A. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET BEGROTINGSVOORSTEL

Wetsartikel 1 (uitgaven/verplichtingen en ontvangsten)

De begrotingsstaten die onderdeel uitmaken van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 1, derde lid, van de Comptabiliteitswet elk afzonderlijk bij wet vastgesteld. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om de begrotingsstaat van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport voor het jaar 2006 vast te stellen.

Alle voor dit jaar vastgestelde begrotingswetten tezamen vormen de Rijksbegroting voor het jaar 2006. Een toelichting bij de Rijksbegroting als geheel is opgenomen in de Miljoenennota 2006.

Met de vaststelling van dit wetsartikel worden de uitgaven, verplichtingen en de ontvangsten voor het jaar 2006 vastgesteld. De in de begroting opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht (de zgn. begrotingstoelichting).

Wetsartikel 2 (begrotingen diensten die een baten-lastenstelsel voeren)

Onder het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport ressorteren vier diensten die een baten-lastenstelsel voeren te weten het «Agentschap College ter Beoordeling van Geneesmiddelen», het «Centraal Informatiepunt Beroepen Gezondheidszorg», het «Nederlands Vaccin Instituut» en het «Rijksinstituut voor de Volksgezondheid en Milieu».

Met de vaststelling van dit wetsartikel worden de baten en lasten en de kapitaaluitgaven en -ontvangsten van de diensten die een baten-lastenstelsel voeren «Agentschap College ter Beoordeling van Geneesmiddelen», «Centraal Informatiepunt Beroepen Gezondheidszorg», «Nederlands Vaccin Instituut» en «Rijksinstituut voor de Volksgezondheid en Milieu» voor het jaar 2006 vastgesteld. De in die begrotingen opgenomen begrotingsartikelen worden toegelicht in onderdeel B (Begrotingstoelichting) van deze memorie van toelichting en wel in de paragraaf over de diensten die een baten-lastenstelsel voeren.

B. BEGROTINGSTOELICHTING

LEESWIJZER

1. Indeling begroting

De begroting 2006 bestaat uit de volgende onderdelen:

• Beleidsagenda.

• Beleidsartikelen en niet-beleidsartikelen.

• Diensten die een baten-lasten administratie voeren.

• Bedrijfsvoeringparagraaf.

• Diverse bijlagen.

De structuur van de begroting (de huidige artikelindeling) sluit onvoldoende aan bij de maatschappelijke en bestuurlijke ontwikkelingen op het VWS-beleidsterrein. In de brief aan de Tweede Kamer (TK 29 949, nr. 31) is aangegeven dat de ontwikkelingen in de care en in de cure leiden tot een andere artikelindeling van de begroting. Momenteel wordt gewerkt aan de voorgenomen nieuwe artikelindeling en de uitwerking van deze artikelen in algemene, operationele doelstellingen, instrumenten, prestatiegegevens en streefwaarden. Bij de uitwerking van de artikelen zal expliciet worden bezien in hoeverre het opnemen van prestatiegegevens (outcome- of outputgegevens) bij de nieuw te formuleren doelstellingen mogelijk en zinvol is. Begin 2006 zal de Tweede Kamer worden geïnformeerd over de voorgenomen nieuwe begrotingsindeling en de uitwerking daarvan. De inzet is om de nieuwe begrotingsindeling voor de eerste keer in de begroting 2007 te presenteren. In het licht van de nieuwe indeling zijn nu reeds formuleringen van doelstellingen van enkele artikelen aangepast. De belangrijkste wijzigingen zijn opgenomen in paragraaf 1.2. Dit laat onverlet dat de structuur van de begroting 2006 grotendeels vergelijkbaar is met die van de begroting 2005.

Begrotingsuitgaven en premiegefinancierde zorguitgaven in relatie tot verantwoordelijkheden van VWS

In de structuur van de artikelen wordt de eigenheid van de premiegefinancierde zorguitgaven tot uitdrukking gebracht.

Zowel de begrotings- als de zorguitgaven vallen onder de collectieve uitgaven. Er is echter wel een belangrijk verschil tussen beide uitgaven. Bij de begrotingsuitgaven zijn we zelf belast met de uitvoering en voeren we zelf het beheer over de bij de begroting beschikbaar gestelde middelen. Alle verplichtingen worden aangegaan en alle uitgaven worden gedaan door of namens ons. Bij de zorguitgaven is dat anders; hieraan liggen individuele beslissingen van de bij de zorg betrokken partijen ten grondslag (patiënten/consumenten, zorgaanbieders en zorgverzekeraars).

De minister van VWS is verantwoordelijk voor de randvoorwaarden en de regelgeving en ziet toe op de toegankelijkheid, betaalbaarheid en kwaliteit van de gezondheidszorg. De Nederlandse gezondheidszorg is in belangrijke mate een zaak van het particuliere initiatief. Zorg verlenen is de primaire verantwoordelijkheid van private zorgaanbieders en voor die zorgverlening wordt betaald binnen privaatrechtelijke verhoudingen tussen patiënten, zorgaanbieders en zorgverzekeraars.

Gezien het wettelijk stelsel van ziektekostenverzekeringen (AWBZ en tot 2006 de ZFW, vanaf 2006 de ZVW) hebben de zorguitgaven zoals aangegeven voor een belangrijk deel een collectief karakter. Het bijzondere karakter van de zorguitgaven wordt primair ingegeven door het verzekeringskarakter van de uitgaven. Dat betekent dat de geïnde premies een eigen bestemming hebben. Ten aanzien van de AWBZ en de ZFW/ZVW heeft de minister van VWS belangrijke regulerende bevoegdheden, maar de primaire verantwoordelijkheid voor de uitvoering daarvan ligt bij de (privaatrechtelijk) vormgegeven uitvoeringsorganen. Ook ten aanzien van de organisatie van het aanbod en de tarieven beschikt de minister van VWS over regulerende bevoegdheden. Deze zijn met name geregeld in de WZV en de WTG.

De premiegefinancierde zorguitgaven maken geen deel uit van het wetslichaam en de begrotingsstaat. Deze uitgaven zijn als beleidsinformatie opgenomen in de toelichting bij de begrotingsartikelen. In de toelichting bij de artikelen 21 tot en met 27, 30 en 31 wordt bij de beschrijving van het instrumentarium een onderscheid gemaakt tussen begrotingsgerelateerde en premiegerelateerde instrumenten. De instrumenten in de artikelen 28, 29 en 32 en volgend zijn allemaal begrotingsgerelateerd. Verder zijn de begrotingsuitgaven en premiegefinancierde zorguitgaven in aparte budgettaire tabellen opgenomen in de toelichting.

De tabellen met zorguitgaven geven een beeld van de verwachte uitga-venontwikkeling op het beleidsterrein in het desbetreffende beleidsartikel. Deze uitgavenontwikkeling is uitgesplitst naar de verschillende sectoren die binnen dat artikel vallen. Voor de verwachte groei in 2005 en volgende jaren is in de zorgartikelen groeiruimte opgenomen, waarmee onder andere de verwachte demogroei kan worden opgevangen. Deze is in de tabellen apart weergegeven. Voor de geestelijke gezondheidszorg, gehandicaptenzorg en verpleging en verzorging is de gezamenlijke groeiruimte opgenomen op beleidsartikel 25 (AWBZ-brede zorg). Op dit artikel zijn ook de zorguitgaven voor de geestelijke gezondheidszorg gepresenteerd. De curatieve geestelijke gezondheidszorg (ggz) maakt per 1 januari 2007 geen deel meer uit van de AWBZ, maar wordt onderdeel van de Zorgverzekeringswet. Alle extramurale geneeskundige ggz en de intramurale geneeskundige ggz korter dan één jaar gaat over naar de ZVW. De langdurige ggz, intramurale ggz langer dan één jaar, blijft in de AWBZ. Een definitieve en gedetailleerde uitsplitsing van de uitgaven ggz zal in de begroting 2007 worden gepresenteerd. Voorts is het voor-nemen om per 1 juli 2006 de gehele huishoudelijke zorg van de AWBZ onder de Wmo te laten vallen. Ook de maatschappelijke opvang, de vrouwenopvang en de verslavingszorg worden overgeheveld naar de Wmo.

Om een duidelijk beeld te krijgen van de totale uitgaven en financiering van de zorg in Nederland is in de bijlage een «Financieel Beeld Zorg» opgenomen. De belangrijkste mutaties in de begrotingsuitgaven en premiegefinancierde zorguitgaven zijn opgenomen in het verdiepingshoofdstuk.

Wijzigingen als gevolg van de rijksbrede VBTB-evaluatie

Naar aanleiding van de rijksbrede VBTB-evaluatie en het debat daarover met de Tweede Kamer zijn voorstellen gedaan om de toegankelijkheid en leesbaarheid van de begroting te vergroten. De belangrijkste consequenties hiervan voor de begroting 2006 is een forse reductie van de begroting door:

• Een beperking van de omvang van de artikelen conform de voorgeschreven format uit de Rijksbegrotingsvoorschriften.

• Een beperking in de omvang van de paragraaf over de baten-lastendiensten door het laten vervallen of beperken van de informatie over missie, taken, producten of diensten van baten-lastendiensten.

De veranderingen hebben geresulteerd in een reductie van de omvang van de begroting met bijna 30% ten opzichte van de begroting 2005.

1.1 Beleidsagenda

De beleidsagenda geeft kort de beleidsprioriteiten voor 2006 weer. Deze worden verder uitgewerkt in de beleidsartikelen.

1.2 Beleidsartikelen (en niet-beleidsartikelen)

Ten opzichte van de begroting 2005 zijn enkele wijzigingen doorgevoerd. Deze hebben betrekking op:

• Het vervallen van artikel 24 Geestelijke gezondheidszorg, verslavingszorg en maatschappelijke opvang. De betreffende beleidsterreinen zijn opgenomen onder de artikelen 21 «Preventie en gezondheidsbescherming», 22 «Curatieve Zorg» en 34 «Maatschappelijke ondersteuning». De Tweede Kamer is hierover geïnformeerd (TK 29 949, nr. 31). Dit impliceert dat de budgettaire informatie niet meer zichtbaar is in artikel 24 maar in de artikelen waarin de betreffende beleidsterreinen zijn opgenomen. De zorguitgaven voor de geestelijke gezondheidszorg zijn nog wel opgenomen bij artikel 25 (AWBZ-brede zorg), zoals hiervoor toegelicht.

• Herformulering van doelstellingen. De operationele doelstellingen van de artikelen 21, 22, en 33 zijn in het licht van de nieuwe begrotingsindeling en daarmee in lijn met de publieke belangen van toegankelijkheid, kwaliteit en betaalbaarheid geformuleerd.

• De nieuwe sportnota heeft geleid tot nieuwe doelstellingen in artikel 35.

• De zorgtoeslag is opgenomen in artikel 38 «Tegemoetkoming in zorgkosten».

• Het overzicht «Onderzoek naar de doelmatigheid en de doeltreffendheid van beleid». Dit overzicht is gewijzigd (zie onder «4. Overzicht van onderzoek naar de doelmatigheid en doeltreffendheid van beleid»).

De beleidsartikelen zijn als volgt opgebouwd:

1 Algemene beleidsdoelstelling.

2 Budgettaire gevolgen van beleid.

3 Operationele doelstelling.

4 Overzicht van onderzoek naar de doelmatigheid en doeltreffendheid van beleid.

De opbouw van de niet-beleidsartikelen wijkt hiervan af, vanwege het technische karakter.

Hieronder werken we de onderdelen van die algemene opbouw volgens de Regeling Rijksbegrotingsvoorschriften 2005 nader uit.

1. Algemene beleidsdoelstelling

Elk beleidsartikel begint met een algemene doelstelling. Deze doelstelling strekt zich uit over het totale beleidsveld van het beleidsartikel en formuleert het maatschappelijke effect dat we met het beleid beogen. Onder de algemene beleidsdoelstelling wordt een korte toelichting gegeven op het beleidsartikel, waarbij ingegaan wordt op onder andere de reikwijdte van de verantwoordelijkheid, op kritische succesfactoren en worden mogelijk effectgegevens gepresenteerd.

2. Budgettaire gevolgen van beleid

Elk beleidsartikel bevat een tabel met de budgettaire gevolgen van het beleid. Voor de zorgartikelen (21 t/m 27 en 31) zijn twee budgettaire tabellen opgenomen: één voor de begrotingsuitgaven en één voor de premie-uitgaven. De budgettaire tabellen zijn in vergelijking met de begroting 2005 naar voren gehaald.

In de budgettaire tabel voor de begrotingsuitgaven zijn de programma-uitgaven toegerekend aan de operationele doelstellingen. Binnen de operationele doelstelling zijn bij de programma-uitgaven, voor zover van belang, de garanties en het beslag van de rijksbijdragen aan zelfstandige bestuursorganisaties (zbo's), baten-lastendiensten, rechtspersonen met een wettelijke taak (rwt's) en medeoverheden afzonderlijk aangegeven. De programma-uitgaven bestaan nagenoeg volledig uit subsidies, met uitzondering van de hiervoor genoemde financiële instrumenten. Een relatief klein deel van de programma-uitgaven wordt verricht in de vorm van opdrachten (op basis van een overeenkomst). Als in de toelichting op de instrumenten het begrip subsidie wordt gehanteerd, worden daarmee ook deze opdrachten bedoeld. De wijze van presentatie wijkt daarmee enigszins af van de rijksbegrotingvoorschriften. Over deze afwijkende presentatie is overeenstemming met de minister van Financiën.

De apparaatuitgaven in de budgettaire tabel voor de begrotingsuitgaven van het kerndepartement zijn aan de beleidsartikelen toegerekend op basis van de indeling van de beleidsartikelen, voor zover er een directe relatie bestaat tussen de algemene beleidsdoelstelling en de apparaatuitgaven. De inspecties staan in een apart beleidsartikel. Artikel 98 bevat de apparaatuitgaven van het kernministerie die geen directe relatie hebben met de doelstellingen uit de beleidsartikelen.

De begrotingsflexibiliteit is alleen van toepassing op de programma-uitgaven en is in de budgettaire tabel door een regel «juridisch verplicht» opgenomen. Bestuurlijk gebonden – of beleidsmatig gereserveerde middelen (niet-juridisch verplicht), zijn vanaf dit jaar niet meer apart zichtbaar in de tabel. Dit betekent niet dat alle middelen die niet-juridisch verplicht zijn, vrij ingezet kunnen worden.

In de budgettaire tabel voor uitgaven uit premiemiddelen staan de ramingen voor de onderscheiden sectoren vermeld. Hiervoor is gekozen omdat het niet mogelijk is de premie-uitgaven toe te rekenen aan operationele doelstellingen.

3. Operationele doelstelling

Onder de operationele doelstellingen wordt een bondige toelichting gegeven op de doelstelling. Hierbij wordt ingegaan op de motivering, welke instrumenten worden ingezet, welke concrete activiteiten worden ondernomen c.q. welke prestaties worden geleverd. Daar waar zinvol en relevant zijn prestatie/outcomegegevens opgenomen. Over het opnemen van prestatie-/outcomegegevens in de begroting 2006 is de Tweede Kamer geïnformeerd (TK 29 949, nr. 31). De operationele doelstelling sluit af met een verwijzing naar relevante beleidsdocumenten.

4. Overzicht van onderzoek naar de doelmatigheid en doeltreffendheid van beleid

In elk beleidsartikel is een overzicht opgenomen van onderzoek naar de doelmatigheid van beleid. Onderzoek naar de doelmatigheid van beleid omvat:

• Beleidsdoorlichtingen (kernvragen over nut en noodzak van beleid),

• Evaluatieonderzoek naar de effecten van beleid (bijvoorbeeld door het meten van de verhouding tussen de maatschappelijke effecten en de daarvoor gemaakte kosten),

• Overige beleidsevaluaties, waaronder ex-ante onderzoek (bijvoorbeeld door het opstellen van kostenbaten-analyses of experimenten).

Binnen VWS wordt in het kader van de eerste vorm van onderzoek gekozen voor een opzet van een evaluatiesystematiek die aan de hand van een aantal kernvragen nagaat in hoeverre beleidsdoelstellingen zijn gerealiseerd, zodat de resultaten van de doorlichting kunnen worden gebruikt om vernieuwingen in het beleid vorm te geven.

1.3 Diensten die een baten-lasten administratie voeren

VWS kent in 2006 vier baten-lastendiensten:

• Agentschap College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (ACBG).

• Centraal Informatiepunt Beroepen Gezondheidszorg (CIBG).

• Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM).

• Nederlands Vaccin Instituut (NVI).

Baten-lastendiensten worden indien relevant beleidsmatig toegelicht in de betreffende beleidsartikelen. De paragraaf inzake baten-lastendiensten presenteert de financiële overzichten ter toelichting op de begrotingsstaat van deze diensten.

1.4 Bedrijfsvoeringparagraaf

In de bedrijfsvoeringparagraaf wordt ingegaan op de bedrijfsvoeringsonderwerpen die in 2006 specifiek aan de orde zijn en vallen onder de sturing en beheersing van bedrijfsprocessen. Dit betreft onderwerpen zoals planningscyclus, financieel beheer en ontwikkelingen op het terrein van VBTB. Over deze onderwerpen zal in het jaarverslag 2006 verantwoording worden afgelegd.

1.5 Bijlagen

Deze begroting bevat de volgende bijlagen:

• Financieel Beeld Zorg. Deze bijlage geeft een totaalbeeld van de uitgaven en de financiering van de zorg in Nederland.

• Verdiepingshoofdstuk. Deze bijlage geeft per artikel de standen en de belangrijkste mutaties (begroting en/of premie).

• ZBO's en RWT's.

• Moties en toezeggingen.

• Afkortingenlijst.

• Trefwoordenregister.

BELEIDSAGENDA 2006: GEZONDE TOEKOMST

1. Inleiding

Twee jaar lang heeft dit kabinet gewerkt aan verbetering van ons stelsel van gezondheidszorg.

In die twee jaar hebben we er voor gezorgd dat de kosten aanzienlijk minder stijgen dan daarvoor, terwijl tegelijkertijd de wachttijden en wachtlijsten nog elk jaar korter worden.

Na een soms moeizame discussie van vele jaren zal in 2006 een nieuw zorgstelsel in de praktijk worden ingevoerd. Er komt één ziektekostenverzekering voor iedereen en het verschil tussen Ziekenfonds en particuliere verzekeringen verdwijnt. Het gaat hierbij niet alleen om een andere manier van verzekeren. De ambities van VWS met deze stelselwijziging gaan verder.

De zorgconsument krijgt een centrale rol, met meer kansen maar ook meer verantwoordelijkheden. Zorgaanbieders zullen gestimuleerd worden om te komen tot innovatie en kwaliteitsverbetering. Zorgverzekeraars gaan meer verantwoordelijkheid dragen om de wensen van zorgvragers en de mogelijkheden van aanbieders op elkaar af te stemmen.

Er staat voor 2006 dus veel op stapel. Want ook de zorg voor ouderen en mensen met beperkingen wil VWS anders organiseren, zodat de regie over die zorg dichter bij de klant zal liggen dan nu. Het gaat om vergaande veranderingen, die het stelsel toekomstbestendig moeten maken en de zorg beter, efficiënter en klantgerichter. De opdracht is om de gezondheidszorg zo in te richten, dat het systeem past bij de Nederlandse bevolking van de 21ste eeuw. Een bevolking waarvan een groter deel zal behoren tot de groep «ouderen» – mensen die een groter beroep doen op de gezondheidszorg. Een bevolking waarvan een groter deel, ook jongeren, zal lijden aan een chronische aandoening, want het aantal mensen met diabetes, chronische hart- en vaatziekten en chronische luchtwegaandoeningen groeit snel. Het antwoord op die ontwikkeling ligt uiteraard in de eerste plaats in actieve preventie en ook daar investeert VWS veel in. Daarnaast ligt het antwoord aan de ene kant in «goed patiëntschap», waarbij de chronische patiënt zich actief opstelt in de omgang met de eigen aandoening, en aan de andere kant in innovatieve, klantgerichte zorg. Om die reden is een ander, uitdagender en prikkelender stelsel nodig. In 2006 brengen we de ontwikkelde plannen in praktijk.

2. Minder groei van de uitgaven en toch kortere wachtlijsten

Stabilisatie uitgavenontwikkeling

Bij zijn aantreden zag dit kabinet zich genoodzaakt een halt toe te roepen aan de snel groeiende zorguitgaven. Het verzekerde pakket is beperkt en de eigen betalingen in de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) verhoogd.

Daarnaast heeft VWS afspraken gemaakt met de sector over beperking van de uitgaven.

Er is een convenant gesloten met de geneesmiddelenindustrie, waardoor de prijzen van (merkloze) geneesmiddelen sterk zijn gedaald. Met de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ) is een convenant gesloten over meer doelmatigheid in de ziekenhuizen.

Een convenant met de AWBZ-sector behelst de afspraak dat deze instellingen door doelmatiger werken jaarlijks 1,25 % meer patiënten helpen van het vastgestelde budget. De convenanten voor de geneesmiddelensector, de ziekenhuizen en de AWBZ-instellingen lopen ook in 2006 door. In de AWBZ is een vast budget per zorgkantoor afgesproken om zorg in te kopen. In 2006 bekijken we hoe we de budgetverdeling per regio kunnen verbeteren.

Samen hebben deze maatregelen geleid tot een knik in de alsmaar stijgende lijn van de zorguitgaven.

Figuur 1: Ontwikkeling zorguitgaven

Bron: VWS

De beperking van de groei van de zorguitgaven heeft er toe geleid, dat ook de explosieve groei van de premies fors is getemperd. Onderstaande tabel laat zien hoe dit uitpakt voor de zorglasten van een modale, alleenverdienende werknemer die met zijn inkomen een gezin onderhoudt. Zonder de maatregelen zouden de zorglasten veel hoger zijn.

Figuur 2: Zorglasten per maand (modale werknemer; alleenverdiener)

Bron: VWS

Meer zorg, minder wachtlijsten

Ondanks de rem op de uitgaven, is de productieontwikkeling in de zorg vanaf 2000 fors groter geweest dan op basis van de demografische ontwikkeling nodig zou zijn. Hierdoor is het probleem van de wachttijden duidelijk verkleind sinds 2000.

Voor 2006 is de beschikbare ruimte voor productieontwikkeling weer hoger dan nodig voor demografische ontwikkeling. In de AWBZ-sectoren kan de omvang van de productie daarmee in totaal op 31,8% boven het niveau van het jaar 2000 komen te liggen. In dezelfde periode is voor alleen de demografische ontwikkeling een stijging van 8,2% nodig geweest.

Bij de ziekenhuiszorg voorzien we een stijging tot 20,8% boven het productieniveau van 2000. De groei die voor demografische ontwikkeling nodig is, bedraagt hier 6,5% in dezelfde periode.

Bron: VWS

Het kabinet voorziet daarom een verdere afname van wachttijden en wachtlijsten. Omdat er echter meer factoren van invloed zijn op de omvang van de wachtlijsten, zoals de latente vraag en technologische ontwikkelingen, is niet met zekerheid te voorzien in welke mate zich een daling zal voordoen.

De Zorgverzekeringswet

Vanaf 1 januari 2006 is er één wettelijke zorgverzekering voor iedereen, met een wettelijk verzekerd pakket dat gelijk is aan het huidige ziekenfondspakket.

Voor de invoering van de nieuwe zorgverzekering zijn verschillende redenen.

Ten eerste het gebrek aan transparantie. De ziektekostenverzekering kent nu een wirwar aan regelingen: ziekenfonds, Wet op de Toegang tot Ziektekostenverzekeringen (WTZ), Medefinanciering Oververtegenwoordiging Oudere Ziekenfondsverzekerden (MOOZ), particuliere verzekering, ambtenarenregelingen. Het is helderder om alle regelingen samen te voegen tot één zorgverzekering met gelijke spelregels voor iedereen.

Verder pakt het bestaande systeem, ondanks de solidariteit in het stelsel, voor sommige kwetsbare groepen slecht uit. Zo betalen ouderen en chronisch zieken met een particuliere verzekering een hoge premie en kunnen ze nauwelijks overstappen naar een andere zorgverzekeraar. In de nieuwe Zorgverzekeringswet kunnen alle verzekerden desgewenst overstappen en is voor het wettelijk verzekerd pakket premiedifferentiatie verboden en acceptatieplicht gegarandeerd. Dat laatste is mede mogelijk vanwege het geavanceerde model van risicoverevening.

In het nieuwe zorgstelsel is sprake van meer eigen verantwoordelijkheid voor de patiënt. De primair belanghebbende is immers de verzekerde, de zorgconsument. Daarom is een hogere nominale premie, die de mensen meer met de werkelijke kosten confronteert, onmisbaar. Zo krijgt de huidige ziekenfondsverzekerde een groter financieel belang om op zoek te gaan naar de best presterende verzekeraar. De uitgebreide voorlichting aan de consument zal het hem makkelijker maken om die keus te maken.

De concurrentie tussen zorgverzekeraars zal hierdoor toenemen. De cliënt krijgt een groter financieel belang en de mobiliteit en transparantie in de markt nemen toe. Verzekeraars zullen daarbij niet alleen op prijs concurreren, maar ook op kwaliteit en service, zowel van hun eigen dienstverlening als van het zorgaanbod. Zorgaanbieders zullen daarmee de druk voelen om nog doelmatiger, innovatiever en klantgerichter te werk te gaan. Dit systeem van «checks and balances», met minder Haagse bureaucratie, is noodzakelijk om de zorg ook in de toekomst toegankelijk te houden voor alle burgers.

Het kabinet streeft er naar om de overgang naar het nieuwe stelsel zo gemakkelijk mogelijk te maken.

Om de burgers goed te informeren is in de zomer van 2005 een uitgebreide voorlichtingscampagne begonnen met spotjes op radio en tv en met een speciale website (www.denieuwezorgverzekering.nl). De campagne duurt in ieder geval tot maart 2006, maar kan zonodig worden verlengd. Het ministerie onderzoekt continu het bereik van de campagne. Als het nodig is, kan de campagne tussentijds nog worden geïntensiveerd, bijvoorbeeld om specifieke doelgroepen nog beter te bereiken. In nauwe samenwerking met het ministerie verstrekken ook zorgverzekeraars, patiënten- en ouderenorganisatie en werkgevers informatie.

