Op grond van artikel 61, tweede lid, van de Comptabiliteitswet 2001 neemt de Minister van Financiën in het Financieel Jaarverslag van het Rijk de rekening van uitgaven en ontvangsten van het Rijk op. Deze rekening, de Rijksrekening genoemd, is het overzicht op het totaalniveau van de rijksbegroting van alle uitgaven en ontvangsten van de rijksdienst in een jaar die binnen begrotingsverband zijn gerealiseerd.
Met ingang van vorig jaar is de opzet van de Rijksrekening gewijzigd ten opzichte van de Rijksrekeningen over voorgaande jaren. De Rijksrekening is sinds 2015 aangevuld met een aantal tabellen. In de jaren tot en met 2014 bestond de Rijksrekening uit slechts twee tabellen, één voor de (kas)uitgaven en één voor de (kas)ontvangsten van de ministeries en de begrotingsfondsen. Die opzet gaf een onvolledig totaalbeeld. Zo bleven alle verplichtingen, die in de jaarverslagen van de rijksdienst worden verantwoord, in de Rijksrekening buiten beeld. Dat gold ook voor de lasten en baten van de baten-lastenagentschappen. Uitgaven en ontvangsten van baten-lastenagentschappen worden op grond van het baten-lastenstelsel in de jaarverslagen verantwoord; dus niet de kasuitgaven en kasontvangsten, maar de lasten en de baten. Verder geldt voor de rentekosten en rentebaten van Nationale Schuld het transactiestelsel. Dus niet de kasuitgaven en kasontvangsten aan rente worden in dat jaarverslag verantwoord, maar de rentekosten en rentebaten. Deze zijn sinds 2015 in de Rijksrekening opgenomen in een afzonderlijke tabel.
De huidige opzet van de Rijksrekening, zoals die hieronder is opgenomen, houdt met de verschillende begrotingsstelsels die gelden, rekening.
In de Comptabiliteitswet 2016, die op 21 maart 2017 door de Eerste Kamer is aangenomen, wordt ook van deze nieuwe opzet uitgegaan (memorie van toelichting bij artikel 2.34, derde lid; Financieel jaarverslag van het Rijk).
In de onderstaande tabellen worden de verschillen in de verschillenkolom niet toegelicht. Voor die toelichtingen wordt verwezen naar de betrokken jaarverslagen.
| Onderdeel | Oorspronkelijk vastgestelde begroting | Realisatie | Verschil | |
|---|---|---|---|---|
| I | Koning | 40.584 | 41.351 | 767 |
| IIA | Staten-Generaal | 139.579 | 140.972 | 1.393 |
| IIB | Overige Hoge Colleges van Staat en Kabinetten | 109.302 | 118.409 | 9.107 |
| III | Algemene Zaken | 63.166 | 59.327 | – 3.839 |
| IV | Koninkrijksrelaties | 107.537 | 135.128 | 27.591 |
| V | Buitenlandse Zaken | 8.827.392 | 9.916.672 | 1.089.280 |
| VI | Veiligheid en Justitie | 11.683.587 | 13.251.325 | 1.567.738 |
| VII | Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties | 683.228 | 851.089 | 167.861 |
| VIII | Onderwijs, Cultuur en Wetenschap | 38.838.987 | 40.302.565 | 1.463.578 |
| IXA | Nationale Schuld1 | 29.447.983 | 37.736.029 | 8.288.046 |
| IXB | Financiën | 21.363.819 | – 22.047.966 | – 43.411.785 |
| X | Defensie | 8.267.606 | 9.802.705 | 1.535.099 |
