij de eigen bijdrage in de Wlz. De hogere ontvangsten zijn in lijn met toegenomen zorggebruik in de Wlz, gecorrigeerd voor de verschillende leveringsvormen waar een cliënt uit kan kiezen.

Buitenlandse Handel & Ontwikkelingssamenwerking

De begroting voor Buitenlandse Handel & Ontwikkelingssamenwerking bestaat uit HGIS uitgaven en ontvangsten, en niet-HGIS ontvangsten. De HGIS uitgaven en ontvangsten worden in de VT HGIS toegelicht. Er hebben zich geen mutaties voorgedaan op de niet-HGIS ontvangsten op de begroting van Buitenlandse Handel & Ontwikkelingssamenwerking

Wonen & Rijksdienst

Huurtoeslag (raming 2016–2021, voorlopige realisatie 2016, realisatie 2015 en EJM 2015)

Voor 2016 en later werden meerjarig tekorten geraamd. Deze vloeien voort uit de effecten van het hogere aantal aanvragers (o.a. gehuisveste vergunninghouders), lager niet-gebruik, meerjarige doorwerking van het tekort 2015 en hogere uitgaven huurtoeslag als gevolg van de verhoging van de vermogensvrijstelling in box 3. Daarnaast is in de begroting 2016 de toenmalige problematiek in de huurtoeslag niet structureel gedekt. Voor deze meerjarige tekorten is door het kabinet dekking buiten de huurtoeslag gevonden.

De uitgaven voor de huurtoeslag zijn vanaf 2017 tevens structureel met 150 mln. verhoogd als onderdeel van het koopkrachtpakket van het kabinet, gericht op een evenwichtig koopkrachtbeeld. Vanaf 2017 wordt daartoe de opslag op de normhuur, die leidt tot de basishuur met 10,50 euro per maand verlaagd. Hierdoor ontvangen huurtoeslagontvangers maandelijks meer huurtoeslag

De huurtoeslag heeft een voorlopige realisatie van ca. 92 mln. meer uitgaven. Tegenover deze overschrijding staan ook hogere ontvangsten (ca. 79 mln.). Per saldo is bij de huurtoeslag over heel 2016 sprake van een overschrijding van 13,5 mln. Deze overschrijding komt o.a. door een hogere decemberbetaling. Per 1 januari 2017 zijn de uitgaven voor de huurtoeslag verhoogd en betalingen voor de huurtoeslag over januari vinden vooraf plaats in december. Tevens is sprake van versneld definitief toekennen door de Belastingdienst. Dit leidt tot hogere uitgaven en hogere ontvangsten.

Realisatie fonds duurzaam funderingsherstel

Het fonds voor duurzaam funderingsherstel zou eind 2016 worden opgericht. Er bleek echter meer tijd nodig voor de oprichting van de stichting waardoor het bedrag voor dit fonds niet meer in 2016 kon worden verstrekt.

Huisvestingvoorziening statushouders en realisatie

Het Rijk en de gemeenten hebben afgelopen najaar afgesproken om een huisvestingsvoorziening voor 14.000 vergunninghouders te realiseren, bovenop de bestaande woningvoorraad. Voor deze huisvestingsvoorziening is een subsidieregeling ingesteld. Deze subsidieregeling wordt gefinancierd vanuit een besparing op de huurtoeslag die ontstaat doordat vergunninghouders in deze huisvestingsvoorziening geen recht op huurtoeslag hebben. Het budget voor de huisvesting van statushouders is niet tot besteding gekomen. Omdat pas na huisvesting van de statushouders een bedrag kan worden gedeclareerd zit er een vertraging op het uitbesteden van dit budget.

Fonds Energiebesparing Huursector (FEH) (Rfe ii)

Eind 2014 is het Fonds Energiebesparing Huursector (FEH) opengesteld voor woningcorporaties en voor overige verhuurders. Omdat het aantal aanvragen achter bleef bij de verwachtingen, zijn de niet bestede middelen meegenomen naar 2016.

Kasschuif rfe iii en overige kosten energieakkoord

Niet bestede middelen uit het beoogde fonds energiebesparing (RFE III van 35 mln.) zijn voor 15 mln. ingezet ter dekking van uitvoeringsproblematiek bij het energielabel. Daarnaast is in lijn met de motie De Vries de overige 20 mln. ingezet voor een fonds duurzaam funderingsherstel.

Revolverend fonds energiebesparing verhuurders

Het revolverend fonds energiebesparing voor verhuurders is nauwelijks uitgeput vanwege weinig aanvragen.

