Bijlage 4 Financiële gegevens uit de jaarrekeningen per onderwijssector

Uitvoering

Voorjaarsnota
1e suppletoire
September suppletoire

Bijlage 4 Financiële gegevens uit de jaarrekeningen per onderwijssector

Uitgaven, JV, 2021

Ministerie van Financiën

Deze bijlage geeft een overzicht van de financiële gegevens uit de jaarrekeningen per onderwijssector over de periode 2016 tot en met 2020. De bron van deze gegevens is de data van DUO welke via XBRL is aangeleverd door de onderwijsinstellingen. Voor nadere duiding van de cijfers wordt daarbij verwezen naar de Kamerbrief ‘Financiële Positie van het Onderwijs 2020’ van 4 november 2021 (Kamerstukken II 2021/22, 33495, nr. 121.). Opgemerkt wordt dat er sprake is van afrondingsverschillen en mogelijk nieuwe of her-aanleveringen van jaarstukken van voorgaande jaren waardoor de totalen in de verschillende tabellen niet sluitend zijn.

De onderwijsinstellingen stellen hun jaarverslagen op nadat het desbetreffende kalenderjaar is afgerond en dienen deze conform de Regeling Jaarverslaggeving Onderwijs vóór 1 juli van het opvolgende jaar in bij het ministerie van OCW/DUO. Dat betekent dat in 2021 de gegevens over 2020 zijn ontvangen. Deze zijn in de overzichten opgenomen. De jaarverslagen over 2021 worden vóór 1 juli 2022 ingediend.

Gehanteerde definities voor de kengetallen

Rentabiliteit: De rentabiliteit geeft aan of er sprake is van een positief of negatief financieel resultaat, ook wel exploitatieresultaat genoemd. Dit is de verhouding tussen het financiële resultaat en de inkomsten (resultaat/(totaal baten + financiële baten)*100). Onderwijsinstellingen kunnen een positief financieel resultaat realiseren, maar streven geen winst na omdat dit niet past bij hun publieke taak. Het streven is te sturen op een nulpositie voor de rentabiliteit. Als indicatie voor mogelijke financiële risico’s hanteert de inspectie een driejarig resultaat onder nul, een tweejarig resultaat onder de 5 procent of eenmalig onder de 10 procent.

Solvabiliteit II: De solvabiliteit geeft aan in hoeverre een organisatie in staat is om op korte en lange termijn haar schulden te kunnen voldoen. Als specifieke indicatie voor continuïteitsrisico’s kijken wij naar de solvabiliteit2 ((eigen vermogen + voorzieningen)/totale passiva). Daarbij hanteren we een signaleringswaarde van 0,3.

Liquiditeit: De liquiditeit geeft aan hoeveel geld er beschikbaar is om geplande en onvoorziene uitgaven te kunnen voldoen. Dit wordt berekend door de vlottende activa die over het algemeen bestaan uit liquide middelen en vorderingen, te delen door de kortlopende schulden. Voor kleinere instellingen in met name het funderend onderwijs hanteren we daarvoor als signaleringswaarde 0,75. Voor grote instellingen is dat 0,5.

Tabel 117 Balans, staat van baten en lasten en kengetallen landelijk totaal (bedragen x € 1.000.000)
Balans		2016	2017	2018	2019	2020
1	Activa
1.1	Immateriële vaste activa	82	75	69	65	81
1.2	Materiële vaste activa	14300	14565	14721	15028	15471
1.3	Financiële vaste activa	702	736	752	739	738
	Totaal vaste activa	15085	15376	15542	15832	16291
1.4	Voorraden	19	17	16	15	14
1.5	Vorderingen	2445	2340	2327	2414	2340
1.6	Effecten	96	96	94	92	99
1.7	Liquide middelen	7865	8234	8962	9540	9888
	Totaal vlottende activa	10425	10687	11399	12062	12341
	Totaal activa	25510	26063	26941	27894	28632
2	Passiva
2.1	Eigen vermogen	13126	13417	13806	14297	14204
2.2	Voorzieningen	2202	2360	2584	2737	2902
2.3	Langlopende schulden	3097	3182	3210	3187	3225
2.4	Kortlopende schulden	7084	7104	7341	7673	8300
	Totaal passiva	25510	26063	26941	27894	28632

	Staat van baten en lasten	2016	2017	2018	2019	2020
3	Baten
3.1	Rijksbijdragen	28508	30959	32448	33880	34753
3.2	Overige Overheidsbijdragen en subsidies	576	589	638	614	673
3.3	College-, cursus-, les- en examengelden	1535	1611	1641	1640	1737
3.4	Baten in opdracht van derden	2195	2266	2326	2426	2277
3.5	Overige baten	1729	1698	1768	1831	1613
	Totaal baten	34543	37123	38820	40392	41054
4	Lasten
4.1	Personeelslasten	25893	26729	27869	29031	30585
4.2	Afschrijvingen	1504	1521	1563	1603	1614
4.3	Huisvestingslasten	2317	2295	2394	2438	2497
4.4	Overige lasten	4479	4396	4555	4712	4306
4.5	Doorbetalingen aan schoolbesturen	‒	1802	1909	1946	2014
	Verstrekte subsidies	‒	27	36	27	36
	Totaal lasten	34193	36771	38327	39756	41052
	Saldo Baten en Lasten	350	352	494	635	1
	Gerealiseerde herwaardering	1	1	1	1	1
	Financiële baten	53	33	16	29	16
	Financiële baten en lasten	130	115	120	116	115
5	Financiële baten en lasten	‒ 77	‒ 82	‒ 104	‒ 87	‒ 98
	Resultaat	273	271	391	549	‒ 96
6	Belastingen	3	3	2	3	‒ 2
7	Resultaat uit deelnemingen	3	5	7	4	5
	Resultaat na belastingen	274	274	396	550	‒ 89
8	Aandeel van derden	15	15	16	18	4
	Nettoresultaat	258	259	380	532	‒ 93
	Buitengewone baten	1	‒	‒	‒	‒
	Buitengewone lasten	0	‒	‒	‒	‒
9	Buitengewone resultaat	‒	‒	‒	‒	‒
	Totaal resultaat	259	259	380	532	‒ 93

