Inhoudsopgave blz.

A. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET BEGROTINGSVOORSTEL

Wetsartikel 1 (uitgaven/verplichtingen en ontvangsten)

De begrotingsstaten die onderdeel uitmaken van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 1, derde lid, van de Comptabiliteitswet elk afzonderlijk bij de wet vastgesteld. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om de begrotingsstaat van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport voor het jaar 2007 vast te stellen.

Alle voor dit jaar vastgestelde begrotingswetten tezamen vormen de Rijksbegroting voor het jaar 2007. Een toelichting bij de Rijksbegroting als geheel is opgenomen in de Miljoenennota 2007.

Met de vaststelling van dit wetsartikel worden de uitgaven, verplichtingen en de ontvangsten voor het jaar 2007 vastgesteld. De in de begroting opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht (de zgn. begrotingstoelichting).

Wetsartikel 2 (begrotingen diensten die een baten-lastenstelsel voeren)

Onder het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport ressorteren de diensten die een baten-lastenstelsel voeren het Agentschap College ter Beoordeling van Geneesmiddelen, het Centraal Informatiepunt Beroepen Gezondheidszorg, het Nederlands Vaccin Instituut en het Rijksinstituut voor de Volksgezondheid en Milieu.

Met de vaststelling van dit wetsartikel worden de baten en lasten en de kapitaaluitgaven en -ontvangsten van de diensten die een baten-lastenstelsel voeren, het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen, het Centraal Informatiepunt Beroepen Gezondheidszorg, het Nederlands Vaccin Instituut en het Rijksinstituut voor de Volksgezondheid en Milieu voor het jaar 2007 vastgesteld. De in die begrotingen opgenomen begrotingsartikelen worden toegelicht in onderdeel B (Begrotingstoelichting) van deze memorie van toelichting in de paragraaf over de diensten die een baten-lastenstelsel voeren.

Wetsartikel 4

In maart 2005 is door de Minister van Financiën met de Tweede Kamer overleg gevoerd over de uitkomsten van het interdepartementale beleidsonderzoek (IBO) regeldruk en controletoren en de naar aanleiding daarvan door het kabinet in december 2004 gedane voorstellen. Tijdens het algemeen overleg op 2 en 3 maart 2005 en in de brief van 9 maart 2005 (Kamerstukken II, 29 949 en 29 950, nr. 5) is toegezegd de getrouwbeeldverklaring van de departementale auditdiensten parallel aan de gewijzigde bedrijfsvoeringsparagraaf over het verslagjaar 2007 in te voeren. De departementen hebben sindsdien belangrijke voortgang geboekt met het treffen van de hiervoor noodzakelijke maatregelen. Om op het ingroeitraject naar met name de getrouwbeeldverklaring geen wettelijke obstakels te laten ontstaan, dienen enkele bepalingen in de Comptabiliteitswet 2001 (CW 2001) te worden aangepast. Dat zal regulier gebeuren via het moderniseringsproject van die wet dat thans gaande is. Om de getrouwbeeldverklaring al over het jaar 2007 te kunnen toepassen is echter een tijdelijke – op het jaar 2007 gerichte – afwijking van de wet nodig. Dat gebeurt via het onderhavige wetsartikel. Het betreft concreet de aanpasing van artikel 66, vijfde en zesde lid, van de CW 2001. De gewijzigde insteek voor de bedrijfsvoeringsparagraaf in het jaarverslag leidt niet tot een aanpassing van de CW 2001. De inhoud van die paragraaf wordt in de Rijksbegrotingsvoorschriften geregeld.

Samengevat komen de wijzigingen in de bedrijfsvoeringsparagraaf en in de accountantsverklaring op het volgende neer.

