De Minister van Veiligheid en Justitie heeft geen invloed op het aantal kinderen dat voor landelijke adoptie in aanmerking komt. Evenmin heeft hij invloed op het aantal kinderontvoeringen.

De omvang van jeugdcriminaliteit en de benodigde jeugdbescherming is deels afhankelijk van ontwikkelingen in de samenleving die niet direct door Veiligheid en Justitie zijn te beïnvloeden, zoals sociale problemen en demografische veranderingen.

Met het aantreden van het kabinet Rutte-Verhagen is in oktober 2010 de verantwoordelijkheid voor een samenhangend jeugdbeleid overgegaan van de voormalige Minister voor Jeugd en Gezin naar de staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS).

Beleidsverantwoordelijkheden die voor de totstandkoming van een afzonderlijke portefeuille «Jeugd en Gezin» behoorden tot de verantwoordelijkheid van andere ministeries dan VWS – zoals beleid rond kinderbescherming en rond inkomensondersteuning van gezinnen – zijn belegd bij de ministeries van Veiligheid en Justitie respectievelijk Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW). Het onderdeel jeugdbescherming valt sindsdien onder de verantwoordelijkheid van het Ministerie van Veiligheid en Justitie. Jeugdbescherming is toegevoegd aan operationele doelstelling 14.1.

14.1 «Uitvoering jeugdbescherming»

Het verschil tussen de vastgestelde begroting en de realisatie op de verplichtingen wordt voornamelijk verklaard door het programma jeugdbescherming. De afrekening van de subsidie jeugdbescherming 2010 heeft een meevaller van circa € 4,9 miljoen opgeleverd. Daarnaast blijken de cliëntenaantallen in de jeugdbescherming lager geraamd. Ook is er sprake van minder partneralimentatie en dit heeft geleid tot minder uitgaven bij het Landelijk Bureau Inning Onderhoudsbijdragen. Door vertraging in de voortgang van het project werkstroommanagement is er minder uitgegeven.

14.2 «tenuitvoerlegging sancties Jeugd»

Het verschil tussen de vastgestelde begroting en de realisatie op de verplichtingen wordt voornamelijk verklaard door het programma «Jeugdcriminaliteit».

De vermindering instroom bij jeugdreclassering heeft zich in de praktijk niet in volle omvang voorgedaan zoals uitgegaan bij de najaarsnota. Er zijn minder gedragsbeïnvloedende maatregelen (GBM) opgelegd dan bij de start van GBM ingeschat. De implementatie van het Landelijk Instrumentarium Jeugdstrafketen (LIJ)en Prokid is uitgesteld naar 2012 omdat de financieringskosten en het systeem nog niet aan de eisen voldoen.

In het kader van passende nazorg is circa € 2 miljoen minder subsidie verleend omdat de vraag minder was dan geraamd. Ook bij de Veiligheidshuizen is circa € 1,5 miljoen minder verplicht dan aanvankelijk geraamd vanwege het niet tijdig of niet in de begrote omvang starten van enkele (deel) onderzoeken. De overige circa € 3 miljoen heeft betrekking op diverse andere kleine projecten.

14.3 «opvang AMV’s»

Het verschil tussen de vastgestelde begroting en de realisatie op de verplichtingen wordt voornamelijk verklaard door het feit dat voor voogdij AMV’s verplichtingen zijn aangegaan in 2011 terwijl dit geraamd is 2012.

Het verschil tussen de vastgestelde begroting en de realisatie op de uitgaven wordt voornamelijk verklaard door hetgeen toegelicht bij de verplichtingen.

Daarnaast was op artikelonderdeel 14.1 «Uitvoering jeugdbescherming» in 2011 tijdelijk extra instroom geraamd bij de jeugdbescherming van bureau jeugdzorg als gevolg van de invoering van een project om de doorlooptijden in de totale jeugdbeschermingsketen te verbeteren. De verwachte extra instroom heeft zich echter niet in volle omvang voorgedaan waardoor het opwaartse effect in de uitgaven per saldo achterwege is gebleven.

Om de kwaliteit van het adoptieproces te verbeteren is gedurende het jaar 2011 wederom ingezet op toezicht op de kwaliteit van de «matching».

