| Nr. | Artikel | Omschrijving | Uitstaande garanties 2013 | Verleend 2014 | Vervallen 2014 | Uitstaande garanties 2014 | Garantieplafond 2014 | Totaal plafond | Stand begrotingsreserve |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Belastingen | Garantie procesrisico's | 551 | 176 | 365 | 362 | 400 | – | |
| 2 | Financiële Markten | Garantie interbancaire leningen | 9.892.984 | – | 9.892.984 | – | – | – | |
| 3 | Financiële Markten | Schatkistbankieren (faciliteit AFM) | 37.000 | – | – | 37.000 | 37.000 | ||
| 4 | Financiële Markten | Terrorismeschades (NHT) | 50.000 | – | – | 50.000 | 50.000 | – | |
| 5 | Financiële Markten | WAKO (kernongevallen) | 14.023.000 | – | – | 14.023.000 | 14.023.000 | – | |
| 6 | Financiële Markten | Garantie Stichting Waarborgfonds Motorverkeer | 214 | – | 58 | 156 | 156 | – | |
| 7 | Financiële Markten | NBM | 2.500 | – | – | 2.500 | 2.500 | – | |
| 8 | Financiële Markten | Waarborgfonds motorverkeer | 2.500 | – | – | 2.500 | 2.500 | – | |
| 9 | Financieringsactiviteiten publiek-private sector | DNB winstafdracht | 5.700.000 | – | – | 5.700.000 | 5.700.000 | – | |
| 10 | Financieringsactiviteiten publiek-private sector | NIB – Regeling Bijzondere Fin | – | – | – | – | – | – | |
| 11 | Financieringsactiviteiten publiek-private sector | Garantie SNS Propertize | 4.166.410 | – | 566.410 | 3.600.000 | 3.600.000 | – | |
| 12 | Financieringsactiviteiten publiek-private sector | Garantie en vrijwaring inzake verkoop en financiering van deelnemingen | 954.842 | – | 2.010 | 952.832 | 952.832 | 20.844 | |
| 13 | Financieringsactiviteiten publiek-private sector | Deelneming ABN AMRO | 950.000 | – | 950.000 | – | – | – | |
| 14 | Internationale Financiële Betrekkingen | DNB kredietverlening BIS | – | 113.445 | 113.445 | – | – | – | |
| 15 | Internationale Financiële Betrekkingen | EFSF | 49.640.411 | – | – | 49.640.411 | 49.640.411 | – | |
| 16 | Internationale Financiële Betrekkingen | EFSM | 2.790.000 | – | 12.000 | 2.778.000 | 2.778.000 | – | |
| 17 | Internationale Financiële Betrekkingen | ESM | 35.445.400 | – | – | 35.445.400 | 35.445.400 | – | |
| 18 | Internationale Financiële Betrekkingen | EIB-kredietverlening in ACP en OCT | 84.895 | 89.058 | – | 173.953 | 171.995 | – | |
| 19 | Internationale Financiële Betrekkingen | Kredieten EU-betalingsbalanssteun aan lidstaten | 2.325.000 | – | 10.000 | 2.315.000 | 2.315.000 | – | |
| 20 | Internationale Financiële Betrekkingen | MIGA | 24.308 | 3.288 | – | 27.596 | 27.596 | – | |
| 21 | Internationale Financiële Betrekkingen | Wereldbank | 3.255.054 | 633.093 | – | 3.888.147 | 3.888.147 | – | |
| 22 | Internationale Financiële Betrekkingen | EBRD | 589.100 | – | – | 589.100 | 589.100 | – | |
| 23 | Internationale Financiële Betrekkingen | EIB | 9.895.547 | – | – | 9.895.547 | 9.895.547 | – | |
| 24 | Internationale Financiële Betrekkingen | DNB – deelneming in kapitaal IMF | 45.344.977 | 2.158.610 | – | 47.503.587 | 47.503.587 | – | |
| 25 | Exportkredietverzekeringen, -garanties en investeringsverzekeringen | Regeling Investeringen | 226.475 | 5.760 | 57.225 | 175.010 | 453.780 | ||
| 26 | Exportkredietverzekeringen, -garanties en investeringsverzekeringen | MIGA – herverzekeren | – | – | – | – | 150.000 | 225.365 | |
| 27 | Exportkredietverzekeringen, -garanties en investeringsverzekeringen | Exportkredietverzekering | 20.858.069 | 8.882.142 | 16.366.533 | 13.373.678 | 10.000.000 | ||