Over eventuele rechtmatigheidsfouten en -onzekerheden die de terzake gestelde artikelsgewijze tolerantiegrenzen te boven gaan, zal door de betrokken minister in de bedrijfsvoeringsparagraaf van zijn departementaal jaarverslag worden gerapporteerd. De departementale auditdienst verstrekt bij het aldus opgestelde jaarverslag (en saldibalans) een getrouwbeeldverklaring in plaats van een zogenaamde eisenverklaring. De getrouwbeeldverklaring heeft betrekking op de elementen die onder a tot en met d van het nieuwe zesde lid van artikel 66 in de CW 2001 zijn opgenomen. Daarbij beoordeelt de auditdienst op grond van onderdeel b of de rapportage over de rechtmatigheid van de begrotingsuitvoering klopt en op grond van onderdeel d of er in het jaarverslag eventueel sprake is van strijdigheid tussen de gepresenteerde financiële informatie en de opgenomen beleidsinformatie.

Om aan te sluiten bij de in artikel 58 gehanteerde terminologie wordt in lid 6 van artikel 66 gesproken van deugdelijke weergave in plaats van de in accountantskring gebruikelijke formulering van getrouwe weergave. Daarmee wordt echter hetzelfde bedoeld. Het is geen bezwaar dat de accountant in zijn verklaring het begrip getrouwe weergave gebruikt.

De oordeelsvorming van de Rekenkamer blijft ten opzichte van het verleden ongewijzigd.

In het oude vijfde lid van artikel 66 kan de reikwijdte van de accountantsverklaring (een verklaring omtrent de financiële informatie in het jaarverslag en de saldibalans) worden geschrapt. De reikwijdte staat thans geheel in het zesde lid.

De formulering van de aanhef van het onderhavige wetsartikel luidende: «....komt voor de accountantsdienst van het ministerie van ..... voor het jaar 2007 als volgt te luiden» is zodanig gekozen, dat de accountantsdienst de gewijzigde reikwijdte van de verklaring zowel dient toe te passen met betrekking tot het departementale jaarverslag van het betrokken departement als met betrekking tot een eventueel niet-departementaal jaarverslag waarvoor de betrokken minister verantwoordelijk is (zoals bijvoorbeeld een jaarverslag van een begrotingsfonds of van een van de begrotingshoofdstukken I, II, IV of IXA).

Er wordt in de wettekst nog gesproken van accountantsdienst in plaats van auditdienst, omdat die terminologie in de Comptabiliteitswet 2001 nog wordt gehanteerd. Bij de voorziene modernisering van de Comptabiliteitswet zal accountantsdienst worden vervangen door auditdienst.

Leeswijzer

Voor u ligt de Begroting 2007 van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Deze begroting bestaat uit de volgende onderdelen:

• de beleidsagenda;

• de beleidsartikelen en de niet-beleidsartikelen;

• de diensten die een baten-lastenadministratie voeren;

• de bedrijfsvoeringsparagraaf;

• diverse bijlagen, waaronder het Financieel Beeld Zorg en het verdiepingshoofdstuk.

De beleidsagenda geeft kort de beleidsprioriteiten voor 2007 weer. We werken deze prioriteiten verder uit in de zogenoemde beleidsartikelen. De beleidsartikelen bestaan uit:

• een algemene beleidsdoelstelling;

• een tabel budgettaire gevolgen van beleid;

• de operationele doelstellingen;

• een overzicht met het geplande onderzoek naar de doelmatigheid en doeltreffendheid van het beleid.

Behalve beleidsartikelen bevat deze begroting ook zogenoemde niet-beleidsartikelen (artikel 98 en 99). De opbouw van deze niet-beleidsartikelen wijkt af van de hierboven genoemde beleidsartikelen. Artikel 98 bevat de uitgaven die niet specifiek aan een van de beleidsartikelen zijn toe te rekenen. Het gaat daarbij om ministerie- en zorgbrede apparaatsuitgaven, zoals voor het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP), de adviesraden, de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) en de Zorg-ZBO’s. Daarnaast verantwoorden we in artikel 98 de uitgaven aan internationale samenwerking, het strategisch onderzoek van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en het Nederlands Vaccin Instituut (NVI). Artikel 99 is een technisch-administratief artikel.