Verder is met de verzekeraars afgesproken dat elke verzekerde een bij zijn huidige pakket passend aanbod krijgt en vervolgens, als hij niet reageert, automatisch vanaf 1 januari 2006 volgens dat aanbod verzekerd is. Daarmee voorkomen we dat mensen die niet op het aanbod van de verzekeraar reageren, onbedoeld onverzekerd raken.

In overleg met het ministerie van SZW en gemeenten kijken we naar oplossingen voor onverzekerden. Met het oog op deze groep is een departementale Werkgroep Onverzekerden ingesteld. De werkgroep zal op basis van informatie van koepelorganisaties en andere betrokken instanties in het veld niet alleen de problematiek van de onverzekerden in kaart brengen, maar ook oplossingen aandragen. Bovendien bekijkt de werkgroep hoe in de toekomst monitoring van het aantal onverzekerden kan plaatsvinden.

Het kabinet realiseert zich, dat de invoering van het nieuwe stelsel financiële gevolgen zal hebben. Daarom komt het kabinet met compenserende maatregelen in de vorm van een zorgtoeslag en aanvullende fiscale maatregelen. Het kabinet wil daarmee zorgdragen voor een evenwichtig inkomensbeeld. De effecten op de koopkracht zijn onder andere afhankelijk van de verzekeringssituatie in 2005 en de gezinssituatie. Vanaf half augustus 2005 is de Belastingdienst Toeslagen met een aparte campagne over de zorgtoeslag gestart.

Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo)

De Wmo heeft tot doel dicht bij de burger een samenhangend beleid te realiseren op het terrein van gezondheid, wonen en welzijn. Het rijk hevelt daartoe bevoegdheden uit de AWBZ, te beginnen met die voor de huishoudelijke verzorging, over naar gemeenten zodat zij die kunnen combineren met bestaande verantwoordelijkheden. Ook de hiermee gemoeide budgetten worden overgeheveld.

Het kabinet beoogt dat gemeenten vanaf 1 juli 2006 kunnen beginnen met de onderlinge afstemming van preventie, wonen en verzorging, zodat integrale zorg vorm kan krijgen. Een spreidings- en vestigingsbeleid van voorzieningen kan daar onderdeel van zijn. Ouderen en mensen met beperkingen wordt het zo mogelijk gemaakt beter mee te doen in de samenleving en langer zelfstandig te blijven wonen.

Gemeenten moeten hun eigen beleid maken, dat is afgestemd op de wensen en de samenstelling van de bevolking. De wet geeft met negen prestatievelden de kaders aan waarbinnen dat moet gebeuren. Die velden omschrijven de te leveren prestatie op bijvoorbeeld het terrein van maatschappelijke opvang, ondersteuning van mantelzorgers en vrijwilligers en het verlenen van voorzieningen aan mensen met een beperking of een chronisch psychisch probleem.

In de aanloop naar 1 juli 2006 ondersteunen wij de gemeenten en patiënten- en cliëntorganisaties bij de praktische invulling van de Wmo via invoeringstrajecten en met een «gereedschapskist». Daarnaast zijn 26 gemeenten geselecteerd om ontwikkelpilots uit te voeren. De pilots laten op verschillende terreinen van de Wmo zien hoe straks samenhangende ondersteuning aan burgers wordt geleverd. Acht gemeenten laten zien hoe zij huishoudelijke verzorging zullen aanbieden. Op basis van de uitkomsten van de ontwikkelpilots zal de Tweede Kamer beslissen hoe de Wmo er bij de invoering uit zal zien.

AWBZ

In de AWBZ is de hoofddoelstelling van dit kabinet de verzekering terug te brengen tot waar hij voor was bedoeld: een wet voor niet op genezing gerichte langdurige zorg. Dat betekent dat het kabinet delen van de op genezing gerichte zorg zal onderbrengen in de zorgverzekeringswet. Zo gaat per 1 januari 2007 het geneeskundige deel van de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) over naar de Zorgverzekeringswet. Alleen de ondersteunende begeleiding in de GGZ en de GGZ-zorg voor patiënten die langer dan een jaar in een instelling verblijven, blijven in de AWBZ.

Het kabinet heeft opdracht gegeven tot een interdepartementaal beleidsonderzoek AWBZ (IBO-AWBZ). Dat moet antwoord geven op de vraag op welke wijze de AWBZ, die overblijft nadat de Wmo en de Zorgverzekeringswet zijn ingevoerd, zo doelmatig mogelijk kan worden uitgevoerd. Het rapport van dit onderzoek verschijnt in de eerste helft van 2006.

Voor de stelselwijziging geldt, dat zij gepaard moet gaan met een beter inzicht in de manier waarop het geld wordt besteed en een betere koppeling tussen kosten en prestaties. Pas dan kunnen verzekeraars, zorgkantoren en gemeenten tot doelmatige inkoop komen.

Met ingang van 2005 werkt men binnen de AWBZ met een regionaal bepaald budget voor het contracteren van zorg. De eerste ervaringen daarmee zijn positief. Zorgkantoren onderhandelen daadwerkelijk met zorgaanbieders over de tarieven. De zorg is voor 2005 gecontracteerd beneden de maximumtarieven. Zorgkantoren hebben met de begrensde contracteerruimte een extra stimulans in handen gekregen om doelmatig om te gaan met collectieve middelen. De middelen die uit het vorig jaar zijn overgebleven, kunnen tot een maximum van 1% van de contracteerruimte in het jaar daarop alsnog ingezet worden.

In 2007 zal een nieuw bekostigingssysteem worden ingevoerd voor de AWBZ-instellingen. De verdeling van het beschikbare geld wordt specifieker. Zorgaanbieders krijgen een bedrag dat gekoppeld is aan de zwaarte van de zorg die nodig is voor een patiënt. Instellingen krijgen voor cliënten die intensieve zorg nodig hebben straks meer geld dan voor cliënten die met minder zorg toekunnen.

VWS betrekt Zorgverzekeraars Nederland, de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) en de brancheorganisaties bij deze verandering. Op verzoek van de sector is de invoering een jaar uitgesteld. Het jaar 2006 wordt gebruikt om een adequaat overgangstraject vorm te geven. Vooruitlopend op 2007 is voor komend jaar een bedrag van € 80 miljoen specifiek beschikbaar voor zorgkantoren om instellingen tegemoet te komen waar veel cliënten wonen die zware zorg nodig hebben en voor het realiseren van meer kwaliteit (opleidingen, stageplaatsen en cliëntondersteuning) in verpleeghuizen. Van het genoemde bedrag is de ene helft gereserveerd binnen de groeiruimte van de AWBZ en de andere helft extra daaraan toegevoegd.

In 2006 start een nieuwe structurele financieringswijze voor de zorginfrastructuur. Regio's kunnen dan zelf beslissingen nemen over de benodigde zorginfrastructuur in hun gebied. Mensen met een langdurige zorgbehoefte krijgen dan meer mogelijkheden om zorg thuis te ontvangen.

Grotere financiële onafhankelijkheid

De zelfstandigheid van instellingen kan alleen verder groeien bij grotere financiële onafhankelijkheid.

In maart van dit jaar is de nota «Integrale en Transparante tarieven in de gezondheidszorg» naar de Tweede Kamer gezonden. Deze nota bevat een agenda om de financiële zelfstandigheid van instellingen in de gezondheidszorg aanzienlijk te vergroten.

Vanaf 1 januari 2006 zijn zorgverzekeraars niet langer verplicht contracten te sluiten met zorgaanbieders in het werkgebied. Verzekeraars mogen kiezen met welke aanbieders zij wel of niet in zee gaan, op basis van een vergelijking op prijs en kwaliteit. Voorwaarde is dan wel dat zowel de prijs als de geleverde prestaties helder zijn. Voor de ziekenhuizen is daarvoor het systeem van diagnosebehandelcombinaties (dbc's) ontworpen en voor de AWBZ-sector de bekostiging op basis van de zorgzwaarte. De vervolgstap is dat ook de huisvestingslasten in de prijs worden meegenomen. Deze stap is voorzien per 1 januari 2007. Het voornemen is de ministeriële vergunning voor het bouwen van een instelling te laten vervallen, waardoor de instellingen zelf verantwoordelijk zijn voor het nemen van hun investeringsbeslissingen. Dit is het geval als ze daadwerkelijk risico lopen over de kapitaalslasten van die investeringen.

Minder regeldruk en administratieve lasten

Het kabinet realiseert zich goed, dat de vernieuwingen op het gebied van de gezondheidszorg veel vergen van de sector. Daarom is het des te belangrijker, dat we er scherp op letten hoe we het aantal regels kunnen beperken.

In het najaar van 2005 komen wij daarom met een aanvullend programma met maatregelen om op alle fronten en met alle betrokken partijen in de zorg (overheid inclusief toezichthouders, verzekeraars, aanbieders, brancheorganisaties) aan beheersing en vermindering van lasten te werken.

Ook de administratieve lasten voor burgers wil VWS verminderen. Speerpunten daarbij zijn: minder rompslomp in de zorg voor chronische zieken, gehandicapten en ouderen (zoals bij herhaalrecepten en indicatiestelling) en de verlichting van de regellasten waarmee vrijwilligers te maken hebben.

3. Een sterkere rol voor de burger

Doel van de veranderingen in de gezondheidszorg is een stelsel waarin burgers meer keuzes kunnen maken en meer verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen gezondheid. Uiteraard zal dat niet voor iedereen kunnen gelden. Er zullen altijd mensen zijn die om verschillende redenen niet in staat zijn die actieve rol op zich te nemen. Maar burgers of patiënten die dat wel kunnen, wil de overheid graag stimuleren tot het maken van keuzes en het dragen van meer verantwoordelijkheid. Want goede gezondheidszorg begint bij de burger zelf.

Een steeds belangrijker en invloedrijker rol speelt hierbij de patiëntenbeweging. Het kabinet draagt daarom ruim € 30 miljoen per jaar bij aan de versterking van deze groepen. Met deze bijdrage worden onder meer voorlichting, belangenbehartiging en lotgenotencontact mogelijk gemaakt. De komende twee jaar zal het kabinet een extra financiële impuls van in totaal € 7 miljoen geven om er toe bij te dragen dat patiënten en consumenten sterker staan in de relatie met zorgverzekeraars en zorgaanbieders.

Ruime en betrouwbare informatie is daarbij het uitgangspunt. Begin 2006 begint een communicatiecampagne die burgers attendeert op de keuzemogelijkheden in zorg en zorgverzekering. Aan de reeds bestaande website www.kiesbeter.nl wordt informatie toegevoegd over de kwaliteit van verpleeg- en verzorgingshuizen en instellingen voor GGZ en gehandicaptenzorg. Ook ervaringen van klanten zullen hier vanaf 2006 te vinden zijn.

Op deze manier helpt de overheid de burger bij het maken van zijn keuzes, waardoor zijn rol wordt versterkt.

Publieke gezondheid

De basis van een goede gezondheidszorg is de burger die zelf verantwoordelijkheid neemt voor behoud en verbetering van de eigen gezondheid.

Burgers mogen aangesproken worden op keuzes in hun gedrag die bekende gevolgen hebben voor hun eigen gezondheid, voor die van hun omgeving of voor de gezondheidszorg in het algemeen. Roken, te veel alcohol, te veel en te vet eten en onvoldoende lichaamsbeweging kunnen leiden tot gezondheidsproblemen en tot een grotere vraag naar zorg.

Vooral de groei van het aantal chronische patiënten speelt hierbij een rol. Het aantal mensen dat leidt aan diabetes, aan chronische hart- en vaatziekten of aandoeningen aan het ademhalingsapparaat neemt sterk toe. Bij deze ziekten zal een groter beroep worden gedaan op de eigen inzet. In de eerste plaats om de ziekte te voorkomen. Maar ook wie eenmaal ziek is, kan invloed uitoefenen op het verloop van de ziekte. Deze ontwikkeling krijgt de laatste tijd ook vorm in de patiëntenorganisaties zelf. «Goed patiëntschap» als variant op «goed burgerschap» is een initiatief van de Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie (NPCF). Ook de Diabetesvereniging Nederland is zeer actief in het bijstaan van de leden in de vraag, hoe de diabetespatiënt het best de regie houdt over zijn ziekte en een goede kwaliteit van leven behoudt.

In de strijd tegen infectieziekten draagt uiteraard de overheid de verantwoordelijkheid. Daarvoor is in 2006 extra geld beschikbaar.

Vanaf 2006 wordt binnen het Rijksvaccinatieprogramma ook de vaccinatie tegen pneumokokken ingevoerd. Jaarlijks kunnen met deze vaccinatie naar verwachting ruim 30 sterfgevallen voorkomen worden en een groot aantal gevallen van ernstige ziekte en blijvende schade.

In voorbereiding op een mogelijke grieppandemie zullen antivirale middelen worden aangeschaft en zal Nederland een optie nemen op vaccinlevering in geval van een pandemie.

4. Kwaliteit en innovatie

Gemiddeld is de kwaliteit van de zorg in Nederland van hoog niveau. Maar het kan beter. Bovendien zijn er grote, niet goed te verklaren verschillen in kwaliteit tussen instellingen en individuele zorgverleners. Goede voorbeelden, richtlijnen, kwaliteitsborging en indicatoren laten zien dat de zorg effectiever en veiliger kan. Uitgangspunt is dat de zorgaanbieders in de eerste plaats zelf verantwoordelijk zijn voor de veiligheid, kwaliteit en vernieuwing van de zorg.

In de ziekenhuiszorg is het programma Sneller Beter een voorbeeld van succesvolle vernieuwing. Dit programma, een samenwerking van VWS, de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen en de Orde van Medisch Specialisten, zetten we in 2006 voort. Ook sluiten de verpleegkundigen zich aan. Door Sneller Beter worden bewijzen van goede zorg, best practices, door de rest van de sector beter benut. Deskundigen van buiten de sector hebben met een kritische blik gekeken naar (patiënten)logistiek, patiëntveiligheid en rekenschap. De resultaten van die onderzoeken zijn in 2005 al zichtbaar. Acht ziekenhuizen zijn bezig met een project om de toegangstijd bij de poliklinieken te beperken tot minder dan één week, de doorstroomtijd voor diagnostiek en behandeling te bekorten met 40 tot 90 procent, de productiviteit van de operatiekamer te verhogen met 30 procent en de ligduur te verkorten met 30 procent. Acht andere ziekenhuizen beginnen in oktober 2005 met ditzelfde traject.

Verder hebben de ziekenhuizen in het kader van Sneller Beter het op zich genomen er voor te zorgen dat met ingang van 2008 in elk ziekenhuis een managementsysteem voor patiëntveiligheid in werking is.

Voor de verbetering van kwaliteit van zorg in de gehandicaptenzorg, verpleging en verzorging en de thuiszorg ondersteunt VWS de sector met het project Zorg voor Beter. Goede voorbeelden op het terrein van veiligheid (decubitus, valpreventie, gedragsproblematiek en agressie) en op het terrein van zeggenschap (bevorderen van kleinschalige woonvormen, vraaggestuurde zorg) worden verder verspreid.

Zo werkt branche-organisatie Arcares in de verpleeg- en verzorgingshuizen aan een vergelijkbaar systeem voor patiëntveiligheid als in de ziekenhuizen. Op korte termijn begint Arcares daarvoor een nieuw programma, met steun van de stichting Consument en Veiligheid en VWS.

Voor de hele gezondheidszorg geldt dat het stellen van richtlijnen en normen voor «goede zorg» verder vorm moet krijgen. Normen die een houvast bieden voor de patiënt, een toetssteen zijn voor de professional en leidraad voor de verzekeraars en het toezicht. Uitgangspunt is dat het veld zelf kwaliteitsnormen opstelt, de zorgverleners zich hieraan houden en de Inspectie voor de Gezondheidszorg aan de hand van deze normen inspecteert.

De sector voor verpleging en verzorging zal in 2006 de normen voor verantwoorde zorg, die zij in 2005 zelf heeft ontwikkeld, toetsbaar maken. Voor de ziekenhuiszorg heeft de Inspectie samen met het veld en aanvullend op de al bestaande richtlijnen en normen, indicatoren ontwikkeld die inzicht geven in de prestaties van de ziekenhuizen. In 2006 zullen de prestaties van 2005 openbaar worden. De overheid ondersteunt verder de ontwikkeling van certificatieschema's door de Stichting Harmonisatie Kwaliteitsbeoordeling in de Zorgsector (HKZ).

De Inspectie voor de Gezondheidszorg houdt tozicht op instellingen. De inspectie verzamelt jaarlijks informatie op basis van vragenlijsten of – in het geval van ziekenhuizen – van prestatie-indicatoren. Als uit de informatie blijkt, dat er risico's voor de veiligheid van de patiënten of cliënten zijn (bijvoorbeeld het niet voldoen aan de gestelde normen), dan zal de Inspectie nader onderzoek doen bij deze instellingen. De uitkomsten worden openbaar gemaakt.

Transparantie geeft prikkels voor kwaliteitsverbetering. Informatie over veilige, effectieve en patiënt/cliëntgerichte zorg moet dan ook in alle sectoren van de gezondheidszorg beter zichtbaar worden gemaakt. Met het zorgbrede jaardocument 2006 worden alle zorginstellingen verplicht om hun prestaties openbaar te maken.

Elektronisch Medicatiedossier

Patiënten moeten erop kunnen vertrouwen dat de zorgverlener zich steeds baseert op alle beschikbare informatie over hun situatie. Uit diverse onderzoeken van de afgelopen jaren blijkt dat het ontbreken van informatie kan leiden tot onnodige of verkeerde zorg.

Daarom is het noodzakelijk dat gegevens van patiënten altijd en overal beschikbaar komen voor daartoe geautoriseerde hulpverleners.

Het landelijke Elektronisch Patiënten Dossier (EPD) gaat een belangrijke rol spelen in de informatie-uitwisseling tussen zorgverleners, het efficiënter maken van werkprocessen en het verlenen van zorg op afstand. VWS werkt met andere partijen aan een basisinfrastructuur voor het veilig en betrouwbaar uitwisselen van gegevens. Begin 2006 moet deze infrastructuur gereed zijn. In 2006 beginnen we ook met de uitrol van de eerste toepassingen, het elektronisch medicatiedossier en het elektronische waarneemdossier huisartsen. In 2006 werken we verder aan de elektronische toegang van patiënten tot hun eigen dossier, de informatie-uitwisseling in de jeugdgezondheidszorg en in diverse samenwerkingsverbanden van zorgverleners zoals de verschillende diabetes-ketens.

Er liggen nog meer kansen voor innovatie in de zorg. Zo ondersteunt het kabinet (VWS, OCW en EZ) het initiatief tot oprichting van het publiek-private topinstituut Pharma. Op die manier geven wij een impuls aan nationaal onderzoek en aan internationale samenwerking gericht op prioritaire geneesmiddelen («priority medicines»).

5. Sport

Het kabinet streeft naar een sportieve samenleving waarin mensen meer bewegen en sporten. Sport draagt bij aan een gezonde leefstijl en voorkomt ziekte. Op dit moment beweegt 40 procent van de volwassen bevolking in Nederland te weinig om ziekte en vroegtijdig overlijden te voorkomen. Algemeen doel voor iedere burger is tenminste drie keer per week intensief of tenminste vijf keer per week matig intensief te bewegen of te sporten.

Daarnaast heeft sport een belangrijke maatschappelijke en intrinsieke waarde. Mensen ontmoeten elkaar en worden aangemoedigd mee te doen aan maatschappelijke activiteiten. Verenigingen binden; het aantal vrijwilligers telt 1,2 miljoen. Bepaalde groepen, zoals allochtonen, mensen met een lager inkomen en opleidingsniveau en de echte «stilzitters» vallen daar echter buiten. Via de nota «Tijd voor sport» wil het kabinet meer mensen activeren en betrekken bij de sport.

Ook wil het kabinet met sport sportief gedrag en het respecteren van (spel)regels verder stimuleren. Op het sportveld leren mensen goed met elkaar om te gaan en dat bevordert de maatschappelijke samenhang.

In het kader van Operatie JONG worden extra middelen beschikbaar gesteld om uitval van risicogroepen tegen te gaan en hun maatschappelijke betrokkenheid te bevorderen. Daarvoor is in 2006 en 2007 € 11,5 miljoen en de jaren daarna structureel € 14 miljoen beschikbaar.

Het kabinet wil topsport blijven bevorderen. Topsport biedt ambitieuze en talentvolle sporters mogelijkheden om te presteren en kan mensen aanzetten om zelf te gaan sporten. Daarnaast kan topsport worden ingezet als middel voor Holland-promotie en kan zo economische spin-off hebben. Om aan de internationale top te blijven, is vernieuwing echter noodzakelijk en moeten we keuzes maken.

Het beschikbare geld zal daarom worden uitgegeven aan die topsportonderdelen waarin Nederland goed presteert of kan presteren. De keuzes worden gemaakt op basis van een advies van het Nederlands Olympisch Comité * Nederlandse Sport Federatie (NOC*NSF).

Het kabinet wil dat de rijksoverheid zich concentreert op het professionele topsportklimaat. Dat betekent meer aandacht voor talentherkenning- en ontwikkeling, het geven van stipendia aan topsporters en ondersteuning van de coaches aan de top. Daarnaast zet zij in op het voorkomen van dopinggebruik en de organisatie van evenementen in Nederland.

6. Jeugd

Sinds de Wet op de Jeugdzorg per 1 januari 2005 van kracht is, kunnen ouders en kinderen met opvoed- en opgroeiproblemen bij één loket terecht. Daarmee is de drempel tot de jeugdzorg voor veel ouders en jongeren verlaagd. Door die betere toegang tot de zorg is de toeloop tot de bureaus Jeugdzorg de afgelopen maanden echter gestegen. In 2006 wil het kabinet het aantal wachtenden terugbrengen. In het regeerakkoord is besloten dat zij daarvoor in 2006 ruim € 30 miljoen en vanaf 2007 structureel € 40 miljoen extra beschikbaar stelt.

In 2006 zal het kabinet ook voorstellen doen om de organisatie, aansturing en financiering van het jeugdbeleid verder te verbeteren. Het belang van het kind staat daarbij voorop. Het kabinet zal daartoe gebruik maken van de adviezen van Operatie JONG, de uitkomst van de evaluatie van de Wet op de Jeugdzorg (motie Soutendijk) en het interdepartementaal beleidsonderzoek jeugdbeleid dat najaar 2005 start. Ook verschijnt voorjaar 2006 het advies van de Jeugdzorgbrigade hoe de bureaucratie kan worden verminderd.

Met de provincies, die verantwoordelijk zijn voor de jeugdzorg, en de sector zijn inmiddels afspraken gemaakt over het toezicht op de kwaliteit van de zorg.

Met de gemeenten is de afspraak gemaakt een hoge prioriteit te geven aan preventie. Deze kabinetsperiode is € 35,4 miljoen extra uitgetrokken voor opvoed- en gezinsondersteuning.

Om vroege signalering van problemen te verbeteren worden forse inspanningen gepleegd om het elektronisch kinddossier in de jeugdgezondheidszorg versneld in te voeren.

Ook wordt volgend jaar de meldcode kindermishandeling ingevoerd voor alle beroepsgroepen die met kinderen werken.

Voor jongeren met gedragsproblemen die gesloten opvang nodig hebben, wordt een nieuwe behandeling gecreëerd. Om dit mogelijk te maken, moet de Wet op de Jeugdzorg worden gewijzigd. De jongeren hoeven dan niet in een justitiële jeugdinrichting te worden opgenomen. Het kabinet streeft ernaar de gewijzigde wet op 1 januari 2007 in werking te laten treden.

Het kabinet vindt het van groot belang dat de jeugdzorg op tijd en op maat is; lichte zorg als het kan, maar meteen zware zorg als het moet. Dat betekent dat het bureau jeugdzorg in een voorkomend geval tijdig een maatregel tot uithuisplaatsing overweegt als de veiligheid van het kind in geding is. Daarvoor wordt vanaf 2006 structureel € 33 miljoen extra uitgetrokken, in 2005 € 5 miljoen.

7. Financieel beleid op hoofdlijnen

Deze paragraaf beschrijft het financiële beleid op hoofdlijnen. Dat gebeurt met twee tabellen: één voor de uitgaven die uit premiegelden betaald worden en één voor de uitgaven die uit begrotingsgelden betaald worden. De ontwikkeling van de zorguitgaven is beschreven in paragraaf 2 van de beleidsagenda.

Tabel 2: Ontwikkeling netto BKZ-uitgaven in de jaren 2005 t/m 2010

Bron: VWS

Tabel 2 laat de ontwikkeling van de netto BKZ-uitgaven zien vanaf de stand ontwerpbegroting 2005. Eerst worden de wijzigingen uit de 1e Suppletore Wet weergegeven. Dan volgen de wijzigingen die daarna hebben plaatsgevonden.