| Totaal | 206.259.237 | 11.885.572 | 27.971.030 | 190.173.779 | 10.604.180 | 176.622.771 | 246.209 |
Overzicht uitgaven en ontvangsten garanties
| Nr | Artikel | Omschrijving | Uitgaven 2013 | Ontvangsten 2013 | Saldo 2013 | Uitgaven 2014 | Ontvangsten 2014 | Saldo 2014 | Mutatie begrotingsreserve 2014 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Belastingen | Garantie procesrisico's | 259 | – | – 259 | 378 | – | – 378 | – |
| 2 | Financiële Markten | Garantie interbancaire leningen | – | 164.792 | 164.792 | – | 99.636 | 99.636 | – |
| 3 | Financiële Markten | Schatkistbankieren (faciliteit AFM) | – | – | – | – | – | – | |
| 4 | Financiële Markten | Terrorismeschades (NHT) | – | 1.500 | 1.500 | – | 1.275 | 1.275 | – |
| 5 | Financiële Markten | WAKO (kernongevallen) | – | 68 | 68 | – | 1.126 | 1.126 | – |
| 6 | Financiële Markten | Garantie Stichting Waarborgfonds Motorverkeer | – | – | – | – | – | – | – |
| 7 | Financiële Markten | NBM | – | – | – | – | – | – | – |
| 8 | Financiële Markten | Waarborgfonds motorverkeer | – | – | – | – | – | – | – |
| 9 | Financieringsactiviteiten publiek-private sector | DNB winstafdracht | – | – | – | – | – | – | – |
| 10 | Financieringsactiviteiten publiek-private sector | NIB – Regeling Bijzondere Fin | – | 278 | 278 | – | – | – | – |
| 11 | Financieringsactiviteiten publiek-private sector | Garantie SNS Propertize | – | – | – | – | 1.920 | 1.920 | – |
| 12 | Financieringsactiviteiten publiek-private sector | Garantie en vrijwaring inzake verkoop van deelnemingen | 5.375 | 5.716 | 341 | – | 5.716 | 5.716 | 4.800 |
| 13 | Financieringsactiviteiten publiek-private sector | Deelneming ABN AMRO | – | 25.555 | 25.555 | – | 12.494 | 12.494 | – |
| 14 | Internationale Financiële Betrekkingen | DNB kredietverlening BIS | – | – | – | – | – | – | – |
| 15 | Internationale Financiële Betrekkingen | EFSF | – | – | – | – | – | – | – |
| 16 | Internationale Financiële Betrekkingen | EFSM | – | – | – | – | – | – | – |
| 17 | Internationale Financiële Betrekkingen | ESM | – | – | – | – | – | – | – |
| 18 | Internationale Financiële Betrekkingen | EIB-kredietverlening in ACP en OCT | 38 | – | – 38 | – | – | – | – |
| 19 | Internationale Financiële Betrekkingen | Kredieten EU-betalingsbalanssteun aan lidstaten | – | – | – | – | – | – | – |
| 20 | Internationale Financiële Betrekkingen | MIGA | – | – | – | – | – | – | – |
| 21 | Internationale Financiële Betrekkingen | Wereldbank | – | – | – | – | – | – | – |
| 22 | Internationale Financiële Betrekkingen | EBRD | – | – | – | – | – | – | – |
| 23 | Internationale Financiële Betrekkingen | EIB | – | – | – | – | – | – | – |
| 24 | Internationale Financiële Betrekkingen | DNB – deelneming in kapitaal IMF | – | – | – | – | – | – | – |
| 25 | Exportkredietverzekeringen, -garanties en investeringsverzekeringen | Regeling Investeringen | – | 675 | 675 | – | 789 | 789 | |
| 26 | Exportkredietverzekeringen, -garanties en investeringsverzekeringen | MIGA – herverzekeren | – | – | – | – | – | – | 120.316 |
| 27 | Exportkredietverzekeringen, -garanties en investeringsverzekeringen | Exportkredietverzekering | 91.157 | 167.008 | 75.851 | 43.375 | 205.943 | 162.568 | |
| Totaal | 96.829 | 365.592 | 268.763 | 43.753 | 328.899 | 285.146 | 125.116 |
Toelichting per risicoregelingen
Garanties groter dan € 5 mln. worden toegelicht, mits deze niet vallen onder de algemene faciliteit voor het schatkistbankieren.