| XII | Infrastructuur en Milieu | 8.136.661 | 7.977.415 | – 159.246 |
| XIII | Economische Zaken | 10.109.867 | 21.581.231 | 11.471.364 |
| XV | Sociale Zaken en Werkgelegenheid | 31.695.334 | 31.613.883 | – 81.451 |
| XVI | Volksgezondheid, Welzijn en Sport | 14.395.464 | 14.487.963 | 92.499 |
| XVII | Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking | 2.068.752 | 2.612.399 | 543.647 |
| XVIII | Wonen en Rijksdienst | 3.839.382 | 4.273.699 | 434.317 |
| A | Infrastructuurfonds | 6.794.789 | 6.421.106 | – 373.683 |
| B | Gemeentefonds | 27.338.731 | 28.142.671 | 803.940 |
| C | Provinciefonds | 2.160.334 | 2.493.652 | 333.318 |
| F | Diergezondheidsfonds | 30.620 | 31.558 | 938 |
| H | BES-fonds | 33.409 | 42.124 | 8.715 |
| J | Deltafonds | 1.624.643 | 1.070.253 | – 554.390 |
| Totalen | 227.800.756 | 211.055.560 | – 16.745.196 |
| Onderdeel | Oorspronkelijk vastgestelde begroting | Realisatie | Verschil | |
|---|---|---|---|---|
| I | Koning | 40.584 | 41.351 | 767 |
| IIA | Staten-Generaal | 139.579 | 143.442 | 3.863 |
| IIB | Overige Hoge Colleges van Staat en Kabinetten | 109.302 | 114.725 | 5.423 |
| III | Algemene Zaken | 63.166 | 59.327 | – 3.839 |
| IV | Koninkrijksrelaties | 257.466 | 296.670 | 39.204 |
| V | Buitenlandse Zaken | 9.044.617 | 10.106.298 | 1.061.681 |
| VI | Veiligheid en Justitie | 11.700.989 | 13.192.070 | 1.491.081 |
| VII | Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties | 683.228 | 903.280 | 220.052 |
| VIII | Onderwijs, Cultuur en Wetenschap | 36.863.389 | 38.695.779 | 1.832.390 |
| IXA | Nationale Schuld 1 | 29.447.983 | 37.736.029 | 8.288.046 |
| IXB | Financiën | 6.843.138 | 9.967.507 | 3.124.369 |
| X | Defensie | 8.233.930 | 8.242.420 | 8.490 |
| XII | Infrastructuur en Milieu | 8.175.961 | 7.890.991 | – 284.970 |
| XIII | Economische Zaken | 4.894.512 | 5.055.932 | 161.420 |
| XV | Sociale Zaken en Werkgelegenheid | 31.867.150 | 31.664.015 | – 203.135 |
| XVI | Volksgezondheid, Welzijn en Sport | 14.556.514 | 15.192.599 | 636.085 |
| XVII | Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking | 2.686.906 | 2.885.440 | 198.534 |
| XVIII | Wonen en Rijksdienst | 3.760.382 | 4.208.581 | 448.199 |
| A | Infrastructuurfonds | 5.783.951 | 5.237.605 | – 546.346 |
| B | Gemeentefonds | 27.338.731 | 28.124.902 | 786.171 |
| C | Provinciefonds | 2.160.334 | 2.493.504 | 333.170 |
| F | Diergezondheidsfonds | 30.620 | 31.558 | 938 |
| H | BES-fonds | 33.409 | 42.124 | 8.715 |
| J | Deltafonds | 1.211.461 | 1.147.374 | – 64.087 |
| Totalen | 205.927.302 | 223.473.523 | 17.546.221 |
| Onderdeel | Oorspronkelijk vastgestelde begroting | Realisatie | Verschil | |
|---|---|---|---|---|
| I | Koning | 0 | 41 | 41 |
| IIA | Staten-Generaal | 5.154 | 5.232 | 78 |
| IIB | Overige Hoge Colleges van Staat en Kabinetten | 5.695 | 5.964 | 269 |
| III | Algemene Zaken | 6.768 | 6.558 | – 210 |
| IV | Koninkrijksrelaties | 36.475 | 57.560 | 21.085 |
| V | Buitenlandse Zaken | 2.467.778 | 1.239.478 | – 1.228.300 |