Toelichting op de posten uit de tabel:

a. Doorwerking afrekening 2004

Uit de voorlopige afrekening van de uitgaven 2004 bleken tegenvallers in de uitgaven voor fysiotherapie (€ 34 miljoen), zelfzorggeneesmiddelen (€ 21 miljoen), hulpmiddelen (€ 28 miljoen) en een tegenvaller in de opbrengst Eigen Betalingen AWBZ (€ 125 miljoen).

b. Experiment vrije prijzen fysiotherapie

Per 1 februari 2005 is het experiment vrije prijzen fysiotherapie gestart. Op basis van de afgesloten contracten moet rekening gehouden worden met een structurele tegenvaller van € 30 miljoen.

c. Besparingsverlies pakketmaatregel cure

De per 1 januari 2005 ingevoerde pakketmaatregelen curatieve zorg leveren € 35 miljoen minder op dan geraamd.

d. Bouw

Bijstelling van de voor instandhoudingsbouw beschikbare ruimte onder de nominale bouwkaders die nog niet met concrete bouwprojecten was ingevuld. Daarnaast is ook de raming voor de benutting van de trekkingsrechten, en daarmee van de exploitatiegevolgen van de regeling voor meldingsbouw, aangepast.

e. Technische en macro-economische mutaties en diversen

Dit betreft voornamelijk de raming van de loon- en prijsbijstelling, die is aangepast op basis van het Centraal Economisch Plan 2005 van het Centraal Planbureau (CPB).

f. Aanvullende doorwerking afrekening 2004

In juni zijn de zorguitgaven 2004 opnieuw afgerekend. Uit de herziene afrekening blijkt een structurele tegenvaller van per saldo € 7,5 miljoen. De tegenvaller bij de eigen betalingen AWBZ in 2004 blijkt € 10 miljoen hoger te zijn dan op basis van de voorlopige afrekening in maart werd verwacht.

g. Bouw

De beschikbare ruimte voor exploitatiegevolgen in 2007 van nog aan het bouwprogramma toe te voegen bouwprojecten wordt verminderd met € 50 miljoen. Daarnaast is de raming van de rentelasten van de geplande investeringen in de jaren 2005 tot en met 2007 verlaagd en is de raming voor de benutting van de trekkingsrechten in 2007 en daarmee van de exploitatiegevolgen van de meldingsbouwregeling met € 23,7 miljoen aangepast.

h. Hulpmiddelen

In 2004 is het kader voor extramurale hulpmiddelen met € 23 miljoen overschreden. Deze overschrijding wordt vanaf 2006 gecompenseerd. Daartoe wordt gewerkt aan een convenant met betrokken partijen.

i. Motie Vietsch

Deze kamerbreed aanvaarde motie vraagt om de eigen bijdrage voor de PGB-functies ondersteunende en activerende begeleiding af te schaffen. De staatssecretaris heeft in een brief aan de Kamer toegezegd de motie te zullen uitvoeren. Hierdoor treedt vanaf 2006 € 10 miljoen derving van eigen bijdragen op.

j. Verlaging prijzen geneesmiddelen

De taakstelling op het geneesmiddelenkader wordt per 2006 verhoogd met € 100 miljoen. Hiervan blijft € 30 miljoen beschikbaar. Inzet is om de taakstelling voor 2006 (€ 785 miljoen) via het Convenant Geneesmiddelen in te vullen.

k. Praktijkondersteuning huisartsen

Vanaf 2006 zijn extra middelen beschikbaar voor de praktijkondersteuning van huisartsen.

l. Zorgzwaarte en kwaliteit

Vanaf 2006 is € 80 miljoen beschikbaar voor zorgzwaartefinanciering en kwaliteitsverbetering in verpleeghuizen. De helft ervan is gereserveerd binnen de groeiruimte AWBZ, de andere € 40 miljoen is extra beschikbaar gesteld.

m. Diversen

Dit betreft onder andere de raming van de loon- en prijsbijstelling (aangepast op basis van de Macro-Economische Verkenning 2006 (MEV) van het Centraal Planbureau), de verwerking van de nieuwe definitie van het BKZ, het saldo van diverse mutaties tussen het BKZ en de begroting van VWS en de verwachte mutaties in de financieringsachterstanden.

Voor een uitgebreidere toelichting wordt verwezen naar het Financieel Beeld Zorg.

Tabel 3 laat de ontwikkeling van de uitgaven van de VWS-begroting zien vanaf de stand ontwerpbegroting 2005 tot de stand ontwerpbegroting 2006. Eerst worden de wijzigingen als gevolg van het amendement en de nota van wijziging weergegeven. Vervolgens worden de belangrijkste mutaties uit de 1e suppletore wet gepresenteerd. Tot slot volgen de mutaties die sinds de 1e suppletore wet hebben plaatsgevonden. De belangrijkste mutaties worden afzonderlijk genoemd en worden hieronder kort toegelicht; de rest van de mutaties is geclusterd onder het kopje «overige mutaties».

Toelichting op de posten uit de tabel:

a. De motie Verhagen betreft een efficiencytaakstelling, een taakstelling op agentschappen en zbo's en een taakstelling op voorlichting.

b. Middels het amendement «Valys-regeling» zijn middelen beschikbaar gesteld voor het ongedaan maken van het maximum aan het aantal te bereizen kilometers.

c. De uitgaven aan infectieziektebestrijding zijn bedoeld voor het invoeren van de pneumokokkenvaccinatie in het rijksvaccinatieprogramma en voor de voorbereiding op een mogelijke grieppandemie. Het gaat dan met name om de aankoop van antivirale middelen.

d. Dit betreft een overboeking van het ministerie van Justitie voor pleegzorg. Deze middelen zullen via de doeluitkering zorgaanbod overgaan naar de provincies.

e. Deze middelen zijn bestemd voor invoering van de Wet maatschappelijke opvang (Wmo) in 2005 en 2006.

f. Overheveling naar de premiemiddelen in verband met het per 1 januari 2005 overhevelen van de behandeling met methadon van de welzijnswet naar de AWBZ.

g. Verhoging van de uitgaven voor een rechtmatige en doelmatige uitvoering van het wettelijk stelsel van pensioenen, uitkeringen en bijzondere voorzieningen ten behoeve van oorlogsgetroffenen.

h. De middelen worden ingezet voor activiteiten ter vermindering van de administratieve lasten in de zorgsector.

i. Extra middelen voor het algemeen meldpunt kindermishandeling (AMK) om lange wacht- en doorlooptijden te verminderen.

j. In de Tweede Kamer is een aantal toezeggingen gedaan om een groter deel van de verpleeghuizen te laten voldoen aan kwaliteitseisen zoals door de IGZ en cliënten geformuleerd. Deze middelen worden hiervoor ingezet.

k. Bijdrage van het ministerie van Justitie voor de uitbreiding van de gecontroleerde heroïneverstrekking.

l. Overheveling van het ministerie van Justitie voor justitiële jeugdinrichtingen.

m. Zie toelichting b.

n. Overheveling vanuit de premiemiddelen. Het betreft subsidies uit de AWBZ voor borstkanker, baarmoederhalskanker, griepvaccinatie, pre- en postnatale screening, familiaire hypercholestorolemie en SOA.

o. Dit betreft de overboeking van het budget voor zorgzbo's (CBZ, CSZ, CTZ, CTG en CVZ) uit de premiemiddelen naar de begroting in verband met de wijziging van de definitie van het Budgettair Kader Zorg.

p. Als gevolg van een aantal recente incidenten zijn de criteria voor uithuisplaatsingen verscherpt. Hierdoor hebben provincies en stadsregio's te maken met een stijging van het aantal kinderbeschermingsmaatregelen en een groter beroep op de jeugdzorg. Het kabinet heeft met ingang van 2006 middelen beschikbaar gesteld voor de extra kosten van jeugdzorg die door VWS worden gefinancierd.

q. In het kader van Operatie JONG worden extra middelen beschikbaar gesteld om door sport uitval van risicogroepen tegen te gaan en hun maatschappelijke betrokkenheid te bevorderen.

r. Met deze mutatie worden de uitgaven voor de zorgtoeslag in de begroting verwerkt.

s. De rijksbijdrage ziekenfondsverzekering wordt afgeschaft per 2006.

t. Rijksbijdrage voor kinderen tot 18 jaar in verband met invoering van de Zorgverzekeringswet per 1 januari 2006.

u. Aanpassing van de bijdrage in de kosten van kortingen (BIKK).

v. Middelen ter compensatie van de gevolgen van de invoering van het nieuwe zorgstelsel aan oorlogsgetroffenen.

w. Middelen bestemd voor invoering van het elektronisch kinddossier (EKD) jeugdgezondheidszorg (JGZ) gekoppeld aan het Burger Service Nummer. Vanaf 1 januari 2007 krijgen alle nieuwgeborenen een EKD in de JGZ.

BELEIDSARTIKEL 21: PREVENTIE EN GEZONDHEIDSBESCHERMING

21.1 Algemene beleidsdoelstelling

De volksgezondheid bevorderen en beschermen

Belangrijkste nieuwe beleid:

• Inrichten van expertise- en regiecentra voor landelijke overheidstaken bij het RIVM. Het gaat om een centrum voor bevolkingsonderzoek en ketenzorg, een centrum voor jeugdgezondheid en een centrum voor gezondheid, milieu en veiligheid (21.3.2; 21.3.4; 21.3.6).

• Verkennen van mogelijkheden en randvoorwaarden voor grootschalig bevolkingsonderzoek naar darmkanker (21.3.2).

• Uitvoeren van het convenant Overgewicht (21.3.1).

• Voorbereiden van een wijzigingsvoorstel Drank- en horecawet (21.3.1).

• Invoering van het pneumokokkenvaccin in het RVP (21.3.3).

• Voorbereiding voor een grieppandemie (21.3.3).

• Bestrijden van vrouwelijke genitale verminking (21.3.4).

• Uitbreiden van de heroïnebehandeling aan verslaafden (21.3.11).

Omschrijving

Om behaalde gezondheidswinst te behouden en nieuwe gezondheidswinst te realiseren.

Verantwoordelijkheid

De minister van VWS is verantwoordelijk voor:

• Het beperken van (de gevolgen van) chronische ziekten.

• Het beschermen tegen (de gevolgen van) infectieziekten.

• Het bevorderen van een gezonde leefstijl bij de burger. Deze is primair zélf verantwoordelijk voor zijn (gezonde) gedrag.

• Het bevorderen van een gezonde leefomgeving en veilige producten en levensmiddelen.

Succesfactoren

Het behalen van deze doelstelling hangt af van de mate waarin:

• Burgers gezonder gaan leven.

• Gemeenten zorgdragen voor een effectieve openbare gezondheidszorg.

• Scholen, bedrijven en sportverenigingen een gezonde en veilige omgeving stimuleren en een gezonde leefstijl bevorderen.

• Bedrijven zorgdragen voor veilig producten/voedsel.

• Zorgverzekeraars en zorgverleners effectieve preventie leveren via de gezondheidszorg.

Effectgegevens

Behalen van deze doelstelling heeft als effect dat meer mensen langer gezond leven. Specifiek voor mensen met een lage sociaal-economische status wordt gestreefd, dat zij gemiddeld drie jaar langer in goede gezondheid doorbrengen, van ongeveer 53 jaar in 2000 tot 56 jaar in 2020.

Verwijzing beleidsstukken

• Nota «Langer Gezond Leven. Ook een kwestie van gezond gedrag» (TK 22 894, nr. 20).

• Nota «Veilig voedsel voor iedereen: een gezamenlijke verantwoordelijkheid» (TK 26 991, nr. 121)

21.2 Budgettaire gevolgen van beleid

Premie-uitgaven (bedragen x € 1 000 000)

In de tabel hierboven zijn de beschikbare middelen opgenomen voor de premie-uitgaven voor de verschillende sectoren op het terrein van preventie en gezondheidsbescherming. In deze beschikbare bedragen zijn de budgettaire consequenties van de besluitvorming rond de 1e Suppletore Wet 2005 en de Miljoenennota 2006 verwerkt. Voor 2005 is de loon- en prijsontwikkeling al verwerkt, terwijl voor 2006 en latere jaren loon- en prijsontwikkeling nog moeten worden toegevoegd.

21.3 Operationele doelstellingen

21.3.1 Het aantal rokers verminderen, het aantal volwassen mensen met overgewicht stabiliseren en het aantal kinderen met overgewicht verminderen, meer mensen te laten bewegen, gezonder te laten eten en matiger te laten drinken

Motivering

Om het aantal jaren dat mensen in goede gezondheid doorbrengen en het aantal jaren dat mensen leven te laten stijgen.

Instrumenten en activiteiten

Begrotingsgerelateerd

Wet- en regelgeving

• Voorbereiden van het wijzigingsvoorstel Drank- en Horecawet om administratieve lasten te verminderen en de handhaving te verbeteren.

Onderzoek

• Onderzoek doen naar de voedselconsumptie bij kinderen. De voedselconsumptiepeiling (VCP) is hét instrument om het voedingsbeleid te monitoren, op het gebied van zowel verantwoorde voeding als voedselveiligheid (paragraaf 21.3.5.a).

• Monitoren (door de Stichting Alcoholpreventie) van de praktijk van de alcoholmarketing.

Voorlichting

• Subsidies aan gezondheidsbevorderende instellingen (zoals het Nationaal Instituut voor Gezondheidsbevordering en Ziektepreventie (NIGZ) (€ 2,8 miljoen), Stichting Volksgezondheid en Roken (STIVORO) (€ 0,8 miljoen), het Nederlands Instituut voor Sport en Bewegen (NISB) en Trimbos-instituut voor voorlichtingsactiviteiten. Dit geschiedt al dan niet via intermediairs zoals Geestelijke Gezondheidsdiensten (GGD'en) en koepelorganisaties van bepaalde sectoren, docenten et cetera. De campagnes voor niet-roken, meer bewegen, overgewicht en matig drinken worden gefinancierd via het Leefstijlcampagneprogramma (2004–2008) van ZonMw. Het Voedingscentrum continueert onder meer de voorlichting en informatie over borstvoeding, groente- en fruitconsumptie en vetten.

Overleg

• Stimuleren van lokaal tabaksbeleid van gemeenten en GGD'en in samenwerking met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), de STIVORO (voor een rookvrije toekomst) en het NIGZ.

• Uitvoeren en monitoren van de acties uit de door overheid en maatschappelijke partijen ondertekende convenant Overgewicht.

Handhaving

• Toezien op de naleving van regels en voorschriften door het agentschap Voedsel en Waren Autoriteit (VWA) zoals het verbod om te roken op de werkplek en de leeftijdsgrenzen uit de Tabakswet en de Drank- en Horecawet ter bescherming van de jeugd. Een nieuwe prioriteit in 2006 is het toezicht op illegale horeca, vooral in privé-hokken en -keten.

¹ Transvetzuren zijn voor de volksgezondheid de meest ongunstige vetzuren.

² Beweegnorm (Nederlandse Norm Gezond Bewegen, NNGB): op minstens 5 dagen per week minstens 30 minuten matig intensief bewegen. Fitnorm: op minstens 3 dagen per week minstens 20 minuten intensief bewegen.

³ De definitie van «inactiviteit» is gewijzigd en luidt thans: zowel in de zomer als in de winter op geen enkele dag van de week 30 minuten matig intensief bewegen.

⁴ Herziene versie van advies over de Gezondheidsraad over de Richtlijnen Goede Voeding (RGV) en de voedingsnormen zoals in 2005 vastgesteld zal worden.

⁵ Rapport definitieve resultaten VCP 2003 (okt. 2004) voor jongeren van 19–30 jaar.

⁶ Het RIVM zal op verzoek van VWS advies uitbrengen over de bruikbaarheid van het streefcijfer «prevalentie van probleemdrinken in de algemene bevolking».

Verwijzing beleidsstukken

• Nota «Langer gezond leven. Ook een kwestie van gezond gedrag» (TK 22 894, nr. 20).

• Advies gezondheidsraad «Overgewicht en obesitas», 2003.

• Convenant overgewicht «Een balans tussen eten en bewegen» (Staatscourant 16-3-2005, nr. 53).

• Zo eten jongvolwassenen in Nederland.

• Voedselconsumptiepeiling 2003 (Samenvatting, werkwijze en evaluatie).

• Resultaten van de voedselconsumptiepeiling 2003.

• Nota «Sport, bewegen en gezondheid» (TK 27 841, nr. 2).

• Trendrapport Bewegen en Gezondheid 2002/2003, TNO 2004).

21.3.2 Ziektelast door chronische ziekten vermijden

Motivering

Om ziekten tijdig op te sporen in gevallen dat goede behandeling beschikbaar is en om complicaties, verergering en onnodig hoge kosten tegen te gaan.

Instrumenten en activiteiten

Begrotingsgerelateerd

Wet- en regelgeving

• Herijking van de Wet op het bevolkingsonderzoek.

Programma's

• Uitvoering van het programma Diabeteszorg Beter (€ 0,8 miljoen) en een publiekscampagne over diabetes (€ 1 miljoen).

• Participatie in het Nationaal Programma Kankerbestrijding (NPK).

Subsidies

• Subsidies voor de bevolkingsonderzoeken naar borst (€ 47,5 miljoen) en baarmoederhalskanker (€ 27,1 miljoen), screening op familiaire hypercholesterolemie (€ 3,8 miljoen) en pré- en postnatale screening bij zwangeren en pasgeborenen (€ 17,4 miljoen).

Onderzoek

• Verkennen van mogelijkheden en randvoorwaarden voor grootschalig bevolkingsonderzoek naar darmkanker, mede op basis van het advies uit de door ZonMw en Koningin Wilhelmina Fonds (KWF) Kankerbestrijding georganiseerde consensusbijeenkomst.

• Uitvoering van het preventieprogramma, via ZonMw (€ 12 miljoen).

Rijksinstituut voor Volksgezondheid en milieu (RIVM)

• Inrichten van een centrum voor bevolkingsonderzoek en ketenzorg bij het RIVM dat de taak heeft de screeningsprogramma's te coördineren.

Premiegerelateerd

• Voorbereiding om kansbepalende prenatale screening in te voeren en te bekostigen in het kader van de zorgverzekeringswet.

Bron: Jaarverslag 2004 StOEH, www.brancherapporten.nl, www.nationaalkompas.nl, www.linh.nl.

Verwijzing beleidsstukken

• Nota «Langer Gezond Leven. Ook een kwestie van gezond gedrag» (TK 22 894, nr. 20).

• Prenatale screening (TK 29 323, nr. 12)

• Programma Diabeteszorg Beter 2005–2009 (POG/ZP 2 474 724, 5 juli 2004).

• Nationaal Programma Kankerbestrijding (www.IKCnet.nl).

• Wet op het bevolkingsonderzoek. Deze wet is gewijzigd bij de Wetten van 23 december 1993, Stb. 690; 1 juni 1994, Stb. 461; 26 april 1995, Stb. 250; 6 november 1997, Stb. 510.

21.3.3 Bestrijden van infectieziekten met ernstige klachten of overlijdensrisico

Motivering

Om infectieziekten te voorkomen, de verspreiding van infectieziekten tegen te gaan en voorbereidingen te treffen voor de mogelijke komst van een grootschalige uitbraak van infectieziekten, onder meer door voorlichting, hoge deelname aan vaccinatieprogramma's, actieve opsporing van infectieziekten en goede surveillancesystemen (bijvoorbeeld bij ziekenhuisinfecties).

Instrumenten en activiteiten

Begrotingsgerelateerd

Wet- en regelgeving

• Stroomlijning van de bestuurlijke en professionele aansturing van de infectieziekteketen.

Subsidie

• Subsidie aan GGD-NL die het «realisatietraject versterking infectieziektebestrijding» uitvoert.

• Financiering en uitvoering van het Nationaal Programma Grieppreventie (€ 38,3 miljoen).

Financiering

• Treffen van voorbereidingen voor een grieppandemie, waaronder de aankoop van middelen om de gevolgen van een grieppandemie zoveel als mogelijk te beperken.

Onderzoek

• Gezamenlijke opdracht met Nederlandse organisatie voor Wetenschappelijke Onderzoek (NWO) aan ZonMw voor een onderzoeksprogramma naar infectieziekten.

RIVM en NVI

• Opdrachtverlening aan het centrum voor infectieziektebestrijding bij het RIVM (€ 15 miljoen), dat nieuwe en bestaande taken op het gebied van infectieziektebestrijding en -onderzoek bundelt.

• Opdrachtverlening aan het Nederlands Vaccin Instituut (NVI) (€ 59,8 miljoen) voor het leveren van vaccins voor de nationale vaccinatieprogramma's, het ontwikkelen van een verbeterd kinkhoestvaccin en een meningokokken/pneumokokken-combinatievaccin voor het Rijksvaccinatieprogramma (RVP) en het borgen van beschikbaarheid van vaccins en antivirale middelen in het geval van calamiteiten.

Premiegerelateerd

Subsidie

• Financiering en uitvoering van het RVP (€ 51,6 miljoen) en het opnemen van pneumokokkenvaccinatie in het RVP.

Bron: www.brancherapporten.minvws.nl, RIVM, GGD Nederland, IGZ.

¹ Er zijn 3 vaccinaties nodig voor langdurige bescherming in een minimale periode van 6 maanden. Mensen die drager van het virus zijn of antistoffen hebben aangemaakt door een eerdere infectie zijn al beschermd (3 482 mensen). Zij komen niet in aanmerking voor vervolgvaccinaties.

Verwijzing beleidsstukken

• Brief versterking infectieziektebestrijding: TK 25 295, nr. 13.

• Standpunt op het advies van de Gezondheidsraad over een grieppandemie: TK 22 894, nr. 56.

21.3.4 Toegang en kwaliteit van lokale voorzieningen van preventieve zorg borgen

Motivering

Om een kwalitatief goede uitvoering van de publieke gezondheid te bevorderen, om de regie van de lokale overheid over de lokale openbare gezondheidszorg te stimuleren en om samenwerking op lokaal en regionaal niveau te versterken.

Instrumenten en activiteiten

Begrotingsgerelateerd

Subsidie

• Financiering van het tolk- en vertaalcentrum voor volksgezondheid (€ 8,5 miljoen).

• Financiering van de stichting Koppeling (€ 3,6 miljoen).

Specifieke uitkering

• Verstrekken van een uitkering aan gemeenten in het kader van de Tijdelijke Regeling Specifieke Uitkering Jeugdgezondheidszorg (RSU) voor de uitvoering van het uniform deel van het basistakenpakket jeugdgezondheidszorg (€ 185,8 miljoen).

• Voor de bestrijding van vrouwelijke genitale verminking is in 2006 en 2007 € 1,5 miljoen extra beschikbaar gesteld. Het totaal beschikbare budget in 2006 bedraagt € 1,8 miljoen.

Onderzoek

• Ontwikkeling van de Lokale en Nationale Monitor Volksgezondheid en de Nationale Monitor Jeugdgezondheid waarin lokale gezondheidsgegevens worden opgenomen (€ 0,3 miljoen).

• Uitvoering van een actieprogramma ter versterking van de kwaliteit van de collectieve preventie (€ 1,5 miljoen) via ZonMw en in samenwerking met VNG, GGD Nederland en Z-org.

• Uitvoering van het programma Academische werkplaatsen Publieke gezondheid bij ZonMw, in gezamenlijk opdrachtgeverschap met NWO (€ 3,4 miljoen).

• Ontwikkeling en toepassing van een profiel voor vroege opsporing van risicokinderen voor alle sectoren die met kinderen en jeugdigen in aanraking komen.

• ZonMw ontwikkelt een programma voor de ontwikkeling en implementatie van kennis voor professionals op het VWS-domein Jeugd, in het kader van het kennisprogramma Jeugd. Het programma wil bewerkstelligen dat de zorg voor kinderen bewezen effectief wordt uitgevoerd en dat de zorg voor en begeleiding van het kind aansluit bij de behoeften van het kind en zijn verzorgers.

RIVM

• Inrichten van een centrum voor jeugdgezondheid bij het RIVM dat de taak heeft de kwaliteit van het uniforme gedeelte van de jeugdgezondheidszorg te ontwikkelen.

• Financiering van elektronisch dossier jeugdgezondheidszorg (jgz) en eenheid van taal, samen met het ministerie van EZ (€ 0,9 miljoen).

Bron: www.zorgatlas.nl, www.hkz.nl

¹ Er zijn 39 GGD'en.

² Er zijn 90 thuiszorgorganisaties aangesloten bij de branchevereniging voor thuiszorgorganisaties.

Verwijzing beleidsstukken

• Tijdelijke Regeling Specifieke Uitkering jeugdgezondheidszorg (RSU).

• Nota «Langer Gezond Leven. Ook een kwestie van gezond gedrag» (TK 22 894, nr. 20).

21.3.5 Een gezonde en veilige leefomgeving bevorderen

Motivering

Om een gezonde school, wijk en werkplek te bevorderen.

Instrumenten en activiteiten

Begrotingsgerelateerd

Subsidie

• Subsidie aan het NIGZ voor ontwikkeling van het concept «de gezonde school», de ondersteuning van lokale organisaties bij gezondheidsbevordering in achterstandswijken en ondersteuning van werkgevers bij gezondheidsbevordering op de werkplek.

• Subsidie – samen met het ministerie van SZW – aan de Commissie Het Werkend Perspectief om activiteiten uit te voeren om arbeidsongeschiktheid te verminderen, ziekteverzuim terug te dringen en (psychische) arbeidsgehandicapten aan het werk te houden of krijgen (€ 0,8 miljoen).

• Subsidie – samen met het ministerie van SZW – voor een programma om de kwaliteit van arbeids- en bedrijfsgeneeskunde te stimuleren (€ 0,2 miljoen).

• Stimuleren dat buurt-, onderwijs- en de sportorganisaties een effectieve lokale aanpak ontwikkelen om risicojongeren te activeren, via de tijdelijke regeling Buurt Onderwijs Sport (BOS).

Programma's

• Uitvoering van de derde convenantperiode van het beleidskader grotestedenbeleid 2005–2009, waarmee onder meer wordt beoogd gezondheidsachterstanden bij mensen met een lage opleiding en een laag inkomen in te lopen.

• Uitvoering van het Actieprogramma Gezondheid en Milieu (2002–2006), samen met het ministerie van VROM.

Onderzoek

• Onderzoek naar effectieve preventiemogelijkheden in de settings werk, wijk, school en zorg via het Programma Preventie bij ZonMw.

Bron: www.brancherapporten.minvws.nl, RIVM

Verwijzing beleidsstukken

• Commissie het werkend perspectief (TK 29 461, nr. 14).

• Beleidskader grotestedenbeleid (TK 21 062, nr. 116).

• Grotestedenbeleid (gsb) prestatieconvenanten 2005–2009 (TK 30 128, nr. 1).

• Actieprogramma Gezondheid en Milieu 2002–2006 (TK 28 089, nr. 4).

• Nota «Langer Gezond Leven. Ook een kwestie van gezond gedrag» (TK 22 894, nr. 20).

21.3.6 Adequate structuur borgen voor crisisbeheersing, rampenbestrijding en geneeskundige hulpverlening bij rampen en ongevallen

Motivering

Om incidenten en rampen te voorkomen en de schadelijke effecten van incidenten en rampen zoveel mogelijk te beperken, in het bijzonder op het terrein van voedselveiligheid en nucleaire, biologische en chemische rampen en ongevallen.

Instrumenten en activiteiten

Begrotingsgerelateerd

Subsidie

• Intensiveren van effectief opleiden en oefenen van de gezondheidszorgsector ter voorbereiding op rampen en ongevallen, onder meer via een onderzoeksprogramma bij ZonMw.

Overleg

• Inbedden van de operationele Geneeskundige Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen (GHOR) in de publieke en preventieve infrastructuur van GGD'en, in combinatie met het vergroten van de schaal van GGD'en tot tenminste het niveau van de veiligheidsregio's.

• Verbeteren van de samenhang tussen de GHOR-organisatie en de spoedeisende medische keten (ambulancezorg, traumacentra, ziekenhuizen en huisartsenzorg).

