Artikel
Algemene doelstelling
De tegemoetkoming onderwijsbijdrage en schoolkosten zorgt ervoor dat (ouders van) leerlingen in het voortgezet onderwijs, deelnemers in de beroepsopleidende leerweg (tot 18 jaar) en studenten aan een lerarenopleiding de financiële mogelijkheden hebben om onderwijs te volgen.
Rol en verantwoordelijkheid
De minister is verantwoordelijk voor de toegankelijkheid van het onderwijs in Nederland. OCW waarborgt met de Wet tegemoetkoming onderwijsbijdrage en schoolkosten (WTOS) de toegankelijkheid van en de deelname aan het onderwijs door de financiële belemmeringen van deelname weg te nemen voor de volgende doelgroepen:
-
• ouders van deelnemers aan de beroepsopleidende leerweg (bol) in het mbo tot 18 jaar, van minderjarige leerlingen aan het niet-volledig en rechtstreeks bekostigd voortgezet onderwijs (vo) en van minderjarigen in het voortgezet algemeen volwassenenonderwijs (vavo) (TS17-);
-
• scholieren in het voortgezet onderwijs van 18 jaar en ouder (VO18+);
-
• leerlingen (ook deeltijd) in het voortgezet algemeen volwassenenonderwijs of (voortgezet) speciaal onderwijs (TS 18+ vavo en (v)so);
-
• studenten aan de lerarenopleiding die geen recht (meer) hebben op studiefinanciering op grond van de WSF 2000 (TS 18+, tlo).
Ouders zijn ervoor verantwoordelijk dat hun minderjarige kind onderwijs volgt. Daar waar ouders gezien hun inkomen niet draagkrachtig genoeg zijn om de kosten van hun schoolgaande minderjarige kinderen alleen te dragen, voorziet de overheid in een (gedeeltelijke) tegemoetkoming. Vanaf 18 jaar ligt de verantwoordelijkheid voor het volgen van onderwijs primair bij de leerling/student zelf. Hij/zij kan dan zelf in aanmerking komen voor een tegemoetkoming.
Beleidsconclusies
De afschaffing van het lesgeld in het voortgezet onderwijs en het cursusgeld voor minderjarige leerlingen in het middelbaar beroepsonderwijs, de invoering van de gratis schoolboeken in het voortgezet onderwijs en de ophoging van het kindgebonden budget heeft effect gehad op de WTOS-tegemoetkomingen. Die werden voor deze groepen verlaagd of geheel afgeschaft. Met actieve communicatie is eind 2011 getracht om de WTOS-regelingen bij de resterende doelgroepen beter onder de aandacht te brengen. Dit heeft in 2012 effect gehad.
Budgettaire gevolgen van beleid
| Realisatie | Vastgestelde begroting | Verschil | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2012 | 2012 | ||
| Verplichtingen | 271.660 | 162.639 | 119.358 | 111.158 | 107.389 | 129.624 | – 22.235 | |
| Waarvan garantieverplichtingen | ||||||||
| Totale uitgaven | 271.660 | 162.639 | 119.358 | 111.158 | 107.389 | 129.624 | – 22.235 | |
| TS 17- | 180.352 | 70.983 | 24.681 | 23.142 | 20.866 | 32.134 | – 11.268 | |
| TS 18+ | 12.238 | 11.037 | 9.143 | 6.752 | 6.248 | 8.975 | – 2.727 | |
| VO 18+ | 61.423 | 63.445 | 66.586 | 67.135 | 66.210 | 71.106 | – 4.896 | |
| Waarvan relevante uitgaven | 58.922 | 61.813 | 65.034 | 65.276 | 64.900 | 69.470 | – 4.570 | |
| Waarvan niet-relevante uitgaven | 2.501 | 1.632 | 1.552 | 1.859 | 1.310 | 1.636 | – 326 | |
| Programma-uitgaven overig | ||||||||
| • | Dienst Uitvoering Onderwijs | 17.647 | 17.174 | 18.948 | 14.129 | 14.065 | 17.409 | – 3.344 |
| Totaal ontvangsten | 17.906 | 15.525 | 14.188 | 16.273 | 4.644 | 13.847 | – 9.203 | |
| • | TS 17– | 8.266 | 5.295 | 2.158 | 1.604 | 1.110 | 1.470 | – 360 |
| • | TS 18+ | 1.215 | 782 | 1.041 | 935 | 574 | 1.388 | – 814 |
| • | VO 18+ | 8.425 | 9.448 | 10.989 | 13.734 | 2.960 | 10.989 | – 8.029 |
Bron: realisatiegegevens DUO
Toelichting:
Uitgaven
De uitgaven bij elk van de drie WTOS-regelingen is in 2012 lager dan begroot. Bij de regeling TS17- zijn de uitgaven in 2012 lager dan begroot, ondanks de hiervoor vermelde actieve communicatie eind 2011 over het gebruik van de regeling.
De uitgaven van de Dienst Uitvoering Onderwijs op dit beleidsartikel houden verband met de kosten in 2012 voor de uitvoering van de diverse WTOS-regelingen.
Ontvangsten
De ontvangsten hebben betrekking op terugbetalingen van teveel of onterecht verstrekte WTOS-uitkeringen. Het verschil van – € 8,0 miljoen bij de ontvangsten VO 18+ houdt verband met een onjuiste raming 2012, omdat op dit artikelonderdeel abusievelijk ook bepaalde WSF-ontvangsten (artikel 11) waren geraamd.
Toelichting op de instrumenten
| Realisatie | Vastgestelde begroting | Verschil | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2012 | 2012 | |
| Aantal gebruikers TS 17- | 299.773 | 235.855 | 35.858 | 42.294 | 36.032 | 47.300 | – 11.268 |
| Aantal gebruikers TS 18+ | 10.876 | 10.306 | 8.459 | 6.585 | 6.331 | 8.500 | – 2.169 |
| Aantal gebruikers VO 18+ | 31.889 | 33.664 | 34.337 | 35.943 | 35.758 | 36.900 | – 1.142 |
Bron: realisatiegegevens DUO
Toelichting:
De daling van de aantallen gebruikers per WTOS-regeling in 2012 ligt in lijn met de daling van de uitgaven zoals in tabel 12.1 vermeld.
Artikel