Surplus eigen vermogen Rgd en teruggave VenJ (uitgaven en ontvangsten)

Het surplus aan eigen vermogen bij de voormalige Rijksgebouwendienst (Rgd) wordt afgeroomd. Deze middelen zijn teruggegeven aan departementen, waarvan 50 mln. door VenJ reeds eerder is benut in de begrotingsbrief van november 2015.

Energiebesparing eigenaar-bewoners

In het kader van het Belastingplan 2016 heeft het kabinet 100 mln. vrijgemaakt voor o.a. een subsidieregling om huiseigenaren (eigenaar-bewoners) te stimuleren energiebesparende maatregelen te nemen. Hiervan is in 2016 45 mln. toegevoegd aan de begroting van WenR voor de subsidie energiebeparing eigenaar bewoners.

Kasschuif restitutie

Voor het vervroegd aflossen van de terugbetalingen heeft een kasschuif plaatsgevonden zodat het RVB vanaf 2017 reeds kan werken met betere tarifering richting afnemers.

Diversen (technische mutaties – uitgaven en ontvangsten)

Bij het rijksvastgoedbeleid is de raming voor de ontvangsten uit de grondverkoop neerwaarts bijgesteld door tegenvallende verkoopcijfers. Daar tegenover staan meerontvangsten voor ingebruikgevingen en zakelijke lasten. Per saldo was de realisatie van de ontvangsten hoger dan de raming.

Het aantal vragen bij het Nationaal Energiebespaarfonds (NEF) bleef in 2015 achter op de planning. Hierdoor was jet in 2015 niet noodzakelijk om de resterende middelen (25 mln.) in het fonds te storten. De resterende middelen van 25 mln. zijn doorgeschoven naar 2016 binnen de EJM.

Voor de (tertiaire) achterborgstelling Nationale Hypotheekgarantie (NHG) ontvangt het Rijk jaarlijks een risicovergoeding van de Stichting Waarborgfonds Eigen Woningen (WEW). Conform het jaarverslag 2015 van het WEW bedraagt de risicovergoeding over 2015 26,9 mln. De (jaarlijkse) risicovergoeding wordt – na afloop van het boekjaar – gestort in de begrotingsreserve NHG.

Diversen (Beleidsmatige mutaties – ontvangsten)

De jaarlijkse benzineveilingen die het RVB organiseert zijn hoger uitgevallen dan waar in de begroting rekening mee was gehouden. De hogere ontvangst bedraagt ca. 10 mln.

Gemeentefonds

Wijziging betalingsverloop (mee- en tegenvallers)

De uitbetalingen aan de gemeenten in 2016 zijn lager dan geraamd. De oorzaak is dat nog niet alle definitieve gegevens bekend zijn om het geld te kunnen verdelen tussen de gemeenten. Op het moment dat de definitieve gegevens beschikbaar komen, wordt het verschil tussen begroting en uitbetalingen verrekend. Het gemeentefonds zal daartoe bij de eerste suppletoire begroting 2017 gemeentefonds met dit bedrag opwaarts worden bijgesteld.

Doorschuiven asielinstroom (beleidsmatige mutatie)

Het aantal asielzoekers is lager uitgevallen dan geraamd. Het niet gebruikte budget voor 2016 wordt middels een kasschuif doorgeschoven naar 2017. Geld dat overblijft voor participatie en integratie zal in 2018 terug worden geboekt naar SZW. Geld dat overblijft van het partieel effect zal in 2018 worden teruggeboekt naar de Algemene Uitkering van het Gemeentefonds.

Wijziging betalingsverloop (beleidsmatige mutaties)

In 2015 is een gedeelte van het gemeentefonds niet uitbetaald aan gemeenten. Dit is veroorzaakt doordat de verdeelmaatstaven nog niet allemaal definitief konden worden vastgesteld, waardoor niet kon worden overgegaan tot betaling aan gemeenten. Het resterende bedrag is in 2016 uitbetaald. Hiertoe is de begroting van het gemeentefonds verhoogd.

Diversen (beleidsmatige mutaties, Rijksbegroting in enge zin)

Betreft realisatie van de kosten voortvloeiend uit de financiële-verhoudingswet. Het geld wordt gebruikt voor onderzoeken. Dit budget is in 2016 niet volledig uitgeput.

Diversen (beleidsmatige mutaties, Zorg)

Dit betreft onder andere een incidentele compensatie van centrumgemeenten voor de gevolgen van het nieuwe verdeelmodel voor beschermd wonen. Daarnaast betreft het een incidentele compensatie van gemeenten voor het mislopen van de eigen bijdrage voor huishoudelijke hulp, woningaanpassing en hulpmiddelen aan Wlz-cliënten die thuis wonen.

