3.2.1. Kerncijfers

Tabel 10 schetst een beeld van ontwikkeling van de langdurige zorg (AWBZ/Wlz, Wmo 2015 en Jeugdwet).

Vanaf de ontwerpbegroting 2017 zullen de kerncijfers niet meer worden opgenomen in het FBZ, maar uitsluitend in de Staat van Volksgezondheid en Zorg, een online publicatie van het RIVM.

3.2.2. Verticale ontwikkeling van de Wlz, Wmo 2015 en Jeugwet-uitgaven en -ontvangsten

De verticale toelichting bevat een cijfermatig overzicht van de budgettaire veranderingen die zich hebben voorgedaan sinds de ontwerpbegroting 2015. Voor een meer gedetailleerde toelichting op de veranderingen wordt verwezen naar de verdiepingsparagraaf.

De verticale toelichting onderscheidt drie categorieën mutaties:

• – mee- en tegenvallers;

• – beleidsmatige mutaties;

• – technische en nominale mutaties.

Tabel 11 laat vanaf de stand ontwerpbegroting 2015 de verticale ontwikkeling van de AWBZ-uitgaven en -ontvangsten zien.

Uitgaven

Mee- en tegenvallers

Actualisering Wlz-uitgaven

Op basis van voorlopige realisatiegegevens van de NZa en het ZiNL zijn de zorguitgaven 2015 geactualiseerd. In tabel 11A is het onderdeel «Actualisering Wlz-uitgaven» uit tabel 11 nader uitgesplitst. Deze post bevat alle mutaties die na de tweede suppletoire wet 2015 hebben plaatsgevonden en zijn toegelicht in de verdiepingsbijlage.

De mutaties uit tabel 11A worden hieronder nader toegelicht.

Zorg in natura

Binnen de contracteerruimte is per saldo sprake van een meevaller van € 56 miljoen (nadat eind 2015 nog een bedrag van € 80 miljoen is verschoven van Zorg in natura naar pgb). Binnen de contracteerruimte is overigens sprake van verschuivingen tussen de diverse sectoren. De afzonderlijke mutaties worden toegelicht in de verdiepingsbijlage.

Nacalculeerbare kapitaallasten

De nacalculeerbare kapitaallasten laten een (beperkte) meevaller zien. Vanaf 2018 zullen de kapitaallasten overigens volledig in de zzp-tarieven zijn verwerkt (middels de nhc).

Persoonsgebonden budgetten

Door de zorgkantoren is eind 2015 € 80 miljoen geschoven tussen de contracteerruimte en het pgb kader. Deze schuif blijkt achteraf op kasbasis € 28 miljoen te hoog te zijn uitgevallen.

Overige Wlz-zorg

Deze beperkte tegenvaller is het saldo van diverse geringe verschuivingen (op o.a. beheerskosten, beschikbaarheidsbijdrage opleidingen Wlz).

Actualisering Wlz (herverdelingseffecten)

Op basis van de realisatiecijfers over 2014 van de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) voor zowel de zorg in natura als het pgb heeft er in het voorjaar van 2015 een herverdeling plaatsgevonden over de verschillende domeinen binnen de hervorming langdurige zorg. Per saldo leverde dit in 2015 een tegenvaller op bij de uitgaven van de Wlz.

Beleidsmatige mutaties

Uitstel overgang eerstelijnsverblijf naar Zvw

De overheveling van het eerstelijnsverblijf van de Wlz naar de Zvw is uitgesteld naar 2017.

Ophogen budget eerstelijnsverblijf

Omdat het subsidieplafond voor eerstelijnsverblijf ontoereikend is gebleken, is het plafond in 2015 verhoogd.

Dekking ophoging budget eerstelijnsverblijf

De ophoging van het budget voor eerstelijnsverblijf wordt deels gedekt binnen de Wlz en deels binnen de Zvw.

Wlz uitvoeringskosten

Het gaat hier om een neerwaartse bijstelling van het kader beheerskosten voor onder meer saneringskosten van instellingen in de langdurige zorg en middelen voor de bijdrage in het vrijwillige gebruik door de budgethouder van de SVB. Een deel van deze middelen zijn via een ijklijnmutatie overgeboekt naar de begroting van VWS ten behoeve van de uitvoering van pgb-trekkingsrechten door de SVB.

Pgb-tekort Wlz wegens hogere toestroom

Als gevolg van een hoger dan verwachte toestroom van budgethouders in de laatste maanden van 2014 en een groter beroep op pgb-middelen door de groep Wlz-indiceerbaren dan verwacht zijn er extra middelen vrijgemaakt voor hogere pgb-uitgaven.