Begroting nieuwe stijl

De indeling van deze Begroting 2007 wijkt af van die van de Begroting 2006. Het doel van deze verandering is de begroting beter aan te laten sluiten bij de beleidsdomeinen van VWS en vanuit de VBTB-optiek (Van Beleidsbegroting tot Beleidsverantwoording) te verbeteren. Daarnaast hebben wij het belang van de burger/de cliënt centraal gesteld en hebben wij het inzicht in de budgetflexibiliteit vergroot. In ieder artikel hebben wij ten slotte de doelstellingen aan de actuele beleidsontwikkelingen aangepast en geconcretiseerd. De doelstellingen zijn meetbaar gemaakt door een of meer prestatie-indicatoren op te nemen.

Budgetflexibiliteit

In de begroting 2006 gaven wij inzicht in de budgetflexibiliteit op het niveau van de toen bestaande 17 beleidsartikelen. Met de nieuwe begrotingsindeling geven wij u inzicht in de budgetflexibiliteit op het niveau van de 28 operationele doelstellingen van de 7 nieuwe beleidsartikelen. Het inzicht in de budgetflexibiliteit is daardoor aanzienlijk vergroot. De budgetflexibiliteit is steeds weergegeven in de tabel budgettaire gevolgen van beleid.

Bij iedere operationele doelstelling in de beleidsartikelen is daarnaast een meerjarige tabel opgenomen met de bedragen die geraamd worden voor projectsubsidies, instellingssubsidies, bijdragen aan baten-lastendiensten, bijdragen aan ZBO’s, opdrachten en specifieke uitkeringen. Per categorie worden de belangrijkste al aangegane verplichtingen als voorbeeld genoemd. In de categorie «Nader te bepalen» zijn de bedragen opgenomen die nog niet kunnen worden toebedeeld aan een van deze categorieën. De categorie «Nader te bepalen» komt niet overeen met de budgetflexibiliteit. De budgetflexibiliteit is namelijk op grond van de Rijksbegrotingsvoorschiften opgesteld op basis van de verplichtingen die naar verwachting op 1 januari 2007 zullen zijn aangegaan. In de meerjarige tabel met de geraamde uitgaven per categorie zijn alleen voorbeelden van verplichtingen opgenomen die al aangegaan waren bij het opstellen van deze begroting. Met deze tabel per operationele doelstelling geven wij invulling aan de motie Schippers (TK 2004–2005, 29 800, nr. 55).

Onze begroting bevat een aantal grote inkomensregelingen, rijksbijdragen en specifieke uitkeringen die – bij ongewijzigd beleid – voor meerdere jaren vastliggen. U kunt hierbij denken aan de Zorgtoeslag, de TBU en de uitkering aan de provincies en de grootstedelijke regio’s voor het jeugdbeleid. Daarnaast zijn er instellingen die een instellingssubsidie ontvangen en zijn er bijdragen aan ZBO’s/RWT’s en baten-lastendiensten. In de begroting hebben wij deze posten als meerjarig verplicht aangemerkt. Waar relevant is dit in een toelichting op de budgettaire tabel vermeld.

De niet-beleidsartikelen 98 en 99 hebben wij op dezelfde manier vormgegeven als in de begroting 2006. Dat betekent dat in artikel 98 inzicht in de budgetflexibiliteit op artikelniveau gegeven wordt. De doelstellingen bij dit artikel zijn niet toegelicht met indicatoren. Gezien het karakter van deze uitgaven heeft dat geen toegevoegde waarde. Artikel 99 is een technisch administratief artikel en bevat hoofdzakelijk nog onverdeelde posten.