• Samenwerking met het ministerie van Defensie over het calamiteitenhospitaal en de regionale invulling Civiel Militaire Bestuursafspraken.

Onderzoek

• Onderzoek naar zorg vlak na een ramp of incident, via een onderzoeksprogramma bij ZonMw.

RIVM

• Ontwikkelen van een centrum voor gezondheid, milieu en veiligheid bij het RIVM om de kennis op het gebied van gezondheidsonderzoeken, psychosociale nazorg, geneeskundige advisering bij gevaarlijke stoffen en medische milieukunde te borgen en te ontsluiten.

Bron: www.zorgatlas.nl, GHOR-monitor, www.hkz.nl, draaiboek infectieziekten

Figuur 21.1: Congruentie tussen GGD- en veiligheidsregio's (politieregio's), situatie 2005

Bron: RIVM

Verwijzing beleidsstukken

• Beleidsnota rampenbestrijding 2000–2004 (TK 26 956, nr. 25), Beleidsplan crisisbeheersing 2004–2007 (TK 29 668, nr. 25).

• Kabinetsstandpunt veiligheidsregio's (TK 29 517, nr. 1).

21.3.7 De gezondheid van de consument beschermen

Motivering

Om de consument te beschermen tegen gezondheidsschade ten gevolge van onveilig voedsel en producten, onveilige omgevingen en onveilig gedrag.

a. Voedselveiligheid

Instrumenten en activiteiten

Begrotingsgerelateerd

Wet- en regelgeving

• De mogelijkheid verkennen van een verbod op salmonella- en campylobacterbacteriën in rauw pluimveevlees voor de consument in 2007 (ziektekiemen zijn in rauwe producten nooit helemaal te vermijden; daarom wordt dit streven vertaald in «aanwezigheid op een laag niveau (nul+)» of «nagenoeg ziektekiemvrij»).

• Vaststellen van maximum toelaatbare gehaltes aan agrarische en industriële verontreinigingen en aan milieu- en procesverontreinigingen. De inname daarvan door kwetsbare groepen, zoals kinderen, krijgt speciale aandacht. Hierbij gaat het om een zeer grote groep stoffen. De effectiviteit van het beleid wordt gemeten aan de hand van VWA-gegevens die inzicht geven over de gehaltes van enkele van deze stoffen.

• Verbeteren van de etiketteringregelgeving, waardoor de consument adequater wordt geïnformeerd en tevens de administratieve lasten voor het bedrijfsleven worden beperkt. Voedselketens moeten transparant en traceerbaar zijn. Dit geldt ook voor ketens van voedingsmiddelen die afkomstig zijn van genetisch gemodificeerde organismen (ggo's) en nieuwe voedselingrediënten.

• Inzetten voor een goed werkend communautair instrument om gezondheidsclaims te beoordelen, evenals voor een gezamenlijk EU-beleid om voedingsmiddelen te verrijken. Om te voorkomen dat binnen de Nederlandse bevolking tekorten aan bepaalde vitamines en mineralen optreden en onveilige kruidenpreparaten of andere voedingssupplementen worden gebruikt, bezien of en hoe een nationaal beleid noodzakelijk is.

Onderzoek

• Ontwikkelen van een monitoringsysteem voedselinfecties en bepalen van kwantitatieve doelstellingen.

• Onderzoek doen naar de belangrijkste veroorzakers en de kostenaspecten van voedselinfecties en effectieve interventiemaatregelen, ook voor langdurige gezondheidseffecten.

• Voortzetten van het programma «Dierproeven begrensd» van ZonMw. Dierproeven dienen verminderd, vervangen, verfijnd te worden en verantwoord gebruikt.

• Het ontwikkelen en uitvoeren van een adequate Voedselconsumptiepeiling (VCP) ten behoeve van gezonde voeding en voedselveiligheid.

Voorlichting

• Voorlichtingsactiviteiten via diverse kanalen (onder andere apotheker, verloskundige) over het innemen van foliumzuurprofylaxe door vrouwen met een zwangerschapswens (€ 0,2 miljoen). Dit ter voorkoming van een open ruggetje bij baby's.

• Subsidie aan het Voedingscentrum voor voorlichting en informatie over gezonde voeding en voedselveiligheid in het algemeen.

Handhaving

• Toezien op de naleving van regels en voorschriften op de terreinen eet- en drinkwaren en veterinaire zaken. Dit toezicht berust bij de VWA. Het principe van overheidstoezicht op controle door het bedrijfsleven is al van toepassing op de levensmiddelensector, maar zal ook van toepassing worden op de vleessector.

Bron: VWA, TNO Preventie

Verwijzing beleidsstukken

• Regeringsstandpunt over het advies van de Gezondheidsraad over voedselinfecties (TK 26 991, nr. 64).

• Nota «Veilig voedsel voor iedereen: een gezamenlijke verantwoordelijkheid» (TK 26 991, nr. 121)

b. Letselpreventie en productveiligheid

Instrumenten en activiteiten

Begrotingsgerelateerd

Wet- en regelgeving

• Door overleg en onderzoek bijdragen aan het aanpassen aan de stand van de wetenschap van Europese productveiligheidsrichtlijnen voor specifieke categorieën consumentenproducten waardoor het veiligheidsniveau van deze producten wordt verhoogd.

• Door overleg en onderzoek bijdragen aan de verdere ontwikkeling van de Europese verordening voor chemische stoffen (REACH), waardoor consumenten beter beschermd worden tegen de risico's hiervan in producten. We anticiperen ook in 2006 op dit nieuwe Europese beleid door nationaal met kleinschalige projecten de eigen verantwoordelijkheid van het bedrijfsleven te versterken voor een veilige toepassing van stoffen in consumentenproducten.

Onderzoek en voorlichting

• Subsidie aan de Stichting Consument en Veiligheid (C&V) (€ 5,4 miljoen). C&V ontwikkelt maatregelen die ongevallen in de privé-sfeer moeten voorkomen, doet onderzoek naar kwaliteit en effect daarvan en geeft voorlichting om veilig gedrag te bevorderen en over de veiligheid van producten en de leefomgeving. Een door de Erasmus Universiteit ontwikkeld kostenmodel toont aan dat, met de inzet van de huidge middelen, in 2008 (ten opzichte van 2001) al een besparing op directe medische kosten van € 105 miljoen per jaar zal worden gerealiseerd. De bespaarde maatschappelijke kosten zijn een veelvoud hiervan.

Overleg

• Door overleg stimuleren van zelfregulerende veiligheidsarrangementen in verschillende sectoren van dienstverlening waarin sprake is van een hoger dan gemiddeld letselrisico voor consumenten zoals bij zogeheten «outdoor» activiteiten, evenementen en uitgaansactiviteiten.

• Door overleg met GGD'en en VWA tot werkafspraken komen voor de uitvoering van de in 2005 ontwikkelde wettelijke voorschriften voor hygiënisch werken bij tatoeages en piercings, om infecties te voorkómen.

Handhaving

• Toezien op de naleving van voorschriften voor de productveiligheid van consumentenartikelen. Dit toezicht berust bij de VWA die, op basis van een in 2005 ontwikkelt risicobeoordelingmodel, prioriteiten stelt voor 2006. Eén van de speerpunten is de veiligheid van voor jonge kinderen bestemde producten. Onveilige producten kunnen leiden tot letsels of andere gezondheidsschade, bijvoorbeeld door langdurige blootstelling van de consument aan bepaalde gevaarlijke stoffen in die producten.

Bron: C&V, Letsel Informatie Systeem, CBS

Verwijzing beleidsstukken

• Nota «Langer Gezond Leven. Ook een kwestie van gezond gedrag» (TK 22 894, nr. 20).

21.3.8 Onderzoeks- en ontwikkelingsactiviteiten op het terrein van de volksgezondheid en zorg integraal programmeren

Motivering

Om kennis te ontwikkelen voor het VWS-beleid (inclusief toezicht van de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ)) en vernieuwingen in de zorg en preventie te realiseren via de programmering van onderzoek bij het RIVM en de intermediaire organisaties ZonMw en NWO.

Instrumenten en activiteiten

Begrotingsgerelateerd

Onderzoek

• Opdrachtverlening aan ZonMw om instrumenten te ontwikkelen voor de preventie- en zorgsector, om de kwaliteit, doelmatigheid en doeltreffendheid van deze sectoren te vergroten.

• Opdrachtverlening aan het RIVM, gericht op ondersteuning van toezicht, praktijk en beleid.

Prestatie-indicatoren

Een integrale onderzoeksprogrammering is één van de instrumenten om beleidsdoelstellingen te realiseren. Specifieke onderzoeken en onderzoeksprogramma's zijn dan ook opgenomen onder andere operationele doelstellingen in deze begroting en er is voor gekozen om hier geen specifieke prestatie-indicatoren op te nemen.

Verwijzing beleidsstukken

• Brief evaluatie ZonMw, bijlage bij TK 29 800 XVI, nr. 81.

21.3.9 Seksuele en reproductieve gezondheid bevorderen

Motivatie

Om een goede voorlichting, preventie en hulpverlening op het brede terrein van seksuele gezondheid te bieden, met specifieke aandacht voor de preventie van ongewenste zwangerschappen.

Instrumenten en activiteiten

Begrotingsgerelateerd

Subsidies

• Financiering van laagdrempelig onderzoek en behandeling van seksueel overdraagbare aandoeningen (soa) in SOA-centra (€ 8,3 miljoen).

• Subsidie aan diverse organisaties die zich bezighouden met het bevorderen van de seksuele gezondheid, zoals de Rutgers Nisso Groep (RNG, Kenniscentrum Seksualiteit), de Vereniging ter Bescherming van het Ongeboren Kind (VBOK) en de Stichting Ambulante Fiom.

• Financiering van het Preventieplan Soa en Hiv in Nederland.

Onderzoek

• Onderzoek op het terrein van seksuele gezondheid in het programma «Diversiteit» van ZonMw.

Premiegerelateerd

Subsidies

• Zorgen voor het aanbod van medische en seksuologische hulpverlening in 7 steden in Nederland, via een subsidieregeling (tot 2007) van het College voor zorgverzekeringen (CVZ).

Bron: CBS, Soa Aids Nederland, Rutgers Nisso Groep

Verwijzing beleidsstukken

• Brief over SOA-zorg: TK 29 220, nr. 1.

• Brief preventieplan Soa en Hiv: TK 29 220, nr. 4.

• Brief ongewenste zwangerschap: TK 28 600 XVI, nr. 147.

21.3.10 Drugsgebruik voorkomen en gezondheidsrisico's beperken

Motivering

Om het aantal jaren dat mensen in goede gezondheid doorbrengen en het aantal jaren dat mensen leven te laten stijgen.

Instrumenten en activiteiten

Begrotingsgerelateerd

Onderzoek

• Onderzoek doen naar een meer op bewijzen gebaseerde behandeling van cannabisverslaving. Hiertoe wordt nauw samengewerkt met andere Europese landen.

Voorlichting

• Subsidies aan instellingen voor verslavingszorg en Trimbos-instituut (€ 3,4 miljoen) voor voorlichtings- en preventieactiviteiten. Dit onder meer om cannabis- en xtc-gebruik bij risicogroepen (zoals scholieren, uitgaanders en coffeeshopbezoekers) te ontmoedigen en de risico's te beperken.

• Pro-actief informatie verstrekken aan andere landen over het Nederlandse drugsbeleid, om meer begrip te kweken voor een op bewijzen gebaseerde benadering.

Overleg

• Versterken van internationale samenwerking en ervaringen uitwisselen op het gebied van onderzoek, monitoring, preventie, voorlichting en behandeling, waarbij de nadruk ligt op Frankrijk en de Verenigde Staten.

Bron: Trimbos Instituut

Verwijzing beleidsstukken

• Cannabisbrief (TK 24 077, nr. 125).

21.3.11 Een kwalitatief goed en toegankelijk aanbod van verslavingszorg, dat aansluit op de zorgvraag, in stand houden

Motivering

Om verslaafden duurzaam en vrijwillig te laten afzien van middelengebruik. Waar onthouding niet mogelijk is, richt de zorg zich erop de gezondheidsrisico's te stabiliseren en te beperken. Daarbij hoort een goede medische zorg met eventuele vervangende medicatie.

Instrumenten en activiteiten

Begrotingsgerelateerd

Subsidies

• Subsidies (€ 5 miljoen) aan de gemeentes Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Utrecht, Groningen en Heerlen voor de behandeling met heroïne. Het aantal behandelplaatsen is nu 300, maar kan worden uitgebreid tot maximaal 1 000. Daartoe heeft BZK € 3 miljoen en Justitie € 6 miljoen ter beschikking gesteld.

• Doelmatig invoeren van bewezen behandeling en best practices, door middel van een kwaliteits- en innovatieprogramma dat uitgezet wordt bij ZonMw.

Onderzoek

• Werken aan het verder uitrollen van de Landelijke Centrale Middelen Registratie (LCMR) (€ 0,5 miljoen). Het LCMR is een informatiesysteem in de ketenzorg voor zorgcontinuïteit, kwaliteit en veiligheid in de behandeling van verslaafden met medicatie die onder de Opiumwet valt. Als eind 2005 blijkt dat de deelname aan de LCMR onvoldoende is om een landelijk sluitend systeem te realiseren, zal een wetgevingstraject starten om deelname te verplichten.

• Subsidie aan de stichting Informatievoorziening Zorg (IVZ) voor het Landelijk Alcohol en Drugs Informatie Systeem (LADIS) (€ 0,5 miljoen). Dit systeem levert beleidskennis en -informatie op over de verslavingszorg.

21.4 Overzicht onderzoek naar de doelmatigheid en de doeltreffendheid van beleid

BELEIDSARTIKEL 22: CURATIEVE ZORG

22.1 Algemene beleidsdoelstelling

Zorgen dat er een kwalitatief hoogwaardige, toegankelijke en betaalbare curatieve zorgverlening is ter bevordering van de lichamelijke en geestelijke gezondheidssituatie van de Nederlandse bevolking

Belangrijkste nieuwe beleid:

• Op 1 januari 2006 zal een nieuwe bekostigingssystematiek voor de huisartsen worden ingevoerd (22.3.1).

• In 2007 zal de nieuwe wet ambulancezorg in werking treden (22.3.2).

• Categorale instellingen voeren per 1 januari 2006 registratie en indien mogelijk ook declaratie op basis van dbc's in (22.3.3).

• Er wordt in 2006 geëxperimenteerd met een transmurale dbc voor diabetes zorg (22.3.3).

• In 2006 wordt in de GGZ gestart met verplichte registratie van dbc's (22.3.3).

• In 2006 kunnen alle zorginstellingen (cure en care) zich via een webbased applicatie maatschappelijk verantwoorden over 2005 (22.3.3).

• Vanaf 2006 is het variabele vergoedingspercentage voor de kosten van dure geneesmiddelen van maximaal 75% omgezet in een vast vergoedingspercentage van 80% (22.3.3).

Verantwoordelijkheid

De minister van VWS is verantwoordelijk voor de randvoorwaarden en regelgeving en ziet toe op de toegankelijkheid, de kwaliteit en de betaalbaarheid van de curatieve zorg.

Succesfactoren

Behalen van de doelstelling hangt af van de ontwikkeling van de zorgvraag en van het functioneren en presteren van de zorgaanbieders en de zorgverzekeraars.

Effectgegevens

Het behalen van deze doelstelling heeft als effect dat de kwaliteit van leven van de Nederlandse bevolking toeneemt.

22.2 Budgettaire gevolgen van beleid

In de tabel hierboven zijn de beschikbare middelen opgenomen voor de premie-uitgaven voor de verschillende sectoren op het terrein van curatieve zorg. In deze beschikbare bedragen zijn de budgettaire consequenties van de besluitvorming rond de 1e Suppletore Wet 2005 en de Miljoenennota 2006 verwerkt. Voor 2005 is de loon- en prijsontwikkeling al verwerkt, terwijl voor 2006 en latere jaren loon- en prijsontwikkeling nog moeten worden toegevoegd.

22.3 Operationele doelstellingen

22.3.1 Bevorderen dat er een kwalitatief hoogwaardig, toegankelijk en betaalbaar zorgaanbod in de eerste lijn is dat aansluit op de zorgvraag

Motivering

Om te zorgen dat de Nederlandse bevolking de noodzakelijke eerstelijnszorg krijgt waar het recht op heeft met medische producten uit het verzekerde pakket.

Instrumenten en activiteiten

Kwalitatief hoogwaardige zorg

Premiegerelateerd

• Versterking 1e lijnszorg: lokale/regionale partijen moeten de organisatorische veranderingen realiseren. VWS schept, met landelijke koepelorganisaties, randvoorwaarden via aanpassing van de wet- en regelgeving, verspreiding van relevante informatie en ontwikkeling van bruikbare instrumenten (o.a. prototype praktijkplan, multidisciplinaire richtlijnen voor samenwerking en een instrument om regionale zorgvraag in kaart te brengen). Dit wordt gecoördineerd in het Landelijke Overleg Versterking Eerstelijnszorg (LOVE). Eind 2006 wordt de voortgang geëvalueerd. Het Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg (NIVEL) ontwikkelt hiervoor een monitor. Hiervoor is € 0,1 miljoen beschikbaar.

Toegankelijke zorg

Begrotingsgerelateerd

• Benchmark huisartsen: om de informatievoorziening over de prestaties van huisartsen te verbeteren wordt een experiment gehouden om een benchmark voor huisartsen te ontwikkelen. In vier regio's (Almere, Drenthe, Rotterdam en Zoetermeer) zal in 2006 de gegevensverzameling plaatsvinden op basis van een geselecteerde set van indicatoren. Om deze benchmark te ontwikkelen is in totaal een begrotingssubsidie van € 0,4 miljoen beschikbaar in 2006.

Betaalbare zorg

Premiegerelateerd

• Bekostiging huisartsen: op 1 januari 2006 zal een nieuwe bekostigingssystematiek voor de huisartsen worden ingevoerd (vastgelegd in de Wet Tarieven Gezondheidszorg (WTG)). De bekostiging van de avond-, nacht- en weekenddiensten blijft ongewijzigd. Voor praktijkondersteuning in de huisartspraktijk komt vanaf 2006 jaarlijks € 20 miljoen extra beschikbaar.

• Fysiotherapie: in 2006 start de tweede fase van het experiment met vrije prijsvorming in de fysiotherapie. Aan de hand van geselecteerde «producten» wordt geëxperimenteerd met marktwerking binnen de sector en worden de gevolgen op toegankelijkheid, betaalbaarheid, doelmatigheid en kwaliteit in kaart gebracht. Tevens wordt in 2006 gestart met de directe toegang van de fysiotherapeut. Het experiment is een voortvloeisel van de motie-Schippers c.s. (TK 29 200 XVI, nr. 139).

Verwijzing beleidsstukken

• Versterking 1e lijnszorg: «Zorg in de buurt» (TK 28 600 XVI, nr. 115), beleidsvisie «De toekomstbestendige eerstelijnszorg» (TK 29 247, nr. 4), intentieverklaring Versterking eerstelijnsgezondheidszorg (TK 29 247, nr. 19), programma Versterking Eerstelijnszorg (www.snellerbeter.nl).

• Benchmark huisartsen: «Sneller Beter» (TK 28 439, nr. 3) van 20 november 2003 en in de brief «De toekomstbestendige eerstelijnszorg» (TK 29 247, nr. 4) van 21 november 2003.

• Bekostiging huisartsen (TK 29 800 XVI, nr. 168).

• Bekostiging huisartsen (TK 29 800, nr. 167).

22.3.2 Bevorderen dat er een kwalitatief hoogwaardig, toegankelijk en betaalbaar aanbod van acute zorg is dat aansluit op de zorgvraag

Motivering

Om te zorgen dat in acute situaties de noodzakelijke zorg geleverd kan worden met de medische producten uit het verzekerde pakket.

Instrumenten en activiteiten

Kwalitatief hoogwaardige zorg

Premiegerelateerd

• Nieuwe wet ambulancezorg: in 2007 zal de nieuwe wet ambulancezorg (WAZ) in werking treden. Doel van de wet is dat de doelmatigheid wordt vergroot. Het wetsvoorstel beoogt het nieuwe beleid te verankeren omtrent: de RAV-vorming (regionale ambulance voorzieningen) en de positie van de meldkamer ambulancezorg daarin; de nieuwe besturingssystematiek, waarbij de provincies geen rol meer spelen in de ambulancezorg en de rol van de verzekeraars wordt verstevigd; het landelijk referentiekader als uitgangspunt voor een optimale spreiding en beschikbaarheid. Vooruitlopend op de daadwerkelijke invoering van de nieuwe wet, zullen in 2006 diverse activiteiten worden ontplooid, zoals o.a. Europese aanbesteding voor het verlenen van vergunningen. Ook het veld zal plannen maken ter voorbereiding op de invoering van de nieuwe wet.

• Level-indeling spoedeisende hulp (seh): de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) constateerde dat het noodzakelijk is dat op korte termijn tot een level-indeling gekomen wordt voor seh-afdelingen. In 2006 zal een stuurgroep onder leiding van VWS de landelijke criteria voor de seh level indeling opstellen. In het regionale ketenoverleg acute zorg, waaraan alle betrokken aanbieders van acute zorg in een regio deelnemen, zal met behulp van deze landelijke criteria voor iedere seh-afdeling een level worden vastgesteld.

Toegankelijke zorg

Begrotingsgerelateerd

• Traumazorg: eind 2005 wordt een nieuwe beleidsvisie op de traumazorg gepresenteerd. Traumahelikopters zullen in 2006 voor meer doeleinden ingezet gaan worden. Niet alleen traumapatiënten zullen door het mobiel medisch team (MMT) geholpen worden, maar ook andere categorieën patiënten die gebaat zijn bij een snelle medische behandeling, komen in aanmerking voor de inzet van het MMT.

Premiegerelateerd

• Wet toelating zorginstellingen (WTZi): in 2006 zal de nieuwe WTZi in werking treden. In tegenstelling tot de huidige Wet ziekenhuisvoorzieningen (WZV) kan met de WTZi de huidige goede bereikbaarheid van acute ziekenhuiszorg geborgd worden. Met de WTZi worden aanbieders van acute zorg verplicht met elkaar eventuele wijzigingen in het acute zorgaanbod te bespreken. In het uiterste geval, als een instelling weigert het aanbod van acute zorg te continueren en dit ook niet door andere ketenpartners kan worden opgevangen, kan deze instelling via bestuurlijke dwang of het wijzigen van de toelating gedwongen worden de acute zorg te continueren. Daarnaast is het ketenoverleg acute zorg een instrument voor zorgaanbieders om de acute zorg van de diverse ketenpartners beter op elkaar te laten aansluiten.

Betaalbare zorg

Premiegerelateerd

• Bekostiging acute zorg: om ervoor te zorgen dat ziekenhuizen die noodzakelijk zijn voor de bereikbaarheid, ook in de toekomst voldoende middelen blijven ontvangen om de meerkosten van acute zorg te bekostigen, wordt in 2006 bekeken of de bekostiging van acute ziekenhuiszorg gewijzigd moet worden. Deze bekostiging moet daarnaast voldoende prikkels bieden om de doelmatigheid/betaalbaarheid van de organisatie van de spoedeisende zorg te verbeteren. Hierbij gaat het zowel om een doelmatige organisatie van de spoedeisende zorg binnen het ziekenhuis als om een doelmatige inrichting van het aanbod van acute zorg in een regio.

• Ontschotting van budgetten. Het huidige financieringssysteem belemmert de substitutiemogelijkheden tussen de verschillende acute zorgaanbieders om doelmatig de keten in te richten. De ontwikkeling van een nieuw financieringssysteem moet eind 2006 zijn voltooiing vinden om daarmee in de loop van 2007 operationeel te worden.

Bron: RIVM en CTG

Verwijzing beleidsstukken

• Seh level indeling: beleidsreactie op het IGZ onderzoek naar spoedeisende medische hulpverlening (TK 29 247, nr. 18) beleidsvisie en beleidsregels WTZi (MC/MO-2525 540).

22.3.3 Bevorderen dat er een kwalitatief hoogwaardig, toegankelijk en betaalbaar zorgaanbod in de tweede lijn is dat aansluit op de zorgvraag

Motivering

Om te zorgen dat de Nederlandse bevolking de noodzakelijke tweedelijnszorg krijgt uit het verzekerde pakket.

Instrumenten en activiteiten

Kwalitatief hoogwaardige zorg

Begrotingsgerelateerd

• Sneller Beter: dit is een samenwerkingsverband tussen VWS, de Orde van Medisch specialisten (OMS), de Nederlandse Vereniging van ziekenhuizen (NVZ) en het Landelijk Expertisecentrum Verpleging en Verzorging om de doelmatigheid, kwaliteit en innovatie in de ziekenhuiszorg te verbeteren. In 2006 wordt verder gegaan met het maken van de overstap van het bestuurlijke niveau naar het niveau van de werkvloer door het meer betrekken van de «uitvoerders» in de zorg. Verder zal in 2007 wordt gestart met de borging van de tot stand gebrachte vernieuwingen. Voor deze activiteiten is in 2006 een subsidie van € 0,7 miljoen beschikbaar.

• Wet bijzondere opnemingen psychiatrische ziekenhuizen (Bopz): in 2006 zal de wettelijk verplichte (derde) evaluatie van de Wet Bopz (presentatie uiterlijk begin 2007) en de evaluatie van de observatiemachtiging plaats vinden. Verder worden de bestaande mogelijkheden beter benut door leidraden en voorlichting aan zowel hulpverleners als patiënten. Hiervoor is in totaal € 0,3 miljoen beschikbaar.