• – In 2011 is gestart met de evaluatie van het Kwaliteitskader vergunninghouders interlandelijke adoptie. Deze evaluatie wordt begin 2012 afgerond.

• – Het wetsvoorstel wijziging Wet opneming buitenlandse kinderen ter adoptie (Wobka) om de Regeling Tegemoetkoming adoptiekosten te kunnen invoeren, is in 2011 aangenomen en is op 1 januari 2012 in werking getreden. De regeling geldt tot 1 januari 2013. Het verzoek van de Tweede Kamer om met een mogelijk alternatief voor deze regeling te komen zal bij de herijking van het beleid en aanpassing van de Wobka in 2012 worden meegenomen.

Het kabinet wil een eenvoudiger stelsel van zorg en ondersteuning voor jeugd, waarin kinderen, ouders en andere opvoeders in elke gemeente gemakkelijker terechtkunnen met vragen over opgroeien en opvoeden. Zo worden zij eerder en sneller op maat geholpen, als het niet op eigen kracht lukt. Een stelsel dat kinderen stimuleert en ondersteunt om mee te doen en een bijdrage te leveren aan de samenleving. In lijn met het regeer- en gedoogakkoord moet er ook één financieringsysteem komen voor het stelsel van de jeugdzorg.

Om de gefaseerde overheveling van taken naar de gemeente mogelijk te maken, zijn in 2011 bestuurlijke afspraken gemaakt tussen Rijk, VNG en IPO in de Bestuurlijke Afspraken 2011-2015. Daarbij zijn voorwaarden gesteld aan de bovenlokale uitvoering van de jeugdbeschermings- en jeugdreclasseringstaken, kwaliteitscriteria voor gemeenten en uitvoerende instellingen, toezicht en financiering. Tevens zijn afspraken gemaakt over de verantwoordelijkheid van gemeenten voor de Jeugdzorg^Plus (gesloten jeugdzorg), geestelijke gezondheidszorg voor jongeren (jeugd-GGZ), zorg voor jeugd met een licht verstandelijke handicap, de jeugdbescherming en de jeugdreclassering. In 2011 is gestart met het ontwikkelen van kwaliteitseisen voor instellingen die jeugdbescherming en jeugdreclassering gaan aanbieden aan gemeenten in het nieuwe stelsel jeugd.

Uiterlijk 2015 moet de decentralisatie van alle onderdelen van de jeugdzorg een feit zijn. De komende jaren worden gebruikt om de decentralisatie voor te bereiden (TK 31 839, nr. 142).

Beleidsontwikkeling jeugdketen Caribisch Nederland (CN)

Veiligheid en Justitie voert op de BES-eilanden gefaseerd verbetermaatregelen door.

In 2011 is verder gewerkt aan het opbouwen en versterken van de jeugdvoorzieningen op de BES-eilanden. In 2011 is een behoorlijke verbetering aan voorzieningen (ambulant, pleegzorg en residentiële zorg) gerealiseerd, waarmee de preventie beter tot uitvoering gebracht kan worden en meer passende hulp en jeugdbescherming kan worden geboden.

De Inspectie jeugdzorg heeft voor Caribisch Nederland een toezichtplan opgesteld voor 2011–2015.

De uitvoering van de Jeugdreclassering staat nog in de kinderschoenen. Sinds juni 2010 worden jeugdreclasseringstaken uitgevoerd door de voogdijraad in samenwerking met het OM, de leerplichtambtenaar, de politie en de school. Er zijn samenwerkingsafspraken gemaakt met de gezinsvoogdij en de ambulante jeugdzorg om de jeugdzorgketen sluitend te maken. Er is een casusoverleg gekomen voor jongeren die met het strafrecht in aanraking (dreigen) te komen en een casusoverleg jeugdzorg.

De Raad voor de Rechtshandhaving is verantwoordelijk voor de toezichthoudende taak op de (jeugd)strafrechtsketen.

De Raad voor de Rechtshandhaving kan aan de Inspectie Jeugdzorg vragen toezicht uit te oefenen op de detentie van jeugdigen in aparte jeugdcellen in de Justitiële Inrichting Caribisch Nederland op Bonaire (JICN). Dit vindt in goede afstemming met de Inspectie Sanctietoepassing/IOOV plaats.

