De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) heeft eind 2021 het rapport ‘Kiezen voor Houdbare Zorg. Mensen, middelen en maatschappelijk draagvlak’ gepresenteerd, waarin de urgentie van veranderingen wordt benadrukt om de zorg houdbaar te blijven houden1. Er zijn uitdagingen doordat de zorgvraag harder stijgt door onder andere de vergrijzing dan de beschikbare middelen en mensen (ofwel financiële en personele houdbaarheid). Maar ook de verwachtingen van de samenleving zijn nog niet aangepast aan de toekomstige schaarste (maatschappelijke houdbaarheid). Het tekort aan mensen is het meest urgent, maar onze inzet op de drie vormen van houdbaarheid is van belang. Daarom is in 2022 met tal van partijen het Integraal Zorgakkoord (IZA) gesloten2. In plaats van separate akkoorden ligt er nu een integraal akkoord met de vier grote sectoren (medisch-specialistische zorg, geestelijke gezondheidszorg, wijkverpleging en de huisartsen), waar alle domeinen van de zorg een betrokkenheid hebben. Dat is een belangrijke stap. De focus van dit akkoord ligt op de zorg die onder de Zorgverzekeringswet valt, waarbij ook de verbinding wordt gelegd met andere domeinen, zoals de langdurige zorg, publieke gezondheid en het sociaal domein. Met het IZA is gekozen voor ‘passende zorg als norm’. Met het IZA wordt de brede beweging ingezet naar ‘passende zorg’, naar samenwerking in de regio en naar een focus op gezondheid in plaats van ziekte. Het IZA is daarmee een belangrijke werkagenda voor de komende jaren. In het IZA wordt invulling gegeven aan diverse maatregelen uit het coalitieakkoord, zoals de versterking van de organisatiegraad in de basiszorg, de concentratie van hoogcomplexe zorg, de standaardisering van gegevensuitwisseling in de zorg en de sterkere sturing op effectiviteit in het basispakket.
De dialoognota «Ouder Worden 2020-2040» is in 2022 doorontwikkeld tot het programma Wonen, Ondersteuning en Zorg voor Ouderen (WOZO)3. Het programma bestaat uit 5 actielijnen om ook in de toekomst kwalitatief goede zorg en ondersteuning aan ouderen te kunnen geven. Actielijn 1 richt zich op samen vitaal ouder worden, actielijn 2 op een sterke basiszorg voor ouderen. Actielijn 3 op passende Wlz-zorg, actielijn 4 op Wonen en zorg voor ouderen en actielijn 5 op arbeidsmarkt en innovatie. WOZO richt zich op de grote maatschappelijk vergrijzingsopgave, dit vraagt om het maken van de beweging naar de voorkant. Dat betekent een sterke sociale basis, de eerdere signalering van problemen, de realisatie van meer geschikte woonvormen, goede zorg in de wijk en de doorontwikkeling van het kwaliteitskader verpleegzorg voor mensen die daarop zijn aangewezen. Eén van de uitdagingen is dat ouderen langer zelfstandig thuis willen blijven wonen, terwijl de woningmarkt hier nog niet op aansluit. Samen met ActiZ, Aedes, VNG, ZN en het ministerie van VRO heeft VWS gezamenlijke ambities neergezet om aan de toekomstige vraag van ouderenhuisvesting te kunnen voldoen. Door het WOZO en de «Nationale Woon- en Bouwagenda» werken we aan de bouw van 290.000 woningen voor ouderen, waaronder 40.000 verpleegzorgplaatsen in de komende 10 jaar.
De zorg van de toekomst is ook gebaat bij verduurzaming. Dat ziet ook de sector. Daarom sloten 150 partijen dit jaar de nieuwe Green Deal ‘Samen werken aan Duurzame Zorg’4. Samen werken we zo aan meer kennis over de klimaat- en milieu impact van de zorg, circulair omgaan met materialen en de milieubelasting van medicatie. Maar zorg wordt niet alleen geleverd in Europees-Nederland. In Caribisch Nederland willen we dat het voorzieningenniveau op termijn gelijkwaardiger wordt aan het niveau van het Europees-Nederlandse stelsel. In de visie die we afgelopen jaar op hebben gesteld delen we de ambities over alle gebieden waar het ministerie van VWS verantwoordelijk is in Caribisch Nederland5. De visie vertaalde zich in concreet beleid, zoals de verdere opbouw van het zorgsysteem en de voorzieningen en beschikbaarheid van het zorgaanbod, het versterken van lokale organisaties, het verbeteren van integrale zorg en de onderlinge samenwerking met de landen in het Koninkrijk. Daarnaast heeft het kabinet, op voorstel van de minister van VWS en de minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking, een mondiale gezondheidsstrategie vastgesteld6. Die heeft als doel om gecoördineerd en doelgericht bij te dragen aan het verbeteren van de volksgezondheid wereldwijd, en daarmee ook in Nederland.