Accres tranche 2015 (technische mutatie)

Het accres kent jaarlijks twee bijstellingsmomenten: de Voorjaarsnota en de Miljoenennota. Daarnaast is er één vaststellingsmoment bij het Financieel Jaarverslag Rijk. Het definitieve accrespercentage over 2015 is berekend nadat het jaar 2015 is afgesloten, waardoor afrekening plaatsvindt in 2016.

Afrekening BCF (technische mutatie)

Het plafond van het Btw-compensatiefonds (BCF) is per 2015 gekoppeld aan de accrespercentages zoals deze volgen uit de normeringssystematiek voor het gemeentefonds. Als het plafond overschreden wordt, komt het verschil ten laste van het gemeentefonds. Bij een realisatie lager dan het plafond, komt het verschil ten gunste van het gemeentefonds. De toevoeging of uitname wordt over het gemeentefonds en provinciefonds verdeeld conform de aandelen van de gezamenlijke gemeenten in het BCF in het gerealiseerde jaar.

Buurtsportcoaches (technische mutatie)

De brede impuls combinatiefunctionaris is een onderdeel van het programma «Sport en bewegen in de buurt». In 2016 doen 371 gemeenten mee aan de brede impuls. Het Rijk draagt hieraan bij. De middelen worden toegevoegd aan de decentralisatie-uitkering buurtsportcoaches.

Referendum associatieverdrag (technische mutatie)

Dit betreft de middelen die beschikbaar zijn gesteld aan gemeenten voor hun kosten voor het organiseren en uitvoeren van het referendum over de Associatieovereenkomst tussen de Europese Unie en Oekraïne op 6 april 2016.

Re-integratie asielakkoord (technische mutatie)

In het uitwerkingsakkoord Verhoogde asielinstroom is overeengekomen dat gemeenten middelen ontvangen vanwege de extra kosten voor vergunninghouders op de gebieden werk en integratie, onderwijs en zorg. Deze specifieke middelen moeten er voor zorgen dat gemeenten maximaal kunnen inzetten op de integratie en participatie van vergunninghouders. Deze extra middelen geven gemeenten ook de ruimte om de ondersteuning van de bestaande uitkeringsgerechtigden volop overeind te houden. Deze middelen zijn beschikbaar gesteld vanuit het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.

Diversen (technische mutaties, Rijksbegroting in enge zin)

Dit betreft onder andere het accres tranche 2016 (– 28,8 mln.), loonbijstelling tranche 2016 (25 mln.), bed-bad-broodregeling (13 mln.), voorschoolse voorziening peuters (10 mln.), RSP Zuiderzeelijn (22,8 mln.), huisvesting PO-VO COA (8,0 mln.) en het scholenprogramma in Groningen (17,6 mln.). Laatstgenoemde betreft een overboeking van EZ naar het gemeentefonds ten behoeve van het aardbevings- en toekomstbestendig maken van 101 schoolgebouwen in negen gemeenten in de provincie Groningen die te kampen hebben met de gevolgen van door gaswinning geïnduceerde aardbevingen.

Loon- en prijsbijstelling tranche 2016 (technische mutaties, Sociale zekerheid en Zorg)

Dit betreft het uitkeren van de loon- en prijsbijstelling aan de integratie-uitkering sociaal domein. De integratie-uitkering sociaal domein loopt niet mee in de reguliere normeringssystematiek van het gemeentefonds. Deze tranche bestaat uit een vergoeding voor sociale werkgeverslasten en de contractloonontwikkeling. Daarbovenop ontvangen departementen bij de loonbijstelling incidentele compensatie voor een deel van de kosten voor werkgevers van de herstelopslag van het ABP voor 2016.

Diversen (technische mutaties, Sociale zekerheid)

Het aantal beschut werkplekken op grond van de Participatiewet dat gemeenten sinds 1 januari 2015 hebben georganiseerd blijft sterk achter bij de verwachtingen. De Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft de Tweede Kamer met haar brief van 24 juni 2016 gemeld (Kamerstukken 34 352, nr. 19) dat gemeenten een financiële stimulans (een «bonus») ontvangen per gerealiseerde werkplek. Het doel van de bonus is om gemeenten te stimuleren daadwerkelijk beschut werkplekken te realiseren en in stand te houden.