		2016	2017	2018	2019	2020
Rentabiliteit%		0,79	0,73	1,01	1,36	‒ 0,23
Solvabiliteit 2		0,60	0,61	0,61	0,61	0,60
Liquiditeit		1,47	1,50	1,55	1,57	1,49

Figuur 4 Kengetallen landelijk totaal

Figuur 4 geeft door middel van een lijngrafiek puntsgewijs weer wat de landelijke kengetallen zijn. Op de x-as staan de jaartallen en op de y-as staan de kengetallen weergeven. Rentabiliteit: 0,79 (2016); 0,73 (2017); 1,01 (2018); 1,36 (2019); -0,23 (2020). Solvabiliteit: 0,60 (2016); 0,61 (2017); 0,61 (2018); 0,61 (2019); 0,60 (2020). Liquiditeit: 1,47 (2016); 1,50 (2017); 1,55 (2018); 1,57 (2019); 1,49 (2020).

Tabel 118 Balans, staat van baten en lasten en kengetallen primair onderwijs, zonder samenwerkingsverbanden (bedragen x € 1.000.000)
Balans		2016	2017	2018	2019	2020
1	Activa
1.1	Immateriële vaste activa	0	0	0	0	0
1.2	Materiële vaste activa	1464	1514	1583	1688	1765
	Gebouwen en terreinen	381	409	420	462	509
	Inventaris en overige	1083	1105	1164	1226	1256
1.3	Financiële vaste activa	252	242	235	210	200
	Totaal vaste activa	1716	1756	1819	1899	1965
1.4	Voorraden	0	0	0	0	0
1.5	Vorderingen	759	761	812	851	866
1.6	Effecten	26	29	31	34	36
1.7	Liquide middelen	2449	2566	2583	2753	2692
	Totaal vlottende activa	3235	3356	3426	3638	3595
	Totaal activa	4951	5113	5245	5537	5560
2	Passiva
2.1	Eigen vermogen	3017	3122	3124	3313	3098
2.2	Voorzieningen	632	678	727	781	848
2.3	Langlopende schulden	103	113	121	127	128
2.4	Kortlopende schulden	1200	1199	1273	1315	1486
	Totaal passiva	4951	5113	5245	5537	5560

	Staat van baten en lasten	2016	2017	2018	2019	2020
3	Baten
3.1	Rijksbijdragen	9222	9483	10034	10606	10911
3.2	Overige Overheidsbijdragen en subsidies	294	294	325	312	359
3.3	College-, cursus-, les- en examengelden	0	0	0	0	0
3.4	Baten in opdracht van derden	11	9	9	11	11
3.5	Overige baten	372	379	391	415	413
	Totaal baten	9899	10166	10759	11344	11694
4	Lasten
4.1	Personeelslasten	7982	8176	8798	9109	9809
4.2	Afschrijvingen	241	254	261	280	292
4.3	Huisvestingslasten	727	735	751	778	821
4.4	Overige lasten	886	895	940	988	973
4.5	Doorbetalingen aan schoolbesturen	‒	7	4	5	3
	Verstrekte subsidies	‒	‒	‒	‒	‒
	Totaal lasten	9836	10067	10754	11160	11898
	Saldo Baten en Lasten	63	99	5	183	‒ 204
	Gerealiseerde herwaardering	0	0	0	0	0
	Financiële baten	17	13	6	11	7
	Financiële baten en lasten	6	6	7	6	9
5	Financiële baten en lasten	11	8	0	6	‒ 2
	Resultaat	74	106	5	189	‒ 206
6	Belastingen	0	0	0	0	0
7	Resultaat uit deelnemingen	0	0	1	0	0
	Resultaat na belastingen	74	106	6	189	‒ 206
8	Aandeel van derden	0	0	0	0	0
	Nettoresultaat	74	106	6	189	‒ 206
	Buitengewone baten	0	‒	‒	‒	‒
	Buitengewone lasten	0	‒	‒	‒	‒
9	Buitengewone resultaat	‒	‒	‒	‒	‒
	Totaal resultaat	74	106	6	189	‒ 206

		2016	2017	2018	2019	2020
Rentabiliteit%		0,75	1,05	0,05	1,67	‒ 1,76
Solvabiliteit 2		0,74	0,74	0,73	0,74	0,71
Liquiditeit		2,70	2,80	2,69	2,77	2,42

Figuur 5 Kengetallen primair onderwijs

Figuur 5 geeft door middel van een lijngrafiek puntsgewijs weer wat de kengetallen zijn voor het Primair onderwijs zonder samenwerkingsverbanden. Op de x-as staan de jaartallen en op de y-as staan de kengetallen weergeven. Rentabiliteit: 0,75 (2016); 1,05 (2017); 0,05 (2018); 1,67 (2019); -1,67 (2020). Solvabiliteit: 0,74 (2016); 0,74 (2017); 0,73 (2018); 0,74 (2019); 0,71 (2020). Liquiditeit: 2,70 (2016); 2,80 (2017); 2,69 (2018); 2,77 (2019); 2,42 (2020).