• Wet bijzondere medische verrichtingen (Wbmv): in de nota «liberalisering electieve zorg» is aangegeven dat onderzocht wordt welke verrichtingen de Wbmv kunnen uitstromen. Verrichtingen kunnen uitstromen indien er voldoende aanbod bestaat, er uitontwikkelde kwaliteitssystemen zijn en een eenduidig indicatiebeleid bestaat. Voor de ontwikkeling van kwaliteitssystemen zijn in 2005 en 2006 stimuleringssubsidies beschikbaar van € 32 500 per verrichting (maximaal twee verrichtingen per jaar). In totaal is hiervoor een bedrag geraamd van € 0,1 miljoen. Voor wat betreft de vermindering van wachttijden in de cure heeft het Kabinet de prioriteit gelegd bij ziekten zoals kanker, hart en vaatziekten alsmede de toegang tot intensive care (IC). Het gaat daarbij om verruiming van behandelmogelijkheden. Daartoe lopen er verschillende initiatieven. Deze zijn zowel vanuit de overheid als vanuit het zorgveld zelf geïnitieerd. Het aantal vergunninghoudende hartcentra is toegenomen en er zijn extra Wbmv-vergunningen verstrekt voor het doen van dotteringrepen en het plaatsen van ICD's (hartritmecorrectie). De bouwkundig beschikbare capaciteit van IC plaatsen wordt door verbeterde personele bezetting en samenwerking tussen centra vrijwel volledig benut. De capaciteit van de radiotherapie wordt door de bouw van nieuwe bunkers en het opleiden van extra personeel gestaag uitgebreid. Instellingen verzamelen zelf spiegelinformatie, waardoor de behandeling van onder andere hoofd-halstumoren beter op het aanbod kan worden afgestemd. Van structurele lacunes of (gemiddeld) problematische wachttijden is geen sprake meer.

Toegankelijke zorg

Premiegerelateerd

• Jeugd-Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ): het aanbod voor jeugdigen met psychiatrische stoornissen en gedragsproblemen wordt uitgebreid, in samenwerking met de jeugdhulpverlening. Tevens zal bekeken worden of de wet Bopz voldoende mogelijkheden biedt om deze jongeren in de jeugd-GGZ te behandelen.

Betaalbare zorg

Begrotingsgerelateerd

• Diagnosebehandelcombinatie (dbc)-ziekenhuizen: in 2006 vindt de doorontwikkeling en verdere vereenvoudiging van de dbc-systematiek in ziekenhuizen plaats. Categorale instellingen voeren per 1 januari 2006 registratie op basis van dbc's in, om de transparantie te verbeteren en een bekostiging op basis van prestaties voor te bereiden. Indien mogelijk zal ook declaratie op basis van dbc's plaatsvinden. In het voorjaar van 2006 komen nieuwe normtijden per dbc beschikbaar, die aangeven hoeveel arbeid van de specialist gemoeid is met het uitvoeren van een dbc. De normtijden zijn gebaseerd op een berekening waarbij de beschikbare capaciteit wordt vergeleken met de voor de productie benodigde tijd.

• Dbc-GGZ: ook in de GGZ worden dbc's ingevoerd ten behoeve van meer transparantie en invoeren van prestatiebekostiging. Per 1 januari 2006 wordt gestart met de eerste fase van de invoering. Dit houdt in verplichte registratie van dbc's. Per 1 januari 2007 start de tweede fase met inkoop en declaratie op basis van dbc's. Ook zal de bekostiging en financiering van de GGZ in 2007 al zoveel mogelijk worden gebaseerd op de dbc systematiek.

• Transmurale dbc's: er wordt in een beperkt aantal regio's geëxperimenteerd met een diabetes keten dbc in 2006. Met dit experiment wordt getoetst of de keten dbc een goed hulpmiddel is bij de zorginkoop van verzekeraars en of dit experiment leidt tot betere diabeteszorg voor de patiënt.

• Forensische psychiatrie: vanaf 1 januari 2007 zal de zorg in strafrechtelijk kader niet langer uit premiemiddelen of via het Algemeen Fonds Bijzondere Ziektekosten (AFBZ) worden gefinancierd. Het budget dat nodig is voor de inkoop van zorg in strafrechtelijk kader zal vanaf die datum onderdeel uitmaken van de rijksbegrotingmiddelen en op de begroting van de minister van Justitie worden geplaatst. Het doel van deze overheveling is de minister van Justitie beter in staat te stellen zijn verantwoordelijkheid voor de uitvoering van het vonnis inhoud te geven. In 2006 zullen de voorbereidingen hiervoor plaatsvinden.

• Maatschappelijke verantwoording: in 2006 kunnen alle zorginstellingen (cure en care) zich via een webbased applicatie, maatschappelijk verantwoorden over 2005. Vanaf het verslagjaar 2006 is de Regeling Jaarverslaglegging Zorginstellingen (RJZ) zo aangepast, dat deze wijze van verantwoording, met als doel het toevoegen van een maatschappelijke component en het reduceren van administratieve lasten, verplicht is. Met deze wijze van verslaglegging worden in één document alle informatievragen door instellingen beantwoord. In 2006 doet minimaal een kwart van de instellingen mee met de test en is daarmee vrijgesteld van reguliere verantwoording. Hiervoor is in 2006 € 1 miljoen beschikbaar op beleidsartikel 30.

Premiegerelateerd

• Kapitaallasten: het streven is een integrale prestatiebekostiging inclusief kapitaallasten in te voeren. Voor de cure wordt rekening gehouden met invoering per 1 januari 2007 of 1 januari 2008. In 2006 vindt de voorbereiding van de beleidsverandering plaats. Het gaat daarbij om de bekostigings-sytematiek, transitie-instrumenten en vraagstukken rond eigendom van gebouwen en grond en het definitieve besluit over het moment van invoering.

• Uurtarief medisch specialisten: eind 2005 brengt de Commissie Uurtarief haar advies uit. Op basis van het advies van de Commissie Korthals Altes zal een normatief uurtarief voor de medisch specialisten worden ingevoerd. Dit normatieve uurtarief vervangt het huidige macroneutrale uurtarief.

• Dure geneesmiddelen: het College Tarieven Gezondheidszorg (CTG) beleidsregel «Dure geneesmiddelen» speelt een rol bij de toegankelijkheid van kostbare geneesmiddelen in ziekenhuizen. In een eigen onderzoek van VWS is onderzocht welke concrete problemen zich voordoen bij het kunnen geven van de beste behandeling en welke oplossingsrichtingen mogelijk zijn. Naar aanleiding hiervan is besloten de beleidsregel «Dure geneesmiddelen» aan te passen. De belangrijkste aanpassing is dat het variabele vergoedingspercentage van 75% van de kosten van dure geneesmiddelen per 1 januari 2006 wordt omgezet in een vast vergoedingspercentage van 80%. Hiermee wordt aan alle ziekenhuizen voor alle aangewezen dure geneesmiddelen hetzelfde vergoedingspercentage toegekend. Bovendien is dit vergoedingspercentage hoger zodat alle ziekenhuizen een extra bijdrage krijgen in de kosten van dure geneesmiddelen. De resterende 20% van de kosten van dure geneesmiddelen wordt uit het budget van het ziekenhuis bekostigd. Voor patiënten is dit een belangrijke verbetering in het krijgen van de beste behandeling. Hiermee is naar verwachting een bedrag van minimaal € 24 miljoen gemoeid (op basis van het gebruik in 2004). Naar verwachting zal het gebruik van de huidige dure geneesmiddelen de komende jaren stijgen, mede door mogelijke wijzigingen in het indicatiegebied. Daarnaast zullen nieuwe dure geneesmiddelen in aanmerking komen voor vergoeding. De kosten van dure geneesmiddelen zullen nauwkeurig worden gemonitord. In het prestatiecontract ziekenhuizen c.q. convenant academische ziekenhuizen is voorzien in extra middelen.

Bron: Wachtlijsten in ggz-instellingen op 1 januari 2005, GGZ Nederland (juli 2005) en Jaarverslag 2004 VWS

Verwijzing beleidsstukken

• Sneller beter: het initiatief voor het project sneller beter is vastgelegd in de brief «Sneller Beter» (TK 28 439, nr. 3) van 20 november 2003.

• Bopz: wettelijke verplichting op basis van respectievelijk artikel 71 Wet Bopz en Staatsblad 431, 2002, artikelen VI en VII Wet Bopz.

• Kabinetsstandpunt Wet Bopz: TK 25 763, nr. 1.

• Kabinetsstandpunt Wet Bopz: TK 28 950, nr. 4.

• Maatschappelijke verantwoording: www.jaardocumentcure.nl.

• Forensische zorg: motie Van de Beeten (EK nr. 28 979, nr. E, 2003–2004), aanpak verloedering en overlast (TK 29 325, nr. 2), verbeterplan aansluiting Nazorg (in antwoord op kamervragen van lid Joldersma gestuurd aan de Tweede Kamer, TK 1230),

• Jeugd-GGZ: brief 1 juli 2004 (TK 28 741, nr. 8), brief 18 april 2005 (TK 28 741, nr. 12).

• DBC's algmeen en categoraal: stand van zaken invoering DBC's (TK 29 248, nr. 15), Toekomst van DBC's in categorale instellingen

http://www.minvws.nl/dossiers/dbc/specia listische-informatie-over-dbcs/toek omst-van-dbcs-in-categorale-instellingen/; DBC GGZ: www.dbcggz.nl, Overheveling en DBC's: TK 29 763, nr. 72.

• Diabetes keten DBC: plan van aanpak «Diabeteszorg beter» (TK 22 894, nr. 50).

• WBMV: liberalisering electieve zorg (TK 29 800 XVI, nr. 25).

• Dure geneesmiddelen: brief 29 juni 2005 (CZ-IZ-2 590 306).

22.4 Overzicht onderzoek naar de doelmatigheid en de doeltreffendheid van beleid

BELEIDSARTIKEL 23: GENEESMIDDELEN EN MEDISCHE TECHNOLOGIE

23.1 Algemene beleidsdoelstelling

Kwalitatief goede en veilige medische producten toegankelijk en betaalbaar maken, houden en steeds aan de eisen van de tijd laten voldoen

Belangrijkste nieuwe beleid:

• Uitbouwen beleid gericht op verlaging geneesmiddelenprijzen (23.3.1).

• Oprichten van het Topinstituut Pharma (23.3.1).

• Modulair tarief voor apotheekhoudenden realiseren (23.3.1).

• Europese richtlijnen ontwikkelen en implementeren, zodat de kwaliteit en veiligheid van medisch technologische producten en toepassingen is gegarandeerd (23.3.2).

• Stimuleren van veilig gebruik van medische producten (23.3.2).

• Volgen van nanotechnologie in medische toepassingen en het inschatten van gezondheidsrisico's (23.3.2).

• Verbeteren van donorwerving in ziekenhuizen (23.3.2).

• Europees meldingssysteem opstarten voor bijwerkingen na gebruik van cellen en weefsels (23.3.2)

• Implementeren onderzoeksagenda medische biotechnologie (23.3.2).

Omschrijving

Om optimale zorg te waarborgen met de doelmatige inzet van kwalitatief goede medische producten.

Verantwoordelijkheid

De minister van VWS is verantwoordelijk voor een systeem dat de toegankelijkheid van kwalitatief goede medische producten realiseert, inclusief het beschikbaar krijgen van nieuwe en verbeteren van bestaande producten via innovatie. Hierbij wordt de betaalbaarheid bewaakt door te sturen op: de omvang van het verzekerde pakket, de prijstelling van medische producten en doelmatige toepassing daarvan in de praktijk. Dit opdat de totale uitgaven binnen de beschikbare meerjaren kaders blijven.

Succesfactoren

Behalen van deze doelstelling hangt af van:

• Een goede rolverdeling tussen patiënten, zorgverzekeraars en zorgaanbieders (zorgverleners, industrie).

• De eigen verantwoordelijkheid van bovenstaande partijen.

Effectgegevens

Behalen van deze doelstelling heeft de volgende effecten:

• Innovatie en beschikbaarheid: de medische producten moeten er eerst zijn.

• Toelating tot de markt: dan wordt besloten of het verantwoord is om ze te gebruiken.

• Opname in pakket: al dan niet ten laste van collectieve middelen.

• Gebruik in de praktijk: waarna ze goed moeten worden voorgeschreven, afgeleverd en gebruikt.

Verwijzing beleidsstukken

• Geneesmiddelenwet, Kamerstukken 29 359 nr. 1, 29 359 nr. 2, 29 359 nr. 3 en 29 359 nr. 9.

• Nota «Een doelmatiger gebruik van geneesmiddelen», Bijlage bij kamerstuk 29 477, nr. 17.

• Agenda Medische Biotechnologie, beleidsvoornemens 2004–2007, Bijlage bij kamerstuk 29 800 XVI, nr. 5.

• Wijziging Wet op de orgaandonatie (in behandeling), kamerstuk 2004–2005, 29 494 A, Eerste Kamer.

• Wet veiligheid en kwaliteit lichaamsmateriaal, Wvkl stb. 2003 90.

23.2 Budgettaire gevolgen van beleid

In de tabel hierboven zijn de beschikbare middelen opgenomen voor de premie-uitgaven voor de verschillende sectoren op het terrein van geneesmiddelen en medische technologie. In deze beschikbare bedragen zijn de budgettaire consequenties van de besluitvorming rond de 1e Suppletore Wet 2005 en de Miljoenennota 2006 verwerkt. Voor 2005 is de loon- en prijsontwikkeling al verwerkt, terwijl voor 2006 en latere jaren loon- en prijsontwikkeling nog moeten worden toegevoegd.

23.3 Operationele doelstellingen

23.3.1 Kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid van de geneesmiddelenvoorziening bevorderen

Motivering

Om noodzakelijke zorg te kunnen leveren met medische producten uit het verzekerde pakket.

Instrumenten en activiteiten

Kwaliteit

Begrotingsgerelateerd

• Subsidie Doelmatig Geneesmiddelen Voorziening (DGV) (€ 2,1 miljoen): De stichting DGV richt zich op de keten van voorschrijver, afleveraar en gebruiker van medicijnen met als doel een verantwoord en daarmee doelmatig medicijngebruik te bewerkstellingen. Dit gebeurt door:

• Het ondersteunen en adviseren in lokale overleggen (FTO) tussen huisartsen en apothekers.

• Het implementeren van best practices rond medicijngebruik in de praktijk en het ontwikkelen van innovaties hierin.

• Het monitoren van de geneesmiddelenketen met als doel deze transparant te maken.

Premiegerelateerd

• Opdrachtgever agentschap College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (aCBG): VWS is opdrachtgever van het aCBG (en Lareb) om de registratie van kwalitatief goede geneesmiddelen te waarborgen. Lareb registreert in opdracht van het aCBG de bijwerkingen van geneesmiddelen. Specifiek aandachtspunt voor komende jaren is het versnellen van de registratieprocedure en het stroomlijnen van meldingen van bijwerkingen. Daarnaast verkent VWS een mogelijke samenwerking tussen het aCBG en Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) en College voor Zorgverzekeringen (CvZ) om synergiewinst te realiseren op de kwaliteitsketen van geneesmiddelen.

• Wetgeving: Behandeling van de Geneesmiddelenwet in Eerste Kamer en na invoering daarvan de lagere regelgeving uitwerken om het vervallen van vele oude regelgeving te stroomlijnen.

Toegankelijkheid

Begrotingsgerelateerd

• Innovatie: VWS ondersteunt in samenwerking met de ministeries van OCW en EZ een initiatief tot oprichting van het topinstituut Pharma om een impuls te geven aan nationale research en development en internationale samenwerking op dit punt te realiseren.

• ZonMw ontvangt financiering (€ 0,2 miljoen) om programma's te ontwerpen voor het ontwikkelen van geneesmiddelen voor kinderen en het onderzoek naar de werkingsmechanismen en de interactie van geneesmiddelen bij ouderen. Dit komt voort uit de onderzoeksagenda voor geneesmiddelen die in het kader van de priority medicines eind 2004 is vastgesteld.

• Subsidie aan Stuurgroep Weesgeneesmiddelen: Hiermee wil VWS de informatie over weesgeneesmiddelen (geneesmiddelen voor zeldzame aandoeningen) verbeteren en meer geregistreerde weesgeneesmiddelen realiseren (€ 0,7 miljoen).

Betaalbaarheid

Begrotingsgerelateerd

• Modulair tarief apotheekhoudenden: Door invoering van het modulair tarief kunnen door de zorgverzekeraars verschillende vormen van farmaceutische zorg worden gecontracteerd en beloond om beter maatwerk voor de patiënt te kunnen leveren. Hiermee samenhangend is het onderzoek naar de inkoopvoordelen van apotheekhoudenden. Door dit onderzoek kunnen de modulaire tarieven beter worden vastgesteld en aangepast (€ 0,4 miljoen).

• Doelmatig voorschrijven: Met dit project wil VWS de bewustwording van voorschrijver, afleveraar en gebruiker verbeteren. Hierdoor wordt een doelmatige inzet van geneesmiddelen en de vergroting van therapietrouw van patiënten verwacht (€ 1 miljoen). Als indicator voor regionale doelmatigheid wordt gebruikgemaakt van de kwaliteit van het eerstelijns Farmacotherapie Overleg (FTO), waarbinnen de voorschrijver, apotheker en zorgverzekeraar de concepten «doelmatig en verantwoord voorschrijven en afleveren» invullen. Hoge kwaliteit van het FTO gaat samen met lagere kosten voor geneesmiddelgebruik.

• Reclamedossier: De industrie heeft nog te vaak ongewenste invloed op het voorschrijfgedrag. Hierdoor worden soms te dure geneesmiddelen voorgeschreven in plaats van de goedkopere variant. VWS wil dit terugdringen door onder andere zelfregulering, actief reclametoezicht en afspraken met de Stichting Code Geneesmiddelenreclame (CGR).

• Opdracht Stichting Farmaceutische Kengetallen (SFK) en Geneesmiddelen Informatie Project (GIP): Deze instellingen vergaren gegevens over het landelijk en regionaal geneesmiddelengebruik, waardoor VWS inzicht krijgt in de ontwikkeling van het gebruik van geneesmiddelen. Dit is essentieel om de betaalbaarheid van de zorg te monitoren en waarnodig beleidsmaatregelen te nemen.

Premiegerelateerd

• Geneesmiddelenconvenant: VWS wil de geneesmiddelen betaalbaar houden door zo mogelijk het sluiten van een convenant met de industrie over de verlaging van geneesmiddelenprijzen (€ 785 miljoen). Er wordt toegewerkt naar bestendiging en verdere uitbouw van prijsverlagingen door verzekeraars op eigen kracht.

• Het CVZ zal eind 2006 een advies uitbrengen gericht op het waarborgen van de kwaliteit van het Geneesmiddelenvergoedingssysteem (GVS) op de lange termijn. Daarbij zal ondermeer worden ingegaan op de mogelijkheden van het herberekenen van de vergoedingslimieten en het daarbij zoveel mogelijk voorkomen dat moet worden bijbetaald voor medisch noodzakelijke geneesmiddelen.

• Financieren van onderzoek naar de actualisering van Wet op de geneesmiddelen prijzen (WGP). VWS wil hiermee de WGP optimaal gebruiken om geneesmiddelen zo betaalbaar mogelijk te houden.

Bron: Stichting DGV, 2005 en VWS, 2005

Verwijzing beleidsstukken

• Geneesmiddelenwet, Kamerstuk 2003–2004 II, 29 359 nrs. 1–3 en 9.

• Nota Een doelmatiger gebruik van geneesmiddelen, Bijlage bij kamerstuk 29 477, nr. 17.

23.3.2 Kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid van (het gebruik van) transplantaten, medische hulpmiddelen en medisch technologische toepassingen bevorderen

Motivering

Om noodzakelijke zorg te kunnen leveren met medische producten uit het verzekerde pakket.

Instrumenten en activiteiten

Kwaliteit

Begrotingsgerelateerd

• Wet- en regelgeving: Door middel van (europese) wet- en regelgeving op het gebied van medische hulpmiddelen, weefsel en cellen, bloed en bewerkt lichaamsmateriaal (tissue engineerd products) werkt VWS aan functionaliteit en patiëntveiligheid. De patiënt kan er vanuit gaan dat de beschikbare producten en de gebruikte productiemethode voldoen aan de wettelijke kwaliteitseisen en normen. De IGZ toets hierop.

Voor de weefsels en cellen en bewerkt lichaamsmateriaal doet VWS dit door middel van erkenningverlening aan de weefselbanken en door het eisen en mede organiseren van een systeem voor de traceerbaarheid, zodat in 2009 de herkomst van al het lichaamsmateriaal bekend is. In 2006 is de eerste aanzet voor een monitorsysteem voor bijwerkingen van cellen en weefsels gereed.

• Subsidie aan het Nederlands Normalisatie Instituut: Het Nederlands Normalisatie Instituut stelt kwaliteitsnormen op voor medische hulpmiddelen. Voorbeelden van belangrijke normcommissies zijn: chirurgische implantaten, patiëntentilliften, en biologisch onderzoek.

• Subsidie aan Stichting Transfusie reacties in Patiënten (TRIP): TRIP registreert de bijwerkingen van bloedtransfusies (€ 0,2 miljoen).

• Bijdrage aan het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM): De overheid bewaakt de kwaliteit van normen, o.a. op het gebied van medisch technologische producten en lichaamsmateriaal, zodat producten een goede kwaliteit hebben en veilig zijn. Deze rol wordt uitbesteed aan het RIVM. Het RIVM vertegenwoordigt VWS in de Europese werkgroepen en levert wetenschappelijke input voor het opstellen van (kwaliteits)normen en beleidsmaatregelen (€ 0,6 miljoen).

• VWS wil meer inzicht in de effecten van geneeskundige toepassingen van nanotechnologie. Met dit inzicht wil VWS anticiperen op mogelijke wijzigingen in wetgeving om kwaliteit en veiligheid te borgen en op onnodige belemmeringen bij innovatie.

Toegankelijkheid

Begrotingsgerelateerd

• Subsidies voor Orgaandonatie: Via deze subsidies worden initiatieven zoals de inzet van donatiefunctionarissen in ziekenhuizen, voorlichtingsactiviteiten, donorregister en de pilot «Gemeenten en donorregistratie» gefinancierd. Hiermee wil VWS de registratiegraad in het Donorregister tot 40% verhogen, het aantal donoren in 2008 met 10% laten stijgen ten opzichte van 2004 en het aanbod van organen uit nieuwe ontwikkelingen doen toenemen (€ 6 miljoen).

• Innovatie: Met het uitvoeren van de Agenda Medische Biotechnologie 2004–2007 wil VWS een impuls geven aan de ontwikkeling en gebruik van medische biotechnologie. Het idee hierachter is dat door betere benutting van (informatie over) medische biotechnologie er meer mogelijkheden komen om bepaalde aandoeningen te verhelpen en te behandelen. Daarbij is internationale samenwerking van belang. In 2006 wordt de onderzoeksagenda vastgesteld. De Europese agenda en voorlichting worden uitgevoerd (€ 0,3 miljoen).

Betaalbaarheid

Premiegerelateerd

• VWS verwacht van de ziekenhuizen de komende jaren een doelmatig gebruik van bloedproducten, conform de in 2004 gepubliceerde CBO-richtlijn bloedtransfusies.

Bron: Donorregister, 2005 en NTS, 2005

Verwijzing beleidsstukken

• Agenda Medische Biotechnologie, beleidsvoornemens 2004 – 2007, Bijlage bij kamerstuk 29 800 XVI, nr 5.

• Wijziging Wet op de orgaandonatie (in behandeling), kamerstuk 2004–2005, 29 494 A, eerste kamer.

• Wet veiligheid en kwaliteit lichaamsmateriaal, Wvkl stb. 2003 90.

23.4 Overzicht onderzoek naar de doelmatigheid en de doeltreffendheid van beleid

BELEIDSARTIKEL 25: AWBZ-BREDE ZORG

25.1 Algemene beleidsdoelstelling

Op een doelmatige wijze van aanbodsturing naar vraagsturing in de langdurige zorg komen.

Belangrijkste nieuwe beleid:

• Aanscherpen en vereenvoudigen van de indicatiestelling (mede in relatie tot bekostiging) en evaluatie van diverse functies (25.3.1).

• Verdere implementatie van de AZR als basis voor zorgregistratie in de zorgketen en de AZR bruikbaar maken voor de functiegerichte bekostiging en verantwoording (25.3.2).

• Implementatie functiegerichte bekostiging intra- en extramuraal (25.3.4).

In 2007 zal een nieuw bekostigingssysteem worden ingevoerd voor de AWBZ-instellingen. De verdeling van het beschikbare geld wordt specifieker. Zorgaanbieders krijgen een bedrag dat gekoppeld is aan de zwaarte van de zorg die nodig is voor een patiënt. Instellingen krijgen voor cliënten die intensieve zorg nodig hebben straks meer geld dan voor cliënten die met minder zorg toekunnen.

Omschrijving

Om de keuzemogelijkheden en zeggenschap van verzekerden vergroten.

Verantwoordelijkheid

De minister van VWS is verantwoordelijk voor:

• De organisatie van de langdurige zorg.

• De wet- en regelgeving rond de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) en de subsidieregelingen.

• De financiering van de indicatiestelling.

• Het vaststellen van de randvoorwaarden van de AWBZ brede zorgregistratie.

• Het ontwikkelen en vaststellen van een bekostigingssysteem.

Succesfactoren

Het behalen van deze doelstelling hangt af van de mate waarin:

• Cliëntenorganisaties hun inbreng kunnen leveren en een effectieve kracht worden in het spel met aanbieders en zorgkantoren.

• Zorgaanbieders rekening houden met de wensen van cliënten.

• Zorgkantoren bij de zorginkoop rekening houden met vraag en aanbod in hun regio.

• Het convenant «AWBZ 2005–2007» waarin is afgesproken 1,25% meer mensen te helpen met dezelfde financiële middelen, uitgevoerd wordt.

Effectgegevens

Behalen van deze doelstellingen heeft als effect dat:

• Meer cliënten passende zorg krijgen.

• Cliënt en aanbieder komen tot een passend zorgaanbod.

• Er meer (diverse) aanbieders actief zijn.

• De AWBZ-gelden doelmatiger worden ingezet.

• De uitgaven in de AWBZ beheerst worden.

Verwijzing beleidsstukken

• Brieven aan de Tweede Kamer over plan van aanpak modernisering AWBZ (kamerstuk 1998–1999, 26 631, nr. 1), groot projectstatus (kamerstuk 2000–2001, 26 631, nr. 10), modernisering AWBZ (kamerstuk 2000–2001, 26 631, nr. 13), vereenvoudiging PGB (kamerstuk 2000–2001, 26 631, nr. 14), implementatie voorstellen (kamerstuk 2000–2001, 26 631, nr. 19), besluit zorgaanspraken AWBZ (kamerstuk 2002–2003, 28 657, nr. 40/1), tussenrapportage groot project (kamerstukken 2002–2003, 26 631, nrs. 37, 43 en 46).

