Verhouding modaliteiten per NGF-project
In tabel 11 staat weergegeven wat de verhouding van modaliteiten per NGF-project is, oftewel hoeveel per project is gereserveerd, voorwaardelijk toegekend en definitief toegekend. Van de laatste categorie wordt vervolgens weergegeven hoeveel daarvan inmiddels is verplicht. Tot slot wordt aangegeven hoeveel van de verplichte middelen inmiddels is uitgegeven. Dit is de stand van zaken van januari 2023.
Artikel | Ronde | Project | Departement | Gereserveerd | Voorw. toegekend | Toegekend | waarvan verplicht door departement(en) | waarvan uitbetaald door departement(en) |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | 1 | Leeroverzicht & Skills | OCW | SZW | 44,7 | 5,5 | 5,5 | ||
1 | 1 | Nationaal Onderwijslab | EZK | 63,0 | 79,6 | 36,0 | 5,5 | |
1 | 2 | Collectief laagopgeleiden en laaggeletterden | OCW | 42,6 | 7,6 | 0,2 | 0,2 | |
1 | 2 | Digitaal Onderwijs Goed Geregeld | OCW | 34,3 | 0,0 | 0,0 | ||
1 | 2 | Digitaliseringsimpuls onderwijs NL | OCW | 420,0 | 140,0 | 1,4 | 1,4 | |
1 | 2 | Impuls Open Leermateriaal | OCW | 57,5 | 20,5 | 1,6 | 1,6 | |
1 | 2 | Nationale LLO Katalysator | OCW | 225,0 | 167,0 | 0,9 | 0,9 | |
1 | 2 | Ontwikkelkracht | OCW | 231,2 | 101,2 | 0,2 | 0,2 | |
1 | 2 | Opschaling publiek private samenwerking in het beroepsonderwijs 1 | EZK | 57,4 | 152,6 | 0,0 | 0,0 | |
2 | 1 | AiNed | EZK | 44,0 | 160,5 | 28,6 | 5,7 | |
2 | 1 | Groenvermogen van de Nederlandse economie | EZK | 265,0 | 72,9 | 59,0 | 10,7 | |
2 | 1 | Health-RI | EZK | 47,0 | 22,0 | 22,0 | 10,0 | |
2 | 1 | QuantumDeltaNL | EZK | 333,0 | 282,0 | 282,0 | 45,9 | |
2 | 1 | RegMed XB | EZK | 56,3 | 56,3 | 24,9 | ||
2 | 2 | Biotech Booster | OCW | 196,4 | 49,6 | 1,1 | 1,1 | |
2 | 2 | Cellulaire agricultuur 1 | LNV | 60,0 | 0,0 | 0,0 | ||
2 | 2 | Circular Plastics NL 1 | EZK | 96,0 | 124,0 | 0,0 | 0,0 | |
2 | 2 | CropXR | LNV | 21,5 | 20,8 | 0,7 | 0,7 | |
2 | 2 | De revolutie van zelfdenkende moleculaire systemen 1 | OCW | 96,9 | 0,0 | 0,0 | ||
2 | 2 | Digitale Infrastructuur en Logistiek | I&W | 51,1 | 49,8 | 0,6 | ||
2 | 2 | Dutch Metropolitan Innovations | I&W | 85,0 | ||||
2 | 2 | Einstein Telescope 1 | OCW | 870,0 | 42,0 | 0,0 | 0,0 | |
2 | 2 | Groeiplan Watertechnologie | I&W | 135,0 | ||||
2 | 2 | Groenvermogen II | EZK | 250,0 | 250,0 | 0,0 | 0,0 | |
2 | 2 | Luchtvaart in Transitie | I&W | 119,5 | 263,9 | 0,6 | 0,0 | |
2 | 2 | Nieuwe Warmte Nu! 1 | EZK | 200,0 | 0,0 | 0,0 | ||
2 | 2 | NL2120, het groene verdienvermogen van Nederland | I&W | LNV | 110,0 | ||||
2 | 2 | NXTGEN HIGHTECH 1 | EZK | 450,0 | 0,0 | 0,0 | ||
2 | 2 | Oncode-PACT | EZK | 164,0 | 161,0 | 160,0 | 3,2 | |
2 | 2 | PharmaNL 1 | VWS | 79,0 | 0,0 | 0,0 | ||
2 | 2 | Photondelta 1 | EZK | 204,6 | 266,6 | 0,0 | 0,0 | |
2 | 2 | Toekomstbestendige leefomgeving | BZK | 100,0 | ||||
2 | 2 | Werklandschappen van de toekomst 1 | BZK | 26,2 | 0,0 | 0,0 | ||
2 | 2 | Zero-emissie binnenvaart batterij-elektrisch | I&W | 50,2 | 35,1 | 9,5 | ||
3 | 2 | Rail Gent - Terneuzen | I&W | 105,0 | ||||
Totaal | 2.008,0 | 2.234,7 | 3.532,5 | 741,0 | 127,6 | |||
1 Voor dit project vond in 2022 een (gedeeltelijke) omzetting van een voorwaardelijke toekenning of reservering plaats. Deze is budgettair verwerkt in de ontwerpbegroting 2023, maar omdat het besluit tot omzetting in 2022 plaatsvond, is ervoor gekozen om het resultaat van de (gedeeltelijke) omzetting toch in deze tabel op te nemen. Deze projecten zijn mogelijk niet opgenomen in de departementale NGF-bijlagen, omdat er vanzelfsprekend nog geen realisatie op deze projecten heeft plaatsgevonden. |
Toelichting
Hieronder volgt een beknopte toelichting op de stand van zaken per project. Voor een uitgebreide inhoudelijke rapportage over de voortgang van alle NGF-projecten wordt u verwezen naar de voortgangsrapportage die de adviescommissie jaarlijks opstelt.