Tabel 119 Balans, staat van baten en lasten en kengetallen voortgezet onderwijs zonder samenwerkingsverbanden (bedragen x € 1.000.000)
Balans		2016	2017	2018	2019	2020
1	Activa
1.1	Immateriële vaste activa	1	1	1	1	1
1.2	Materiële vaste activa	2126	2172	2207	2306	2443
	Gebouwen en terreinen	1302	1384	1434	1467	1570
	Inventaris en overige	824	788	774	839	873
1.3	Financiële vaste activa	231	263	269	269	286
	Totaal vaste activa	2358	2436	2477	2576	2729
1.4	Voorraden	4	2	2	2	2
1.5	Vorderingen	292	318	322	358	321
1.6	Effecten	14	14	18	17	19
1.7	Liquide middelen	1580	1732	1962	2292	2394
	Totaal vlottende activa	1890	2066	2304	2669	2737
	Totaal activa	4248	4502	4781	5245	5466
2	Passiva
2.1	Eigen vermogen	2038	2116	2204	2408	2369
2.2	Voorzieningen	636	688	751	807	876
2.3	Langlopende schulden	402	498	555	692	734
2.4	Kortlopende schulden	1171	1200	1271	1339	1488
	Totaal passiva	4248	4502	4781	5245	5466

	Staat van baten en lasten	2016	2017	2018	2019	2020
3	Baten
3.1	Rijksbijdragen	7748	7965	8182	8507	8512
3.2	Overige Overheidsbijdragen en subsidies	131	134	150	138	141
3.3	College-, cursus-, les- en examengelden	8	9	9	10	10
3.4	Baten in opdracht van derden	4	5	4	3	1
3.5	Overige baten	401	392	425	436	338
	Totaal baten	8293	8505	8770	9094	9001
4	Lasten
4.1	Personeelslasten	6540	6720	6857	7041	7268
4.2	Afschrijvingen	281	277	298	291	293
4.3	Huisvestingslasten	521	507	546	552	553
4.4	Overige lasten	924	924	961	1015	890
4.5	Doorbetalingen aan schoolbesturen	‒	7	6	0	‒ 1
	Verstrekte subsidies	‒	‒	‒	‒	‒
	Totaal lasten	8265	8435	8669	8900	9003
	Saldo Baten en Lasten	28	70	101	194	‒ 2
	Gerealiseerde herwaardering	0	0	0	0	0
	Financiële baten	11	7	6	7	4
	Financiële baten en lasten	16	14	16	15	18
5	Financiële baten en lasten	‒ 4	‒ 6	‒ 10	‒ 8	‒ 14
	Resultaat	23	64	91	186	‒ 16
6	Belastingen	0	0	0	0	0
7	Resultaat uit deelnemingen	0	0	0	0	0
	Resultaat na belastingen	23	64	91	185	‒ 16
8	Aandeel van derden	0	0	0	0	0
	Nettoresultaat	23	64	91	185	‒ 16
	Buitengewone baten	0	‒	‒	‒	‒
	Buitengewone lasten	0	‒	‒	‒	‒
9	Buitengewone resultaat	‒	‒	‒	‒	‒
	Totaal resultaat	23	64	91	185	‒ 16

		2016	2017	2018	2019	2020
Rentabiliteit%		0,28	0,75	1,04	2,04	‒ 0,18
Solvabiliteit 2		0,63	0,62	0,62	0,61	0,59
Liquiditeit		1,61	1,72	1,81	1,99	1,84

Figuur 6 Kengetallen voortgezet onderwijs

Figuur 6 geeft door middel van een lijngrafiek puntsgewijs weer wat de kengetallen zijn voor het Voortgezet onderwijs zonder samenwerkingsverbanden. Op de x-as staan de jaartallen en op de y-as staan de kengetallen weergeven. Rentabiliteit: 0,28 (2016); 0,75 (2017); 1,04 (2018); 2,04 (2019); -0,18 (2020). Solvabiliteit: 0,63 (2016); 0,62 (2017); 0,62 (2018); 0,61 (2019); 0,59 (2020). Liquiditeit: 1,61 (2016); 1,72 (2017); 1,81 (2018); 1,99 (2019); 1,84 (2020).

Tabel 120 Balans, staat van baten en lasten en kengetallen samenwerkingsverbanden passend onderwijs in het primair onderwijs (bedragen x € 1.000.000)
Balans		2016	2017	2018	2019	2020
1	Activa
1.1	Immateriële vaste activa	0	0	0	0	0
1.2	Materiële vaste activa	2	2	2	3	3
1.3	Financiële vaste activa	0	0	0	0	0
	Totaal vaste activa	2	2	3	3	4
1.4	Voorraden	0	‒	0	0	0
1.5	Vorderingen	6	9	12	12	13
1.6	Effecten	0	0	0	0	0
1.7	Liquide middelen	127	139	149	142	132
	Totaal vlottende activa	133	148	161	154	145
	Totaal activa	135	150	164	157	148
2	Passiva
2.1	Eigen vermogen	101	111	118	115	103
2.2	Voorzieningen	1	1	1	1	1
2.3	Langlopende schulden	0	0	0	0	0
2.4	Kortlopende schulden	33	38	45	41	45
	Totaal passiva	135	150	164	157	148