| VI | Veiligheid en Justitie | 1.711.185 | 2.375.412 | 664.227 |
| VII | Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties | 42.048 | 205.998 | 163.950 |
| VIII | Onderwijs, Cultuur en Wetenschap | 1.337.192 | 1.318.371 | – 18.821 |
| IXA | Nationale Schuld 1 | 42.056.342 | 47.826.834 | 5.770.492 |
| IXB | Financiën | 121.523.987 | 133.265.184 | 11.741.197 |
| X | Defensie | 268.595 | 372.718 | 104.123 |
| XII | Infrastructuur en Milieu | 212.479 | 210.072 | – 2.407 |
| XIII | Economische Zaken | 6.783.470 | 3.197.153 | – 3.586.317 |
| XV | Sociale Zaken en Werkgelegenheid | 1.724.007 | 1.871.965 | 147.958 |
| XVI | Volksgezondheid, Welzijn en Sport | 174.663 | 1.011.279 | 836.616 |
| XVII | Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking | 188.200 | 252.475 | 64.275 |
| XVIII | Wonen en Rijksdienst | 629.088 | 955.233 | 326.145 |
| A | Infrastructuurfonds | 5.783.951 | 5.580.801 | – 203.150 |
| B | Gemeentefonds | 27.338.731 | 28.124.902 | 786.171 |
| C | Provinciefonds | 2.160.334 | 2.493.504 | 333.170 |
| F | Diergezondheidsfonds | 30.620 | 29.894 | – 726 |
| H | BES-fonds | 33.409 | 42.124 | 8.715 |
| J | Deltafonds | 1.211.461 | 1.215.025 | 3.564 |
| Totalen | 215.731.632 | 231.663.777 | 15.932.145 |
Het gerealiseerde saldo van de kasuitgaven en de kasontvangsten over 2016, zoals dat uit de tabellen 1.2 en 1.3 blijkt – het verschil tussen € 223,5 miljard en € 231,7 miljard, zijnde een positief verschil (overschot) van € 8,2 miljard – heeft geen directe relatie met het gerealiseerde EMU-saldo 2016 van het Rijk. De saldoberekeningen van beide opstellingen verschillen daartoe teveel van elkaar. Een belangrijk verschil vormen de uitgaven en ontvangsten van Nationale Schuld (IXA) die betrekking hebben op de financieringstransacties (de aflossingen en de aangetrokken leningen in verband met de tekortfinanciering en de herfinanciering). Deze zijn wel in de tabellen 1.2. en 1.3. meegenomen, maar tellen niet mee in de berekening van het EMU-saldo. Ook wordt het EMU-saldo opgesteld op transactiebasis, terwijl de hier gepresenteerde opstelling op kasbasis is. Het Europese Stelsel van Rekeningen (ESR) 2010 schrijft voor welke uitgaven en ontvangsten als relevant voor het EMU-saldo worden aangemerkt.
| Onderdeel | Oorspronkelijk vastgestelde begroting | Realisatie | Verschil | |
|---|---|---|---|---|
| IXA | Nationale Schuld | 7.981.437 | 7.612.869 | – 369.575 |
| Totalen | 7.981.437 | 7.612.869 | – 369.575 |
| Onderdeel | Oorspronkelijk vastgestelde begroting | Realisatie | Verschil | |
|---|---|---|---|---|
| IXA | Nationale Schuld | 1.834.709 | 1.481.324 | – 353.385 |
| Totalen | 1.834.709 | 1.481.324 | – 353.385 |
| Onderdeel | Oorspronkelijk vastgestelde begroting | Realisatie | Verschil | |
|---|---|---|---|---|
| AZ | Dienst Publiek en Communicatie | 86.955 | 94.431 | 7.476 |
| BZK | Rijksdienst voor Identiteitsgegevens | 157.160 | 142.295 | – 14.865 |
| DEF | Defensie Telematica Organisatie | 258.089 | 274.490 | 16.401 |
