3.1 Verbeteringen en vernieuwingen
Vernieuwing IT
In 2019 is de IT strategie 2019 – 2024 (Naar een informatiegestuurde, technologisch hoogwaardige en toekomstbestendige krijgsmacht) uitgebracht. In deze IT-strategie wordt de Defensienota verder geconcretiseerd. De IT-strategie is vertaald naar een uitvoeringsplan waarmee de doelen, mijlpalen en resultaten concreet in tijd zijn weggezet. Beperkende factor is het gebrek aan financiële middelen binnen de IT-band.
Toelagen en declaraties
Voor de processen toelagen en declaraties is het beheer en de rechtmatigheid van de personele uitgaven verbeterd in 2019. Dit heeft ertoe geleid dat de bevinding van de ADR, zoals gerapporteerd in het Auditrapport over 2018, is opgelost.
Vereenvoudiging regelgeving en processen
Mede in het kader van de beoogde wendbaarheid en het verminderen van bureaucratie zijn de activiteiten voortgezet om regelgeving en processen te vereenvoudigen. Vaak is een combinatie van beide aspecten nodig om concrete veranderingen te kunnen realiseren. De regeling Zelfstandige Kleine Aankopen (ZKA) biedt commandanten de mogelijkheid om snel in kleine behoeften te voorzien. In 2019 is een vergelijkbare regeling ingevoerd voor kleine aanpassingen aan infrastructuur. Op het gebied van regelgeving gaat het ook om het schrappen van regels die achterhaald zijn en om het waar mogelijk eenvoudiger maken van bestaande en nieuwe regels. Daarnaast analyseren we processen op mogelijkheden van vereenvoudiging, waarbij we ook beoordelen of bevoegdheden kunnen worden gemandateerd naar lagere niveaus in de defensieorganisatie. Dit heeft onder meer geleid tot de start van een project om het behoeftestellingsproces Defensiebreed te vereenvoudigen.
3.2 Topstructuur en nieuw besturingsmodel defensie
Met een werkorganisatie is begin 2019 de nieuwe Topstructuur in werking getreden, met een duidelijke scheiding in de bevoegdheden en verantwoordelijkheden op het gebied van beleid, uitvoering en toezicht. De inrichting van het nieuwe Directoraat Generaal Beleid is uitgewerkt en opgenomen in het concept Voorlopig Reorganisatie Plan (cVRP) voor de nieuwe Topstructuur.
Parallel hieraan wordt een nieuw besturingsmodel voor Defensie uitgewerkt, waarbij de eerste ervaringen met de nieuwe Topstructuur worden meegenomen. In de eerste helft van 2020 zullen de personele, IT- en bedrijfsvoeringsketens worden doorgelicht op de huidige belegging van taken, verantwoordelijkheden, bevoegdheden en de verdeling van personele capaciteit; dit in relatie tot de topstructuur en het besturingsmodel. Het streven is een nieuwe aanwijzing Besturen bij Defensie medio 2020 op te leveren.
3.3 Energietransitie
In het notaoverleg energietransitie (Kamerstuk 34 895, nr. 8) is toegezegd de realisatie van doelstellingen op het gebied van de energietransitie te rapporteren. Het opstellen van het concrete plan van aanpak, zoals gevraagd tijdens het overleg over de initiatiefnota van het lid Belhaj van 10 september 2018 (Kamerstuk 34 895, nr. 8), kost echter meer tijd dan verwacht. Het programmateam heeft in 2019 vooral gewerkt aan het verzamelen van gegevens over het energiegebruik en de energietransitie bij Defensie.
Op basis van de verzamelde gegevens werkt het team een concreet en in de tijd haalbaar pakket aan verduurzamingsmaatregelen uit. In het plan van aanpak wordt tevens de aansluiting gezocht met het Klimaatakkoord van 28 juni 2019. We werken samen met andere departementen aan een beter inzicht op welke terreinen we het meeste bijdragen aan de klimaatdoelstelling en stemmen onze maatregelen daarop af waar mogelijk. U ontvangt het plan van aanpak zodra het gereed is. Vervolgens is in de Defensie Energie en Omgeving Strategie 2019–2022 (Kamerstuk 33 763 nr. 152) een overzicht van brandstofgegevens bij Defensie toegezegd te beginnen bij het Defensie Jaarverslag 2019 (nulmeting). Met onderstaande rapportage wordt hieraan invulling gegeven.
De geïnventariseerde en geanalyseerde energiegegevens betreffen zowel de brandstoffen voor vliegen, varen en rijden van defensiematerieel als elektriciteit en gas voor het vastgoed op de defensieobjecten zoals kazernes, haven- en luchtvaartterreinen en de activiteiten die hierin plaatsvinden.
Meet- en monitorproces
Defensie werkt eraan om in de komende jaren een beter inzicht in het energieverbruik te krijgen. Dit is van belang om analyses te kunnen maken en gerichte maatregelen te kunnen treffen om het energieverbruik te verminderen. Hiervoor wordt met ondersteuning van een extern adviesbureau stapsgewijs een gestructureerd meet- en monitorsysteem opgebouwd en de organisatie ingericht voor cyclisch analyseren en evalueren van de energiegegevens. We betrekken hierbij de ervaringen en inzichten van overige departementen.
Gelet op de omvang van de defensieorganisatie en diversiteit en geografische spreiding van defensieactiviteiten is het meten, analyseren en rapporteren van energieverbruik een complex vraagstuk. Zo moet voor het verzamelen van de brandstofgegevens geput worden uit verschillende bestanden aangezien brandstof uit verschillende aanvoerlijnen wordt afgenomen. Niet al deze bestanden zijn geschikt voor data-analyse. Daarom zijn waar nodig aannames gedaan en met kengetallen gerekend. De gegevens over elektriciteit en gas zijn per defensieobject (kazerne, luchtvaart- of haventerrein) goed inzichtelijk. Verbruik op gebouwniveau en eventueel proces gebonden verbruik in bijvoorbeeld werkplaatsen is echter nog zeer beperkt inzichtelijk.
Nulmeting
Het totale energieverbruik van roerende en onroerende goederen van Defensie in 2019 is gelijk aan 7.298 Terajoule en de totale CO2-emissie door het verbruik van brandstoffen (inclusief gas) is 0,40 Megaton.
In onderstaande figuren is de verdeling over roerende en onroerende goederen en voor de roerende goederen per brandstofsoort gegeven.
Onroerende goederen
Via het vastgoed is het afgelopen jaar 2.979 Terajoule verbruikt aan gas en stroom. Dit staat gelijk aan een CO2-emissie van 0,28 Megaton. Defensie koopt echter 100% groene stroom in van Europese oorsprong, waarmee de uitstoot van de Defensie vastgoed op het conto komt van het aardgasverbruik, dit is 0,09 Megaton. Het Rijksvastgoedbedrijf bereidt een contract voor de levering van groen gas voor in 2020, waarmee de verwachting is dat de CO2-emissie van Defensie vastgoed in de komende jaren verder zal dalen.
Roerende goederen
Defensie heeft in 2019 wereldwijd totaal ca. 120 miljoen liter brandstof verbruikt voor vliegen, varen, rijden en kampementen. Dit staat gelijk aan een CO2 emissie van 0,31 Megaton.
Verbruik 2019 roerend/onroerend goed (%)
Verbruik 2019 roerend per brandstofsoort