	Staat van baten en lasten	2016	2017	2018	2019	2020
3	Baten
3.1	Rijksbijdragen	152	793	839	857	890
3.2	Overige Overheidsbijdragen en subsidies	7	7	7	7	6
3.3	College-, cursus-, les- en examengelden	‒	‒	‒	‒	‒
3.4	Baten in opdracht van derden	‒	‒	‒	‒	‒
3.5	Overige baten	6	10	11	12	13
	Totaal baten	165	810	857	876	910
4	Lasten
4.1	Personeelslasten	81	87	93	93	101
4.2	Afschrijvingen	0	1	1	1	1
4.3	Huisvestingslasten	2	2	2	3	3
4.4	Overige lasten	56	33	34	43	47
4.5	Doorbetalingen aan schoolbesturen		677	721	740	770
	Verstrekte subsidies	‒	‒	‒	‒	‒
	Totaal lasten	140	800	851	880	922
	Saldo Baten en Lasten	25	10	6	‒ 3	‒ 12
	Gerealiseerde herwaardering	‒	‒	‒	‒	‒
	Financiële baten	0	0	0	0	0
	Financiële baten en lasten	0	0	0	0	0
5	Financiële baten en lasten	0	0	0	0	0
	Resultaat	26	10	6	‒ 3	‒ 12
6	Belastingen	0	0	‒	‒	‒
7	Resultaat uit deelnemingen	0	0	‒	‒	‒
	Resultaat na belastingen	26	10	6	‒ 3	‒ 12
8	Aandeel van derden	‒	‒	‒	‒	‒
	Nettoresultaat	26	10	6	‒ 3	‒ 12
	Buitengewone baten	0	‒	‒	‒	‒
	Buitengewone lasten	0	‒	‒	‒	‒
9	Buitengewone resultaat	‒	‒	‒	‒	‒
	Totaal resultaat	26	10	6	‒ 3	‒ 12

		2016	2017	2018	2019	2020
Rentabiliteit%		0,00	1,29	0,75	‒ 0,37	‒ 1,33
Solvabiliteit 2		0,76	0,74	0,73	0,74	0,70
Liquiditeit		4,02	3,86	3,61	3,74	3,25

Figuur 7 Kengetallen samenwerkingsverbanden passend onderwijs po

Figuur 7 geeft door middel van een lijngrafiek puntsgewijs weer wat de kengetallen zijn voor de samenwerkingsverbanden passend onderwijs in het primair onderwijs. Op de x-as staan de jaartallen en op de y-as staan de kengetallen weergeven. Rentabiliteit: 0,00 (2016); 1,29 (2017); 0,75 (2018); -0,37 (2019); -1,33 (2020). Solvabiliteit: 0,76 (2016); 0,74 (2017); 0,73 (2018); 0,74 (2019); 0,70 (2020). Liquiditeit: 4,02 (2016); 3,86 (2017); 3,61 (2018); 3,74 (2019); 3,25 (2020).

Tabel 121 Balans, staat van baten en lasten en kengetallen samenwerkingsverbanden passend onderwijs in het voortgezet onderwijs (bedragen x € 1.000.000)
Balans		2016	2017	2018	2019	2020
1	Activa
1.1	Immateriële vaste activa	0	0	0	0	0
1.2	Materiële vaste activa	3	4	6	7	6
1.3	Financiële vaste activa	1	1	1	1	1
	Totaal vaste activa	4	5	8	7	7
1.4	Voorraden	0	0	‒	0	0
1.5	Vorderingen	12	16	13	16	18
1.6	Effecten	0	0	0	0	0
1.7	Liquide middelen	124	142	161	164	156
	Totaal vlottende activa	135	158	175	180	174
	Totaal activa	140	164	182	187	181
2	Passiva
2.1	Eigen vermogen	105	127	142	144	133
2.2	Voorzieningen	2	2	2	3	3
2.3	Langlopende schulden	0	0	0	0	0
2.4	Kortlopende schulden	32	34	38	40	44
	Totaal passiva	140	164	182	187	181

	Staat van baten en lasten	2016	2017	2018	2019	2020
3	Baten
3.1	Rijksbijdragen	141	1237	1298	1312	1350
3.2	Overige Overheidsbijdragen en subsidies	11	10	9	10	10
3.3	College-, cursus-, les- en examengelden	‒	‒	‒	‒	0
3.4	Baten in opdracht van derden	3	2	2	1	1
3.5	Overige baten	19	18	21	21	18
	Totaal baten	174	1267	1330	1344	1379
4	Lasten
4.1	Personeelslasten	80	82	87	90	92
4.2	Afschrijvingen	1	1	1	1	1
4.3	Huisvestingslasten	4	4	5	5	5
4.4	Overige lasten	66	47	47	46	49
4.5	Doorbetalingen aan schoolbesturen	‒	1112	1177	1200	1242
	Verstrekte subsidies	‒	‒	‒	‒	‒
	Totaal lasten	151	1246	1317	1342	1390
	Saldo Baten en Lasten	23	21	13	2	‒ 10
	Gerealiseerde herwaardering	‒	‒	‒	‒	‒
	Financiële baten	0	0	0	0	0
	Financiële baten en lasten	0	0	0	0	0
5	Financiële baten en lasten	0	0	0	0	0
	Resultaat	23	21	13	2	‒ 10
6	Belastingen	0	0	‒	‒	0
7	Resultaat uit deelnemingen	0	0	‒	‒	0
	Resultaat na belastingen	23	21	13	2	‒ 10
8	Aandeel van derden	0	0	‒	‒	0
	Nettoresultaat	23	21	13	2	‒ 10
	Buitengewone baten	0	‒	‒	‒	‒
	Buitengewone lasten	0	‒	‒	‒	‒
9	Buitengewone resultaat	‒	‒	‒	‒	‒
	Totaal resultaat	23	21	13	2	‒ 10

		2016	2017	2018	2019	2020
Rentabiliteit%		0,00	1,69	0,98	0,16	‒ 0,76
Solvabiliteit 2		0,77	0,79	0,79	0,78	0,75
Liquiditeit		4,27	4,61	4,61	4,46	3,91

Figuur 8 Kengetallen samenwerkingsverbanden passend onderwijs vo

Figuur 8 geeft door middel van een lijngrafiek puntsgewijs weer wat de kengetallen zijn voor de samenwerkingsverbanden passend onderwijs in het voortgezet onderwijs. Op de x-as staan de jaartallen en op de y-as staan de kengetallen weergeven. Rentabiliteit: 0,00 (2016); 1,69 (2017); 0,98 (2018); 0,16 (2019); -0,76 (2020). Solvabiliteit: 0,77 (2016); 0,79 (2017); 0,79 (2018); 0,78 (2019); 0,75 (2020). Liquiditeit: 4,27 (2016); 4,71 (2017); 4,61 (2018); 4,46 (2019); 3,91 (2020).