| DEF | Paresto | 70.102 | 70.292 | 190 |
| EZ | Agentschap Telecom | 33.718 | 40.843 | 7.125 |
| EZ | Dienst ICT Uitvoering | 203.700 | 252.711 | 49.011 |
| EZ | Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit | 300.397 | 323.106 | 22.709 |
| EZ | Rijksdienst voor ondernemend Nederland | 445.450 | 516.195 | 70.745 |
| I&M | Nederlandse Emissieautoriteit | 7.229 | 7.428 | 199 |
| I&M | Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut | 61.208 | 73.827 | 12.619 |
| I&M | Rijkswaterstaat | 2.417.868 | 2.382.132 | – 35.736 |
| I&M | Inspectie Leefomgeving en Transport | 146.214 | 152.166 | 5.952 |
| OCW | Dienst Uitvoering Onderwijs | 260.867 | 322.516 | 61.649 |
| OCW | Nationaal Archief | 41.072 | 45.050 | 3.978 |
| SZW | Agentschap SZW | 15.000 | 17.134 | 2.134 |
| V&J | Dienst Justis | 30.218 | 29.795 | – 423 |
| V&J | Immigratie- en naturalisatiedienst | 413.260 | 443.553 | 30.293 |
| V&J | Centraal Justitieel Incassobureau | 140.957 | 129.353 | – 11.604 |
| V&J | Nederlandse Forensisch Instituut | 70.916 | 95.026 | 24.110 |
| V&J | Dienst Justitiële Inrichtingen | 2.210.742 | 2.247.238 | 36.496 |
| VWS | Agentschap College ter Beoordeling Geneesmiddelen | 40.000 | 43.229 | 3.229 |
| VWS | Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu | 317.370 | 351.595 | 34.225 |
| VWS | Centrum Informatiepunt Beroepen in Gezondheidszorg | 45.333 | 58.077 | 12.744 |
| W&R | SSC-ICT Haaglanden | 212.278 | 254.761 | 42.483 |
| W&R | Logius | 157.166 | 170.467 | 13.301 |
| W&R | Uitvoeringsorganistie bedrijfsvoering Rijk | 168.381 | 193.543 | 25.162 |
| W&R | P-Direkt | 86.090 | 90.480 | 4.390 |
| W&R | FM Haaglanden | 109.363 | 108.054 | – 1.309 |
| W&R | Rijksvastgoed- en Ontwikkelingsbedrijf | 55.835 | 0 | – 55.835 |
| W&R | Dienst Huurcommissie | 13.238 | 13.739 | 501 |
| W&R | Rijksgebouwendienst | 900.208 | 0 | – 900.208 |
| W&R | Rijksvastgoedbedrijf | 0 | 1.247.994 | 1.247.994 |
| W&R | Dienst Vastgoed Defensie | 198.343 | 0 | – 198.343 |
| Totalen | 9.674.727 | 10.191.520 | 516.793 |
| Onderdeel | Oorspronkelijk vastgestelde begroting | Realisatie | Verschil | |
|---|---|---|---|---|
| AZ | Dienst Publiek en Communicatie | 86.955 | 94.080 | 7.125 |
| BZK | Rijksdienst voor Identiteitsgegevens | 157.160 | 148.634 | – 8.526 |
| DEF | Defensie Telematica Organisatie | 258.089 | 289.248 | 31.159 |
| DEF | Paresto | 70.102 | 71.046 | 944 |
| EZ | Agentschap Telecom | 32.996 | 38.318 | 5.322 |
| EZ | Dienst ICT Uitvoering | 204.200 | 253.844 | 49.644 |
| EZ | Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit | 300.228 | 333.387 | 33.159 |
| EZ | Rijksdienst voor ondernemend Nederland | 445.450 | 515.898 | 70.448 |
| I&M | Nederlandse Emissieautoriteit | 7.229 | 8.149 | 920 |
| I&M | Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut | 61.208 | 73.960 | 12.752 |
| I&M | Rijkswaterstaat | 2.426.868 | 2.456.489 | 29.621 |
| I&M | Inspectie Leefomgeving en Transport | 146.214 | 156.957 | 10.743 |