In de Verdiepingsbijlage is een was-wordt tabel opgenomen waarin is aangegeven hoe de oude artikelen (2006) aan de nieuwe artikelen (2007) zijn toebedeeld.

De rijksbijdrage aan het CVZ voor dekking van de kosten Ziekenfondswet is hier niet meer opgenomen, omdat deze wet niet meer van kracht is en deze rijksbijdrage niet goed in het nieuwe artikel 42 Gezondheidszorg past. De totale uitgaven voor het jaar 2005 komen daardoor ook circa € 2,9 miljard lager uit dan in het jaarverslag 2005.

Prestatie-indicatoren in de begroting: concreet en actueel

De motie-Douma (TK, 2004–2005, 29 949, nr. 11) spreekt uit dat de doelstellingen in de begroting zo veel mogelijk in termen van maatschappelijke effecten (outcome) en in daarbij passende indicatoren geformuleerd moeten worden. In de nieuwe begrotingsindeling hebben wij de algemene doelstellingen daarom bij alle 7 beleidsartikelen opnieuw geformuleerd in termen van maatschappelijke effecten. Datzelfde geldt voor de bijbehorende indicatoren van 4 van de beleidsartikelen. Bij de algemene doelstellingen van de artikelen 42 Gezondheidszorg, 44 Maatschappelijke ondersteuning en 47 Oorlogsgetroffenen en Herinnering Wereldoorlog II zijn (nog) geen prestatie-indicatoren in termen van outcome geformuleerd.

Bij artikel 42 is hier vooralsnog voor gekozen omdat in de Zorgbalans ook verantwoording over het presteren van het stelsel wordt afgelegd. Voor de begroting van 2008 zullen we bezien of het mogelijk is om mede in relatie tot de Zorgbalans één of meer prestatie-indicatoren voor dit artikel te formuleren.

Artikel 44 is een nieuw artikel en op dit moment zijn we bezig de informatievoorziening in te richten. Deze informatievoorziening is van grote invloed op het beschikbaar komen van prestatiegegevens (regulier en/of periodiek). Daarom is in dit artikel voor de begroting 2007 vooralsnog in hoofdzaak gekozen voor proces- en outputindicatoren.

Bij artikel 47 ten slotte geldt dat de twee operationele doelstellingen van dit artikel niet goed zijn samen te vatten in één allesomvattende indicator.

De indicatoren bij de algemene doelstellingen geven een gewenst maatschappelijk effect weer. Hierdoor hebben deze indicatoren een macrokarakter en kunnen wij ze maar gedeeltelijk beïnvloeden. De belangrijkste functie van de indicatoren is dat zij een positieve of negatieve trend kunnen weergeven. Een negatieve trend kan de aanleiding zijn om maatregelen te treffen. Inhoudelijk moeten de indicatoren overigens met enige terughoudendheid beoordeeld worden: zij geven een indicatie van de uitkomsten van het beleid weer.

Bij de operationele doelstellingen hebben wij gekozen voor indicatoren die aansluiten bij het directe resultaat van ons beleid. Deze indicatoren kunnen zowel op outcome als op output betrekking hebben. Een voorbeeld van een outcome-indicator is een daling van het percentage rokers. Een voorbeeld van een outputindicator is het percentage indicaties van het Centrum voor Indicatiestelling Zorg (CIZ) dat onherroepelijk is afgedaan binnen de termijn die daarvoor geldt.

Bij het opstellen van deze begroting hebben wij veel nieuwe indicatoren ontwikkeld. Wij hebben daardoor nog niet voor alle indicatoren de benodigde informatievoorziening kunnen inrichten. Waar relevant hebben wij vermeld op welk moment de indicator met een waarde «gevuld» zal worden. Op dat moment zullen wij ook een streefwaarde definiëren.