Tabel 122 Balans, staat van baten en lasten en kengetallen middelbaar beroepsonderwijs (bedragen x € 1.000.000)
Balans		2016	2017	2018	2019	2020
1	Activa
1.1	Immateriële vaste activa	13	12	11	10	10
1.2	Materiële vaste activa	3619	3675	3655	3641	3665
	Gebouwen en terreinen	3022	3064	3076	3056	3053
	Inventaris en overige	598	611	579	585	612
1.3	Financiële vaste activa	61	62	66	79	69
	Totaal vaste activa	3693	3750	3732	3730	3743
1.4	Voorraden	4	4	4	4	3
1.5	Vorderingen	189	182	180	196	167
1.6	Effecten	13	13	10	11	5
1.7	Liquide middelen	1016	1005	1120	1095	1257
	Totaal vlottende activa	1223	1203	1314	1306	1433
	Totaal activa	4916	4953	5046	5037	5177
2	Passiva
2.1	Eigen vermogen	2616	2615	2712	2772	2856
2.2	Voorzieningen	282	314	345	361	364
2.3	Langlopende schulden	1082	1057	1004	919	928
2.4	Kortlopende schulden	935	966	985	984	1029
	Totaal passiva	4916	4953	5046	5037	5177

	Staat van baten en lasten	2016	2017	2018	2019	2020
3	Baten
3.1	Rijksbijdragen	4591	4638	4813	4944	5063
3.2	Overige Overheidsbijdragen en subsidies	97	97	93	95	92
3.3	College-, cursus-, les- en examengelden	53	59	63	61	65
3.4	Baten in opdracht van derden	175	192	187	169	122
3.5	Overige baten	199	195	205	205	180
	Totaal baten	5115	5180	5361	5474	5521
4	Lasten
4.1	Personeelslasten	3688	3824	3900	4036	4122
4.2	Afschrijvingen	298	310	312	320	316
4.3	Huisvestingslasten	351	353	348	361	365
4.4	Overige lasten	652	650	667	669	597
4.5	Doorbetalingen aan schoolbesturen	‒	‒	‒	‒	‒
	Verstrekte subsidies	‒	‒	‒	‒	‒
	Totaal lasten	4988	5136	5228	5386	5400
	Saldo Baten en Lasten	127	44	132	89	121
	Gerealiseerde herwaardering	1	1	1	1	1
	Financiële baten	3	2	2	2	2
	Financiële baten en lasten	50	41	41	40	42
5	Financiële baten en lasten	‒ 47	‒ 39	‒ 39	‒ 38	‒ 40
	Resultaat	81	7	95	52	81
6	Belastingen	1	0	0	0	0
7	Resultaat uit deelnemingen	1	0	1	0	0
	Resultaat na belastingen	81	7	96	51	81
8	Aandeel van derden	0	0	0	0	0
	Nettoresultaat	81	6	96	51	81
	Buitengewone baten	0	‒	‒	‒	‒
	Buitengewone lasten	0	‒	‒	‒	‒
9	Buitengewone resultaat		‒	‒	‒	‒
	Totaal resultaat	81	6	96	51	81

		2016	2017	2018	2019	2020
Rentabiliteit%		1,59	0,13	1,76	0,94	1,47
Solvabiliteit 2		0,59	0,59	0,61	0,62	0,62
Liquiditeit		1,31	1,24	1,33	1,33	1,39

Figuur 9 Kengetallen middelbaar beroepsonderwijs

Figuur 9 geeft door middel van een lijngrafiek puntsgewijs weer wat de kengetallen zijn voor het Middelbaar beroepsonderwijs. Op de x-as staan de jaartallen en op de y-as staan de kengetallen weergeven. Rentabiliteit: 1,59 (2016); 0,13 (2017); 1,76 (2018); 0,94 (2019); 1,47 (2020). Solvabiliteit: 0,59 (2016); 0,59 (2017); 0,61 (2018); 0,62 (2019); 0,62 (2020). Liquiditeit: 1,31 (2016); 1,24 (2017); 1,33 (2018); 1,33 (2019); 1,39 (2020).

Tabel 123 Balans, staat van baten en lasten en kengetallen hoger beroepsonderwijs (bedragen x € 1.000.000)
Balans		2016	2017	2018	2019	2020
1	Activa
1.1	Immateriële vaste activa	11	10	8	7	6
1.2	Materiële vaste activa	2501	2501	2537	2612	2625
	Gebouwen en terreinen	2093	2139	2145	2195	2177
	Inventaris en overige	408	362	392	417	449
1.3	Financiële vaste activa	21	24	38	31	33
	Totaal vaste activa	2533	2535	2583	2650	2664
1.4	Voorraden	1	2	2	1	1
1.5	Vorderingen	315	152	153	178	174
1.6	Effecten	2	1	0	0	3
1.7	Liquide middelen	886	965	1128	1045	1143
	Totaal vlottende activa	1205	1119	1283	1225	1322
	Totaal activa	3737	3654	3866	3875	3986
2	Passiva
2.1	Eigen vermogen	1639	1623	1745	1754	1796
2.2	Voorzieningen	202	243	272	303	323
2.3	Langlopende schulden	732	741	769	699	688
2.4	Kortlopende schulden	1164	1047	1081	1119	1179
	Totaal passiva	3737	3654	3866	3875	3986