Diversen (technische mutaties, Zorg)

Dit betreft de overheveling van middelen van de begroting van het Ministerie van VWS. Vanaf 2016 worden middelen overgeheveld voor de afschaffing van de ouderbijdrage jeugdzorg. Gemeenten worden gecompenseerd voor gederfde inkomsten door verhoging van het macrobudget Jeugd. Aanvullend worden vanaf 2017 middelen overgeheveld voor de orthocommunicatieve behandeling van patiënten met het autisme spectrum syndroom (ASS). De behandeling bleek onvoldoende effectief en daarom wordt de bestaande Wlz-subsidieregeling stop gezet. Jongeren met ASS krijgen vanaf 2017 een behandeling die onder de Jeugdwet valt. Daartoe wordt het macrobudget Jeugdhulp verhoogd.

Provinciefonds

Diversen (beleidsmatige mutaties)

Betreft realisatie kosten financiële-verhoudingswet (– 0,1 mln.) en een wijziging betalingsverloop (– 0,1 mln.).

Afrekening BCF (technische mutatie)

Het plafond van het Btw-compensatiefonds (BCF) is per 2015 gekoppeld aan de accrespercentages zoals deze volgen uit de normeringssystematiek voor het provinciefonds. Als het plafond overschreden wordt, komt het verschil ten laste van het provinciefonds. Bij een realisatie lager dan het plafond, komt het verschil ten gunste van het provinciefonds. De toevoeging of uitname wordt over het gemeentefonds en provinciefonds verdeeld conform de aandelen van de gezamenlijke gemeenten in het BCF in het gerealiseerde jaar.

Beter benutten (technische mutatie)

Dit betreft diverse bijdragen van IenM aan provincies voor het programma Beter Benutten.

Bodemsanering (technische mutatie)

Dit betreft diverse bijdragen van IenM voor projecten op het terrein van de bodemsanering.

Dienst landelijk gebied (technische mutatie)

Dit betreft een eenmalige uitname uit het provinciefonds voor de transitiekosten van het EZ-agentschap Dienst Landelijk Gebied (DLG). Dit volgt uit het onderhandelingsakkoord decentralisaties natuur uit 2011.

Green deal (technische mutatie)

Dit betreft overboekingen van EZ naar het Provinciefonds in verband met Green Deal-bijdrages aan Noord-Holland (0,6 mln.), Noord-Brabant (2,6 mln.), Zeeland (1,8 mln.), Overijssel (3,0 mln.) en Limburg (3,0 mln.).

Hydrologische maatregelen (technische mutatie)

Conform bestuurlijke afspraken uit het Begrotingsakkoord 2013 wordt geld vrijgemaakt vanuit de opbrengsten van grondverkopen ten behoeve van hydrologische maatregelen door provincies. Dit komt mede door de opbrengsten uit grondverkopen van Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) en de beëindiging van de rekening-courantfaciliteit van het Groenfonds. RVO geeft middelen aan IenM zodat die geld kunnen overmaken naar het Provinciefonds.

MIT regeling (technische mutatie)

Dit betreft een overboeking van EZ naar het Provinciefonds ten behoeve van de regeling MKB Innovatiestimulering Topsectoren (MIT) vanwege (deels) decentrale uitvoering door de provincies.

Ooijen-wanssum (technische mutatie)

Dit betreft een bijdrage van IenM aan de voorbereiding- en uitvoeringskosten aan het project Ooijen-Wanssum. Deze bijdrage is bedoeld om maatregelen van de waterveiligheidsdoelstelling te realiseren.

RSP Zuiderzeelijn (technische mutatie)

In het kader van het Ruimtelijk Economisch Programma (REP) als onderdeel van het regiospecifiek pakket (RSP) Zuiderzeelijn worden middelen beschikbaar gesteld voor Friesland, Groningen, Drenthe en Flevoland.

Spoor investering (technische mutatie)

Dit betreft twee overboekingen van IenM aan het Provinciefonds ten behoeve van investeringen in het spoor. In het kader van Openbaar Vervoer Schiphol-Amsterdam-Almere-Lelystad (OV SAAL) is 9,1 mln. gereserveerd voor een bijdrage aan hoogfrequent spoorvervoer in de regio. Er wordt 4,1 mln. overgeboekt aan de provincie Utrecht ten behoeve van spoorkruising bij Amersfoort.

Diversen (technische mutaties)

Dit betreft onder andere mutaties voor provincies vanuit de Ministeries van EZ en IenM voor onderwerpen zoals aansluiting Lelystad airport (6,7 mln.), transitiekosten naar collectiviteit bij kleine natuurbeheerders (4,8 mln.) en zoetwatermaatregelen (6,9 mln.). Daarnaast valt het accres tranche 2015 (7,6 mln.) en het accres tranche 2016 (– 0,5 mln.) ook onder diversen.