Pijler Kennisontwikkeling - projecten eerste ronde
Leeroverzicht en Skills
Op 12 juli 2022 is het investeringsvoorstel Leeroverzicht en Skills (voorheen Leven Lang Ontwikkelen) in het kader van het Nationaal Groeifonds definitief gehonoreerd. Met dit investeringsvoorstel worden twee programma’s gefinancierd: de doorontwikkeling van het Programma Leeroverzicht en het Programma Vaardig met Vaardigheden (onder regie van SZW). Na definitieve honorering is voor beide programma’s een programma-organisatie ingericht en is de opstartfase begonnen en heeft er voor beide programma’s ook een kick-off plaatsgevonden. Doordat de beslissing over honorering langer dan gepland op zich heeft laten wachten hebben beide programma’s een vertraging opgelopen wat de uitvoering van fase 1 betreft, maar deze vertraging wordt binnen de totale looptijd van de beide programma’s ook weer ingelopen.
Nationaal Onderwijslab AI
Het project Nationaal Onderwijslab Artificiele Intelligentie (NOLAI) beoogt innovaties in artificiële intelligentie (AI) op een goede manier te ontwikkelen. Het doel is om te zorgen voor digitale innovaties waar iedere leerling in het primair en voortgezet onderwijs mee vooruit kan. Wereldwijd is dit het eerste publiek gefinancierde lab op het gebied van digitale onderwijsinnovaties.
In 2022 is het project gestart en zijn de eerste subsidies verleend. Direct na het besluit tot subsidieverlening op 8 juli 2022 is het project NOLAI gestart met de inrichting van het lab.
Pijler Kennisontwikkeling - projecten tweede ronde
LLO Collectief Laagopgeleiden en Laaggeletterden
In de tweede helft van 2022 is de projectorganisatie van het LLO Collectief Laagopgeleiden en Laaggeletterden opgestart. Er is een landelijk projectleider aangesteld en er zijn twee pilotregio’s geselecteerd, te weten Zuidoost Brabant en Twente. Deze regio’s werken begin 2023 aan een plan van aanpak om verder uitvoering te geven aan het project. Het landelijke netwerk is ook in kaart gebracht en neemt zitting in een klankbordgroep. Regionale en landelijke samenwerking moet in 2023 ervoor zorgen dat de eerste kandidaten geholpen kunnen worden met hun basis- én vakvaardigheden om zo een betere positie op de arbeidsmarkt te verwerven.
Digitaal Onderwijs Goed Geregeld
Door dit project maken scholen met minder inspanning en risico gebruik van digitale toepassingen in het onderwijs. Scholen kunnen op deze manier toekomstbestendig onderwijs bieden en het beste uit hun leerlingen/studenten halen.
Het project is in de zomer van 2022 opgestart. De projectspecifieke afspraken zijn begin november afgerond en in december ondertekend. In 2022 heeft het voorbereidende werk plaatsgevonden. De bijbehorende subsidie en uitvoering leiden vanaf 2023 – in plaats van vanaf 2022 – tot kosten.
Digitaliseringsimpuls NL
Het doel van het programma Digitaliseringsimpuls NL is om de kansen die digitalisering biedt aan het mbo, hbo en wo beter te benutten. Hierdoor zijn studenten vaardiger in een digitale wereld en kunnen docenten beter les geven. Het programma is opgeknipt in twee fases: fase 1 loopt van 2022 tot en met 2024 en fase 2 loopt van 2025 tot en met 2030. De precieze invulling van het project en de verdeling van de middelen dient nog nader uitgewerkt te worden; in 2022 is voor de opstart van dit programma € 1,4 mln aan subsidie verstrekt.