	Staat van baten en lasten	2016	2017	2018	2019	2020
3	Baten
3.1	Rijksbijdragen	2852	2942	3160	3280	3396
3.2	Overige Overheidsbijdragen en subsidies	36	46	53	50	64
3.3	College-, cursus-, les- en examengelden	861	887	878	848	880
3.4	Baten in opdracht van derden	182	194	199	215	197
3.5	Overige baten	164	170	166	166	124
	Totaal baten	4095	4239	4456	4559	4661
4	Lasten
4.1	Personeelslasten	3143	3229	3309	3498	3639
4.2	Afschrijvingen	240	240	246	238	241
4.3	Huisvestingslasten	233	232	230	243	248
4.4	Overige lasten	544	523	533	553	494
4.5	Doorbetalingen aan schoolbesturen	‒	‒	‒	‒	‒
	Verstrekte subsidies	‒	‒	‒	‒	‒
	Totaal lasten	4160	4224	4318	4532	4622
	Saldo Baten en Lasten	‒ 65	15	138	27	39
	Gerealiseerde herwaardering	0	0	‒	‒	‒
	Financiële baten	3	1	1	1	1
	Financiële baten en lasten	29	27	26	26	22
5	Financiële baten en lasten	‒ 26	‒ 26	‒ 25	‒ 24	‒ 21
	Resultaat	‒ 91	‒ 11	113	2	18
6	Belastingen	1	1	1	1	1
7	Resultaat uit deelnemingen	0	0	0	3	0
	Resultaat na belastingen	‒ 92	‒ 12	112	5	18
8	Aandeel van derden	0	0	0	0	0
	Nettoresultaat	‒ 92	‒ 13	112	4	18
	Buitengewone baten	0	‒	‒	‒	‒
	Buitengewone lasten	0	‒	‒	‒	‒
9	Buitengewone resultaat	‒	‒	‒	‒	‒
	Totaal resultaat	‒ 92	‒ 13	112	4	18

		2016	2017	2018	2019	2020
Rentabiliteit%		‒ 2,23	‒ 0,26	2,54	0,05	0,39
Solvabiliteit 2		0,49	0,51	0,52	0,53	0,53
Liquiditeit		1,03	1,07	1,19	1,09	1,12

Figuur 10 Kengetallen hoger beroepsonderwijs

Figuur 10 geeft door middel van een lijngrafiek puntsgewijs weer wat de kengetallen zijn voor het Hoger beroepsonderwijs. Op de x-as staan de jaartallen en op de y-as staan de kengetallen weergeven. Rentabiliteit: -2,23 (2016); -0,26 (2017); 2,54 (2018); 0,05 (2019); 0,39 (2020). Solvabiliteit: 0,49 (2016); 0,51 (2017); 0,52 (2018); 0,53 (2019); 0,53 (2020). Liquiditeit: 1,03 (2016); 1,07 (2017); 1,19 (2018); 1,09 (2019); 1,12 (2020).

Tabel 124 Balans, staat van baten en lasten en kengetallen wetenschappelijk onderwijs (bedragen x € 1.000.000)
Balans		2016	2017	2018	2019	2020
1	Activa
1.1	Immateriële vaste activa	58	51	49	46	64
1.2	Materiële vaste activa	4584	4696	4730	4770	4964
	Gebouwen en terreinen	3894	3915	3994	3972	4097
	Inventaris en overige	690	781	735	799	866
1.3	Financiële vaste activa	136	144	143	149	151
	Totaal vaste activa	4778	4891	4921	4966	5178
1.4	Voorraden	11	9	8	7	8
1.5	Vorderingen	872	902	835	805	781
1.6	Effecten	39	40	34	29	34
1.7	Liquide middelen	1683	1685	1860	2049	2113
	Totaal vlottende activa	2605	2636	2737	2890	2936
	Totaal activa	7383	7528	7658	7856	8114
2	Passiva
2.1	Eigen vermogen	3609	3702	3761	3790	3850
2.2	Voorzieningen	447	433	485	481	487
2.3	Langlopende schulden	778	773	762	749	747
2.4	Kortlopende schulden	2549	2619	2650	2835	3030
	Totaal passiva	7383	7528	7658	7856	8114

	Staat van baten en lasten	2016	2017	2018	2019	2020
3	Baten
3.1	Rijksbijdragen	3802	3901	4121	4374	4631
3.2	Overige Overheidsbijdragen en subsidies	1	1	1	1	1
3.3	College-, cursus-, les- en examengelden	614	657	691	720	783
3.4	Baten in opdracht van derden	1820	1865	1925	2026	1945
3.5	Overige baten	566	533	550	578	526
	Totaal baten	6803	6957	7288	7701	7887
4	Lasten
4.1	Personeelslasten	4381	4610	4825	5164	5553
4.2	Afschrijvingen	443	440	445	472	470
4.3	Huisvestingslasten	479	463	511	495	502
4.4	Overige lasten	1351	1325	1373	1398	1256
4.5	Doorbetalingen aan schoolbesturen
	Verstrekte subsidies	‒	27	36	27	36
	Totaal lasten	6654	6864	7190	7556	7817
	Saldo Baten en Lasten	149	93	97	144	70
	Gerealiseerde herwaardering	0	0	0	0	0
	Financiële baten	17	9	0	7	3
	Financiële baten en lasten	30	27	30	30	23
5	Financiële baten en lasten	‒ 12	‒ 19	‒ 30	‒ 23	‒ 21
	Resultaat	137	74	67	121	49
6	Belastingen	1	1	1	1	‒ 3
7	Resultaat uit deelnemingen	2	5	5	1	5
	Resultaat na belastingen	138	78	71	121	57
8	Aandeel van derden	15	14	15	18	4
	Nettoresultaat	123	63	56	104	53
	Buitengewone baten	0	‒	‒	‒	‒
	Buitengewone lasten	0	‒	‒	‒	‒
9	Buitengewone resultaat	‒	‒	‒	‒	‒
	Totaal resultaat	123	63	56	104	53