De Raad voor de Rechtshandhaving heeft inmiddels aan de Inspectie Jeugdzorg gevraagd toezicht uit te oefenen op de strafrechtelijke taken van de voogdijraad in Caribisch Nederland.

In 2011 is de éénmeting «ervaren regeldruk» gedaan (bijlage bij TK 31 839, nr. 124). De ervaren regeldruk is hoog. Het onderzoek laat zien dat de stelselwijziging jeugdzorg een kans biedt om de landelijke regels terug te dringen. Maar dat is maar een deel van het verhaal. Een belangrijke oorzaak van de regeldruk is de wijze waarop het werk van professionals is ingericht en de wijze waarop jongeren, ouders en professionals zich tot elkaar verhouden en met elkaar omgaan. Mede op basis van de uitkomsten van de éénmeting is in 2011 besloten op welke wijze verder wordt samen gewerkt door politiek, overheid en veldpartners aan de vermindering van regeldruk en administratieve lasten.

Aan het verminderen van regeldruk en administratieve lasten wordt gewerkt langs drie lijnen:

• – Goede praktijkvoorbeelden van professionals en cliënten en succesvolle acties van het Programma Regeldruk Aanpakken (RAP) breed te verspreiden;

• – Quick wins te zoeken voor het verminderen van onnodige regeldruk in het huidige stelsel;

• – De zorg voor jeugd meer fundamenteel aan te pakken door de stelselwijziging en door ter sturen op professionaliteit en kwaliteit.

In het nieuwe stelsel voor jeugd komen veel domeinen samen, wat een coherent kwaliteitsbeleid noodzakelijk maakt. In 2011 is samen met VWS een inventarisatie en vergelijking uitgevoerd om te bezien hoe initiatieven zich tot elkaar verhouden en of er mogelijke lacunes zijn.

Uit de inventarisatie blijkt dat er veel kwaliteitsinstrumenten zijn ontwikkeld. De inventarisatie is in juni 2011 voorgelegd aan experts en veldpartijen uit de brede zorg voor jeugd. Over de inventarisatie en vergelijking bestaat consensus met veldpartijen. Met experts van veldpartijen is over een toekomstvisie voor het kwaliteitsbeleid gesproken. De inventarisatie en uitkomsten van de consultatie dienen als uitgangspunt voor een visie op het kwaliteitsbeleid in de justitiële en brede jeugdzorg.

Op 1 december 2011 is overeenstemming bereikt over juridische vormgeving van de verplichte registratie en het tuchtrecht in de jeugdzorg.

Er komt een in de wet verankerd systeem met één register voor de beroepen jeugdzorgwerker (HBO) en gedragswetenschapper in de jeugdzorg (WO), alsmede tuchtrechtspraak in verschillende, aan de beroepsgroepen gerelateerde kamers van het in te stellen tuchtcollege.

Om te bereiken dat professionals met uitsluiting van anderen worden ingezet binnen de gebieden waarop zij deskundig zijn, moest een effectieve norm worden ontwikkeld die helder maakt met welke werkzaamheden alleen geregistreerde medewerkers mogen worden belast. Daarbij is aangesloten bij het begrip verantwoorde zorg zoals dat nu reeds is opgenomen in de Wet op de jeugdzorg. De wet geeft niet aan wat de norm precies inhoudt, doch gaat ervan uit dat professionals in concrete situaties zeer goed kunnen aangeven of er sprake is van verantwoorde zorg. Ook de Inspectie Jeugdzorg hanteert in toetsingskaders de norm verantwoorde zorg. Samen met relevante partners is de nadere uitwerking hiervan ter hand genomen.

Jeugdigen die vroeg beginnen met het plegen van strafbare feiten, hebben een grote kans dit gedrag lange tijd voort te zetten. Het tijdig signaleren en beïnvloeden van dit gedrag draagt bij aan het voorkomen van criminele carrières. Daarom is – in het kader van de verbeterde aanpak van 12-minners – ingezet op:

• 1. Vroegtijdige signalering van risico’s bij kinderen op basis van gegevens in de politieregistratie. Risicokinderen, die zijn gesignaleerd met Pro-kid, een in 4 pilots uitgetest en gevalideerd signaleringsinstrument, worden doorverwezen naar Bureau Jeugdzorg. Als gevolg van een aantal technische onvolkomenheden is de landelijke invoering uitgesteld naar 2012.