LLO Kalaysator
Met de nationale LLO Katalysator wordt een forse impuls gegeven aan de ontwikkeling van bij-, op- en omscholingsaanbod. De middelen die gemoeid zijn met dit programma zijn bedoeld voor de mbo-, hbo- en wo-instellingen. De precieze invulling van het project en verdeling van de middelen dient nog uitgewerkt te worden; voor de opstartfase is in 2022 een subsidie verstrekt van € 0,9 mln.
Impuls Open Leermateriaal
Er zijn vanuit de vijf programmalijnen activiteiten gestart om scholen te verbinden, leraren te versterken, open leermateriaal te verrijken, de infrastructuur te verbeteren en kennis te ontwikkelen. Het project ligt op schema qua resultaten en bijbehorende financiën. De projectspecifieke afspraken zijn begin november afgerond in en in december ondertekend. In de komende maanden ligt de focus op het verder ontwerpen van de regeling, de projectsubsidie voor Kennisnet, CITO en SLO voor de komende jaren en het evaluatie- en monitoringsplan van het programma.
Ontwikkelkracht
Het programma Ontwikkelkracht investeert in het lerend vermogen van het onderwijs, door te bouwen aan een stevige kennisinfrastructuur voor het funderend onderwijs. Ontwikkelkracht investeert in kennisdeling, de ontwikkeling van effectieve interventies, het versterken van de onderzoeks- en verbetercultuur en het professionaliseren van leraren en schoolleiders tot expertleraren en -schoolleiders die als Onderzoeks- en Ontwikkelscholen andere scholen gaan opleiden. Onderwijsprofessionals en wetenschappers staan aan het roer om te zorgen voor meer evidence-informed werken in het onderwijs, met als doel een impuls te geven aan de onderwijskwaliteit.
Het programma is in de zomer van 2022 opgestart. De projectspecifieke afspraken zijn begin november afgerond en in december ondertekend. In het najaar is de werving gestart voor de eerste functies bij het programmabureau, dat onderdeel uitmaakt van OCW.
Opschaling publiek-private samenwerking in het beroepsonderwijs
Het voorstel richt zich op de opschaling van vijftig publiek-private samenwerkingsverbanden in het beroepsonderwijs, zowel het mbo als het hbo. Doel hiervan is de kloof te dichten tussen het beroepsonderwijs en de arbeidsmarkt. De indieners willen een impuls geven aan de toepassing van innovaties in de praktijk en leven lang ontwikkelen en het productiviteitsniveau van, met name midden- en kleine, bedrijven verhogen. De afgelopen tien jaar zijn ruim vierhonderd publiek-private samenwerkingsverbanden gestart. De opschaling van deze initiatieven blijft achter, waardoor er niet voldoende impact wordt bereikt. Er zijn echter meer vakmensen nodig voor de transities op het gebied van klimaat, energie, zorg en landbouw. Dit vergt een beter gebruik van kennis en innovatieve oplossingen. Door op te schalen worden niet alleen meer bedrijven en werknemers bereikt, maar bestaat ook de hoop dat de meerwaarde voor het mkb wordt bewezen.
In oktober 2022 heeft de adviescommissie geadviseerd om de voorwaardelijke toekenning van € 210 mln om te zetten in een onvoorwaardelijke toekenning van € 152,6 mln voor de eerste vier jaar en een voorwaardelijke toekenning van € 57,4 mln voor de laatste vier jaar. Het voorstel bevat een aanpak voor de opschaling van ca. 15 publiek private samenwerkingen (PPS'en) in het beroepsonderwijs. De te selecteren PPS'en richten zich op de klimaat- en energietransitie en/of de digitale transitie. De uitvoering loopt via een subsidieregeling, uitgevoerd door de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO).
Pijler Onderzoek, ontwikkeling en innovatie - projecten eerste ronde
AiNed
AiNed is een investeringsprogramma om het potentieel van artificiële intelligentie (AI) voor de Nederlandse economie en samenleving te benutten. Het omvat twaalf instrumenten om specifieke knelpunten aan te pakken.
In 2022 heeft AiNed nieuwe activiteiten opgezet en zijn bestaande activiteiten met NGF-financiering vervolgd. Zo zijn vier projecten met Nederlandse bedrijven opgestart met ieder € 5 mln budget, die met Europese cofinanciering via een hefboomconstructie gefinancierd zijn. Ook is er een programma opgezet om veelbelovende onderzoekers te ondersteunen, door per universiteit twee promovendi te financieren. Voor de ontwikkeling van het ketenproject zijn nu drie projecten voorgeselecteerd voor verdere uitwerking, waarna er één ketenproject gekozen zal worden voor doorontwikkeling. De eerder opgezette MIT-regeling waarin MKB partners aan kennisinstellingen worden gekoppeld, wordt dit voorjaar in een tweede ronde vervolgd met NGF-middelen. Ook voor de ELSA-labs calls komt er een tweede ronde met NGF-financiering, waar nu ook private partijen aan mee mogen doen.