		2016	2017	2018	2019	2020
Rentabiliteit%		2,01	1,06	0,92	1,57	0,62
Solvabiliteit 2		0,55	0,55	0,55	0,54	0,53
Liquiditeit		1,02	1,01	1,03	1,02	0,97

Figuur 11 Kengetallen wetenschappelijk onderwijs

Figuur 11 geeft door middel van een lijngrafiek puntsgewijs weer wat de kengetallen zijn voor het Wetenschappelijk onderwijs. Op de x-as staan de jaartallen en op de y-as staan de kengetallen weergeven. Rentabiliteit: 2,01 (2016); 1,06 (2017); 0,92 (2018); 1,57 (2019); 0,62 (2020). Solvabiliteit: 0,55 (2016); 0,55 (2017); 0,55 (2018); 0,54 (2019); 0,53 (2020). Liquiditeit: 1,02 (2016); 1,01 (2017); 1,03 (2018); 1,02 (2019); 0,97 (2020).

Toezegging aan Tweede Kamer

Op aangeven van de Algemene Rekenkamer is toegezegd om de informatievoorziening over de rechtmatigheid bij onderwijsclusters in het Departementaal jaarverslag op te nemen.

Tabel 125 Overzicht1 bevindingen2 ontleend aan de controlebevindingen van de accountant bij de jaarverslagen 2020 van het bestuur van de bekostigde onderwijsinstellingen3
	Sector
	po	vo	mbo	ho
Aantal onrechtmatigheden	7	3	1	0
Bedrag per sector € (x 1000)	702	0	1.050	0
Totaal lasten per sector € (x 1000)	12.819.297	10.392.990	5.400.258	12.439.515
Percentage bedrag per sector t.o.v. totaal van de lasten per sector (x 1%)	0,01	0,00	0,02	0,00
Totaal aantal besturen	987	352	60	53

Bron: DUO

Er is sprake van een bevinding als een accountant een opmerking, beperking of afkeuring opneemt bij zijn oordeel rechtmatigheid in de controleverklaring. Accountants kwantificeren niet altijd de bevinding. Dit kan ook bij de andere sectoren spelen.

Het totaal van de lasten betreft de lasten zoals opgenomen in de XBRL aanlevering van de bekostigde onderwijsinstellingen.

Toezegging aan Tweede Kamer

Tijdens het Wetgevingsoverleg op 10 oktober 2018 heeft de Minister toegezegd om de derde geldstroom en de verdeling daarvan over wo-instellingen inzichtelijk te maken in het jaarverslag van OCW. Dit is voor het eerst opgenomen in het jaarverslag 2018. In onderstaande tabel worden de verschillende geldstromen per wo-instelling weergegeven en ook is de ontwikkeling van de verschillende geldstromen over de jaren 2016-2020 in figuur 12 'Geldstromen in wetenschappelijk onderwijs' opgenomen.

In het wetenschappelijk onderwijs worden drie verschillende geldstromen onderscheiden:

1. de eerste geldstroom bestaat uit de Rijksbijdrage, de ontvangen collegegelden en ontvangen lesgelden;
2. de tweede geldstroom omvat de ontvangen subsidies van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) en de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW);
3. de derde geldstroom omvat de ontvangen overige inkomsten. Dit zijn onder andere subsidies van Nederlandse ministeries en de Europese Unie, ontvangen middelen voor contractonderwijs en contractonderzoek en overige baten uit opdracht van derden. Ook inkomsten uit catering en verhuur vallen onder de derde geldstroom.

Tabel 126 Geldstromen
		2018		2019		2020
Instelling	Geldstromen	Bedrag x €1.000.000	% van totaal baten	Bedrag x €1.000.000	% van totaal baten	Bedrag x €1.000.000	% van totaal baten
	Eerste geldstroom	362	55,7%	374	55,0%	393	57,2%
Erasmus Universiteit Rotterdam	Tweede geldstroom	24	3,7%	30	4,3%	30	4,3%
	Derde geldstroom	264	40,6%	277	40,7%	264	38,5%
	Totaal	649	100,0%	681	100,0%	686	100,0%

	Eerste geldstroom	295	66,3%	311	65,7%	327	68,4%
Maastricht University	Tweede geldstroom	17	3,8%	20	4,2%	22	4,5%
	Derde geldstroom	133	29,9%	143	30,1%	129	27,0%
	Totaal	445	100,0%	474	100,0%	477	100,0%

	Eerste geldstroom	62	92,1%	67	93,0%	70	94,7%
Open Universiteit Nederland	Tweede geldstroom	0	0,4%	0	0,3%	0	0,5%
	Derde geldstroom	5	7,5%	5	6,6%	4	4,8%
	Totaal	68	100,0%	72	100,0%	73	100,0%

	Eerste geldstroom	10	91,3%	10	88,3%	11	88,4%
Protest. Theolog. Universiteit	Tweede geldstroom	0	0,1%	0	0,4%	0	0,5%
	Derde geldstroom	1	8,6%	1	11,2%	1	11,1%
	Totaal	11	100,0%	12	100,0%	12	100,0%

	Eerste geldstroom	346	60,1%	362	59,9%	383	62,3%
Radboud Univ Nijmegen	Tweede geldstroom	51	8,8%	58	9,5%	55	8,9%
	Derde geldstroom	179	31,1%	185	30,6%	177	28,8%
	Totaal	576	100,0%	604	100,0%	615	100,0%

	Eerste geldstroom	467	69,6%	492	70,6%	523	73,0%
Rijksuniversiteit Groningen	Tweede geldstroom	36	5,4%	38	5,5%	35	4,9%
	Derde geldstroom	167	24,9%	167	24,0%	158	22,1%
	Totaal	670	100,0%	698	100,0%	716	100,0%