• 2. Verbeterde politieregistratie 12-minners met delictgedrag: verbetering van de registratie is de basis voor risicosignalering door Pro-Kid en een sluitende aanpak van 12-min verdachten.

• 3. Verhogen pakkans: Naar aanleiding van pilotprojecten is in 2011 een advies beschikbaar gekomen over hoe de pakkans het beste kan worden verhoogd. Pakkans verhogen kan door systematisch de uit onderzoek vastgestelde maatregelen toe te passen en uit te voeren op de diverse (criminele ) jeugdgroepen. De combinatie van gevalideerde maatregelen, focus en inzet van betrokken mensen vormen de kernelementen van de werkzame bestanddelen.

De effectiviteit van sancties neemt toe wanneer deze aansluit op de problematiek van de jongere. De persoonsgerichte aanpak is bevorderd door:

• 1. Erkenning van een volledig pakket aan gedragsinterventies. Eind 2011 zijn er van het beoogd pakket van 21 gedragsinterventies voor jeugdige justitiabelen 16 gedragsinterventies erkend en 3 voorlopig erkend.

• 2. De inzet van een gericht diagnose-instrumentarium voor de jeugdstrafketen. In september 2011 is tot de landelijke uitrol besloten.

Een sanctie dient snel te volgen op een overtreding of misdrijf gepleegd door een jongere. Op deze manier ervaart de jongere de relatie tussen de misstap en de straf.

• 1. Het hanteren en naleven van realistische doorlooptijden in de jeugdstrafrechtketen. Een aantal verbetermaatregelen is geïmplementeerd (ook in de fase van hoger beroep) en de scores op de Kalsbeeknormen worden periodiek gemonitord.

• 2. Beter toezicht op de naleving van de voorwaarden die worden opgelegd bij een vonnis. Op basis van het rapport Redesign Toezicht is geconcludeerd dat er verbeteringen mogelijk en wenselijk zijn in de mate waarin de jeugdstrafrechtsketen consequent optreedt. Dit ziet met name toe op jeugdigen die veroordeeld zijn.

De Raad voor de Kinderbescherming is in september 2011 gestart met het project Kwaliteit van Werkstraffen als deelproject van het project Aanpak recidive werkstraffen jeugd. Dit project loopt tot het najaar 2012 en beoogt de werkstraffen kwalitatief te verbeteren opdat de slagingskans wordt vergroot. In 2011 zijn de volgende resultaten behaald:

• 1. Er is een geactualiseerd werkproces werkstraffen opgesteld en in de regio geëvalueerd.

• 2. Er is een plan ontwikkeld om te komen tot professionalisering van de coördinatoren taakstraffen. Dit plan wordt in 2012 uitgevoerd.

In verschillende deelprojecten wordt in 2012 verder toegewerkt naar resultaten.

In voorgaande jaren zijn veel maatregelen gerealiseerd om de begeleiding en behandeling van jongeren in een Justitiële Jeugdinrichting (JJI) op een kwalitatief hoger plan te brengen. 2011 Heeft daarbij in het teken gestaan van borging van die kwaliteitsverbeteringen (onder andere bijscholing van huidig personeel) in een periode waarin de beschikbare capaciteit fors is verminderd.

• 1. Op 1 juli 2011 is wetgeving in werking getreden die onderdeel uitmaakte van het kwaliteitsverbetertraject. Het betreft onder meer regeling van de verplichte nazorg, de pedagogische time-out regeling en de wettelijk regeling van nachtdetentie.

• 2. In 2011 het onderzoek «Onderwijs in Justitiële Jeugdinrichtingen en gesloten jeugdzorg» uitgevoerd. Het onderzoek geeft informatie over de aansluiting van het onderwijs bij het onderwijsniveau en de specifieke behoefte van jongeren in Justitiële Jeugdinrichtingen. Ook is informatie verzameld over scholen die zijn aangesloten bij de Jeugdzorg^plus

Het capaciteitsplan JJI’s (TK, 24 587 nr. 403) waarover de Tweede Kamer eind 2010 is geïnformeerd, is in 2011 uitgevoerd. Ten aanzien van de nieuwbouw van Teylingereind is een overeenkomst met VWS en Avenier gesloten ter exploitatie van plaatsen ten behoeve van Jeugdzorg^plus.