Bij het inrichten van de informatievoorziening sluiten we zo veel mogelijk aan bij de bestaande informatiebronnen. Het is namelijk niet de bedoeling dat de nieuwe begrotingsindeling tot extra administratieve lasten zal leiden. In een aantal gevallen betekent dit dat de indicatoren slechts één keer in de twee tot vier jaar verzameld worden. Dit is bijvoorbeeld het geval als de indicator afkomstig is uit de Zorgbalans (die om de twee jaar verschijnt) of uit de VolksgezondheidsToekomst Verkenningen (VTV) (die om de vier jaar verschijnt). Ook een aantal rapportages van het SCP wordt niet jaarlijks opgesteld. In deze gevallen lichten wij de frequentie waarmee de indicator verzameld wordt, apart toe.

Artikeloverstijgende budgetten

Onze begroting bevat enkele uitgaven die betrekking hebben op meerdere artikelen, zoals programma-uitgaven aan het Zorgonderzoek Nederland Medische wetenschappen (ZonMw), het arbeidsmarktbeleid en de ICT-uitgaven in de zorg. Daarbij horen ook de apparaatskosten van de IGZ en de zogeheten zorg-ZBO’s.

We hebben de artikeloverstijgende programma-uitgaven niet over de beleidsartikelen verdeeld, maar budgettair opgenomen onder de meest relevante operationele doelstelling van de beleidsartikelen Volksgezondheid (bijvoorbeeld ZonMw), Gezondheidszorg (bijvoorbeeld arbeidsmarktbeleid en ICT) of Langdurende zorg (bijvoorbeeld het Fonds Patiënten-, Gehandicaptenorganisaties en Ouderenbonden).

De artikeloverstijgende apparaatsuitgaven van onder meer het kerndepartement, de IGZ, het SCP en de zorg-ZBO’s hebben we opgenomen in artikel 98. De bijbehorende beleidsmatige teksten staan bij de artikelen en operationele doelstellingen waar ze beleidsmatig thuishoren. Doel hiervan is het beleid op de beleidsdomeinen zo veel mogelijk integraal te verwoorden.

Begrotingsuitgaven en premiegefinancierde zorguitgaven

In de begroting zijn zowel begrotings- als de premiegefinancierde uitgaven (hierna: premie-uitgaven) opgenomen. Beide uitgaven vallen onder de zogenoemde collectieve uitgaven. Er is een belangrijk verschil tussen beide uitgaven. Bij de begrotingsuitgaven voeren we zelf het beheer over de middelen die bij de begroting beschikbaar gesteld zijn. Dat wil zeggen: wij gaan alle verplichtingen aan en hebben alle uitgaven zelf gedaan. Bij de premie-uitgaven is dat anders; hieraan liggen individuele beslissingen ten grondslag van de partijen die bij de zorg betrokken zijn: patiënten/consumenten, zorgaanbieders en zorgverzekeraars.

Wij zijn bij de premie-uitgaven verantwoordelijk voor de randvoorwaarden en de regelgeving en zien toe op de toegankelijkheid, betaalbaarheid en kwaliteit van de gezondheidszorg. De Nederlandse gezondheidszorg is in belangrijke mate een zaak van het particuliere initiatief. Daarmee bedoelen we dat zorg verlenen de primaire verantwoordelijkheid is van private zorgaanbieders en dat voor die zorgverlening betaald wordt binnen privaatrechtelijke verhoudingen tussen patiënten, zorgaanbieders en zorgverzekeraars.

De premie-uitgaven maken geen deel uit van het wetslichaam en de begrotingsstaat. We hebben deze uitgaven als beleidsinformatie opgenomen in de toelichting bij de begrotingsartikelen. In de toelichting bij de artikelen 41 tot en met 44 maken we bij de beschrijving van het instrumentarium daarom onderscheid tussen begrotingsgerelateerde (B) en premiegerelateerde (P) instrumenten. Artikel 44 bevat slechts enkele premie-instrumenten. Deze zijn apart gemarkeerd (P). De instrumenten in de overige artikelen zijn allemaal begrotingsgerelateerd. Verder hebben we de begrotingsuitgaven en de premie-uitgaven in aparte budgettaire tabellen opgenomen.