Groenvermogen van de Nederlandse economie (Groenvermogen I)
Het project Groenvermogen I investeert in een groenewaterstofecosysteem bestaande uit (i) klein- en grootschalige demonstratieprojecten, (ii) een R&D-programma en (iii) een human capital-programma. Het doel van het project is om toepassingen van groene waterstof in o.a. de chemie, transport en zware industrie versneld mogelijk te maken door innovatie en kostenreductie. Daarmee kan het project ook een waardevolle bijdrage leveren aan de overgang naar een CO2-neutrale samenleving.
2022 stond vooral in het teken van het opstarten van het programma. Daarbij is o.a. de maakindustrie actief betrokken geweest. Voor het R&D-programma is een radicaal innovatieve procedure ontwikkeld waarbij waar consortia tijdens workshops worden gevormd. De eerste calls staan inmiddels open (€ 14,3 mln). Daarnaast is er een pilotregeling van € 29,4 mln opengesteld om opschaling te kunnen versnellen. De eerste beschikkingen zijn hiervoor afgegeven. Ook zijn eerste stappen gezet ter versterking van de samenwerking binnen en tussen de relevante (innovatie)ecosystemen en is de Human Capital Agenda uitgewerkt, in samenwerking met projecten Opschaling publiek-private samenwerking in het beroepsonderwijs en LLO Katalysator. Na toekenning van Groenvermogen II in ronde 2 is het geheel samengevoegd tot GroenvermogenNL.
Health-RI
Het project Health-RI investeert in (i) de ontwikkeling van een geïntegreerde, nationale gezondheidsdata- en onderzoeksinfrastructuur, (ii) het wegnemen van sociale en organisatorische belemmeringen door middel van een afsprakenstelsel, en (iii) een centraal punt voor data-uitgifte. Het doel is om innovatie in de life sciences and health-sector te stimuleren door data van Nederlandse ziekenhuizen en zorgorganisaties, kennisinstellingen, organisaties in de publieke gezondheid, patiëntenorganisaties, gezondheidsfondsen en bedrijven te standaardiseren en met elkaar te verbinden. Het project richt zich op het delen en gebruiken van (onderzoeks)data.
In 2022 heeft Health-RI belangrijke stappen gezet door het verder opbouwen van de Health-RI-organisatie én door het integraal aanpakken van de complexe problematiek bij het hergebruik van gezondheidsdata voor onderzoek en innovatie. Het inzicht dat het essentieel is voor primair en secundair datagebruik om gezamenlijk op te trekken wordt steeds breder gedragen. Health-RI is een partij geworden die bekend is in het veld en bij vele tafels wordt uitgenodigd.
Quantum Delta NL
Het programma Quantum Delta NL richt zich op het versterken van het Nederlandse quantumecosysteem, door te investeren in (1) quantumcomputers, (2) quantumnetwerken en (3) quantumsensoren. Quantum is een ontwikkelende technologie die disruptief kan zijn op het gebied van rekenkracht en daarmee voor nieuwe verdienmodellen en oplossingen voor maatschappelijke problemen kan zorgen. Door quantumtechnologie kunnen er in de toekomst mogelijk veel veiligere netwerken en communicatie tot stand gebracht worden.
Het programma is in uitvoering. Inmiddels is € 282,0 mln direct toegekend. De eerste calls for proposals van Quantum Delta NL zijn uitgezet en gehonoreerd, ook is het House of Quantum inmiddels opgericht en zijn MoU's met Frankrijk en Duitsland getekend.
RegMed XB
Het project RegMed XB investeert in de bouw van vier pilotfabrieken voor de verdere ontwikkeling van regeneratieve gezondheidszorg. Regeneratieve geneeskunde is erop gericht nieuwe behandelingen te ontwikkelen die slim gebruik maken van het zelfherstellend vermogen van ons lichaam. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van gentherapie en (stam)celtherapie. Het doel van RegMed XB is enerzijds om op lange termijn chronische ziekten te kunnen voorkomen of genezen, en anderzijds het Nederlandse bedrijfsleven in staat te stellen om innovatieve producten en processen te ontwikkelen en in te spelen op een sterk groeiende buitenlandse markt.
Eind 2021 heeft de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland de beschikking verstrekt van de subsidie Fase 1. Begin maart 2022 heeft RegMed XB nadere invulling gegeven aan de gestelde voorwaarden door de Adviescommissie Nationaal Groeifonds zodat de voorwaardelijke toekenning van € 33,3 mln (Fase 2) is omgezet naar een onvoorwaardelijke toekenning. Dit heeft geleid tot een positief advies van het Nationaal Groeifonds in april 2022 en een daaropvolgend positief besluit van het kabinet. De verhoging van de beschikking door RVO met € 33,3 mln is reeds doorgevoerd.