25.2 Budgettaire gevolgen van beleid

Premie-uitgaven (bedragen x € 1 000 000)

Premie-uitgaven (bedragen x € 1 000 000)

In de tabellen hierboven zijn de beschikbare middelen opgenomen voor de premie-uitgaven voor de verschillende sectoren op het terrein van geestelijke gezondheidszorg en AWBZ-brede zorg. In deze beschikbare bedragen zijn de budgettaire consequenties van de besluitvorming rond de 1e Suppletore Wet 2005 en de Miljoenennota 2006 verwerkt. Voor 2005 is de loon- en prijsontwikkeling al verwerkt, terwijl voor 2006 en latere jaren loon- en prijsontwikkeling nog moeten worden toegevoegd. De beschikbare bedragen voor productiegroei vanaf 2006 in de geestelijke gezondheidszorg zijn vanaf 2006 niet in de eerste tabel opgenomen, maar maken deel uit van de bedragen die voor productiegroei in de AWBZ beschikbaar zijn. Deze zijn samen met de productiegroei voor gehandicaptenzorg en verpleging en verzorging opgenomen in de tweede tabel. Voor 2005 is de loon- en prijsontwikkeling in beide tabellen al verwerkt, terwijl voor 2006 en latere jaren loon- en prijsontwikkeling nog moeten worden toegevoegd.

25.3 Operationele doelstellingen

25.3.1 De waarborging van de toegang tot de AWBZ via onafhankelijke en objectieve criteria

Motivering

Om de kwaliteit van de indicatiestelling en de doelmatige inrichting daarvan te verbeteren.

Instrumenten en activiteiten

Begrotingsgerelateerd

Projecten

• Uitvoering van specifieke projecten zoals inhoudelijke beleidsontwikkeling, regelgeving als de standaard indicatieprotocollen en de bundeling van indicatieorganen in één organisatie.

Subsidie

• Bijdrage aan het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ).

Wet- en regelgeving

• Beleidsregels over de werkwijze van indicatieorganen zoals bedoeld in artikel 11 van het Zorgindicatiebesluit.

• Beleidsregels over het berichtenverkeer van het CIZ met de zorgkantoren, zoals bedoeld in artikel 18 van het Zorgindicatiebesluit, in aansluiting op de standaarden van de AWBZ brede zorgregistratie.

Verwijzing beleidsstukken

• Brieven aan de Tweede Kamer over indicatiestelling (procedure [kamerstuk 2000–2001, 24 036, nr. 225], bestuurlijke verantwoordelijkheid [kamerstukken 2001–2002, 28 156, nr. 1 en 2002–2003, 26 631, nr. 61], plan van aanpak [kamerstuk 2003–2004, 26 631, nr. 72], begroting CIZ [kamerstuk 2004–2005, 26 631, nr. 89], centralisatie [kamerstuk 2003–2004, 26 631, nr. 95], vereenvoudiging [kamerstuk 2003–2004, 26 631, nr. 97], gebruikelijke zorg [kamerstuk 2003–2004, 26 631, nr. 127]).

Bron: kwartaalarpportages CIZ

¹ Van de 1 231 zijn 325 bezwaarschriften afgerond. Van deze 325 is 22% niet ontvankelijk verklaard, 29% ingetrokken, 33% gegrond verklaard en 17% ongegrond en nog in behandeling bij het College voor Zorgverzekeringen (CVZ).

² Een streefwaarde bij het aantal bezwaarschriften heeft weinig meerwaarde. Er kunnen veel redenen zijn om een bezwaarschrift in te dienen.

25.3.2 De digitale uitwisseling van gegevens in de hele keten van indicatiestelling tot zorgrealisatie bevorderen

Motivering

Om het proces van zorgtoewijzing en wachtlijstbeheer te ondersteunen en om ervoor te zorgen dat de AWBZ-brede Zorgregistratie (AZR) de basis is voor verdere toepassingsmogelijkheden (functiegerichte bekostiging, systeemintegratie).

Instrumenten en activiteiten

Begrotingsgerelateerd

Overleg

• Inhoudelijke ondersteuning in de regio.

• Projectmatige aanpak voor het versneld vullen van de AZR.

Onderzoek

• Ontwikkelen van landelijke integratiestandaarden, bedrijfsregels en handboek.

• Monitoren van de voortgang (CVZ-monitor).

Subsidie

• Financieren van zorgkantoren om te investeren in de doorontwikkeling van de AZR.

Bron: AZR-rapportages

25.3.3 De cliënt de mogelijkheid geven een volwaardige keus te maken tussen zorg in natura en een persoonsgebonden budget (pgb)

Motivering

Om cliënten de mogelijkheid te geven de zorg zelf in te kopen en te organiseren.

Instrumenten en activiteiten

Premiegerelateerd

Wet- en regelgeving

• Subsidieregeling persoonsgebonden budget.

• Beheerskosten zorgkantoren.

Verwijzing beleidsstukken

• Brieven aan de Tweede Kamer betreffende persoonsgebonden budget (verbetering en vereenvoudiging [kamerstuk 1999–2000, 25 657, nr. 14], pgb nieuwe stijl [kamerstuk 2002–2003, 25 657, nr. 25], ontwikkelingen [kamerstuk 2003–2004, 26 631, nr. 90], evaluatie pgb nieuwe stijl [kamerstuk 2004–2005, 25 657, nr. 29], definitie gebruikelijke zorg, omslagpunten, gevolgen van herindicatiestelling en wachtlijsten pgb [kamerstuk 2004–2005, 25 657, nr. 33]).

Bron: SVZ-rapportages

¹ Cliënten zijn vrij om te kiezen voor zorg in natura óf een persoonsgebonden budget. VWS hanteert daarom geen streefwaardes voor het aantal budgethouders of het aantal budgethouders dat de administratie uitbesteed aan de Sociale Verzekeringsbank (SVB).

25.3.4 Prestatiebekostiging, op basis van functies, voor de zorg in natura in de AWBZ ontwikkelen en implementeren

Motivering

• Om concurrentiemogelijkheden op de aanbodmarkt te vergroten.

• Om zorgzwaartefinanciering mogelijk te maken.

• Om doelmatigheid en transparantie te bevorderen.

• Om administratieve lasten terug te brengen.

• Om prijsvergelijking mogelijk te maken.

Instrumenten en activiteiten

Zowel begrotings- als premiegerelateerd

Wet- en regelgeving

• Beleidsregel extramurale en intramurale zorgverlening. Het College Tarieven gezondheidszorg/Zorgautoriteit in oprichting (CTG/Zaio) stelt jaarlijks beleidsregels vast. Deze vormen het kader voor de onderhandelingen van partijen over tarieven.

Verwijzing beleidsstukken

• Brieven aan de Tweede Kamer betreffende functiegerichte bekostiging (invoering [kamerstuk 2002–2003, 26 631, nr. 55], uitstel invoering [kamerstukken 2003–2004, 26 631, nrs. 117 en 132], omslagpunten in de AWBZ [kamerstuk 2004–2005, 26 631, nr. 134]).

25.4 Overzicht onderzoek naar de doelmatigheid en de doeltreffendheid van beleid

Er zijn op dit artikel geen onderzoeken naar de doelmatigheid en doeltreffendheid van het beleid voorzien.

BELEIDSARTIKEL 26: GEHANDICAPTEN- EN HULPMIDDELENBELEID

26.1 Algemene beleidsdoelstelling

Het volwaardig deelnemen van mensen met beperkingen aan de samenleving bevorderen

Belangrijkste nieuwe beleid:

• Een convenant met de zorgverzekeraars voor een besparing op de extramurale uitgaven hulpmiddelen (26.3.1).

• Bevordering en verbreding van de toepassing van het gedachtegoed «inclusief beleid» naar Rijk, gemeenten, organisaties, bedrijfsleven en burgers (26.3.2).

• Het stimuleren van ontmoedigingsbeleid bij kinderwensen van verstandelijk gehandicapten (26.3.2).

• Flankerend beleid bij de introductie van een nieuwe wettelijke regeling over vrijheidsbeperking bij verstandelijk gehandicapten en dementerenden (26.3.2).

• Ontwikkelingen rondom cliëntenparticipatie en cliëntondersteuning in relatie tot de Wmo en AWBZ (26.3.3).

• Meerjarig programma (2006–2009) bij ZonMW ter verbetering van de (wetenschappelijke) onderzoeksinfrastructuur voor mensen met verstandelijke beperkingen (26.3.4).

Omschrijving

Om mensen met beperkingen als volwaardig burger te kunnen laten deelnemen aan alle aspecten van het maatschappelijk leven.

Verantwoordelijkheid

De minister van VWS is verantwoordelijk voor:

• Het maken van beleid waarbij rekening wordt gehouden met mensen met een beperking.

• De coördinatie van het intersectorale gehandicaptenbeleid.

Succesfactoren

Behalen van deze doelstelling hangt af van de medewerking van alle overheidsdiensten, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties, onder andere op de terreinen arbeid, onderwijs, wonen, mobiliteit en vrije tijd.

Effectgegevens

Het behalen van deze doelstelling heeft als effect dat iedereen gelijkwaardig wordt behandeld.

26.2 Budgettaire gevolgen van beleid

Premie-uitgaven (bedragen x € 1 000 000)

In de tabel hierboven zijn de beschikbare middelen opgenomen voor de premie-uitgaven voor de verschillende sectoren op het terrein van gehandicapten- en hulpmiddelenbeleid. In deze beschikbare bedragen zijn de budgettaire consequenties van de besluitvorming rond de 1e Suppletore Wet 2005 en de Miljoenennota 2006 verwerkt. De beschikbare bedragen voor productiegroei vanaf 2006 in de gehandicaptenzorg zijn vanaf 2006 niet op dit beleidsartikel opgenomen, maar maken deel uit van de bedragen die voor productiegroei in de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) beschikbaar zijn. Deze zijn opgenomen in het beleidsartikel 25 (AWBZ-brede zorg). Voor 2005 is de loonen prijsontwikkeling al verwerkt, terwijl voor 2006 en latere jaren loon- en prijsontwikkeling nog moeten worden toegevoegd.

26.3 Operationele doelstellingen

26.3.1 Een gedifferentieerd aanbod van voorzieningen op het terrein van zorg creëren

Motivering

Om mensen met beperkingen binnen een redelijke termijn adequaat te kunnen helpen.

Instrumenten en activiteiten

Begrotinggerelateerd

Subsidies

• Subsidie voor voorlichting aan instellingen met een kinderdagcentrum voor meervoudig complex gehandicapten (mcg-kdc).

• Subsidie voor deskundigheidsbevordering van de zorgverzekeraars op het gebied van de hulpmiddelenzorg.

• Incidentele subsidie voor het implementatietraject indicatieoverheveling (van het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) naar het Bureau Jeugdzorg (BJZ)) en het stroomlijnen van het zorgaanbod licht verstandelijke gehandicapten (lvg)-jeugd.

Onderzoek

• Onderzoek naar standaards bij indicatiestelling voor onderwijs, jeugdzorg en AWBZ-zorg.

• Evaluatie van de deregulering hulpmiddelenzorg.

• Onderzoek naar prestatie-indicatoren voor zorgverzekeraars over hulpmiddelenverstrekkingen.

• Onderzoek naar de verbetering van indicatiecriteria LVG-jeugd.

• Programma voor kwaliteitsverbetering kdc's voor kinderen met ernstig meervoudige beperkingen.

Premiegerelateerd

Convenant

• Een convenant met de zorgverzekeraars voor een besparing op de extramurale uitgaven hulpmiddelen.

Wet- en regelgeving

• Beschikbaar stellen van een premiekader (AWBZ) zodat instellingen productieafspraken kunnen maken.

• Mogelijk maken van zorg via een aantal subsidieregelingen dat het College voor zorgverzekeringen (CvZ) uitvoert.

• De Algemene Dagelijkse Levensverrichtingen (ADL) subsidieregelingen in 2005 (€ 63,2 miljoen). In 2005 worden voorbereidingen getroffen om het zorggedeelte om te zetten in een structurele financiering.

• Consulentenactiviteiten en bijzondere zorgplannen (€ 24,3 miljoen in 2005). In 2005 worden voorbereidingen getroffen om het zorggedeelte om te zetten in een structurele financiering.

• Het verlenen van nieuw- of verbouwvergunningen op grond van de Wet ziekenhuisvoorzieningen en de Tijdelijke verstrekkingenwet maatschappelijke dienstverlening, en het voorzien vanaf 1 januari 2006 in het afgeven van toelatingen op grond van de Wet Toelating Zorginstellingen (WTZi).

Onderzoek

• Beleidsonderzoek naar de hulpmiddelenvoorziening die verstrekt worden op grond van de regeling Hulpmiddelen 1996. Het Hulpmiddelenkompas is voor de doelmatige verstrekking en voorschrijving. De Monitor Hulpmiddelen geeft informatie over de uitgavenontwikkeling. Het Signaleringsrapport van het CvZ geeft de knelpunten in de hulpmiddelen voorziening aan.

• Monitoren van de implementatie van een door de Rijksuniversiteit van Groningen (RUG) ontwikkeld zorgmodel bij kinderdagcentra (kdc) ter verbetering van zorgverlening aan kinderen met een meervoudig complex handicap (mcg).

• Afstemmen indicatietrajecten op het terrein van onderwijs en (jeugd)zorg.

Verwijzing beleidsstukken

• Operatie JONG/Jeugdagenda, TK 29 284, nr. 5.

• VWS-brief Evaluatie convenant VWS/ZN doelmatiger hulpmiddelenvoorziening d.d. 18 mei 2004, TK 24 124, nr. 115.

• Brief aan TK d.d. 8 maart 2005 met onderwerp Transparantie en integrale tarieven in de Gezondheidszorg, TK 27 659, nr. 52.

• Brief aan TK d.d. 30 mei 2005 inzake de kwaliteit van woonvoorzieningen in de gehandicaptenzorg, TK 29 355, nr. 16.

• Wet op de jeugdzorg/motie Soutendijk (evaluatie wet), EK 28 168, nr. F.

• Speerpunten inclusief beleid, TK 29 355, nr. 14.

• Brief aan TK d.d 14 juni 2005, TK 26 631, TK 29 815, nr. 142.

Bron: Rapportage AZR

* Wachttijden zijn ongeveer gelijk gebleven. Betreft lichamelijk en verstandelijk gehandicapten.

Bron: CTG/Zaio, monitor College Bouw, enquête kdc's.

26.3.2 De rechtspositie van mensen met een beperking of chronische aandoening bevorderen

Motivering

Om mensen met een beperking of chronische aandoening gelijke behandeling te kunnen laten afdwingen en om hen te beschermen tegen onevenredige inbreuken in de persoonlijke levenssfeer.

Instrumenten en activiteiten

Begrotingsgerelateerd

Beleidsontwikkeling

• Ontmoedigingsbeleid van kinderwensen van verstandelijk gehandicapten stimuleren.

• Ontwikkelen van flankerend beleid bij de introductie van nieuwe wettelijke regeling over vrijheidsbeperking bij verstandelijk gehandicapten en dementerenden.

Wet- en regelgeving

• Wet gelijke behandeling op grond van een handicap of chronische ziekte (Wgbh/cz): mogelijkheden van uitbreiding in kaart brengen, onder andere op terrein van goederen en diensten.

• Wet medische keuringen (Wmk): voorlichting en evaluatie van de wet. De Wmk heeft als voornaamste doelen de te keuren persoon te beschermen tegen onevenredige inbreuken op de persoonlijke levenssfeer en de lichamelijke integriteit en te voorkomen dat medische keuringen de toegang tot belangrijke maatschappelijke voorzieningen, zoals werk en verzekeringen onevenredig belemmeren.

Subsidies

• Subsidie van € 0,6 miljoen aan de Taskforce Handicap en Samenleving (in samenwerking met OCW, VROM en SZW) voor onder andere het stimuleren van maatschappelijke bewustwording over de positie van mensen met beperkingen en de evaluatie Actieplan gelijke behandeling in de praktijk (verbreding toepassing gedachtegoed «inclusief beleid»).

• Subsidie van € 0,4 miljoen (in samenwerking met SZW) aan het Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg (NIVEL) voor het beheren van het Nationaal Panel Chronisch Zieken en Gehandicapten (NPCG) en voor het opstellen van jaarlijkse onderzoeksrapportages over de inkomenssituatie en het gebruik van bestaande regelingen, zoals bijvoorbeeld aftrek buitengewone uitgaven en Tegemoetkoming buitengewone uitgaven (Tbu).

• Subsidie voor het opzetten van een workshop design for all (via EDeAN-netwerk) voor ontwerpers.

• Subsidie (in samenwerking met SZW) aan Commissie Werkend Perspectief om beeldvorming te beïnvloeden, uitval van arbeidsgehandicapte werknemers te voorkomen en (re)integratie van arbeidsgehandicapten te bevorderen.

• Subsidie van € 0,4 miljoen (in samenwerking met SZW) aan Breed Platform Verzekerden en Werk voor het geven van informatie en advies aan mensen met gezondheidsproblemen over verzekeringen en werk en voor beleidssignalering.

• Subsidie aan het Nederlands Gebarencentrum voor beheer en ontwikkeling van de Nederlandse gebarentaal.

• Subsidie (via het Fonds PGO) voor de uitvoering van kwaliteitstoetsingen.

• Subsidie van € 0,2 miljoen aan het NIVEL voor het project «Monitor Maatschappelijke participatie van mensen met een chronische ziekte of handicap» om inzicht te krijgen in ontwikkelingen in aard en omvang van de maatschappelijke participatie van mensen met een chronische ziekte of een beperking, door middel van jaarlijkse metingen en voor het samenstellen en beheer van een panel van mensen met een verstandelijke beperking.

• Bijdrage aan de Commissie gelijke behandeling.

• Voorlichting over de Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte (Wgbh/cz).

Onderzoek

• Onderzoek naar de implicaties van de Wgbh/cz met het onderwerp «goederen en diensten».

• Onderzoek naar de (commerciële) meerwaarde van inclusief beleid.

Verwijzing beleidsstukken

• Tijdelijk besluit Tegemoetkoming buitengewone uitgaven: Besluit 15 april 2004, gepubliceerd in het Staatsblad 152, en werkt terug op het belastingjaar 2003. Het besluit gaat per 2006 voor onbepaalde tijd gelden. Dit wordt geregeld in de Invoerings- en aanpassingswet Zorgverzekeringswet (Zvw).

• Actieplan gelijke behandeling in de praktijk, TK 29 355, nr. 1.

• Interdepartementaal Inclusief Beleid, TK 29 355, nr. 11.

• Speerpunten inclusief beleid, TK 29 355, nr. 14.

• Standpunt evaluatie Wmk 2001, TK 28 172, nr. 1.

• Wmk: Staatsblad 1997, 365.

26.3.3 Randvoorwaarden voor samenhangende zorg, wonen en maatschappelijke ondersteuning in lokale samenleving regelen

Motivering

Om mensen met een beperking te kunnen laten deelnemen aan de samenleving.

Instrumenten en activiteiten

Begrotingsgerelateerd

Subsidies

• Subsidie (via het Fonds PGO) voor het programma «Versterking Cliënt Positie» (VCP). Beoordeling van het werkprogramma VCP 2006 ter versterking van de cliëntpositie in de regio.

• Subsidie voor de stimulering van carebrede cliëntondersteuning (2005/2006). Starten van pilots cliëntondersteuning over resultaten uit onderzoeken uit 2005 (mede in relatie tot Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en AWBZ).

• Subsidie voor het organiseren van expertisebijeenkomsten/debatten, gericht op de AWBZ-dagbesteding voor mensen met verstandelijke, lichamelijke of zintuiglijke beperkingen en ggz-cliënten.

• Subsidie aan hersenletselteams voor het verrichten van consultaties ten behoeve van adequate zorg aan mensen met niet-aangeboren hersenletsel.

Premiegerelateerd

Subsidies

• Subsidieregeling MEE organisaties (tot 2008) voor cliëntondersteuning (informatie, advies, vraagverheldering ten behoeve van mensen met verstandelijke, lichamelijke of zintuiglijke beperkingen en autisten, onderzoek naar preventieve functie (€ 158,2 miljoen in 2005)).

Onderzoek

• Evaluatie van het Sociaal Pedagogische Dienst Nieuwe Stijl-traject door het College voor zorgverzekeringen (CVZ).

Verwijzing beleidsstukken

• Brief 23 april 2004 over de houdbare AWBZ en beantwoording van kamervragen naar aanleiding van deze brief, TK 29 538, nr. 1 en TK 29 538, nr. 4 en TK 29 538, nr. 8.

26.3.4 Doelmatigheid van zorg- en dienstverlening verbeteren door stimulatie van kwaliteitstoetsing en -verbetering vanuit cliëntperspectief

Motivering

Om de cliënt in staat te stellen zelfstandig een beroep te kunnen doen op het beschikbare zorg- en voorzieningenaanbod.

Instrumenten en activiteiten

Begrotingsgerelateerd

Subsidie

• Subsidie voor keuzeondersteunende informatie voor gebruikers van hulpmiddelen.

• Subsidie aan ZonMw voor de uitvoering van een programma waarin kwaliteitsverbetertrajecten in de instellingen in de care worden gefaciliteerd.

• Subsidie aan ZonMw voor de uitvoering van een meerjarig programma (2006–2009) ter verbetering van de (wetenschappelijke) onderzoeksinfrastructuur voor mensen met verstandelijke beperkingen.

• Opdracht voor het onderhoud en de redactie van de website www.zorgvoorbeter.nl. voor communicatie over het VWS-brede kwaliteitsbeleid.

• Opdracht voor het organiseren van de communicatie ter ondersteuning van het programma «ZorgvoorBeter» in de vorm van regionale bijeenkomsten, landelijke campagne, etc.

Premiegerelateerd

• Procesbegeleiding bij de uitbouw van het Centrum voor Consultatie en Expertise naar carebrede inzet (ggz- en ouderenzorg) en bundeling van expertise op landelijk niveau (€ 24,2 miljoen in 2005).

Verwijzing beleidsstukken

• VWS-brief Evaluatie convenant VWS/ZN doelmatiger hulpmiddelenvoorziening d.d. 18 mei 2004, TK 24 124, nr. 115.

Bron: ZonMw.

26.4 Overzicht onderzoek naar de doelmatigheid en de doeltreffendheid van beleid

BELEIDSARTIKEL 27: VERPLEGING, VERZORGING EN OUDEREN

27.1 Algemene beleidsdoelstelling

Tijdige en adequate verpleging, verzorging en dienstverlening bieden en samenhang aanbrengen in het ouderenbeleid

Belangrijkste nieuwe beleid:

• Bundelen en intensiveren van activiteiten op het gebied van kwaliteit, innovatie en ICT onder een Taskforce Zorgvoorbeter.nl (27.3.4).

• € 80 miljoen voor cliënten die zware zorg nodig hebben en voor het realiseren van meer kwaliteit (opleidingen, stageplaatsen en cliëntondersteuning) in verpleeghuizen (27.3.4).

Omschrijving

Om ouderen en mensen met een objectief vastgestelde zorgbehoefte een zo volwaardig mogelijk bestaan te geven en om ook bij de toename van de het aantal ouderen in de toenemende behoeften te kunnen voorzien.

Verantwoordelijkheid

De minister van VWS is verantwoordelijk voor:

• Het borgen van een kwalitatief hoogstaand en goed toegankelijk stelsel van zorg, welzijn en wonen.

• Het geven van de juiste prikkels via wet en regelgeving (onder andere Wet tarieven gezondheidszorg (Wtg) en Wet ziekenhuisvoorzieningen/wet toelating zorginstellingen (Wzv/WTZi).

• Het organiseren van het toezicht op de geleverde kwaliteit.

• Het monitoren van de doelmatigheid van de zorgverlening en de omvang van de wachtlijsten en het zonodig aanspreken van betrokkenen.

• Coördinatie van het intersectorale ouderenbeleid.

Succesfactoren

Behalen van deze doelstelling hangt af van:

• De inzet van zorgaanbieders voor het leveren van kwalitatief goede zorg.

• De inkoop van voldoende en kwalitatief goede zorg door zorgkantoren.

• Medewerking van (lokale) overheden bij het beschikbaar stellen van grond en het realiseren van welzijnsvoorzieningen.

• De inzet van corporaties bij het realiseren van geschikte woningen.

Effectgegevens

Behalen van deze doelstelling heeft als effect dat:

• Mensen met een objectief vastgestelde zorgbehoefte tijdig de zorg krijgen die ze nodig hebben.

• Er een gecoördineerd ouderenbeleid is.

Verwijzing beleidsstukken

Zie onder operationele doelstellingen.

27.2 Budgettaire gevolgen van beleid

In de tabel hierboven zijn de beschikbare middelen opgenomen voor de premie-uitgaven voor de verschillende sectoren op het terrein van verpleging en verzorging. In deze beschikbare bedragen zijn de budgettaire consequenties van de besluitvorming rond de 1e Suppletore Wet 2005 en de Miljoenennota 2006 verwerkt. De beschikbare bedragen voor productiegroei vanaf 2006 in de verpleging en verzorging zijn vanaf 2006 niet op dit beleidsartikel opgenomen, maar maken deel uit van de bedragen die voor productiegroei in de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) beschikbaar zijn. Deze zijn opgenomen in het beleidsartikel 25 (AWBZ-brede zorg). Voor 2005 is de loon- en prijsontwikkeling al verwerkt, terwijl voor 2006 en latere jaren loon- en prijsontwikkeling nog moeten worden toegevoegd.

27.3 Operationele doelstellingen

27.3.1 Een gedifferentieerd aanbod van intramurale- en extramurale zorgvoorzieningen en dienstverlening creëren

Motivering

Om mensen met een objectief vastgestelde zorgbehoefte binnen aanvaardbare termijnen die zorg te kunnen bieden.

Instrumenten en actviteiten

Begrotingsgerelateerd

Onderzoek

• Monitoren van vraag en aanbod door de AWBZ brede zorgregistratie (zie beleidsartikel 25).

• Monitoren van de indicatiestelling (zie beleidsartikel 25).

• Bewaken van de totstandkoming van intramurale voorzieningen.

Subsidie

• Subsidiering van procesbegeleidingskosten van de regionale aanpak van productie in pilotregio's.

Premiegerelateerd

Wet- en regelgeving

• Beschikbaar stellen van een premiekader (AWBZ) zodat instellingen productieafspraken kunnen maken.

• Uitvoering van de afspraak uit het convenant AWBZ dat zorginstellingen 1,25% meer zorg leveren voor hetzelfde budget.

