Algemene Rekenkamer over Jaarverslag IXB Financiën 2010
In 2011 is veel aandacht besteed aan de onvolkomenheden in de bedrijfsvoering die door de Algemene Rekenkamer zijn geconstateerd in het Rapport bij het Jaarverslag IXB 2010:
-
• Toeslagen: de Belastingdienst heeft ervoor gekozen om het nieuwe toeslagensysteem beheerst te implementeren. De Kamer is hierover geïnformeerd in de achtste halfjaarsrapportage (Kamerstukken II 2010/11, 31 066, nr. 103), bij brief van 27 oktober 2011 (Kamerstukken II 2011/12, 31 066, nr. 114) en in de negende halfjaarsrapportage (Kamerstukken II 2011/12, 31 066, nr. 116). Het in productie nemen van het systeem is goed verlopen. Het systeem wordt in 2012 verder ontwikkeld.
-
• Beheersing ICT-uitgaven: maandelijks worden voor de projecten rapportages opgesteld die inzicht bieden in de integrale ICT-kosten. Deze rapportages worden gebaseerd op onderliggende administraties binnen de IV-keten, die daartoe in 2011 een flinke verbeterslag hebben ondergaan. Aan de hand van deze integrale rapportages wordt door de verantwoordelijke bestuurders maandelijks op de ICT-uitgaven gestuurd. In 2012 wordt gewerkt aan het verder verbeteren van de vaststelling van de kosten per geleverd product.
-
• Testen van systemen: in 2011 is bij een vijftal daartoe geselecteerde ketens voortgang geboekt met het implementeren van de in 2009 nieuw ontwikkelde testmethode. De bedrijfsonderdelen van de Belastingdienst hebben de opdracht gekregen om in 2012 voor alle nieuwe releases de nieuwe testmethode organisatiebreed te implementeren. Onderdelen van het testen, zoals het beoordelen van de testbasis, het toepassen van ontwerptechnieken voor testen, testuitvoering, het maken van testvoortgangsrapportages en het aangeven van de mate van vertrouwen in de kwaliteit van het eindproduct worden in toenemende mate toegepast, en zullen de komende jaren volledig worden geïmplementeerd.
-
• Personeelsbeheer: door de Belastingdienst is in 2011 veel aandacht besteed aan het actualiseren van de digitale personeeldossiers. Ultimo 2011 waren echter nog niet alle voorgeschreven documenten in het personeelsdossier opgenomen. De inhaalslag zal in 2012 worden afgerond.
-
• Dossiervorming: voor de omzetbelasting en loonheffing is over 2011 de dossiervorming op voldoende niveau gebracht.
Hierna wordt verder ingegaan op enkele andere specifieke bedrijfsvoeringsvraagstukken, die zich gedurende het begrotingsjaar 2011 hebben voorgedaan.
Horizontaal toezicht
In de realisatie van de doelstellingen voor horizontaal toezicht zijn in het segment Middelgrote/Zeer grote organisaties (MGO/ZGO) in 2011 achterstanden ontstaan. Voor het MKB geldt dat na een trage start het tempo van horizontaal toezicht in 2011 in een aanzienlijke versnelling is gekomen. De inzet is om in 2012 aanvullend instrumentarium te ontwikkelen, waarmee het bereik van horizontaal toezicht kan worden vergroot. De uitkomsten van het beleidsevaluatieonderzoek door de Commissie Horizontaal toezicht Belastingdienst zullen hierbij worden betrokken.
Awb-conform werken
Het proces tijdig afhandelen van bezwaarschriften was in 2010 bij de belastingregio’s niet op orde. Het percentage tijdig afgedane bezwaarschriften bleef over 2010 met 84% achter bij de norm (95–98%). Hoewel ten opzichte van 2010 het percentage tijdig afgedane bezwaarschriften aanmerkelijk is verbeterd, is met 93% nog niet geheel voldaan aan de norm van 95%. Zoals gemeld in de brief van 14 februari 2012 (Tweede Kamer vergaderjaar 2011–2012, 31 066, nr. 118), is het aantal bezwaren inkomensheffing als gevolg van de campagne Tijdige Aangifte, het ambsthalve opleggen van aanslagen over de jaren 2008–2010 en het verscherpte boetebeleid sinds 2011 toegenomen.