Infrastructuurfonds

Saldo 2016 hoofdwegennet (Mee- en tegenvallers uitgaven)

De per saldo lagere kasrealisatie op het artikel hoofdwegennet wordt voornamelijk verklaard door een aan de aannemer opgelegde korting op de beschikbaarheidvergoeding voor het project A15 MaVa (– 20,2 mln.) vanwege onder andere mechanische stortingen aan de omloopwielen van de Botlekbrug, meeruitgaven op vervanging en renovatie (6,3 mln.) vanwege een voorspoedige uitvoering van de renovatie aan de Velstertunnel (6 mln.) en lagere uitgaven op aanleg (4,7 mln.) net name op het project Talking Traffic omdat de eerste betalingen niet in 2016 maar in het eerste kwartaal van 2017 plaatsvinden.

Saldo 2016 spoorwegen (Mee- en tegenvallers)

De lagere kasrealisatie op het artikel spoorwegen heeft drie hoofdoorzaken. Allereerst is de afwikkeling van de zogenaamde tax-adjustments tussen IenM, Infraspeed en de Belastingdienst vertraagd waardoor er nog geen definitieve aanslag is opgelegd aan Infraspeed (– 25,4 mln.). De afwikkeling wordt nu in 2017 voorzien. Daarnaast zijn er door gemeenten minder bijdragen aangevraagd voor het programma Intensivering Spoor in Steden dan geraamd (– 5,2 mln.). Tot slot zijn er bij de programma’s verbeteraanpak trein, kleine projecten personenvervoer en kleine projecten goederenvervoer vertragingen ontstaan (– 6,4 mln.).

Saldo 2016 megaprojecten verkeer en vervoer (Mee- en tegenvallers)

De lagere kasrealisatie op het artikel megaprojecten verkeer en vervoer is met name veroorzaakt door vertraging in de planuitwerkingsfase van het programma ERTMS (– 13 mln.) waardoor de werkzaamheden niet meer in 2016 zijn aangegaan en het later ontvangen van facturen voor het project ZuidasDok (– 3,4 mln.) waardoor de betaling niet meer in 2016 heeft plaatsgevonden.

Ontvangstenschuiven binnen hoofdwegennet & spoorwegen

Diverse bijdragen van derden aan infrastructuurprojecten zijn in de tijd verschoven, waardoor de ontvangstenraming is bijgesteld. De uitgavenraming is aangepast aan de nieuwe ontvangstenraming, om zo binnen een modaliteit tot een sluitende programmering te komen. Voor het artikel spoor gaat het voornamelijk om de regiobijdrage van 127 mln. voor de verdiepte ligging spoor Vught die niet 2016 maar waarschijnlijk in 2018 wordt ontvangen.

Saldo 2015

Het voordelig saldo over 2015 is in 2016 toegevoegd aan de begroting van het Infrastructuurfonds. Het saldo 2015 bedraagt -266,6 mln. op de uitgaven en -59 mln. op de ontvangsten, waardoor het netto saldo (uitgaven minus ontvangsten) uitkomt op -207,6 mln. Het voordelig saldo was grotendeels het gevolg van onderuitputting op het begrotingsartikel spoorwegen. Het saldo is daarom vrijwel geheel toegevoegd aan dit begrotingsartikel.

Saldo 2016 hoofdvaarwegennet (Beleidsmatige mutaties uitgaven)

Er is 121,9 mln. aan onderuitputting op het artikel hoofdvaarwegennet. Dit bedrag bestaat uit drie componenten:

• 1) Op het BOV budget is 18,7 mln. minder uitgegeven dan begroot vanwege vertraging bij de realisatie van de Postbrug en de Vlakebrug in het kader van Modernisering Objecten Bediening Zeeland (MOBZ). Dit budget schuift door naar 2017. Daarnaast is het groot onderhoud van stuwen binnen het project RINK Limburg nog niet gestart.

• 2) Op het aanlegbudget is in totaal 83,8 mln. onderuitputting. Hiervan wordt 12 mln. verklaard door onderprogrammering (TK 34 550 nr. 54). De overige 72 mln. wordt voornamelijk veroorzaakt door het project Nieuwe Sluis Terneuzen. Bij dit project is meer tijd nodig voor het bereiken van overeenstemming over grondverwerving en zijn verschuivingen in de kasplanning geweest.

• 3) Op het artikel geïntegreerde contractvormen is sprake van 19,4 mln. onderuitputting als gevolg van een aangepast kasritme van het DBFM contract van het project Zeetoegang IJmond. Daarnaast loopt bij het project Derde Kolk Beatrixsluis de verrekening met betrekking tot een tweetal posten (conditionering en gronden) vertraging op.