• Het verlenen van nieuw- of verbouwvergunningen op grond van de Wet ziekenhuisvoorzieningen (Wzv) en voorzien vanaf 1 januari 2006 van het afgeven van toelatingen op grond van de Wet Toelating Zorginstellingen (WTZi).

• Monitoren van de productieafspraken en realisatie door het College Tarieven Gezondheidszorg (CTG).

Bron: CVZ

* Door methodeverschillen wordt de daling onderschat.

Bron: TK 2004–2005, 26 631, nr. 119.

Verwijzing beleidsstukken

• Vraag naar woon- en verblijfsvormen voor AWBZ geïndiceerden (TK 26 631, nr. 119).

27.3.2 Keuzemogelijkheden bevorderen voor zorg- en dienstverlening en wonen

Motivering

Om mensen met een beperking in staat te stellen om zo lang mogelijk thuis te blijven wonen is het noodzakelijk om het aanbod (in aantal) en verschijningsvorm te verruimen.

Instrumenten en activiteiten

Begrotingsgerelateerd

Wet- en regelgeving

• Gewerkt wordt aan de ontwikkeling van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Zie beleidsartikel 34.

Voorlichting

• Lokale partijen worden voorgelicht over de noodzaak van een passend aanbod voor zelfstandig wonende ouderen.

Actieplan wonen en zorg

• In het Actieplan voor Wonen met Zorg en Welzijn 2004–2006 (TK 26 631 en TK 28 951, nr. 99) staat hoeveel toegankelijke woningen met een goede zorg/diensteninfrastructuur tot 2015 gerealiseerd moeten worden.

• In het actieplan zijn activiteiten opgenomen die partijen op lokaal niveau bewust maken van de noodzaak hiertoe.

Subsidies

• Een aantal activiteiten uit het actieplan Wonen met zorg en Welzijn wordt geheel of gedeeltelijk door VWS gesubsidieerd.

Premiegerelateerd

Wet en regelgeving

• Op basis van de Overgangsregeling kapitaallasten extramurale zorgverlening is het voor AWBZ-toegelaten instellingen mogelijk zorgsteunpunten te financieren.

• Gewerkt wordt aan een nieuwe structurele financieringswijze voor zorginfrastructuur. De systematiek kent veel beleidsvrijheid aan de regio's toe om de daar benodigde zorginfrastructuur te kunnen realiseren.

Subsidies

• Via de CVZ-subsidieregeling «diensten bij wonen met zorg» kunnen dienstenarrangementen voor mensen met een indicatie voor een verblijf in een intramurale instelling die toch zelfstandig wonen, worden bekostigd. Omvang van het budget in 2006 bedraagt € 62 miljoen.

Bron: TK 2004–2005, 26 631, nr. 119.

Verwijzing beleidsstukken

• Actieplan Investeren voor de Toekomst (TK 26 631 en TK 28 951, nr. 99).

27.3.3 De positie van de mantelzorger versterken

Motivering

Om het maatschappelijke belang van mantelzorg te waarborgen is het noodzakelijk om de weerbaarheid van mantelzorgers te vergroten door ze goede ondersteuning te bieden.

Instrumenten en activiteiten

Begrotingsgerelateerd

Subsidies

• In 2006 zal de subsidieverlening ten behoeve van de landelijke infrastructuur worden voortgezet.

• Op de begroting worden middelen gereserveerd om de functie van het Expertisecentrum Informele Zorg na 1 juli 2006 te continueren.

• Om de activiteiten binnen de landelijke infrastructuur te versterken wordt in 2006 eenmalig een bedrag van € 1,9 miljoen aan de begroting toegevoegd.

Premiegerelateerd

Subsidies

• Via de Subsidieregeling coördinatie vrijwillige thuiszorg en mantelzorg (CVTM) wordt de subsidiëring voortgezet van onder andere Steunpunten Mantelzorg en van organisaties voor vrijwillige thuiszorg.

Wet- en regelgeving

• Op basis van de Wtg-beleidsregels voor de zorgfuncties wordt «respijtzorg» bekostigd. Dit maakt het mogelijk dat mantelzorgers tijdelijk ontlast worden, doordat de professionele zorg de zorg overneemt.

Verwijzing beleidsstukken

• De mantelzorger in beeld (TK 30 169, nr. 1).

27.3.4 Kwaliteit van zorg en dienstverlening stimuleren

Motivering

Om de kwaliteit te verbeteren is het noodzakelijk dat zowel rekening wordt gehouden met de wensen van de cliënten als de professionele standaarden van deskundigheid.

Instrumenten en activiteiten

Begrotingsgerelateerd

Wet en regelgeving

• De rechtspositie van mensen met dementie en een verstandelijke handicap, die worden opgenomen en aan vrijheidsbeperkingen worden onderworpen, wordt verbeterd door de Wet bijzondere opnemingen psychiatrische ziekenhuizen (BOPZ) te wijzigen.

• Kwaliteitswet zorginstellingen.

Subsidies

• De regionale uitvoering van het landelijk dementieprogramma wordt gesubsidieerd.

• Subsidiëring (via fonds PGO) van de uitvoering van cliëntentoetsen door de stichting cliënt en kwaliteit.

• Instelling van de taskforce Zorgvoorbeter.nl die de inzet van middelen voor kwaliteit, ICT en innovatie coördineert en stimulerend naar het veld toe opereert.

• Subsidiëring van verbetertrajecten op het gebied van zeggenschap en patiëntveiligheid, te beginnen bij decubituspreventie en behandeling op basis van best practices.

• Subsidiëring van het steunpunt verpleeghuiszorg (€ 10 miljoen).

• Deltaplan verpleeghuiszorg wordt uitgevoerd onder Zorgvoorbeter.

Onderzoek en toezicht

• Intensivering van het toezicht door de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ).

• Onderzoek door CTG naar tarieven die zijn gebaseerd op de normen voor verantwoorde zorg.

Voorlichting

• Versterken van sturings- en communicatieplatform Zorgvoorbeter.nl.

Zorgzwaartefinanciering

• Vooruitlopend op 2007 is voor komend jaar € 80 miljoen specifiek beschikbaar om verpleeghuizen tegemoet te komen waar veel cliënten wonen, die zware zorg nodig hebben en voor het realiseren van meer kwaliteit (opleidingen, stageplaatsen en cliëntondersteuning) in verpleeghuizen. Van het genoemde bedrag is de ene helft gereserveerd binnen de groeiruimte van de AWBZ en de andere helft extra daaraan toegevoegd.

Bron: TK 2004–2005, 29 800 XVI, nr. 120.

Verwijzing beleidsstukken

• Zorg voor beter (TK 28 439, nr. 8).

• Betere verpleeghuiszorg (TK 29 800 XVI, nr. 120).

• Nadere informatie aanpak dementie (TK 25 424, nr. 61).

• Evaluatie Kwaliteitswet zorginstellingen (TK 28 439, nr. 9).

• Dementerenden en de Wet BOPZ (TK 28 950, nr. 5).

• Voor nadere informatie, zie ook www.zorgvoorbeter.nl.

27.3.5 Transparantie bevorderen in de doelmatigheid van zorg- en dienstverlening

Motivering

Om zeker te kunnen stellen dat publieke middelen goed besteed worden is het van belang dat de prestaties die instellingen leveren transparant zijn.

Om te weten waarom de ene instelling – binnen de geldende wet- en regelgeving – wel in staat is om kwalitatief goede zorg te leveren terwijl andere instellingen daarin niet of slechts met veel moeite slagen is transparante vastlegging van middelen en resultaten noodzakelijk.

Instrumenten en activiteiten

Begrotingsgerelateerd

Subsidies

• VWS faciliteert de voorbereidingen van de implementatie van het jaardocument maatschappelijke verantwoording (€ 0,4 miljoen), waarin instellingen op een uniforme wijze verantwoording afleggen aan meerdere stakeholders tegelijkertijd.

• De ontwikkeling van een elektronisch cliëntendossier wordt gesubsidieerd.

Verwijzing beleidsstukken

• http://www.jaarverslagenzorg.nl onder het kopje «Maatschappelijke Verantwoording Care».

27.3.6 Maatschappelijke participatie van ouderen bevorderen en het intersectorale ouderenbeleid coördineren

Motivering

Om samenhang in het ouderenbeleid te verkrijgen wil de overheid de communicatie en samenwerking tussen de daarbij betrokken partijen bevorderen. Het ouderenbeleid vraagt in het bijzonder in het perspectief van de vergrijzing om beslissingen voor de lange termijn. Daar is visie en samenhang voor nodig, ook met betrekking tot de eigen verantwoordelijkheid van de burgers (inclusief ouderen) en hun organisaties en de ondersteuning van en zorg voor ouderen die via de overheid op allerlei beleidsterreinen tot stand komt.

Instrumenten en activiteiten

Begrotingsgerelateerd

Subsidies

• Er zijn structurele subsidies voor ouderenbonden via het fonds voor patiënten-, gehandicapten- en ouderenbonden (Fonds PGO).

Overleg en afstemming

• De uitgaven van de follow-up van de nota «Ouderenbeleid in het perspectief van de vergrijzing» bedragen in 2006 € 0,4 miljoen.

• Het mede faciliteren en bevorderen van interdepartementale afstemming.

• Het bevorderen van maatschappelijke dialoog.

• Internationale kennisuitwisseling.

Prestatie-indicatoren

In de nota «Ouderenbeleid in het perspectief van de vergrijzing» (TK 29 389, nr. 5) is een set indicatoren inclusief streefwaarden opgenomen die periodiek zullen worden gemeten en waarvan de resultaten eens in de twee jaar in de «rapportage ouderen» (voor het eerst in 2007) zullen worden opgenomen en toegelicht. In 2006 zal de set indicatoren verder worden vervolmaakt en de vervolgmeting worden voorbreid.

Verwijzing beleidsstukken

• Vergrijzing en het integrale ouderenbeleid (TK 29 389, nr. 5).

27.4 Overzicht onderzoek naar de doelmatigheid en de doeltreffendheid van beleid

Met het ontwerpen van de Wmo, de «knip» in de Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ), en het Interdepartementaal Beleidsonderzoek (IBO) AWBZ wordt de toekomst van de AWBZ nadrukkelijk heroverwogen. De ontwikkelingen uit het (recente) verleden spelen daarbij een rol. Naast deze onderzoeken worden voor 2006 vooralsnog geen ingrijpende beleidsonderzoeken voorzien. Met betrekking tot de coördinatie van het ouderenbeleid is in het kader van de nota«Ouderenbeleid in het perspectief van de vergrijzing» het beleid voor de komende jaren geschetst.

BELEIDSARTIKEL 28: WET VOORZIENINGEN GEHANDICAPTEN

28.1 Algemene beleidsdoelstelling

Voorzieningen op het gebied van wonen, vervoer en rolstoelen bieden aan ouderen en gehandicapten

Omschrijving

Om het zelfstandig functioneren en de maatschappelijke participatie van ouderen en gehandicapten te bevorderen.

Verantwoordelijkheid

De minister van VWS is verantwoordelijk voor het functioneren van de Wet voorzieningen gehandicapten (Wvg) en het bovenregionaal vervoer. Hij is niet verantwoordelijk voor de wijze waarop individuele gemeenten de Wvg uitvoeren.

Succesfactoren

Behalen van deze doelstelling hangt af van:

• De uitvoering van de Wvg door gemeenten.

• De uitvoering van het bovenregionaal vervoer door Transvision.

• De wijze waarop andere departementen hun verantwoordelijkheden op het terrein van wonen en toegankelijk openbaar vervoer invullen.

Effectgegevens

Behalen van deze doelstelling heeft als effect dat ouderen en gehandicapten langer zelfstandig kunnen functioneren en kunnen participeren in de samenleving.

28.2 Budgettaire gevolgen van beleid

Instrumenten en activiteiten

Wet voorzieningen gehandicapten

De Wvg gaat, mits de Tweede en Eerste Kamer akkoord gaan, op 1 juli 2006 op in de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). De middelen die op grond van het Besluit rijksvergoeding Wvg-woonvoorzieningen (dure woningaanpassingen) en het Besluit bijdrage AWBZ-gemeenten (Bbag) aan gemeenten worden verstrekt, worden overgeheveld naar het Gemeentefonds. De activiteiten in 2006 zijn gericht op een soepele overgang van de Wvg naar de Wmo. Voor de woningaanpassingen is voor 2006 een bedrag begroot van € 31,6 miljoen. Voor Bbag is een bedrag van € 22 miljoen geraamd.

Bovenregionaal vervoer (Valys)

Het bovenregionaal vervoer heeft als doel om een adequate vervoersvoorziening te bieden aan mensen met een mobiliteitsbeperking ten behoeve van reizen met een sociaal-recreatief karakter. Daarbij dient zoveel gebruik gemaakt te worden van de mogelijkheden die het openbaar vervoer biedt. Daarom wordt samen met het ministerie van Verkeer en Waterstaat en de dienstverleners in het openbaar vervoer bezien hoe de toegankelijkheid van het openbaar vervoer verbeterd kan worden. Sinds april 2004 wordt het bovenregionaal vervoer, onder de naam Valys, uitgevoerd door een grote vervoerder (Transvision). Gebruikers van Valys krijgen een persoonlijk kilometerbudget (pkb) met een maximaal aantal taxikilometers per jaar. Er is daarbij een onderscheid tussen een standaard pkb en een hoog pkb. In december 2005 stelt VWS de hoogte van de pkb's voor 2006 vast. Voor het bovenregionaal vervoer is, inclusief het contract met Transvision, een bedrag van € 35,8 miljoen begroot.

Bron: Evaluatie Wvg, 2001.

Verwijzing beleidsstukken

• Wet voorzieningen gehandicapten, wet van 7 oktober 1993, laatstelijk gewijzigd bij wet van 27 september 2001, stb. 2001, 481.

• Besluit rijksvergoeding Wvg-woonvoorzieningen, besluit van 2 maart 2000, stb. 2000, 122.

• Besluit bijdrage AWBZ-gemeenten, besluit van 29 november 2001, stb. 2001, 627.

• Brief over een bestendig stelsel voor langdurige zorg en maatschappelijke ondersteuning (vergaderjaar 2003–2004, 29 538, nr. 1), verzonden 23 april 2004.

• Brief inzake Evaluatie Valys (vergaderjaar 2004–2005, 25 847/29 800, nr. 31). Verzonden 22 december 2004.

• Brief over het aanbesteden van het bovenregionaal vervoer voor mensen met een handicap, (vergaderjaar 2003–2004, 29 200 XVI, nr. 184). Verzonden 19 februari 2004.

• Brief over aanbesteding bovenregionaal vervoer, (vergaderjaar 2002–2003, 25 847, nr. 30). Verzonden 20 augustus 2003.

• Brief over bovenregionaal vervoer gehandicapten, (vergaderjaar 2002–2003, 25 847, nr. 29). Verzonden 23 april 2003.

28.3 Overzicht onderzoek naar de doelmatigheid en de doeltreffendheid van beleid

Er zijn op dit artikel geen onderzoeken naar de doelmatigheid en doeltreffendheid van het beleid voorzien.

BELEIDSARTIKEL 29: ARBEIDSMARKTBELEID

29.1 Algemene beleidsdoelstelling

Een goed functionerende arbeidsmarkt in zorg en welzijn stimuleren en het algemene arbeidsmarkt- en werkgelegenheidsbeleid implementeren

Belangrijkste nieuwe beleid:

• Het agenderen, aanmoedigen en stimuleren van verhoging van de arbeidsproductiviteit in de zorg. Zo kan ook op lange termijn sprake zijn van een verantwoord en evenwichtig aandeel van de werkzame beroepsbevolking in de zorg en welzijnssector binnen de rest van de economie (29.3.1).

Omschrijving

Om een evenwichtige arbeidsmarkt in zorg en welzijn te realiseren.

Verantwoordelijkheid

De minister van VWS is verantwoordelijk voor de toegankelijkheid, de kwaliteit en de betaalbaarheid van zorg en welzijn.

Succesfactoren

Behalen van deze doelstelling hangt af van:

• De ontwikkeling van de zorgvraag.

• De ontwikkeling van de arbeidsproductiviteit.

• De ontwikkeling van de arbeidskosten.

• De beschikbaarheid van zorgpersoneel.

• De inzet van sociale partners en gemeenten.

Effectgegevens

Behalen van deze doelstelling heeft tot effect dat:

• Er voldoende én voldoende gekwalificeerd personeel in zorg en welzijn is.

• De arbeidskosten in zorg en welzijn beheersbaar zijn.

• De arbeidsproductiviteit in de zorg stijgt.

• De toename van het aandeel van de werkzame beroepsbevolking in zorg en welzijn beperkt blijft.

Verwijzingen beleidsstukken

• Arbeidsmarktbeleid en opleidingen zorgsector; Brief inzake ideeën voor en plannen met arbeidsmarktbeleid (arbeidsmarktbrief) en aanbieding jaarlijkse Integrerend OSA-rapport 2004, 29 282, nr. 15.

29.2 Tabel budgettaire gevolgen van beleid

29.3 Operationele beleidsdoelstellingen

29.3.1 De arbeidsproductiviteit in zorg en welzijn verhogen

Motivering

Om de toegankelijkheid, de kwaliteit en de betaalbaarheid van de gezondheidszorg ook op lange(re) termijn te kunnen waarborgen.

Instrumenten en activiteiten

• Verkrijgen van inzicht in de ontwikkeling van de arbeidsproductiviteit in zorg en welzijn.

• Onderzoek naar mogelijkheden tot toename van de arbeidsproductiviteit in zorg en welzijn.

• Agenderen, aanmoedigen en stimuleren van arbeidsbesparende investeringen door middel van opdrachten en projectmatige subsidies. Om de operationele doelstelling te behalen is in 2006 € 4,1 miljoen beschikbaar.

Bron: CPB, CBS, Prismant, bewerking door VWS.

29.3.2 Gesubsidieerde banen in reguliere banen omzetten

Motivering

Om de tijdelijkheid van gesubsidieerde banen te garanderen en om de totstandkoming van nieuwe tijdelijke gesubsidieerde banen te stimuleren.

Instrumenten en activiteiten

Het stimuleren van uitstroom naar reguliere banen door middel van een subsidieregeling, waarbij zorginstellingen een incidentele subsidie van maximaal € 12 000 kunnen aanvragen per medewerker van wie de gesubsidieerde baan wordt omgezet in een reguliere baan, met als voorwaarde dat het gaat om een dienstverband van onbepaalde tijd. Om de operationele doelstelling te behalen is in 2006 € 30 miljoen beschikbaar.

Bron: VWS.

Verwijzingen beleidsstukken

Brief van VWS over «Convenant gesubsidieerde arbeid zorgsector», Niet-dossierstuk 2002–2003, vws0300216, Tweede Kamer, convenant-ID-banen en regeling-doorstroomsubsidies.

29.3.3 Kennis van toekomstige ontwikkelingen op de arbeidsmarkt in zorg en welzijn en informatie over actuele arbeidsmarktgegevens beschikbaar hebben

Motivering

Om tijdig de nodige beleidsinformatie over ontwikkelingen op de arbeidsmarkt beschikbaar te hebben opdat VWS tijdig kan anticiperen.

Instrumenten en activiteiten

• Het genereren, verzamelen, bewaren, ontsluiten en analyseren van nieuwe en bestaande databronnen met relevante arbeidsmarktgegevens zoals aantallen verplegend en verzorgend personeel en medisch specialisten.

• Het vergaren van kennis over toekomstige arbeidsmarktontwikkelingen.

• Het verzamelen van informatie voor de prestatie-indicatoren voor de eerste operationele doelstelling. Om de operationele doelstelling te behalen is in 2006 € 511 000 beschikbaar.

Verwijzingen beleidsstukken

Arbeidsmarktbeleid en opleidingen zorgsector; Brief inzake Toekomstverkenning V&V-personeel, 29 282, nr. 21, Regiomarge Prismant 2004.

29.4 Overzicht onderzoek naar de doelmatigheid en de doeltreffendheid van beleid

BELEIDSARTIKEL 30: MARKT, CONSUMENT, KWALITEIT, INNOVATIE, INFORMATIE EN OPLEIDINGEN

30.1 Algemene beleidsdoelstelling

Een moderne en evenwichtige zorgmarkt door posities in de zorg te ordenen en vernieuwingen te stimuleren

Belangrijkste nieuwe beleid:

• Uitwerking en implementatie van de nieuwe uitvoering- en toezichtstructuur zorgstelsel (30.3.1).

• Via de Nederlandse Zorgautoriteit vindt markttoezicht plaats op de zorgverlening-, zorgverzekering- en zorginkoopmarkten (30.3.1).

• Ervaringen van burgers en zorgconsumenten met de zorg worden systematisch gemeten (CAHPS-organisatie), zij krijgen informatie om onderbouwde keuzes te maken (www.kiesbeter.nl) (30.3.2.).

• Ontwikkeling van de Zorgbalans en invoering van één maatschappelijk jaarverslag (30.3.3).

• Opstellen van een aanvullend programma voor de reductie van administratieve lasten voor bedrijven en uitvoering van de aanpak voor de reductie van administratieve lasten voor burgers.

• Een landelijk werkend systeem voor het elektronisch medicatiedossier en voor het elektronisch waarneemdossier huisartsen (30.3.4).

• De stuurgroep Modernisering Opleidingen en Beroepsuitoefening in de Gezondheidszorg (MOBG) is ingesteld om binnen 5 jaar de zorgopleidingen en de beroepenstructuur te moderniseren tot een samenhangend stelsel met een daarbij passende besturingsstructuur (30.3.5).

• Nieuwe agenda Ethiek en gezondheid 2006 uitbrengen (30.3.6).

Omschrijving

Om de kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid van de zorg te optimaliseren.

Verantwoordelijkheid

De minister van VWS is verantwoordelijk voor:

• Het systeem van (markt)ordering, sturing en toezicht waarbinnen de partijen in de zorg zelf hun verantwoordelijkheid kunnen nemen.

• De informatie- en kennisinfrastructuur.

• De versterking positie patiënten en consumenten in de zorg.

• De randvoorwaarden voor zinvolle vernieuwingen in de zorg.

• Het systeem van medische vervolgopleidingen.

• Het bevorderen van ethisch verantwoord handelen in de gezondheidszorg en bij wetenschappelijk onderzoek.

Succesfactoren

Behalen van deze doelstelling hangt af van:

• De mate en wijze waarop partijen (zorgaanbieders en verzekeraars) hun eigen verantwoordelijkheid nemen en de benodigde activiteiten op elkaar en de overheid laten aansluiten.

• Voldoende instroom in de verschillende opleidingen.

Effectgegevens

• Toename van bereikbaarheid, betaalbaarheid en kwaliteit van de zorg, gemeten met de zorgbalans.

Verwijzing beleidsstukken

• Curatieve zorg, TK 23 619, nr. 21.

• Herziening Zorgstelsel, TK 29 689, nr. 1.

30.2 Budgettaire gevolgen van beleid

30.3 Operationele doelstellingen

30.3.1 «Slim» regelen van de zorg met goed bestuur

Motivering

• Om het aantal toezicht- en uitvoeringsorganen in de zorg te verminderen.

• Om een nieuw toezichtkader op te stellen met spelregels gericht op selectief en onderling afgestemd toezicht op basis van risicoanalyse en prestatiemeting.

• Om de verdere professionalisering van bestuurders en toezichthouders in de zorg te bevorderen wordt door veldpartijen gewerkt aan de implementatie van een zorgbrede governancecode.

• Om de kosten te beheersen. Waar nodig vindt prijsregulering plaats.

• Om de eigen verantwoordelijkheden voor verzekeraars, zorgaanbieders en patiënten te vergroten.

• Om de keuzemogelijkheden te vergroten, wordt de prijsvorming efficiënter en anders vormgegeven, zodat de prijs/kwaliteitsverhouding transparanter wordt.

Instrumenten en activiteiten

Begrotingsgerelateerd

Toezicht

• Verdere uitwerking en implementatie van de nieuwe uitvoering- en toezichtstructuur zorgstelsel. Het toezicht op de marktontwikkelingen en de prijsvorming in de zorg komen in handen van de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa). Het huidige College tarieven gezondheidszorg (CTG) en het College van toezicht op de zorgverzekeringen (CTZ) gaan hier in op. Het toezicht op de kwaliteit en veiligheid blijft bij de Inspectie Gezondheidszorg. Het College voor zorgverzekeringen (CVZ) zal zich gaan bezig houden met pakketbeheer en het beheer van het Zorgverzekeringsfonds. Het huidige College bouw ziekenhuisvoorzieningen (CBZ) en het College sanering ziekenhuisvoorzieningen (CSZ) gaan verdwijnen.

• Een toezichtkader met uitgangspunten en spelregels.

• Een zorgbrede «governancecode». Deze sluit aan op de maatschappelijke verantwoording zoals in samenwerking met veldpartijen wordt geregeld via de aanpassing van de Regeling Jaarverslaglegging zorginstellingen Wet ziekenhuisvoorziening/Wet toelating zorginstellingen (Wzv/Wtzi).

Beleidsontwikkeling

• Voor een zorgvuldige overgang naar het nieuwe zorgstelsel worden beleidsvoornemens getoetst op uitvoerbaarheid met zogenaamde uitvoeringstoetsen. Er worden daarnaast activiteiten uitgevoerd op het gebied van de bekostiging van de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ), de doorontwikkeling van DBC's, de herziening van de bekostiging van vrije beroepsbeoefenaren en experimenten inzake prestaties en prijsvorming. Ook worden activiteiten ontplooid op het gebied van zorgondernemingen met continuïteitsproblemen, de uitvoering van integrale tarieven en vindt er een evaluatie van het Waarborgfonds plaats.

Subsidie

• De beheerskosten van de NZa (en tot die tijd CTG en CTZ afzonderlijk), alsmede de colleges CVZ, CSZ en CBZ, worden met ingang van 2006 uit de begroting van VWS gefinancierd.

Premiegerelateerd

Wetgeving

• Invoering van het wettelijk instrumentarium zoals de Wet toelating zorginstellingen, Wet marktordening gezondheidszorg en de Zorgverzekeringswet.

Bron: VWS.

Verwijzing beleidsstukken

• Herziening zorgstelsel (herpositionering) TK 29 689, nr. 7.

• Herziening Zorgstelsel, TK 29 689, nr. 1.

• Modernisering Awbz: TK 26 631, nr. 117.

• Functiegerichte bekostiging: TK 26 631, nr. 132.