Pijler Onderzoek, ontwikkeling en innovatie - projecten tweede ronde
Biotech Booster
Biotech Booster is een uniek verbond van kennisinstellingen en bedrijven om kennis over biotechnologie beter om te zetten in bedrijvigheid en toepassingen. Zo draagt innovatie in biotechnologie maximaal bij aan het oplossen van maatschappelijke uitdagingen in gezondheid, klimaat, energie, landbouw en voeding. Biotech Booster vergroot ons toekomstige innovatie- en verdienvermogen. In 2022 is de aanvraag met betrekking tot de opbouw en implementatie-fase toegekend en is voor € 1,14 mln aan subsidie versterkt.
Cellulaire agricultuur
Cellulaire agricultuur (CA) betreft het kweken van cellen in plaats van dieren om tot een vlees- of melkproduct te komen dat dier- en planeetvriendelijker is. Dit voorstel beoogt de Nederlandse CA-sector verder te ontwikkelen en de transitie van traditionele dierlijke landbouw naar CA te faciliteren, versnellen en commercialiseren. De indieners hebben voor ogen om met de plannen Nederland de internationale koploper te maken, met een gunstig vestigingsklimaat, een groot verdienvermogen en minder schadelijke uitstoot.
Eind 2022 werd besloten de voorwaardelijke toekenning van € 60,0 mln om te zetten in een definitieve toekenning. Gecoördineerd vanuit Cellulaire Agricultuur Nederland Stichting en in samenwerking met het Ministerie van LNV wordt een integrale aanpak uitgerold die gekwalificeerd CA-personeel opleidt, fundamentele en toegepaste CA-kennis ontwikkelt en opschalingsfaciliteiten beschikbaar maakt voor CA-bedrijven.
Circular Plastics NL (ingediend als Duurzame Materialen NL)
Circular Plastics NL wil de recycling van kunststoffen een impuls geven door huidige knelpunten op te lossen. Het opzetten van circulaire waardeketens is een grote uitdaging. Er is gekozen voor een integrale benadering waarbij design, sortering en recycling van plastics uit de gehele waardeketen centraal staat. De meeste impact wordt behaald door partijen uit de gehele waardeketen samen te laten innoveren. De eerste fase van het project (€ 124,0 mln) is in de zomer van 2022 omgezet in een definitieve toekenning. Voorwaarde bij deze omzetting is dat blended finance-kansen en consequenties concreet gemaakt dienen te worden door het consortium. Het consortium is bezig met de uitwerking hiervan. De verwachting is dat de eerste subsidies in 2023 verleend worden.
CropXR
In CropXR ontwikkelen vooraanstaande Nederlandse onderzoeksgroepen en wereldwijd leidende, in Nederland gevestigde plantenveredelingsbedrijven samen innovatieve methoden om gewassen extra weerbaar te maken. In die methoden combineren ze moderne plantenbiologie met kunstmatige intelligentie (AI) en digitale modellen. Die nieuwe inzichten worden direct toegepast om van een aantal modelgewassen sterkere, weerbaardere variëteiten te ontwikkelen die ook in extremere condities duurzaam kunnen worden geteeld. In 2022 is het programma van start gegaan en is begonnen met de inrichting van het virtueel instituut en de bemensing.
De revolutie van de zelfdenkende moleculaire systemen
Dit project heeft als doel big data toe te passen op complexe moleculaire systemen om de internationale voorhoede te vormen in ‘big chemistry’. Het grootste deel van de gevraagde investering betreft het oprichten van een volledig geautomatiseerd robotlab, waar het door gebruik van big data mogelijk wordt om enorme aantallen experimenten nauwkeurig uit te voeren. Met kunstmatige intelligentie kunnen experimenten na iedere ronde automatisch worden aangepast, om sneller en op grotere schaal complexe moleculaire systemen te ontwikkelen.
In oktober 2022 is het voorstel omgezet naar een definitieve toekenning. Dit is verwerkt in de begroting voor 2023. Twee aanvullende voorwaarden om tot subsidiebesluit over te gaan, zijn dat valorisatie stevig in de governance wordt opgenomen, en dat de valorisatiestrategie geconcretiseerd wordt. Het consortium is hier mee aan de slag.
Digitale Infrastructuur en Logistiek
In april 2022 is het voorstel Digitale Infrastructuur en Logistiek onvoorwaardelijk en volledig toegekend. Een bedrag van € 51,1 mln is beschikbaar voor het realiseren van een digitale infrastuctuur voor de logistiek. De kwartiermakersfase is eind 2022 afgerond en de uitvoeringsfase gestart. Connekt heeft in opdracht van IenW de programma-organisatie ingericht en de kernrollen in het programma aanbesteed.