Saldo 2016 hoofdwegennet (Beleidsmatige mutaties uitgaven)

Per saldo is op het artikel hoofdwegen een onderuitputting van 170,2 mln. Dit bedrag bestaat uit drie componenten.

• 1) Er is een overschrijding van 10,4 mln. op het BOV budget onder andere omdat er sprake is van meer geconstateerde rijdekschades dan gecontracteerd bij de brug Ewijk en de Gallecopperbrug.

• 2) Er is 156,6 mln. minder uitgegeven aan aanleg dan was voorzien. De DBFM-conversie van de N18 Varsseveld-Enschede is voor 2017 in plaats van 2016 voorzien. Daarnaast is er voor 113,8 mln. sprake van onderprogrammering (TK 34 550 nr. 54).

• 3) Op het artikel geïntegreerde contractvormen is sprake van 24,1 mln. onderuitputting. Dit wordt allereerst veroorzaakt doordat de uitgaven die voor het project Schiphol-Amsterdam-Almere deeltraject A1/A6 waren voorzien, niet volledig dit jaar tot betaling zullen komen. Bij het deeltraject A9 is in 2016 minder budget nodig als gevolg van het opschuiven watercompensatie Bijlmerweide en het later afrekenen van het verleggen van kabels en leidingen. Daarnaast zijn voor de Wijkertunnel nieuwe tarieven vastgesteld waardoor de uitgaven voor de laatste 10 jaar lager uitvallen.

Saldo 2016 megaprojecten verkeer en vervoer (Beleidsmatige mutaties)

Per saldo is op het artikel megaprojecten verkeer en vervoer een onderuitputting van 51,7 mln. Dit bedrag bestaat uit vijf componenten.

• 1) Er wordt 21,8 mln. minder uitgegeven in 2016 voor het project ZuidasDok omdat de betaling voor de aankoop van de autoparkeergarage in 2017 zal plaatsvinden.

• 2) Er wordt 18,5 mln. minder uitgegeven in 2016 aan ERTMS omdat de werkzaamheden later van start zijn gegaan.

• 3) De uitgaven voor de Betuweroute in het kader van brandveiligheid vallen 4,5 mln. lager uit in 2016 omdat de uitvoering van de plasbrandverkleinende maatregelen minder snel verloopt dan verwacht.

• 4) De planuitwerkingfase voor de geluidsmaatregelen HSL-Zuid en de onderzoeken naar zettingsproblematiek zijn nog niet afgerond. Hierdoor vertragen de maatregelen om de geluidshinder en de zettingsproblematiek te mitigeren, dit zorgt voor 5 mln. onderuitputting.

• 5) Tot slot wordt voor het project Mainportontwikkeling Rotterdam een overschot verwacht van 2,0 mln. omdat de uitgaven bij de projectorganisatie en natuurcompensatie lager uitvallen en er zich geen onvoorziene uitgaven hebben voorgedaan.

Saldo 2016 overige uitgaven

Op dit artikel is sprake van een nadelig saldo van 39,8 mln., dat bijna volledig wordt veroorzaakt door het inpassen van de minregel van 40,0 mln. Deze minregel is het gevolg van de in de begroting 2016 verwerkte kasschuif van 2016 naar 2017 van 40,0 mln. ten behoeve van het rijksbrede financiële beeld. De meerjarige programmering is hierop toen niet aangepast, met een minregel in 2016 als gevolg. Het nadelig saldo wordt in 2017 op dit artikel in mindering gebracht, zodat de omvang van de budgetten meerjarig ongewijzigd blijft.

Saldo 2016 spoorwegen (Beleidsmatige mutaties)

Per saldo is op het artikel spoorwegen een onderuitputting van 191,3 mln. Dit bedrag bestaat uit vier componenten.

• 1) Op het BOV budget is sprake van een overschrijding van 1,3 mln. doordat ProRail een hogere gebruikersvergoeding krijgt. ProRail wordt gecompenseerd voor het btw-aandeel van deze gebruikersvergoeding.

• 2) Op aanleg is er voor 170,0 mln. minder uitgegeven dan geraamd. Dit wordt voor 26,5 mln. verklaard uit bestaande onderprogrammering (TK 34 550 nr. 54). Daarnaast zijn er lagere uitgaven bij diverse projecten waaronder het project Vleuten-Geldermalsen (20,9 mln.), PHS (20,7 mln.) en Beter Benutten Decentraal Spoor (13,3 mln.).