• Invoering DBC's: TK 29 248, nr. 15.

• Wet Toelating Zorginstellingen (Wtzi): EK nr. 27 659A.

• Oprichting (Nederlandse) Zorgautoriteit: TK 29 324, nr. 3.

• Transparantie en integrale tarieven in de gezondheidszorg: TK 27 659, nr. 52.

30.3.2 Een goed evenwicht in de (markt-)posities van zorgaanbieders en zorggebruikers

Motivering

Om de zorgmarkten goed te laten functioneren is het noodzakelijk dat de positie van zorggebruikers ten opzichte van zorgaanbieders en zorgverzekeraars wordt versterkt. Transparantie en keuze-informatie spelen daarbij een cruciale rol.

Instrumenten en activiteiten

Begrotingsgerelateerd

Wetgeving

• De bestaande patiëntenwetten voldoen op papier, maar de praktijk kan beter. Hiertoe worden de Wet geneeskundige behandelovereenkomst, de Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen en de Wet klachtrecht cliënten zorgsector geëvalueerd.

• Stimuleren van veldpartijen ter verbetering van de werking van de patiëntenwetgeving in de praktijk.

• Bevorderen van de overzichtelijkheid en vergelijkende informatie over patiëntenrechten en -plichten voor burgers, zorgverzekeringen, ziekenhuizen en medicijnkosten (via www.kiesbeter.nl en voorstudie voor een mogelijkheid van één consumentenwet).

Voorlichting/Consumenteninformatie

• Uitbouwen van www.kiesbeter.nl. met keuze-informatie over gehandicaptenzorg, Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ) en informatie over preventie. Uitbreiding dienstverlening KiesBeter met telefoon en samenwerking met bestaande fysieke loketten (bijvoorbeeld bij gemeenten).

• Bestuurlijke afspraken over consumenteninformatie met betrokken partijen.

• Oprichten van een organisatie ten behoeve van landelijke metingen van patiëntenervaringen (bevordert de vergelijkbaarheid en vermindert de administratieve lasten).

Subsidie

• Aansturing van en toezicht op het Fonds PGO. Meer functie- en prestatiegerichte financiering van organisaties van patiënten, gehandicapten en ouderen. Hiertoe wordt een nieuwe subsidieregeling gemaakt.

Bron: VWS.

Verwijzing beleidsstukken

• Patiënten/consumentenbeleid, TK 27 807, nr. 22.

30.3.3 Overheid, consument, aanbieders en verzekeraars in de zorg hebben voldoende informatie over de toegankelijkheid, betaalbaarheid en kwaliteit van het zorgaanbod

Motivering

• Om alle informatie per zorgonderneming te bundelen wordt één maatschappelijk jaarverslag ingevoerd.

• Om de ontwikkeling in de mate van toegankelijkheid, betaalbaarheid en kwaliteit van het Nederlandse zorgstelsel te volgen wordt een «zorgbalans» ontwikkeld en uitgebracht.

• Om de informatie die aan het veld wordt gevraagd te verminderen, worden afspraken gemaakt met zelfstandige bestuursorganen (zbo's) en veldpartijen over welke informatie gevraagd en geleverd wordt en met welk doel.

• Om de kennis voor het veld en VWS beter te benutten worden kennisprogramma's opgesteld, wordt de departementale vraagfunctie versterkt en wordt de externe kennisproductie beter afgestemd en breder gecommuniceerd.

• Om de administratieve lasten voor bedrijven en burgers te reduceren worden programma's opgesteld en uitgevoerd.

Instrumenten en activiteiten

Begrotingsgerelateerd

Opdrachten

• Opdrachtverlening tot de ontwikkeling van een Zorgbalans met een databank aan het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM).

Kennis

• Om de informatievraag van het ministerie VWS terug te dringen tot gegevens uit Maatschappelijke Verantwoording, bekostigingsinformatie en patiënteninformatie, worden in 2006 bestuurlijke afspraken met zbo's en veldpartijen gemaakt en wordt de informatie- en kennisinfrastructuur aangepast.

Overleg

• Werkafspraken per kennisaanbieder op maat: als eigenaar, opdrachtgever en/of mediator, binnen of buiten VWS.

Programmaontwikkeling

• Programma «terugdringen administratieve lasten bedrijven», waarbij VWS-breed wordt gestuurd op een netto reductie van € 653 miljoen. In 2006 wordt het opgestelde reductieprogramma uitgevoerd en de administratieve lasten van nieuwe wet- en regelgeving bewaakt. De totale administratieve last voor bedrijven ultimo 2007 zal hierdoor circa € 2,5 miljard bedragen.

• Programma «terugdringen administratieve lasten burgers», waarbij VWS-breed wordt gestuurd op een reductie van 25%. De gemeten administratieve lasten voor burgers is ultimo 2002, 15,2 miljoen uur en € 2,3 miljoen out of pocketkosten. Voor 2006 wordt het opgestelde reductieprogramma uitgevoerd en nieuwe wet- en regelgeving bewaakt. De beoogde administratieve lasten voor burgers bedragen eind 2007 hierdoor circa 11,4 miljoen uur en € 1,7 miljoen out of pocket kosten.

Premiegerelateerd

Wetgeving

• Regelgeving inzake begroting, balans en resultatenrekening en de toelichting daarop middels artikel 15 van de Wtzi.

Bron: VWS.

Verwijzing beleidsstukken

• Vereenvoudiging van het stelsel van overheidsbemoeienis met het aanbod van zorginstellingen (Wet toelating zorginstellingen), TK 27 659, nr. 47.

• Herziening zorgstelsel, TK 29 689, nr. 2.

• Subsidiebeleid VWS, TK 29 214, nr. 1.

• Subsidiebeleid VWS, TK 29 214, nr. 9.

• Kabinetsplan aanpak administratieve lasten, TK 29 515, nr. 60.

30.3.4 Gebruik van vernieuwingen in de zorg bevorderen

Motivering

• Om een snelle en betrouwbare informatie-uitwisseling in de zorg met behulp van ICT te bevorderen.

• Om de partijen in de zorg te stimuleren de kwaliteit, patiëntveiligheid en doelmatigheid van de zorg te vergroten.

Instrumenten en activiteiten

Elektronisch medicatiedossier

Begrotingsgerelateerd

Subsidies en opdrachten

• Subsidie aan het Nationaal Instituut voor ICT in de Zorg (NICTIZ) (circa € 14,7 miljoen) voor:

• Het stimuleren en invullen van de noodzakelijke randvoorwaarden voor 1. het elektronisch medicatiedossier (EMD); 2. het elektronisch waarneemdossier huisartsen (WDH); en 3. een landelijk werkend elektronisch declaratieverkeer.

• De doorontwikkeling van het elektronisch patiëntendossier (EPD).

• Het tot stand brengen van het zgn. landelijke schakelpunt.

• Het implementatietraject EMD en WDH.

• Subsidie aan het Nederlands Normalisatie Instituut (NEN) voor de ontwikkeling en het bijhouden van standaarden, signalering van en afstemming met Europese standaarden (€ 0,8 miljoen).

• Bijdrage aan het agentschap Centraal Informatiepunt Beroepen Gezondheidszorg (CIBG) voor:

– Het tot stand brengen en invoeren van het register Unieke Zorgverleners Identificatie (UZI) en de uitgifte van unieke elektronische identiteiten aan zorgaanbieders. Hiervoor wordt een bedrag van € 7,9 miljoen geraamd.

– De inrichting en het beheer van een sectorale berichtenvoorziening (SBV). Hiervoor is een bedrag van € 2,5 miljoen geraamd.

• Opdracht aan VEKTIS voor de ontwikkeling van een register voor verzekeraars (UZOVI)(€ 0,3 miljoen).

Wet- en regelgeving

• Wetgeving voor het gebruik van het Burger Service Nummer (BSN) ter borging van veilig gebruik van BSN in de zorg, waardoor unieke identificatie in de zorg mogelijk wordt en de gegevensuitwisseling verbeterd.

Voorlichting

• Voorlichting aan zorgverleners, verzekeraars en zorgconsumenten over de invoering van de basisinfrastructuur gericht op de invoering van het EMD en het WDH waardoor de doorvoering ervan sneller van de grond komt (€ 1 miljoen).

Kwaliteit en veiligheid

Begrotingsgerelateerd

Bijdrage

• Bijdrage aan ZonMw voor:

– Landelijke verbeterprogramma's in het kader van Sneller Beter waarmee een zestal bewezen kwaliteitsverbeteringen in de zorgverlening versneld in 24 ziekenhuizen wordt doorgevoerd (€ 8,0 miljoen voor het gehele programma).

– Een programma patiëntveiligheid waarmee zorgverleners en onderzoekers in staat worden gesteld een bijdrage te leveren aan de kennisontwikkeling op het terrein van patiëntveiligheid (€ 0,5 miljoen).

Overleg

• Overleg met (brancheorganisaties van) zorgaanbieders om:

– Binnen de instellingen een veiligheidsmanagement systeem (VMS) in te voeren waarmee veiligheidsrisico's beter te voorkomen en te beheersen zijn.

– Een gedragscode vast te stellen voor het veilig melden van incidenten in de zorgverlening, waardoor meer mensen in de zorg bereid zullen zijn om incidenten en «near accidents» in de zorg uit zichzelf te melden.

Premiegerelateerd

Wet- en regelgeving

• Wetgeving door wijziging van het Besluit aanwijzing bijzondere medische verrichtingen om de reikwijdte van de Wet bijzonder medische verrichtingen (Wbmv) in overeenstemming te brengen met de actuele medische mogelijkheden.

Bron: NICTIZ, ZonMw.

Verwijzing beleidsstukken

• Voortgang van de implementatie van het landelijk elektronisch medicatiedossier (LEMD) en het e-waarneemdossier huisartsen (WDH), TK 27 529, nr. 7.

• Informatie- en Communicatietechnologie (ICT) in de Zorg; brief ter aanbieding implementatieplan 2005 van het landelijk elektronisch patiëntendossier, TK 27 529, nr. 15.

• Staat van de Gezondheidszorg (SGZ) van de Inspectie voor de Gezondheidszorg met het rapport «Patiëntveiligheid: de toepassing van geneesmiddelen en medische hulpmiddelen in zorginstellingen en thuis», TK 29 800 XVI, nr. 106.

30.3.5 Een moderne beroepenstructuur en een evenwichtige capaciteit zorgverleners realiseren

Motivering

Om een voldoende aanbod aan gekwalificeerde beroepsbeoefenaren te bereiken.

Instrumenten en activiteiten

Capaciteit

Begrotingsgerelateerd

Subsidies

• Subsidie aan de Stichting Beroepsopleiding tot Huisarts, waarmee de opleiding van huisartsen mogelijk wordt gemaakt (€ 88,3 miljoen).

• Subsidies aan drie opleidingen tot verloskundige, waarmee de opleidingen van verloskundigen mogelijk wordt gemaakt (€ 15,7 miljoen).

• Subsidies aan twaalf hogescholen voor de opleiding van nurse practitioners en physician assistants. Per 1 september 2006 en 2007 wordt een tijdelijke ophoging van de instroom in de opleiding met 75 studenten mogelijk gemaakt.

• Subsidie aan opleidingsorganisaties waarmee professionals in diverse beroepsgroepen (klinisch geriater, orthodontist) worden opgeleid om aan de behoefte aan deze beroepsgroepen te voldoen (€ 17,9 miljoen).

Kwaliteit, structuur en bekostiging

Begrotingsgerelateerd

Subsidies

• Subsidie aan de stuurgroep Modernisering Opleidingen en Beroepsuitoefening in de Gezondheidszorg voor het uitvoeren van haar activiteiten gericht op het realiseren van een samenhangende beroepenstructuur, de modernisering van opleidingen én het ontwikkelen van een nieuwe besturingstructuur. Een deel van de subsidie is bedoeld voor de ontwikkeling van een centraal orgaan voor beroepen en opleidingen voor de zorg (€ 2,4 miljoen).

• Financiering van het project «nieuwe bekostiging opleidingen» om een nieuwe bekostigingssystematiek te ontwikkelen voor een deel van de zorgopleidingen in de sectoren cure, care en preventie waarmee de financiering van opleidingsplaatsen transparant wordt en ingebouwde prikkels kent voor het opleiden van voldoende zorgverleners (€ 1 miljoen).

• Bijdrage aan het agentschap CIBG voor de uitvoering van de registratie van beroepsbeoefenaren in het kader van de wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg (wet BIG). De behandeling van aanvragen van buitenlandse diplomahouders (vakbekwaamheidverklaringen), het fungeren als verwijspunt voor buitenlandse diplomahouders en het beheer van de tuchtcolleges wordt eveneens bij het agentschap CIBG ondergebracht (€ 3,8 miljoen).

• Subsidie aan de Algemene Vergadering voor Verpleegkundigen en Verzorgenden (AVVV), het Landelijk Expertisecentrum Verpleging en Verzorging (LEVV) en STING (beroepsvereniging van de verzorging) voor een verdere professionalisering van de beroepsuitoefening (€ 7 miljoen).

Wet- en regelgeving

• Implementatie van de aanbevelingen uit de evaluatie van de wet BIG door onderhoud en actualisatie van de wet en wegnemen van belemmeringen in de wet voor vernieuwing in de zorgsector. De doelen van de wet BIG, bewaken en bevorderen van de kwaliteit van de beroepsuitoefening en het beschermen van de zorgvrager tegen ondeskundig handelen, worden daarmee bewaakt.

Bron: HRVC/SBOH, Opleidingsinstellingen.

Verwijzing beleidsstukken

• Opleiden en taakherschikkingen; Kabinetsstandpunt op rapporten», TK 29 282, nr. 1.

• Instellings- en benoemingsbesluiten Stuurgroep Modernisering Opleidingen en Beroepsuitoefening in de Gezondheidszorg (Stcrt. 25 februari 2004, nr. 38/pag. 15).

• Werkplan 2004–2005 van de Stuurgroep Modernisering Opleidingen en Beroepsuitoefening in de Gezondheidszorg, niet-dossierstuk 2004–2005, vws0401513, Tweede Kamer.

• Nieuwe bekostiging zorgopleidingen, niet-dossierstuk 2004–2005, vws0500045, Tweede Kamer.

• Subsidieregelingen opleiding tot Advanced Nurse Practitioner en tot Physician Assistant (Stcrt. 1 oktober 2004, nr. 189/pag. 15).

• Tijdspad wijzigingen Wet BIG, TK 29 282, nr. 20.

30.3.6 Ethisch verantwoord handelen in de gezondheidszorg en bij medisch-wetenschappelijk onderzoek bevorderen

Motivering

Om patiënten/consumenten en proefpersonen te beschermen bij de voortschrijding van ontwikkelingen in de gezondheidszorg.

Instrumenten en activiteiten

Begrotingsgerelateerd

Subsidies

• Rijksbijdrage aan het CVZ voor de financiering van abortusklinieken (€ 10,5 miljoen).

• Subsidie aan ZonMW voor de evaluatie van de Wet levensbeëindiging op verzoek en hulp bij zelfdoding om inzicht te krijgen in de praktijk en het meldgedrag van artsen (€ 0,7 miljoen).

• Subsidies aan onderzoeksorganisaties voor de evaluatie van wetten op het terrein van de ethiek, zoals de Embryowet en de Wet foetaal weefsel, om de doelmatigheid van wetgeving te onderzoeken (€ 0,5 miljoen).

• Subsidie aan de KNMG voor de bijscholing tot en registratie van scen-artsen waardoor de gewenste kwaliteitsverbetering van de consultatie bij verzoeken om levensbeëindiging wordt bereikt (€ 0,4 miljoen).

• Subsidies aan universiteiten en organisaties op het terrein van de gezondheidszorg, zoals de RUG, voor de uitwerking van voornemens uit de als brochure bij de VWS-begroting opgenomen Agenda Ethiek en Gezondheidszorg 2005 en 2006, waarmee moreel beraad in instellingen wordt gestimuleerd (€ 0,3 miljoen).

• Subsidie aan het Erfo-centrum voor het project voorlichting aan zwangere vrouwen om de kwaliteit en effectiviteit van informatie aan zwangeren te verbeteren (€ 0,1 miljoen).

• Bijdrage aan het agentschap CIBG voor het beheer van regionale toetsingscommissies euthanasie om meldingen van artsen te beoordelen en het fungeren als aanspreekpunt voor het Register donorgegevens kunstmatige bevruchting voor vragen van kid-kinderen, ouders en artsen (€ 0,8 miljoen).

Wet- en regelgeving

• Indienen bij de Tweede Kamer van de ontwerp-wet zeggenschap lichaamsmateriaal in de eerste heft van 2006, waarmee de privacy van de gegevens van donerende patiënten wordt gewaarborgd.

Verwijzing beleidsstukken

• Standpunt prenatale screening, TK 29 323, nr. 3.

30.4 Overzicht onderzoek naar de doelmatigheid en de doeltreffendheid van beleid

BELEIDSARTIKEL 31: ZORGVERZEKERINGEN

31.1 Algemene beleidsdoelstelling

Iedere ingezetene van Nederland is verzekerd voor geneeskundige en langdurige zorg

Belangrijkste nieuwe beleid:

• Invoering van de Zorgverzekeringswet om te bereiken dat iedereen verzekerd is van kwalitatief goede en betaalbare zorg (31.3.1).

• Vormgeving van een doelmatige uitvoeringsstructuur van de AWBZ op de lange termijn (31.3.2).

• Creëren van een helder wettelijk kader met bijbehorend toezicht, waarbij zorgverzekeraars in concurrentie producten kunnen aanbieden onder publieke voorwaarden (31.3.3).

Omschrijving

Om tot een doelmatig werkend verzekeringsstelsel te komen waarmee alle ingezetenen van Nederland toegang krijgen tot noodzakelijke zorg van goede kwaliteit.

Verantwoordelijkheid

De minister van VWS is verantwoordelijk voor een goed werkend verzekeringssysteem in Nederland.

Succesfactoren

Behalen van deze doelstelling hangt af van de goede werking van de zorgverzekeringsmarkt: een actieve rol van zorgverzekeraars, een klantgericht en doelmatig aanbod van zorg en een toenemend kostenbewustzijn van de burger.

Effectgegevens

Het behalen van deze doelstelling heeft als effect dat iedereen verzekerd is van kwalitatief goede en betaalbare zorg.

31.2 Budgettaire gevolgen van beleid

In de tabel hierboven zijn de beschikbare middelen opgenomen voor de premie-uitgaven voor de verschillende sectoren. In deze beschikbare bedragen zijn de budgettaire consequenties van de besluitvorming rond de 1e Suppletore Wet 2005 en de Miljoenennota 2006 verwerkt. Voor 2005 is de loon- en prijsontwikkeling al verwerkt, terwijl voor 2006 en latere jaren loon- en prijsontwikkeling nog moeten worden toegevoegd.

31.3 Operationele doelstellingen

31.3.1 Er is een stelsel van zorgverzekeringen voor iedere ingezetene van Nederland dat voldoet aan internationale standaarden

Motivering

Om te bereiken dat iedereen verzekerd is van kwalitatief goede en betaalbare zorg.

Instrumenten en activiteiten

Premiegerelateerd

Evaluatieonderzoek/monitoring

• Evaluatieonderzoek naar de effecten van de Zorgverzekeringswet (ex artikel 125) met als doel de Eerste en Tweede kamer periodiek te informeren over de waarborging van de toegang tot de ziektekostenverzekeringen.

Wet- en regelgeving

• Aanpassing van de internationale wet- en regelgeving in verband met de invoering van de Zorgverzekeringswet om deze per 1 januari 2006 in overeenstemming te brengen met de nationale regelgeving. Het gaat hierbij onder andere om wijzigingen van de EU-sociale zekerheidsverordening, bilaterale sociale zekerheidsverdragen en afrekeningsakkoorden.

• Toekomst AWBZ-visieontwikkeling op een doelmatige uitvoering van de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) op de lange termijn aan de hand van het interdepartementaal beleidsonderzoek (IBO) AWBZ en het daarop te formuleren kabinetsstandpunt.

• Herschikking van de aanspraken van het verzekerde pakket

– Het College voor zorgverzekeringen (CVZ) maakt een opzet voor een periodieke doorlichting van het verzekerde pakket. De eerste gedeeltelijke doorlichting vindt in 2006 plaats om een heldere omschrijving en afbakening van aanspraken/verzekerde rechten te bewerkstelligen en te bewaken. Daarnaast is belangrijk dat het pakket regelmatig wordt getoetst aan vereisten van noodzakelijkheid, bewezen werking en doelmatigheid. Dit onderzoek maakt deel uit van de CVZ begroting.

– Per 1 juli 2006 treedt de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) in werking. Beoogd effect daarvan is een samenhangend lokaal beleid. Eerste stap is de huishoudelijke verzorging per 1 juli 2006 uit de AWBZ te verwijderen en onder de reikwijdte van de Wmo te brengen.

– Per 1 januari 2007 wordt de geneeskundige Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ) van de AWBZ naar de Zorgverzekeringswet overgeheveld om meer samenhang te bereiken in de AWBZ en in de curatieve zorg. De kosten voor dit traject zijn € 1,2 miljoen.

• Uitzuivering premiesubsidies

Het instrument premiesubsidie geldt alleen voor zogenoemde pseudo-aanspraken. In 2006 moeten nog ruim 30 subsidieparagrafen worden overgeheveld naar de Zorgverzekeringswet (Zvw), AWBZ, Wmo of worden afgebouwd. Voor een aantal subsidieparagrafen is bepaald dat ze per 1 januari 2007 zullen stoppen: gezondheidscentra, zwaarder gestructureerde samenwerkingsverbanden, medisch seksuologische hulpverlening, ADL-assistentie in ADL-clusters en agalsidase (1 februari 2007). De subsidieparagrafen MEE-organisaties en persoonsgebonden budget (PGB) nieuwe stijl worden per 1 januari 2008 beëindigd. De subsidieparagrafen abortusklinieken en extramurale weesgeneesmiddelen zullen blijven voortbestaan.

Bron: CBS, HHM, CAK, CTG.

Verwijzing beleidsstukken

• Overheveling «op genezing gerichte zorg», TK 23 619, nr. 19.

• Geestelijke gezondheidszorg, TK 25 424, nr. 49.

• Gefaseerde invoering overheveling en dbc GGZ en overige invoeringsaspecten Zvw, TK 29 763, nr. 72.

• Subsidiebeleid VWS, TK 29 214, nr. 1.

• Subsidiebeleid VWS, TK 29 214, nr. 9.

• Afbouw premiesubsidies Z/VU-2566500, 12 mei 2005.

• Wijziging van de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten, de Wet op de toegang tot de ziektekostenverzekeringen 1998 en de Ziekenfondswet in verband met de invoering van een identificatieplicht bij het verkrijgen van zorg, invoering van het sofi-nummer in de Wtz 1998, elektronisch berichtenverkeer in de Ziekenfondswet en enige andere wijzigingen (fraudebestrijding en zorgverzekeringswetten), TK 29 623, nr. 2.

• Regeling van een sociale verzekering voor geneeskundige zorg ten behoeve van de gehele bevolking (Zorgverzekeringswet), TK 29 762, nr. 2 en nr. 3.

31.3.2 Er is bij de zorgverzekeringen een beheerste premie- en kostenontwikkeling

Motivering

Om de noodzakelijke zorg voor iedereen toegankelijk te houden.

Instrumenten en activiteiten

Begrotingsgerelateerd

Onderzoek

• Risicovereveningssysteem: Monitoring van de financiële positie van zorgverzekeraars (solvabiliteitsmarge, beleggingen, regres, beheerskosten) en de ontwikkeling van de premie gericht op een goed werkend risicovereveningssysteem. Evaluatie van het risicovereveningssysteem om te bereiken dat de doelstellingen van het systeem (geen risicoselectie door verzekeraars en een gelijk speelveld) behaald worden.

Premiegerelateerd

Wet- en regelgeving

• Zorgverzekeringswet: De regelingen Zvw jaarlijks aanpassen aan de gewijzigde omstandigheden met betrekking tot de vaststelling van het percentage voor inkomensafhankelijke bijdrage, uitvoering van de Zvw, rekenpremie, macro-prestatiebedrag en de vaststelling van normbedragen en deelcriteria.

Convenant/onderzoek

• Beheerste kostenontwikkeling AWBZ: Het Convenant AWBZ 2005–2007 bevat afspraken over een beheerste kostenontwikkeling in de AWBZ. Dit gebeurt onder meer door het vaststellen van de contracteerruimte per regio. In 2006 vindt – gelet op de aanpak met regionale contracteerruimtes – evaluatie plaats van de werking van de zorginkoop in 2005. Ook vindt in 2006 de voorbereiding plaats van de contracteerruimte en zorginkoop 2007. De Tweede Kamer wordt hierover in het najaar 2006 geïnformeerd.

Wet- en regelgeving/onderzoek

• Eigen betalingen in het verzekeringssysteem

– Onderzoek naar de vraag of het fiscaal inkomensbegrip als grondslag voor de vaststelling van de intramurale eigen bijdrage in de huidige vorm kan worden gehandhaafd en of aanpassing van het Bijdragebesluit zorg nodig is.

– Onderzoek naar op welke wijze het keuzegedrag, kostenontwikkelingen, deregulering en diversificering van zorgaanbod effect heeft op de vormgeving van de inkomens- en risicosolidariteit in het verzekeringssysteem (eigen bijdragen, eigen risico's en pakketbeperkingen). Het beoogde effect is visievorming en een soepele inpassing van acute problematiek en politieke discussies in het verzekeringssysteem.

Bron: VWS/Zaio, Regeling Zorgverzekering, Convenant AWBZ 2005–2007

¹ Alle zorgverzekeraars zouden ongeacht hun verzekerdenportefeuille voor iedereen dezelfde nominale premie moeten kunnen vragen ter dekking van de zorgkosten. Een goede indicator voor de financiering van de zorgverzekeraar (of het in een gelijke uitgangspositie plaatsen) is de afwijking tussen de rekenpremie en de nominale premie (waarbij de nominale premie gecorrigeerd moet zijn voor de beheerskosten, toevoegingen aan winst en reserves). Enig verschil is acceptabel, VWS streeft er naar het verschil niet meer dan 10% te laten bedragen.

Verwijzing beleidsstukken

• Convenant AWBZ 2005–2007, Staatscourant 28 januari 2005, nr. 20, pagina 17.

31.3.3 De zorgverzekeringen rechtmatig en doelmatig uitvoeren