2. Garantie interbancaire leningen
De staat heeft in 2008 een garantiefaciliteit gecreëerd van € 200 mld. waaruit garanties konden worden afgegeven voor interbancaire leningen. In 2014 is de garantieregeling voor interbancaire leningen beëindigd, alle uitstaande garantieverplichtingen zijn vervallen.
4. Terrorisme Schade (NHT)
De Nederlandse Herverzekeringsmaatschappij voor Terrorismeschaden (NHT) is in 2003 opgericht, nadat herverzekeraars en verzekeraars waren begonnen terrorismerisico’s uit te sluiten in hun polissen. Binnen de NHT leveren verzekeraars, herverzekeraars en de staat gezamenlijk een dekkingscapaciteit van € 1 mld. per jaar. De staat heeft een garantie afgegeven voor de laatste € 50 mln. van deze dekkingscapaciteit. De staat en de NHT zijn overeengekomen om de participatie van de staat na 2018 te beëindigen.
5. WAKO (Kernongevallen)
De Wet Aansprakelijkheid Kernongevallen (WAKO) regelt de aansprakelijkheid van exploitanten van nucleaire installaties voor kernongevallen. De exploitant is namelijk verantwoordelijk voor schade bij kernongevallen. De exploitant moet deze aansprakelijkheid verzekeren tot een maximumbedrag van € 1,2 mld. Voor de staatsgarantie betaalt de exploitant jaarlijks een vergoeding aan de Nederlandse Staat.
Het doel van deze risicoregeling is tweeledig: enerzijds schadeloosstelling van slachtoffers indien zich een ernstig kernongeval in Nederland voordoet en anderzijds het internaliseren van kosten die met het gebruik van kernenergie samenhangen. De Staat der Nederlanden staat voor 7 installaties garant tot een bedrag tot € 2,3 mld. dan wel € 1,5 mld. per ongeval. Het totaalrisico voor deze installaties bedraagt vanaf 1 januari 2015 € 11,3 mld. Ultimo 2014 was dit ruim € 14 mld.
9. Garantie DNB-winstafdracht
Een deel van de winst die De Nederlandsche Bank maakt vloeit – via een vooraf bepaalde verdeelsleutel – in de staatskas. De winsten die worden gemaakt met crisisgerelateerde transacties vallen ook onder de winstuitkering. DNB heeft hierdoor tijdelijk grotere risico’s op haar balans staan. Het Ministerie van Financiën en DNB hebben in samenspraak besloten om de bestaande praktijk te handhaven onder afgifte van een garantie die de toegenomen risico’s voor DNB mitigeert. Er wordt geen premie betaald door DNB, als gevolg van de garantie kan DNB meer winst afdragen aan het Ministerie van Financiën.