• 3) Op de geïntegreerde contractvormen zijn er lagere uitgaven vanwege lagere betalingen aan Infraspeed. Infraspeed heeft voor de aanleg van de HSL-Zuid een lening afgesloten waarvan IenM het renterisico draagt. Als gevolg van de lage rentestand vallen de beschikbaarheidvergoedingen aan Infraspeed lager uit.

• 4) Er is 13,3 mln. onderuitputting op de investeringruimte. Dit komt omdat deze middelen niet zijn ingezet voor dekking van specifieke projecten.

Bijdrage aan PF voor Beter Benutten

Diverse provincies hebben een bijdrage van IenM ontvangen voor projecten binnen het programma Beter Benutten. De middelen zijn afkomstig van het Infrastructuurfonds en zijn via de begroting van IenM overgeboekt naar het Provinciefonds.

Bijdrage aan PF voor Regiospecifiek pakket Zuiderzeelijn

De provincies Friesland, Groningen, Drenthe en Flevoland hebben van IenM respectievelijk 77 mln., 37 mln., 3 mln. en 3 mln. ontvangen voor concrete bereikbaarheidsprojecten binnen het Regiospecifiek pakket Zuiderzeelijn (RSP). De middelen zijn afkomstig van het Infrastructuurfonds en zijn via de begroting van IenM overgeboekt naar het Provinciefonds.

DBFM-conversie Zeetoegang IJmond versnellingskosten

In 2015 is de DBFM-aanbesteding van het project Zeetoegang IJmond afgerond. Oorspronkelijk stond dit project gepland in de periode 2025 tot en met 2027. Met de verschillende decentrale overheden is een convenant gesloten om dit project versneld te realiseren. De kosten die gepaard gaan met het naar voren halen van de aanlegbudgetten zijn afgedragen aan het Ministerie van Financiën.

Uitvoeringsbesluit nieuwe sluis Terneuzen

In 2015 is het verdrag tussen het Koninkrijk der Nederlanden en het Vlaamse gewest voor de aanleg van de Nieuwe Sluis Terneuzen getekend en begin 2016 is het uitvoeringsbesluit genomen. In het kader hiervan zijn diverse bijdragen ontvangen: een bijdrage van Vlaanderen (495 mln.), een CEF-subsidie van de EU (48 mln.) en bijdragen van de Provincie Zeeland, de gemeente Terneuzen en Zeeland Seaports (gezamenlijk 10 mln.).

Vaststelling BOV-subsidie 2015

In 2016 heeft ProRail 115 mln. terugstort aan IenM in verband met de niet bestede subsidie 2015. Een deel van dit bedrag heeft betrekking op doorgeschoven activiteiten en is toegevoegd aan het budget voor beheer, onderhoud en vervanging (76,3 mln.). Het andere deel heeft betrekking op vervallen activiteiten en het afromen van de egalisatiereserve bij ProRail en is toegevoegd aan de investeringsruimte Spoorwegen (38,7 mln.).

Diversen (Technische mutaties)

Deze post bestaat voornamelijk uit een overboeking van 24,1 mln. in 2016 naar de Brede Doeluitkering op de begroting van IenM voor projecten binnen het programma Beter Benutten en een overboeking van 16,0 mln. in 2017 naar de begroting van IenM voor het aanpakken van enkele resterende normoverschrijdingen van de luchtkwaliteit in Amsterdam en Rotterdam. Daarnaast is in totaal 36,9 mln. overgeheveld naar het gemeente en provinciefonds voor bijdragen aan diverse projecten waaronder OV-SAAL middellange termijn, Beter Benutten, A12/A20 Parallelstructuur Gouwe en de A58 aansluiting Goes.

Saldo 2016 hoofdwegennet (Mee- en tegenvallers niet-belastingontvangsten)

De bijdragen van derden aan de projecten A58, A15 Papendrecht/Sliedrecht en A9 omlegging Badhoevedorp zijn in de tijd verschoven. De bijdragen worden niet meer in 2016 ontvangen. Naar verwachting vinden de betalingen in 2017 plaats.

Diversen (Mee- en tegenvallers niet-belastingontvangsten)

Deze post bestaat hoofdzakelijk uit minder ontvangsten op het artikel megaprojecten verkeer en vervoer omdat de bijdrage van de stadsregio Amsterdam niet in 2016 is ontvangen. Deze ontvangsten worden in 2017 verwacht.