Kasschuif groeiruimte care

Om een meer evenwichtige verdeling van de middelen groeiruimte care over de jaren heen te bereiken, is de beschikbare ruimte in 2015 verlaagd en via een kasschuif overgeheveld naar 2016.

Vrijval CIZ

Deze vrijval is ontstaan door het wegvallen van taken bij het CIZ.

Extramuraliseringseffecten (zzp’s 1–3 en zzp 4)

Uit realisatiecijfers over de ontwikkeling van het aantal lage zzp’s in de V&V-sector blijkt dat de daling in 2014 minder snel is gegaan dan verwacht. Dit heeft geleid tot extra intramurale Wlz-uitgaven in 2015. Daarnaast zijn extra middelen beschikbaar gesteld om afbakeningsknelpunten voor ouderen met zzp 4 in de Wlz op te lossen.

Ruimte abortusklinieken

Dit betreft ruimte die is ontstaan als gevolg van het overhevelen van de budgetten voor abortusklinieken van het Budgettair Kader Zorg naar de VWS-begroting. De ruimte is gesaldeerd voor het knelpunt abortusklinieken dat op de VWS-begroting is ontstaan, onder andere als gevolg van de indexering van de tarieven.

Passend onderwijs

Voor kinderen met een zzp-indicatie in de Wlz is dagbesteding standaard in het profiel opgenomen. Hiermee was nog geen rekening gehouden bij de vaststelling van het budgettaire kader voor 2015. In het kader van aangenomen moties van Dik-Faber/Voordewind (TK 31 497, nr 156) en Ypma (nr 164) zijn kinderen die met een hoog AWBZ-zzp onder de Wlz vallen actief geherindiceerd.

Onderuitputting contracteerruimte Wlz

De contracteerruimte liet de afgelopen jaren bij de nacalculatie een onderuitputting zien van circa 1%. Het kabinet heeft hiervan circa € 23 miljoen ingezet als dekking voor de extra uitgaven voor passend onderwijs.

Meerkosten zorgkantoren pgb-trekkingsrechten

In november 2014 is bestuurlijk overeengekomen dat VWS in redelijkheid zal voorzien in de compensatie van extra kosten die partijen uit hoofde van een terugvalscenario maken en hebben gemaakt. Het gaat hier om extra kosten bij zorgkantoren onder andere om aanvullende bemensing van de front-Office, herstelacties ter correctie van budgetten en tarieven, beoordelingen en herbeoordelingen van zorgovereenkomsten en zorgbeschrijvingen en de beëindiging van Wlz-Wmo-combinatiecontracten. Daarnaast hebben de huisbezoeken pgb geleid tot procedures waarbij externe juridische hulp vereist was. In totaal is incidenteel € 7,7 miljoen extra beschikbaar gesteld.

Correctie beschermd wonen ggz-c

Dit betreft een overheveling van Wlz-middelen naar het Gemeentefonds ten behoeve van een correctie in de verdeling van middelen voor beschermd wonen.

Nominaal en onverdeeld

Er is sprake van beperkte vrijval op de post nominaal en onverdeeld.

Overige

Deze post is het saldo van diverse beleidsmatige mutaties.

Technische en nominale mutaties

Nominale ontwikkeling

De raming van de loon- en prijsbijstelling is aangepast op basis van de laatste macro-economische inzichten van het Centraal Planbureau (CPB).

Brutering pgb

Met ingang van 2015 is het pgb in de Wlz omgezet van netto naar bruto. Het bruto pgb is hoger, omdat niet langer vooraf de eigen bijdrage wordt verrekend met de pgb-toekenning. De budgethouder dient in de Wlz zelf de eigen bijdrage te voldoen aan het CAK (en mag dit niet betalen met het pgb). Tegenover de hogere kosten van het bruto pgb staat eenzelfde bedrag aan ontvangsten eigen bijdrage pgb. De omzetting naar bruto pgb is dus budgettair neutraal voor het BKZ.

Financieringsmutatie Wlz

Bij financieringsmutaties is sprake van een zeker tijdsverloop tussen het moment waarop de NZa de productieafspraken van partijen ontvangt en de verwerking daarvan in de budgetten en de bevoorschotting/declaraties van de instellingen. Als gevolg daarvan is het gebruikelijk dat de financiering binnen een jaargrens afwijkt van de productie (budgetten) in dat jaar. Zo ontstaan zogeheten financieringsachterstanden of -voorsprongen. Deze financieringsmutatie betekent dat er in 2015 meer is gefinancierd dan uiteindelijk is geproduceerd.

Ontvangsten

Mee- en tegenvallers

Actualisering eigen bijdrage Wlz

Het lagere aantal cliënten in de intramurale ouderenzorg dan eerder geraamd, leidt tot een tegenvaller bij de opbrengsten van de eigen bijdrage in de Wlz.