	Eerste geldstroom	161	71,2%	171	72,1%	184	76,0%
Stg. Kath. Univ. Brabant	Tweede geldstroom	9	3,9%	9	3,7%	8	3,3%
	Derde geldstroom	56	24,9%	58	24,2%	50	20,7%
	Totaal	226	100,0%	237	100,0%	242	100,0%

	Eerste geldstroom	6	82,1%	7	78,2%	7	84,8%
Stg. Universit. v. Humanistiek	Tweede geldstroom	0	0,0%	0	0,0%	0	0,0%
	Derde geldstroom	1	17,9%	2	21,8%	1	15,2%
	Totaal	8	100,0%	8	100,0%	8	100,0%

	Eerste geldstroom	2	37,8%	2	34,6%	2	36,6%
Technische Universiteit Kampen	Tweede geldstroom	0	0,0%	0	0,0%	0	0,0%
	Derde geldstroom	3	62,2%	3	65,4%	3	63,4%
	Totaal	4	100,0%	5	100,0%	5	100,0%

	Eerste geldstroom	247	65,4%	270	65,9%	286	69,3%
Technische Universiteit Eindhoven	Tweede geldstroom	19	5,1%	23	5,5%	21	5,0%
	Derde geldstroom	112	29,5%	118	28,7%	106	25,7%
	Totaal	378	100,0%	410	100,0%	413	100,0%

	Eerste geldstroom	473	66,2%	512	67,2%	547	69,2%
Technische Universiteit Delft	Tweede geldstroom	58	8,2%	73	9,5%	64	8,1%
	Derde geldstroom	183	25,7%	178	23,3%	179	22,7%
	Totaal	714	100,0%	762	100,0%	790	100,0%

	Eerste geldstroom	1	58,9%	1	45,7%	2	57,3%
Theol Universiteit Apeldoorn	Tweede geldstroom	0	0,0%	0	0,4%	0	0,6%
	Derde geldstroom	1	41,1%	2	53,9%	1	42,1%
	Totaal	2	100,0%	3	100,0%	3	100,0%

	Eerste geldstroom	427	65,4%	447	65,1%	482	68,1%
Universiteit Leiden	Tweede geldstroom	52	7,9%	58	8,4%	52	7,3%
	Derde geldstroom	174	26,7%	182	26,5%	174	24,6%
	Totaal	652	100,0%	686	100,0%	707	100,0%

	Eerste geldstroom	238	71,5%	256	71,2%	271	73,4%
Universiteit Twente	Tweede geldstroom	28	8,5%	29	8,0%	26	7,1%
	Derde geldstroom	67	20,1%	75	20,8%	72	19,5%
	Totaal	333	100,0%	360	100,0%	369	100,0%

	Eerste geldstroom	562	65,6%	587	64,6%	612	66,0%
Universiteit Utrecht	Tweede geldstroom	66	7,7%	72	7,9%	76	8,2%
	Derde geldstroom	228	26,7%	250	27,5%	240	25,9%
	Totaal	856	100,0%	909	100,0%	928	100,0%

	Eerste geldstroom	527	66,3%	554	66,4%	592	69,4%
Universiteit van Amsterdam	Tweede geldstroom	40	5,1%	45	5,4%	38	4,4%
	Derde geldstroom	228	28,6%	235	28,2%	223	26,1%
	Totaal	795	100,0%	834	100,0%	853	100,0%

	Eerste geldstroom	385	71,7%	407	72,5%	443	75,8%
Vrije Universiteit Amsterdam	Tweede geldstroom	28	5,2%	31	5,5%	24	4,2%
	Derde geldstroom	124	23,1%	124	22,0%	117	20,0%
	Totaal	537	100,0%	561	100,0%	585	100,0%

	Eerste geldstroom	242	66,8%	265	69,0%	283	69,8%
W U	Tweede geldstroom	30	8,4%	33	8,7%	32	7,9%
	Derde geldstroom	90	24,8%	86	22,3%	90	22,3%
	Totaal	363	100,0%	385	100,0%	405	100,0%

	Eerste geldstroom	4812	66,0%	5095	66,2%	5415	68,7%
TOTAAL	Tweede geldstroom	460	6,3%	517	6,7%	482	6,1%
	Derde geldstroom	2016	27,7%	2088	27,1%	1990	25,2%
	Totaal	7288	100,0%	7701	100,0%	7887	100,0%

Figuur 12 Geldstromen in het wetenschappelijk onderwijs

Figuur 12 geeft door middel van een lijngrafiek puntsgewijs weer ontwikkelingen over de tijd er zijn geweest voor de geldstromen in het wetenschappelijk onderwijs. Op de x-as staan de jaartallen en op de y-as staan de verschillende geldstromen weergeven (bedragen x € 1.000.000). Eerste geldstroom: 4416 (2016); 4558 (2017); 4812 (2018); 5095 (2019); 5415 (2020). Tweede geldstroom: 435 (2016); 441 (2017); 460 (2018); 517 (2019); 482 (2020). Derde geldstroom: 1952 (2016); 1958 (2017); 2016 (2018); 2088 (2019); 1990 (2020).

Databronnen

Op de website «Onderwijs in Cijfers» van het Ministerie van OCW treft u onder meer het «Dashboard Jaarrekeninggegevens» aan. Met dit dashboard wordt op bestuursniveau meerjarig inzicht gegeven in de financiële gegevens uit de jaarrekeningen van alle Nederlandse onderwijsinstellingen die door het Ministerie van OCW worden bekostigd. Deze informatie is ook per sector beschikbaar. Tevens kunt u de databronnen, gebruikt voor deze bijlage, terugvinden op de website van DUO «Open Onderwijsdata». De data betreft zowel het instellings-, sector- en landelijk niveau. Deze gegevens kunnen dienen als basis voor het gesprek over de financiële positie tussen onder meer besturen, leraren, studenten, ouders en leden van de medezeggenschapsraad.