Saldo 2016 hoofdwegennet (Beleidsmatige mutaties niet-belastingontvangsten)

Het saldo van de niet-belastingontvangsten op het artikel hoofdwegennet toont hogere ontvangsten. Dit komt hoofdzakelijk voort uit ontvangsten van gemeenten met betrekking tot de projecten A4 Burgerveen–Leiden (4,8 mln.) en Schiphol-Amsterdam-Almere (19,1 mln.).

Diversen (Beleidsmatige mutaties niet-belastingontvangsten)

Deze post bestaat hoofdzakelijk uit het saldo van niet-belastingontvangsten op het artikel spoorwegen (– 13,9 mln.) en het artikel hoofdvaarwegennet (– 7,8 mln.). Op het artikel spoorwegen zijn lagere ontvangsten met name doordat de definitieve afrekening van de HSL-heffing over het jaar 2015 vertraagt naar 2017 en een bijdrage van provincies in het kader van decentrale lijnen verschuift naar 2017. Bij het hoofdvaarwegennet worden de uitgaven met betrekking tot het project verbreding Wilhelminakanaal pas in 2017 verwacht. Hiermee overeenkomstig worden de ontvangsten (regiobijdrage) doorgeschoven naar 2017.

Diergezondheidsfonds

Bestrijding

De actuele inzichten van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) voor uitgaven aan bestrijding hebben geleid tot een verlaging van de uitgaven.

Toevoeging eindsaldo 2015 (technische mutaties niet tot een ijklijn behorend uitgaven en ontvangsten)

Het eindsaldo van 2015 is toegevoegd aan de begroting 2016.

Diversen (technische mutaties niet tot een ijklijn behorend uitgaven)

Bijstelling van de uitgavenrealisatie met 0,9 mln. op basis van de werkelijke uitgaven voor bestrijding en bewaking door RVO.

Lagere ontvangsten

De ontvangsten van het DGF worden naar beneden bijgesteld naar het niveau van de geraamde ontvangsten door de RVO.

Accres Gemeentefonds

Btw-compensatiefonds (BCF)

Het plafond van het BCF is per 2015 gekoppeld aan de accrespercentages zoals die volgen uit de normeringssystematiek voor het gemeentefonds en provinciefonds. Het plafond wordt aangepast voor taakmutaties (zoals decentralisaties) die gepaard gaan met onttrekkingen of toevoegingen aan het BCF.

Als het plafond overschreden wordt, komt het verschil ten laste van het gemeentefonds en provinciefonds. Bij een realisatie lager dan het plafond, komt het verschil ten gunste van het gemeentefonds en provinciefonds. De toevoeging of uitname wordt over het gemeentefonds en provinciefonds verdeeld conform de aandelen van de gezamenlijke gemeenten en gezamenlijke provincies in het BCF in het gerealiseerde jaar.

Bij Miljoenennota 2017 is het aandeel van gemeenten van 193,5 mln. euro in de geraamde ruimte onder het plafond voor 2016 toegevoegd aan het gemeentefonds. De definitieve berekening van het plafond en bijbehorende afrekening van het BCF voor 2016 vindt plaats bij Voorjaarsnota 2017.

Accres Provinciefonds

Btw-compensatiefonds (BCF)

Het plafond van het BCF is per 2015 gekoppeld aan de accrespercentages zoals die volgen uit de normeringssystematiek voor het gemeentefonds en provinciefonds. Het plafond wordt aangepast voor taakmutaties (zoals decentralisaties) die gepaard gaan met onttrekkingen of toevoegingen aan het BCF.

Als het plafond overschreden wordt, komt het verschil ten laste van het gemeentefonds en provinciefonds. Bij een realisatie lager dan het plafond, komt het verschil ten gunste van het gemeentefonds en provinciefonds. De toevoeging of uitname wordt over het gemeentefonds en provinciefonds verdeeld conform de aandelen van de gezamenlijke gemeenten en gezamenlijke provincies in het BCF in het gerealiseerde jaar.

Bij Miljoenennota 2017 is het aandeel van provincies in de geraamde ruimte van 25,9 mln. euro onder het plafond voor 2016 toegevoegd aan het provinciefonds (zie Diversen). De definitieve berekening van het plafond en bijbehorende afrekening van het BCF voor 2016 vindt plaats bij Voorjaarsnota 2017.

BES-fonds

Diversen (technische mutatie – uitgaven)

Omdat de uitgaven voor het BES-fonds in euro’s worden geraamd maar de daadwerkelijke uitgaven in dollars plaatsvinden, is er sprake van een wisselkoerstegenvaller van 8,7 mln. Dit bedrag wordt gedekt vanuit de begroting Koninkrijksrelaties.

Deltafonds