Dutch Metropolitan Innovations (DMI) (voorheen Digitaal Ecosysteem Mobiliteit en Smart City)
DMI betreft het realiseren van een digitale infrastructuur voor het delen en gebruiken van data. Doel is het efficiënter ontsluiten en beschikbaar maken van data voor diverse toepassingen en diensten. DMI kan daarmee een enabler zijn voor datagedreven diensten en toepassingen en daarmee bijdragen aan optimalisaties in het mobiliteitssysteem, verstedelijking en ruimtelijke planning. Het is een publiek-private samenwerking die vanuit een basis van wederzijds vertrouwen, heldere afspraken en open standaarden het verantwoord delen en gebruiken van data faciliteert. Hierdoor ontstaan nieuwe businessmogelijkheden voor uiteenlopende marktpartijen, die op hun beurt overheden in staat stellen mobiliteitsvernieuwing en slimme, duurzame verstedelijking concreet vorm en inhoud te geven. Met het voorstel moet een belangrijk deel van de bestaande digitale obstakels en belemmeringen (technisch, juridisch, organisatorisch, commercieel) worden weggenomen. Het DMI-ecosysteem zorgt voor het beter verbinden van de diverse domeinen en stakeholders, om deze van daaruit te kunnen optimaliseren.
Voor dit project stond in januari 2023 € 85,0 mln gereserveerd.
Einstein Telescope
Einstein Telescope (ET) is een nog te bouwen ondergronds observatorium voor zwaartekrachtsgolven. Het voorstel vraagt financiering voor voorbereiding van de bid en voor de bouw van ET in de Zuid-Limburgse grensregio. Andere kandidaat-locaties zijn Sardinië en mogelijk Saksen. ET staat op nationale en Europese routekaarten voor grootschalige wetenschappelijke infrastructuur wegens de verwachte waarde voor fundamenteel onderzoek naar het heelal.
Ter voorbereiding van het bidboek is het consortium bezig met de pre-planologische studie, grondonderzoek, bovengronds onderzoek waaronder stikstofuitstoot en voorbereidingen voor het vergunningenproces, dit alles in overleg met België en Duitsland. Voor de valorisatieraad worden leden betrokken vanuit toonaangevende bedrijven voor ieder van de zeven opgenomen technologische innovatie onderwerpen.
Groeiplan Watertechnologie
Groeiplan Watertechnologie beoogt nieuwe technologie voor de beschikbaarheid van (schoon) water te ontwikkelen en in de praktijk toe te passen. Het heeft betrekking op watertechnologie binnen vijf focusgebieden (waterbehandeling, alternatieve bronnen, circulariteit, digitalisering en decentraal), met een rol voor verschillende technische en wetenschappelijke disciplines. Het voorstel beoogt economische groei te bevorderen door de internationale positie van de Nederlandse watertechnologiesector te versterken en door het behouden van ruimte voor verdere ontwikkeling van watergebruikende sectoren. Daarvoor wordt er een impuls gegeven aan de innovatiekracht van de sector en worden barrières voor groei weggenomen. Daarnaast wil het voorstel een bijdrage leveren aan een aantal maatschappelijke uitdagingen, zoals een betere waterbeschikbaarheid (kwalitatief en kwantitatief) en minder milieu-impact door het terugwinnen van grondstoffen. Het voorstel is ingediend door het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW), in samenwerking met het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK). Er zijn zo’n 600 partijen bij betrokken waarvan ca. 500 bedrijven (waarvan een groot aantal mkb), 25 onderzoeksinstellingen, 17 waterschappen, 12 drinkwaterbedrijven, 10 provincies en gemeenten en enkele ngo’s.
Voor dit project stond in januari 2023 € 135,0 mln gereserveerd.
Groenvermogen II
Groenvermogen II is onderdeel van GroenvermogenNL, waar ook Groenvermogen I onder valt. Groenvermogen II maakt het mogelijk om groene waterstofproductie op te schalen door elektrolysefaciliteiten van minimaal 100 MW te realiseren. Ook stimuleert het innovatie in verschillende industriële ketens zoals chemie, vliegtuigbrandstoffen, staal en kunstmest. Opschaling in specifieke ketens en daarmee de creatie van een thuismarkt biedt ook kansen voor de Nederlandse maakindustrie.
De eerste fase van Groenvermogen II (€ 250,0 mln) is direct toegekend door in het kabinet in april 2022. Voor deze fase is een nieuwe regeling in de maak gericht op grootschalige demonstratie. Met de verwerking van de reacties uit de markt zou de regeling in het tweede kwartaal van 2023 aan de Europese Commissie (EC) voorgelegd kunnen worden voor een toets op de staatssteunregels. Het streven is om in 2023 de regeling te publiceren. Dit is afhankelijk van het notificatietraject bij de EC.