Beleidsmatige mutaties

Eigen bijdrage Wlz

Deze ramingsbijstelling van de opbrengst van de eigen bijdragen van € 94 miljoen in 2015 hing voor € 70 miljoen samen met een meevaller in de realisatiegegevens 2014. Daarnaast was in deze ramingsbijstelling rekening gehouden met een langzamere afbouw van het aantal lage zzp’s in de V&V-sector (€ 24 miljoen).

Technische mutaties

Brutering pgb

Tegenover de hogere kosten van het bruto pgb staat eenzelfde bedrag aan ontvangsten eigen bijdrage pgb.

Mee- en tegenvallers

Herverdelingseffecten Wmo 2015 en Jeugdwet

Besluitvorming in het kader van de Wet langdurige zorg (Wlz) heeft ertoe geleid dat minder cliënten onder de Wmo 2015 en de Jeugdwet zijn komen te vallen. Als gevolg hiervan is de integratie-uitkering Sociaal domein structureel verlaagd. In een bestuurlijk overleg met de VNG zijn afspraken gemaakt over de wijze van verrekening van de middelen voor Wlz-indiceerbaren met gemeenten. Voor de hoogte van het bedrag waarmee het gemeentelijk kader wordt bijgesteld is bestuurlijk afgesproken dat de uitname macro wordt gemaximeerd met € 25 miljoen voor de Wmo 2015 en € 109 miljoen voor de Jeugdwet.

Beleidsmatige mutaties

Huishoudelijke hulp toelage

Het aan gemeenten toegekende bedrag voor de huishoudelijkehulptoelage is vanwege een wijziging van de aanvraagprocedure hoger uitgekomen dan het eerder beschikbaar gestelde budget.

Meerkosten pgb trekkingsrechten gemeenten

In november 2014 is bestuurlijk afgesproken dat in redelijkheid zal worden voorzien in compensatie van extra kosten die partijen uit hoofde van de terugvalscenario’s maken voor een soepele overgang voor pgb-houders. Hiertoe hebben gemeenten in 2015 een voorlopig aanvullend budget van € 20 miljoen ontvangen.

Compensatie woonplaatsbeginsel jeugdzorg

In de bestuurlijke afspraken die in oktober 2014 zijn gemaakt tussen het Rijk en de VNG is een compensatieregeling afgesproken voor gemeenten die nadeel ondervinden van de toepassing van het woonplaatsbeginsel. Dit betreft gemeenten met veel intramurale instellingen binnen de gemeentegrenzen. Er is € 20 miljoen uit het macrobudget Jeugdwet 2016 naar voren (het jaar 2015) gehaald en aan de te compenseren gemeenten uitgekeerd. Vanaf 2016 wordt deze situatie opgelost met de invoering van het objectief verdeelmodel.

Lpo tranche 2015

Voor zowel het jeugd- als Wmo-budget is de loon- en prijsindex toegevoegd.

Herverdelingseffecten Jeugd

Deze mutatie is het saldo van enkele verschuivingen van de Zvw naar het jeugddomein en vice versa, compensatie voor gesloten jeugdzorg, jeugd-ggz, tandartskosten en orthodontie, chronische voedselweigering door peuters, de OVA 2015 en volumegroei 2016 en 2017.

Capaciteitsreductie gesloten jeugdzorg

Voor 2016 is er € 25 miljoen uit het macrobudget op de VWS-begroting gehaald om de regeling Capaciteitsreductie Jeugdzorgplus in 2015 te kunnen financieren. Hiervan is € 16 miljoen in 2015 daadwerkelijk uitgegeven en blijft er € 9 miljoen over. Deze € 9 miljoen maakt deel uit van de dekking van het bestuurlijk akkoord met de VNG van mei 2015. Bij de Voorjaarsnota is dit bedrag per abuis van het Gemeentefonds afgeboekt. Met deze mutatie is dit gecorrigeerd.

Correctie beschermd wonen ggz-c

Na het verschijnen van de nieuwe verdeling voor beschermd wonen in de meicirculaire 2015 hebben enkele centrumgemeenten gewezen op fouten die bij de inventarisatie van de verplichtingen zijn gemaakt en nadelig voor hen hebben uitgepakt. Het betreft in totaal € 12,2 miljoen aan problematiek. Daartoe is in de septembercirculaire 2015 eenmalig het genoemde bedrag toegevoegd aan het Gemeentefonds, waarmee het budget 2015 van zeven centrumgemeenten is verhoogd.

Overige

Deze post is het saldo van diverse beleidsmatige mutaties.