11. Garantie SNS propertize
Bij de nationalisatie van SNS REAAL is reeds aangekondigd dat Propertize (voorheen: «Property Finance») zal worden afgesplitst van de rest van SNS Reaal en in een vastgoedbeheerorganisatie zal worden ondergebracht. Eind 2013 is de afsplitsing gerealiseerd. De vastgoedbeheerorganisatie heeft tot doel om de vastgoedportefeuille op de middellange termijn zo kostenefficiënt en rendabel mogelijk af te wikkelen. De staat heeft een garantie verstrekt op de financiering van de vastgoedbeheerorganisatie. Een deel van de uitstaande garantie is vervallen vanwege de afgenomen financieringsbehoefte in verband met de afwikkeling van de portefeuille.
12. Garantie en vrijwaring staatsdeelnemingen
De staat heeft een aantal garanties en vrijwaringen afgegeven aan verschillende deelnemingen die volgen uit verplichtingen uit de verkoop van deelnemingen. Dit is het geval geweest bij de verkoop van SDU, Connexxion en WesterSchelde Tunnel. Bij de verkoop van een belang kan het voorkomen dat de koper bepaalde garanties vraagt voor niet in de balans te verwerken posten. Dit is gebruikelijk bij fusies en overnames. Op deze manier wordt het risico van de acquisitie voor de koper verminderd, waardoor voorkomen wordt dat er een overeenkomst gesloten wordt tegen een lagere prijs.
Daarnaast heeft de staat specifieke garanties en vrijwaringen afgegeven vanwege het belang om financiering van staatsdeelnemingen NS en TenneT mogelijk te maken. Het Ministerie van Financiën heeft als aandeelhouder aan TenneT Holding een garantie afgegeven ten gunste van de Stichting Beheer Doelgelden. De middelen uit deze Stichting dienen altijd direct beschikbaar te zijn, bijvoorbeeld indien er een investering in interconnectiecapaciteit dient te worden gedaan. Daarnaast garandeert de staat leningen die NS heeft afgesloten via Eurofima. Eurofima is een multilaterale bank, opgericht op basis van een Europees verdrag, die zich specialiseert in de financiering van rollend materieel. Alle nationale Europese spoorvervoerders kunnen hier financiering aantrekken onder garantie van het land van herkomst.
De premieontvangsten van TenneT worden afgestort in een begrotingsreserve, ultimo 2014 was de omvang van de begrotingsreserve € 20,8 mln.
13. Deelneming ABN AMRO
Er zijn wederzijdse aansprakelijkheden ontstaan door de afsplitsing van HBU (Newbank) uit het oude ABN AMRO, nu RBS N.V. genaamd. Indien RBS N.V. niet meer aan zijn verplichtingen zou kunnen voldoen, kunnen crediteuren onder specifieke voorwaarden tot maximaal € 950 mln. claimen bij HBU. Hiervoor heeft ABN AMRO een vrijwaring afgegeven aan de kopende partij Deutsche Bank. Aangezien ABN AMRO het risico van uitbetaling niet zelf kan lopen, is er een contragarantie door de staat afgegeven.
ABN Amro heeft in 2014 met Deutsche Bank een akkoord bereikt om de wederzijdse aansprakelijkheden tussen beide te beëindigen zodat ook de garantie van de staat (zogeheten counter indemnity) kon worden beëindigd. Het beëindigen van de counter indemnity is in lijn met de aanbevelingen van de Commissie Risicoregelingen (CRR). De CRR heeft o.a. aanbevolen om de crisisgerelateerde risicoregelingen terug te brengen, zodra dat mogelijk is. Met het beëindigen van de counter indemnity tussen ABN Amro en de staat wordt aan deze aanbeveling invulling gegeven.