| OCW | Dienst Uitvoering Onderwijs | 260.867 | 321.013 | 60.146 |
| OCW | Nationaal Archief | 41.072 | 45.659 | 4.587 |
| SZW | Agentschap SZW | 15.000 | 17.419 | 2.419 |
| V&J | Dienst Justis | 30.218 | 34.882 | 4.664 |
| V&J | Immigratie- en naturalisatiedienst | 413.260 | 450.244 | 36.984 |
| V&J | Centraal Justitieel Incassobureau | 140.957 | 130.920 | – 10.037 |
| V&J | Nederlandse Forensisch Instituut | 70.916 | 98.153 | 27.237 |
| V&J | Dienst Justitiële Inrichtingen | 2.151.742 | 2.350.249 | 198.507 |
| VWS | Agentschap College ter Beoordeling Geneesmiddelen | 40.000 | 48.565 | 8.565 |
| VWS | Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu | 317.370 | 351.806 | 34.436 |
| VWS | Centrum Informatiepunt Beroepen in Gezondheidszorg | 45.333 | 57.108 | 11.775 |
| W&R | SSC-ICT Haaglanden | 212.278 | 238.470 | 26.192 |
| W&R | Logius | 157.166 | 169.762 | 12.596 |
| W&R | Uitvoeringsorganistie bedrijfsvoering Rijk | 168.381 | 186.318 | 17.937 |
| W&R | P-Direkt | 86.090 | 85.793 | – 297 |
| W&R | FM Haaglanden | 109.363 | 115.171 | 5.808 |
| W&R | Rijksvastgoed- en Ontwikkelingsbedrijf | 55.839 | 0 | – 55.839 |
| W&R | Dienst Huurcommissie | 13.238 | 14.557 | 1.319 |
| W&R | Rijksgebouwendienst | 900.208 | 0 | – 900.208 |
| W&R | Rijksvastgoedbedrijf | 0 | 1.325.104 | 1.325.104 |
| W&R | Dienst Vastgoed Defensie | 194.969 | 0 | – 194.969 |
| Totalen | 9.620.966 | 10.481.203 | 860.237 |
| Onderdeel | Oorspronkelijk vastgestelde begroting | Realisatie | Verschil | |
|---|---|---|---|---|
| AZ | Dienst Publiek en Communicatie | 0 | 237 | 237 |
| BZK | Rijksdienst voor Identiteitsgegevens | 10.299 | 2.822 | – 7.477 |
| DEF | Defensie Telematica Organisatie | 35.700 | 46.851 | 11.151 |
| DEF | Paresto | 118 | 23 | – 95 |
| EZ | Agentschap Telecom | 5.572 | 2.421 | – 3.151 |
| EZ | Dienst ICT Uitvoering | 40.300 | 60.948 | 20.648 |
| EZ | Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit | 41.752 | 33.377 | – 8.375 |
| EZ | Rijksdienst voor ondernemend Nederland | 11.950 | 15.975 | 4.025 |
| I&M | Nederlandse Emissieautoriteit | 680 | 782 | 102 |
| I&M | Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut | 4.230 | 2.194 | – 2.036 |
| I&M | Rijkswaterstaat | 64.600 | 49.382 | – 15.218 |
| I&M | Inspectie Leefomgeving en Transport | 2.000 | 1.768 | – 232 |
| OCW | Dienst Uitvoering Onderwijs | – 7.315 | – 10.203 | – 2.888 |
| OCW | Nationaal Archief | – 360 | – 1.791 | – 1.431 |
| SZW | Agentschap SZW | 1.000 | 2.421 | 1.421 |
| V&J | Dienst Justis | 0 | 0 | 0 |
| V&J | Immigratie- en naturalisatiedienst | 28.900 | 29.235 | 335 |
| V&J | Centraal Justitieel Incassobureau | 9.324 | 9.637 | 313 |
| V&J | Nederlandse Forensisch Instituut | 8.981 | 4.848 | – 4.133 |
| V&J | Dienst Justitiële Inrichtingen | 46.047 | 50.330 | 4.283 |
| VWS | Agentschap College ter Beoordeling Geneesmiddelen | – 1.500 | – 5.950 | – 4.450 |
| VWS | Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu | – 2.960 | – 2.845 | 115 |