Luchtvaart in Transitie
In april 2022 is € 263,9 mln beschikbaar gesteld voor het voorstel Luchtvaart in Transitie. Daarnaast is ook een voorwaardelijke toekenning van € 119,5 mln gedaan. Luchtvaart in Transitie is een meerjarig programma gericht op het leveren van een bijdrage aan het verduurzamen van de luchtvaartsector naar een klimaatneutrale luchtvaart in 2050. De kern van de toekenning richt zich op doorbraaktechnologieën voor ultra- efficiënte vliegtuigontwikkeling en daarbij horend onderzoek en flankerend beleid.
In 2022 heeft een aantal activiteiten plaatsgevonden. Voor de deelprojecten HAPSS, HOT, Governance en Materialen, Productietechnologie en Constructies zijn subsidieaanvragen ontvangen. Daarnaast is er een begin gemaakt met een due diligence-onderzoek naar (besteding van) middelen en het programmateam en de projectbeheersing zijn ingericht.
Nieuwe Warmte Nu!
Nieuwe Warmte Nu! versnelt de aanleg van duurzame collectieve warmtesystemen tegen lage maatschappelijke kosten. Door schaalvoordelen en innovaties dalen de kosten in de hele keten. Het doel is om twaalf vliegwielprojecten te realiseren. Dit zijn duurzame collectieve warmtesystemen met groot opschalingspotentieel: ze zijn te kopiëren op andere plekken en ze zorgen ook voor aanvullende investeringen om het systeem gefaseerd uit te breiden. Daarnaast bevat Nieuwe Warmte Nu! ook investeringen in een zes innovaties die essentiële technologieën naar de markt kunnen brengen. In de zomer van 2022 heeft het kabinet de voorwaardelijke toekenning van NieuweWarmteNu! omgezet in een toekenning voor fase 1 van € 200,0 mln. De verwachting is dat de eerste subsidies in het tweede kwartaal van 2023 verleend worden.
NL2120, het groene verdienvermogen van Nederland
NL2120, het groene verdienvermogen richt zich op natuurlijke oplossingen (nature based solutions) voor vraagstukken op het gebied van landgebruik en bodem- en waterbeheer. Het voorstel beoogt met onder meer twee grootschalige demonstratieprojecten, een getijdenpark in Regio Rotterdam en twee natuurboerderijen in Friesland, kennis op te bouwen om de toepassingsmogelijkheden van nature-based solutions (NBS) beter te onderbouwen en bij bewezen effectiviteit een schaalsprong te realiseren.
Voor dit project stond in januari 2023 € 110,0 mln gereserveerd.
NXTGEN HIGHTECH
Het doel van NXTGEN HIGHTECH is het realiseren van een coherent, wendbaar en internationaal toonaangevend hightech equipment ecosysteem. Hightech equipment die bijdraagt aan het concurrentie- en verdienvermogen in Nederland én werkt aan oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen. Het project zet in op zes toepassingsgebieden: duurzame energie, lasercommunicatie, gezondheid, snellere chips, lichte materialen en robotica in land- en tuinbouw. Tegelijkertijd investeert het project in kennisverdieping op sleutel- en systeemtechnologieën, zoals optomechatronica, thin film of plasmatechnologie.
In de zomer van 2022 heeft het kabinet de voorwaardelijke toekenning van NXTGEN HIGHTECH omgezet in een toekenning van € 450,0 mln opgedeeld in drie fases. Op dit moment wordt invulling gegeven aan de geldende voorwaarden bij deze toekenning, namelijk de uitwerking van (1) de voorwaarden waaronder middelen voor fase 2 en 3 kunnen vrijkomen, (2) het projectrankingsproces en (3) de kpi’s op projectniveau. Daarnaast loopt het subsidieverleningstraject. De verwachting is dat de eerste subsidies in 2023 verleend worden.
Oncode-PACT
Het doel van Oncode-PACT is om een infrastructuur op te zetten met innovatieve modellen en methoden waarmee effectieve kandidaat-kanker-medicijnen sneller en goedkoper ontwikkeld worden voor specifieke patiëntengroepen. Hierdoor trekt het project investeringen aan en brengt het nieuwe medicijnen die preciezer en eerder werken bij de juiste patiënt. Dit verbetert de kwaliteit van het leven van kankerpatiënten en versterkt het toekomstige verdienvermogen van Nederland.