14. Garantie aan DNB inzake Bank voor Internationale Betalingen (BIS)
Deze garantieovereenkomsten tussen de staat en DNB ziet op het Nederlandse aandeel in de via de Bank voor Internationale Betalingen (BIS) te verstrekken kredietfaciliteiten. Als verplichtingenraming (stelpost) wordt jaarlijks een garantieplafond van € 113 mln. in de ontwerpbegroting opgenomen. De laatste jaren is er geen gebruik gemaakt van deze regeling daarom is de garantieverplichting in de begroting van 2015 niet meer opgenomen. In de tabel «overzicht verstrekte garanties» is de stelpost in 2014 nog wel opgenomen, tevens is het verval van de stelpost in 2014 opgenomen.
15., 16. en 17. EFSF, EFSM en ESM
In 2010 besloten is besloten tot de oprichting van de Europese noodmechanismen EFSM en EFSF en tot de oprichting van een permanent noodmechanisme, European Stability Mechanism (ESM). Dit vindt plaats naar aanleiding van ernstige onrust op de Europese kapitaalmarkten die de financiële stabiliteit in het eurogebied bedreigde. De noodmechanismen kunnen steun verstrekken aan landen in nood onder strikte beleidscondities. Op dit moment staat Nederland voor € 49,6 mld. garant voor het EFSF, € 2,8 mld. voor het EFSM en € 35,4 mld. voor het ESM. De noodfondsen ontvangen rentevergoedingen voor de verstrekte leningen.
18. EIB-kredietverlening in ACP en OCT
De Europese Investeringsbank (EIB) verricht activiteiten in de landen in Sub-Sahara Afrika, het Caribisch gebied en de Stille Oceaan (ACP – landen), alsmede Europese Overzeese Gebieden (OCT – landen). De projecten richten zich op economische ontwikkeling van deze landen via de ontwikkeling van de private sector en de financiële sector, investeringen in infrastructuur en het verbeteren van het ondernemingsklimaat. Een deel van deze activiteiten wordt bekostigd met een revolverend fonds dat gefinancierd wordt door het European Development Fund (EDF). De EIB financiert daarnaast ook met eigen middelen, hierop hebben de lidstaten een garantie afgegeven voor het politieke risico.
19. Kredieten EU-betalingsbalanssteun
De Europese Betalingsbalansfaciliteit is bedoeld voor niet-eurolanden met feitelijke of ernstig dreigende moeilijkheden met betrekking tot de lopende rekening van de betalingsbalans of het kapitaalverkeer. De EU draagt bij aan de stabiliteit door het verstrekken van leningen via de Betalingsbalansfaciliteit. Alleen lidstaten die de euro (nog) niet hebben ingevoerd kunnen aanspraak maken op de Betalingsbalansfaciliteit. Om de financiële ondersteuning te kunnen financieren is de Commissie gemachtigd om namens de EU geld aan te trekken op de kapitaalmarkten. Deze leningen worden gegarandeerd door de EU-lidstaten via de EU-begroting. Uit de betalingsbalansfaciliteit kan voor een maximum aan € 50 mld. aan leningen worden verstrekt. Het Nederlandse aandeel in deze garantie is circa € 2,3 mld.
20. en 21. Wereldbank Groep
De Multilateral Investment Guarantee Agency is een onderdeel van de Wereldbank Groep. Deze organisatie ondersteunt de private sector bij het verzekeren van buitenlandse investeringen. De activiteiten van MIGA worden gefinancierd door aandelenkapitaal (paid-in) en de rest wordt verstrekt in de vorm van garanties (callable capital).
Een ander onderdeel van de Wereldbank Groep is de Internationale Bank voor Wederopbouw en Ontwikkeling (IBRD). IBRD functioneert als een soort coöperatieve bank, waarvan lidstaten aandeelhouder zijn. Op basis van ingelegd aandeelkapitaal en garanties, leent IBRD in op kapitaalmarkten en worden leningen verstrekt. De staat verhoogt de garantie aan de Wereldbank in 2014 en 2015 met € 178 mln., deze mutatie is opgenomen in de tabel overzicht verstrekte garanties.