| VWS | Centrum Informatiepunt Beroepen in Gezondheidszorg | – 7.200 | – 10.634 | – 3.434 |
| W&R | SSC-ICT Haaglanden | 54.787 | 84.649 | 29.862 |
| W&R | Logius | 10.554 | 1.624 | – 8.930 |
| W&R | Uitvoeringsorganistie bedrijfsvoering Rijk | 1.672 | 2.130 | 458 |
| W&R | P-Direkt | 18.650 | 15.191 | – 3.459 |
| W&R | FM Haaglanden | 4.754 | 2.534 | – 2.220 |
| W&R | Rijksvastgoed- en Ontwikkelingsbedrijf | 127.777 | 0 | – 127.777 |
| W&R | Dienst Huurcommissie | 3.388 | 0 | – 3.388 |
| W&R | Rijksgebouwendienst | 747.747 | 0 | – 747.747 |
| W&R | Rijksvastgoedbedrijf | 0 | 1.282.635 | 1.282.635 |
| W&R | Dienst Vastgoed Defensie | 1.500 | 0 | – 1.500 |
| Totalen | 1.262.947 | 1.670.591 | 407.644 |
| Onderdeel | Oorspronkelijk vastgestelde begroting | Realisatie | Verschil | |
|---|---|---|---|---|
| AZ | Dienst Publiek en Communicatie | 0 | 0 | 0 |
| BZK | Rijksdienst voor Identiteitsgegevens | 0 | 0 | 0 |
| DEF | Defensie Telematica Organisatie | 25.000 | 23.056 | – 1.944 |
| DEF | Paresto | 0 | 0 | 0 |
| EZ | Agentschap Telecom | 5.000 | 0 | – 5.000 |
| EZ | Dienst ICT Uitvoering | 25.000 | 43.500 | 18.500 |
| EZ | Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit | 17.715 | 18.518 | 803 |
| EZ | Rijksdienst voor ondernemend Nederland | 0 | 17.405 | 17.405 |
| I&M | Nederlandse Emissieautoriteit | 0 | 0 | 0 |
| I&M | Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut | 3.970 | 232 | – 3.738 |
| I&M | Rijkswaterstaat | 39.300 | 38.338 | – 962 |
| I&M | Inspectie Leefomgeving en Transport | 0 | 36 | 36 |
| OCW | Dienst Uitvoering Onderwijs | 0 | 0 | 0 |
| OCW | Nationaal Archief | 0 | 0 | 0 |
| SZW | Agentschap SZW | 0 | 0 | 0 |
| V&J | Dienst Justis | 0 | 0 | 0 |
| V&J | Immigratie- en naturalisatiedienst | 10.200 | 16.605 | 6.405 |
| V&J | Centraal Justitieel Incassobureau | 2.750 | 525 | – 2.225 |
| V&J | Nederlandse Forensisch Instituut | 4.495 | 1.946 | – 2.549 |
| V&J | Dienst Justitiële Inrichtingen | 15.000 | 10.921 | – 4.079 |
| VWS | Agentschap College ter Beoordeling Geneesmiddelen | 0 | 0 | 0 |
| VWS | Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu | 0 | 333 | 333 |
| VWS | Centrum Informatiepunt Beroepen in Gezondheidszorg | 6.000 | 6.000 | 0 |
| W&R | SSC-ICT Haaglanden | 24.370 | 51.986 | 27.616 |
| W&R | Logius | 8.000 | 0 | – 8.000 |
| W&R | Uitvoeringsorganistie bedrijfsvoering Rijk | 0 | 1.719 | 1.719 |
| W&R | P-Direkt | 10.000 | 7.700 | – 2.300 |
| W&R | FM Haaglanden | 0 | 6.345 | 6.345 |
| W&R | Rijksvastgoed- en Ontwikkelingsbedrijf | 127.373 | 0 | – 127.373 |
| W&R | Dienst Huurcommissie | 0 | 0 | 0 |
| W&R | Rijksgebouwendienst | 541.056 | 0 | – 541.056 |
| W&R | Rijksvastgoedbedrijf | 0 | 367.054 | 367.054 |
| W&R | Dienst Vastgoed Defensie | 0 | 0 | 0 |
| Totalen | 865.229 | 612.219 | – 253.010 |
| Onderdeel | Oorspronkelijk vastgestelde begroting | Realisatie | Verschil | |
|---|---|---|---|---|
| In 2016 waren er geen verplichtingen-kasagentschappen. | ||||