Voor dit project is € 325,0 mln toegekend uit het Nationaal Groeifonds in 2022. Hiervan is € 161,0 mln direct toegekend en € 164,0 mln als een voorwaardelijke toekenning. in december 2022 is de beschikking van de subsidie voor fase 1 van Oncode-PACT verstuurd aan het consortium Oncode-PACT. De samenwerkingsovereenkomst wordt op dit moment verder uitgewerkt.
PharmaNL
Het project PharmaNL heeft activiteitenlijnen die nieuwe bedrijvigheid binnen de farmaceutische industrie kunnen stimuleren. De doelstellingen van het PharmaNL-programma bestaan uit het structureel versterken van de concurrentiekracht en concurrentiepositie van de Nederlandse farmaceutische waardeketen. Door investeringen in gedeelde infrastructuur en human capital wordt bijgedragen aan ontwikkelingstrajecten van medicijninnovaties en innovaties op productietechnologieën van generieke medicijnen.
Het consortium PharmaNL heeft in 2022 gewerkt aan de inrichting van de organisatie en voorbereidingen van de calls. In 2023 worden de eerste financiële verplichtingen aangegaan.
PhotonDelta
PhotonDelta is het nationale ecosysteem voor fotonische chiptechnologie. Het richt zich op de uitbreiding van de productie van fotonische chips, het aantrekken en opleiden van talent en het creëren van nieuwe markten door de ontwikkeling van applicaties. Het programma is bedoeld om Nederland de koploper in de mondiale fotonische chipindustrie te maken, met honderden bedrijven en klanten over de hele wereld. Dankzij fotonische chips wordt het mogelijk om kleinere, snellere en energiezuinige apparaten te bouwen. Ze maken eerdere diagnostiek van ziekten, veilige zelfrijdende voertuigen en een efficiëntere voedselproductie mogelijk.
In oktober 2022 heeft het kabinet besloten om voor de eerste fase van het project PhotonDelta de voorwaardelijke toekenning om te zetten in een definitieve toekenning van € 266,6 mln. De NGF-bijdrage wordt via verschillende financieringsvormen verstrekt. € 60 mln is bestemd voor investeringen in een hoog-volume productiefaciliteit bij het bedrijf Smart Photonics B.V.. De financiering aan Smart Photonics B.V. wordt vormgegeven als een renteloze lening die als quasi equity kwalificeert. De verwachting is dat de eerste subsidies in 2023 verleend worden.
Toekomstbestendige leefomgeving
Nederland kent grote maatschappelijke uitdagingen in de leefomgeving, waaronder woningnood, verouderde infrastructuur en effecten van klimaatverandering. De ontwerp-, bouw- en technieksector (OBT) levert een grote bijdrage aan de oplossingen voor deze uitdagingen. De productiviteit in deze sector moet nu fors omhoog om de uitdagingen in de leefomgeving voor 2030 tijdig waar te maken. Het voorstel Toekomstbestendige Leefomgeving wil een zodanige impuls geven aan de modernisering van de OBT-sector, dat de noodzakelijke versnelling, opschaling en cultuuromslag gaat plaatsvinden en de beleidsdoelen worden behaald. De oplossingen voor de maatschappelijke uitdagingen resulteren daarbij ook in een substantiële bijdrage aan het duurzaam verdienvermogen van Nederland. Met een continue stroom van innovaties gaan de consortia samen met de departementen de opgaven op het gebied van woningtekorten, bereikbaarheid en verduurzaming aanpakken én de sector vernieuwen. Het voorstel bestaat uit deelprojecten op het gebied van digitalisering, duurzame kademuren en gevels, nieuwe renovatietechnieken, duurzame woningbouw en biobased bouwen.
Voor dit project stond in januari 2023 € 100,0 mln gereserveerd.
Werklandschappen van de toekomst
In de periode mei tot september is gewerkt aan een nieuw voorstel dat in oktober door de commissie is goedgekeurd. Na de toekenning is een kwartiermakersteam gestart. Er zijn met zes provincies contacten over het afsluiten van een ‘Green Deal’ en er zijn voorbereidingen getroffen voor het oprichten van de stichting Werklandschappen op 1 januari 2023.
Zero emissie binnenvaart batterij elektrisch (ZES)
In april 2022 is vanuit het Nationaal Groeifonds € 50,2 mln beschikbaar gesteld voor de uitrol van zero-emissie binnenvaart via batterijcontainers. Tot 2026 moet dit leiden tot 45 zero-emissie binnenvaartschepen met bijbehorende laadstations. Het bedrijf Zero Emission Services BV heeft eind 2022 het eerste deel van het bedrag ontvangen voor de realisatie van laadstations en de aankoop van batterijcontainers.
Rail Gent-Terneuzen
Dit project heeft een voorwaardelijke toekenning waarbij door de indieners wordt gewerkt om aan de gestelde voorwaarden te voldoen.