22. EBRD6
De Europese Bank voor Wederopbouw en Ontwikkeling (EBRD) is opgericht om de landen in Midden- en Oost-Europa en de voormalige Sovjet Unie bij te staan in hun transitie naar een democratie en naar een markteconomie. Inmiddels is het operatiegebied uitgebreid met een aantal Centraal-Aziatische landen en enkele Noord-Afrikaanse landen. Het mandaat van de Bank is specifiek gericht op de transitie van (ex-communistische) economieën naar markteconomieën en integratie daarvan in de wereldeconomie. De EBRD wordt gefinancierd door aandelenkapitaal, waarvan zo’n 20% is ingelegd door de lidstaten (paid-in) en de rest wordt verstrekt in de vorm van garanties (callable capital).
23. De Europese Investeringsbank (EIB)
De Europese Investeringsbank heeft tot taak, met een beroep op de kapitaalmarkten en op haar eigen middelen, bij te dragen aan een evenwichtige en ongestoorde ontwikkeling van de interne markt in het belang van de Unie. Op basis van kapitaal en garanties van de lidstaten leent de EIB op de kapitaalmarkt waarmee het middelen genereert voor investeringen in zowel de publieke als de private sector.
24. DNB- Deelneming in kapitaal IMF
Bij het IMF gaat het om een garantie die de Nederlandse Staat aan DNB verleent om het risico te dekken indien het Fonds in gebreke blijft. De garantieverstrekking is daarmee dus in feite een nationale aangelegenheid. Deze garantie staat wel op de begroting, maar wordt alleen ingeroepen in het geval dat het IMF niet aan haar verplichtingen zou kunnen voldoen en een beroep doet op middelen van DNB. Een deel van de garantie is tijdelijk en/of afhankelijk van ratificatie door de deelnemers van het IMF. Hierdoor kan de garantie dalen.
25. Regeling Investeringen
De staat kan jaarlijks voor maximaal € 454 mln. aan verplichtingen aangaan voor nieuwe investeringsverzekeringen. Via deze verzekeringen worden Nederlandse bedrijven die langdurig investeren gedekt tegen het politieke risico dat zij lopen in het buitenland. In 2014 is er voor € 5,8 mln. aan garantie afgegeven, daarnaast is er € 57,2 mln. aan garantie vervallen.
26. MIGA- herverzekering
Herverzekering MIGA betreft de herverzekering van investeringsverzekeringen afgesloten door Nederlandse exporteurs onder de MIGA-faciliteit van de Wereldbank. Om deze herverzekeringscapaciteit af te bakenen is een separaat garantieplafond opgesteld. In 2014 zijn er geen garanties afgegeven of vervallen.
27. Exportkredietverzekering
De Nederlandse Staat biedt de mogelijkheid voor het verzekeren van betalingsrisico’s verbonden aan het handels- en dienstenverkeer met het buitenland. Het productenassortiment van de EKV-faciliteit omvat momenteel onder andere: de exporteurspolis, financieringspolis, koersrisicoverzekering, werkkapitaaldekking en verzekering van garanties. In 2014 is er voor € 8,9 mld. aan garantie afgegeven, daarnaast is er € 16,4 mld. aan garantie vervallen. De vervallen garanties zien voor een groot deel op de wijziging van de administratie van het valutarisico. Door deze wijziging wordt aangesloten bij de systematiek van andere internationale garanties. Zie ook de toelichting bij artikel 5 Exportkredietverzekeringen, -garanties en investeringsverzekeringen.
Voor de totale exportkredietverzekeringenfaciliteit (waaronder 23. Regeling Investeringen en 24. MIGA-herverzekering) is er in 2014 een begrotingsreserve opgericht. Ultimo 2014 bedroeg deze reserve ruim € 186 mln. Daarnaast valt de Seno-Gom faciliteit onder de EKV. Deze faciliteit wordt afbeheerd en de middelen uit de bijbehorende begrotingsreserve vallen de komende jaren vrij. In 2014 is er ruim € 66 mln. vrijgevallen.