Naast recente aanpassingen in het bezwaarproces wordt de tijdelijke piek weggewerkt door de inzet van extra capaciteit.
Het aantal klachten dat in 2011 Awb-conform is afgedaan bleef over 2011 met 96% onder de norm (98–100%). Er is met name een groei te zien in het aantal klachten met betrekking tot terugvorderingen bij toeslagen. Deze konden niet allemaal binnen de wettelijke termijn worden afgedaan. In de achtste (Kamerstukken II 2010/11, 31 066, nr. 103) en de negende halfjaarsrapportage (Kamerstukken II 2011/12, 31 066, nr. 116) is hierover nader gerapporteerd.
Informatievoorziening (IV)-voortbrengingsorganisatie
Door McKinsey is in 2009 bij de evaluatie van de IV-keten vastgesteld dat het prestatieniveau tekortschoot. In het voorjaar van 2011 is op verzoek van de Staatssecretaris door McKinsey opnieuw de balans opgemaakt. Mc Kinsey heeft geconcludeerd dat de IV-keten er nu veel beter voorstaat dan in 2009 (Kamerstukken II 2010/11, 31 066, nr. 103). McKinsey heeft de volgende vier belangrijke aandachtspunten gesignaleerd:
-
• om de continuïteit van de IV van de Belastingdienst nog verder te verbeteren moeten uitwijkscenario’s getest worden en wellicht applicaties, bedrijfsprocessen en procedures worden aangepast;
-
• verdere professionalisering van de IV-keten is noodzakelijk;
-
• portfoliomanagement en architectuur moeten versterkt worden;
-
• de productiviteit moet verhoogd worden om de eigen efficiencydoelstellingen te realiseren.
In 2011 is verdere voortgang geboekt bij het oplossen van deze aandachtspunten. Het betreft een operatie, die nog verscheidene jaren zal vergen.
Bedrijfsvoering op langere termijn
De Belastingdienst moet op langere termijn in staat zijn zijn doelstellingen te blijven realiseren. De opdracht om de huidige begrotingsdoelstellingen te halen binnen de – krimpende – financiële kaders kan leiden tot het snijden in investeringen in proces- en productverbeteringen. Op de middellange en lange termijn kan dit ertoe leiden dat de continuïteit van de bedrijfsprocessen niet meer, dan wel slechts tegen zeer hoge kosten, te garanderen valt. De Belastingdienst zet in op een evenwichtige bedrijfsvoering, waarbij er rekening mee wordt gehouden dat de beschikbare middelen de komende jaren krimpen. Daarom zijn maatregelen opgenomen die moeten bewerkstelligen dat er niet alleen op de korte termijn, maar ook na 2015 een Belastingdienst staat, die zijn taken aan kan. Die maatregelen zijn gericht op het minimaal op het zelfde niveau handhaven van het toezicht en de dienstverlening aan burgers en bedrijven. Belangrijke randvoorwaarden hierbij zijn efficiënte administratieve (massale) processen, werkende en betaalbare ICT-voorzieningen en een kleiner maar tevens hoogwaardig en flexibel inzetbaar personeelsbestand.
In het kader van de taakstelling spoor 1 (verbetering efficiency Belastingdienst) worden vanaf 2012 de bedrijfsprocessen van de Belastingdienst systematisch doorgelicht. Naast verbetering van de proceskwaliteit, moet dit leiden tot minder benodigde capaciteitsinzet. Verder worden, in aansluiting op rijksbrede afspraken, maatregelen getroffen om de bedrijfsvoering te versoberen. Aan de invulling van de taakstelling spoor 2 (vereenvoudiging van wetgeving en uitvoering) wordt in samenwerking met DG Fiscale zaken gewerkt. De Staatsecretaris heeft bij brief van 3 februari (Kamerstukken II 2011/12, 31 066, nr. 117) voorstellen gedaan, die met de Tweede Kamer zijn besproken en dit jaar worden uitgewerkt.
Op basis van een strategisch personeelsplan wordt meerjarig gewerkt aan afbouw en reallocatie van de personele bezetting. Hierbij wordt nadrukkelijk rekening gehouden met de gevolgen van de uitstroom door leeftijdsontslag en de krapte die op de arbeidsmarkt vanaf 2015 gaat ontstaan. Waar dat noodzakelijk is, worden vernieuwingstrajecten ingezet.