Investeringen

In 2017 heeft Defensie € 1,4 miljard geïnvesteerd. Dit heeft geresulteerd in een investeringsquote van 17,3 procent. De gerealiseerde investeringsquote is in lijn met de stijging van de quote sinds 2014, elk jaar met circa een procentpunt. De verwachting is dat de stijgende trend van de investeringsquote de komende jaren doorgaat, gezien ook het saldo openstaande investeringsverplichtingen van € 4,6 miljard. Dit is € 0,7 miljard hoger dan de stand ultimo december 2016.

De voortgang van een aantal projecten wordt hieronder toegelicht. Voor het volledige overzicht zie Artikel 6, Investeringen.

• • Vervanging onderzeeboten. In juli 2017 is er een Algemeen Overleg onderzeeboten geweest. Na het AO is gestart met de onderzoeksfase (B-fase) van het project. De B-fase zal in 2018 worden voltooid.

• • LC-fregatten. Zoals gemeld in het Materieelprojectenoverzicht 2017 over het project «Instandhoudingsprogramma LC-fregatten» zijn in december 2016 twee van de drie hoofdcontracten gesloten met Thales Nederland. Op 21 juni 2017 heeft de Kamer de brief ontvangen over het derde hoofdcontract (Kamerstuk 27 830, nr. 174). In juli 2017 is dit derde hoofdcontract gesloten en daarmee is dit project overgegaan naar de realisatiefase.

• • Landing Craft Utility (LCU). In 2017 is het contract getekend voor het project Midlife Upgrade Landing Craft Utility (MLU LCU), het project is aangevangen.

• • Munitie. In het kader van de versterking van de basisgereedheid zijn in 2017 de voorraden conventionele munitie verder aangevuld.

• • Multi Role Tanker Transport (MRTT). Op 29 juni 2017 zijn Duitsland en Noorwegen toegetreden tot het MRTT-programma. Luxemburg besloot al eerder hieraan deel te nemen en België volgde op 14 februari 2018. Vanwege de toetreding van Duitsland, België en Noorwegen wordt de gezamenlijke MRTT-vloot uitgebreid naar acht vliegtuigen.

• • Defensie Operationeel KledingSysteem (DOKS). Het project Defensie Operationeel KledingSysteem (DOKS) is in 2016 gestart. In 2017 is de verwerving voorbereid. De aanschaf en invoering van de nieuwe helmen gebeurt vanaf 2018. Daarna volgt de kleding (2019–2022).

• • Chinook. Na het besluit in 2015 veertien nieuwe Chinook CH-47F MYII CAAS helikopters aan te schaffen (kamerstuk 27 830, nr. 157) heeft Defensie in 2017 het besluit genomen de zes oudere Chinook CH-47F (NL) helikopters te moderniseren en op dezelfde standaard te brengen als de veertien aangeschafte Chinooks (Kamerstuk 27 830, nr. 208).

• • Verwerving F-35. Het F-35 Joint Program Office werkt aan een meerjarige bestelling van de F-35 om de stuksprijs te verlagen. Nederland heeft besloten om aan deze meerjarige bestelling deel te nemen met in totaal 24 toestellen, waarvan er in drie achtereenvolgende jaren (2020, 2021 en 2022) telkens acht zullen worden geleverd.

• • IT. De aanbesteding van de nieuwe IT-infrastructuur is in volle gang. De selectiefase is eind 2016 voltooid en heeft geresulteerd in de selectie van twee partijen voor de dialoog met de markt. De uitkomst van deze fase is voorgelegd aan het Bureau ICT Toetsing (BIT). De bevindingen van het BIT worden verwerkt in het technische deel van de dialoog. Dit technische deel zal naar verwachting halverwege 2018 worden afgesloten.

Cyber

Zoals bleek uit onder andere het jaarlijkse Cyber Security Beeld Nederland, is het cyber-dreigingsbeeld in 2017 verder verslechterd. Aanvallen met zogenaamde gijzelingssoftware zorgden wereldwijd voor het uitvallen van systemen in de energie- en transportsector, ziekenhuizen, overheidsinstanties en andere vitale sectoren. In deze context heeft Defensie haar eigen cybercapaciteiten verder versterkt. Het cyberdomein vergt naast de juiste middelen vooral veel menskracht. Voor de bescherming van onze defensienetwerken, de inzet van cybermiddelen in militaire operaties of het vergaren van inlichtingen worden veelal dezelfde kennis, vaardigheden, technieken en materieel gebruikt. Daarom is het van belang dat de verschillende geledingen van Defensie zo geïntegreerd mogelijk werken. Dit leidt tot synergie, noodzakelijke kennisdeling en een doelmatig en doeltreffend gebruik van schaarse middelen en expertise.

Het Defensie Cyber Commando (DCC), verantwoordelijk voor de ontwikkeling en inzet van offensieve cybercapaciteiten, is versterkt om invulling te geven aan de grote vraag naar ondersteuning van de operationele commando’s op cybergebied en om de kennisfunctie verder uit te breiden. De MIVD is versterkt om inlichtingenmiddelen optimaal te kunnen inzetten ter ondersteuning van de militaire taakuitvoering in het cyber domein en om actieve verdedigingsmaatregelen verder uit te bouwen. Ook is verder gewerkt aan een nauwere samenwerking tussen DCC en MIVD, in lijn met de Defensie Cyber Strategie.

Het Defensie Computer Emergency Response Team (DefCERT) is veelvuldig betrokken bij ontwikkelingen, onderzoeken en incidenten in het cyberdomein en draagt bij aan Defensiebrede awareness-trainingen. Verdere versterking van het DefCERT is voorzien ten behoeve van detectie en ondersteuning van operationele eenheden. Daarnaast is in 2017 verder gewerkt aan het doorontwikkelen van het Security Operations Centre (SOC), waarin alle beheerorganisaties samenwerken om alle netwerken, IT-diensten en Sensoren, Wapen- en Commandosystemen (SEWACO) van Defensie in Nederland en in operatiegebieden dag en nacht te monitoren en te beschermen.

Kennis en het innovatieve vermogen

Eind 2016 is de Strategische Kennis & Innovatie Agenda (SKIA) uitgebracht. Aan de hand van de SKIA is in 2017 de defensiekennisbasis in overleg met de kennisinstituten herijkt. Instandhouding van een brede, defensie-specifieke kennisbasis en onderzoekscapaciteit blijft het uitgangspunt. Daarbij werken kennisinstellingen en Defensie, als eindgebruiker, nauw samen. Verder heeft Defensie via de Nationale Wetenschapsagenda (NWA) van OCW aansluiting gevonden met voor Defensie fundamenteel onderzoek door universiteiten en onderzoeksinstellingen, bijvoorbeeld op terreinen als big data en kwantum. Dat gebeurt in samenwerking met TNO.