De tabellen met zorguitgaven geven een beeld van de verwachte premie-uitgaven op grond van de Zorgverzekeringswet (ZVW) en de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) op het beleidsdomein van het betrokken beleidsartikel. Deze premie-uitgaven hebben we uitgesplitst naar de verschillende sectoren die binnen het beleidsartikel vallen. Voor de verwachte groei in 2007 en volgende jaren hebben wij in de zorgartikelen de zogeheten groeiruimte opgenomen, waarmee onder andere de verwachte demografische groei kan worden opgevangen. Deze groeiruimte is in de tabellen apart weergegeven.

Om een duidelijk beeld te krijgen van de totale uitgaven en financiering van de zorg in Nederland vindt u in een bijlage bij deze begroting «Het Financieel Beeld Zorg». De belangrijkste mutaties in de begrotingsuitgaven en premiegefinancierde zorguitgaven in het afgelopen jaar hebben we opgenomen in het verdiepingshoofdstuk.

B. DE BEGROTINGSTOELICHTING

Beleidsagenda 2007

Inleiding

De afgelopen drie jaar heeft het kabinet de voorwaarden geschapen voor een betere gezondheidszorg. Een gezondheidszorg die een goed evenwicht kent tussen voorkomen en genezen en tussen solidariteit en individuele verantwoordelijkheid. Die meer werk maakt van de kwaliteit van de zorg en van openheid daarover en waarin de aanbieders meer dan nu met elkaar concurreren.

Doel is dat het stelsel van gezondheidszorg is voorbereid op de demografische en maatschappelijke ontwikkelingen in de komende decennia. Decennia waarin de 65-plussers een vijfde deel van de bevolking vormen, het aantal mensen dat verpleging en verzorging nodig heeft stijgt en een veel grotere groep mensen te maken krijgt met een chronische ziekte. En decennia waarin de consument gemiddeld hoger opgeleid is dan nu en meer eisen stelt aan de dienstverlening.

De zorgconsument speelt in dit stelsel een centrale rol.

Hij kan vrij kiezen in een doorzichtige markt van verzekeraars, die zich daardoor veel meer dan vroeger inzetten voor een goede verhouding tussen prijs en kwaliteit van de geleverde zorg. De verzekeraars op hun beurt zorgen ervoor, dat de aanbieders voldoen aan de wensen van de consumenten.

De overheid zorgt in dit stelsel voor de sociale randvoorwaarden. Verzekeraars hebben een acceptatieplicht en er is een verbod op premiedifferentiatie. Dat betekent dat verzekeraars burgers niet mogen weigeren op grond van hun leeftijd of gezondheid; ook mogen zij van oudere of ongezonde verzekerden geen hogere premies vragen.

Tegelijkertijd moet de burger zich ervan bewust zijn, dat de verantwoordelijkheid voor zijn gezondheid in belangrijke mate bij hemzelf ligt. Zowel als het gaat om een gezonde manier van leven, als om snel herstel bij ziekte of het zorgvuldig omgaan met een chronische aandoening.

Dat is de kern van de gezondheidszorg in de komende decennia.

Voor zo’n systeem hebben wij de afgelopen jaren de randvoorwaarden geschapen.

We hebben gezorgd voor de financiële randvoorwaarden, door met een aantal maatregelen een rem te zetten op de steeds verder stijgende kosten. Daardoor is er financieel een solide basis gelegd voor vernieuwing.

En we hebben gezorgd voor de inhoudelijke randvoorwaarden, die structuur bieden aan een modern stelsel.

Een belangrijke randvoorwaarde is de invoering van de Zorgverzekeringswet. De concurrentie tussen verzekeraars die de basis vormt van die wet, moet leiden tot een gezondheidszorg waar de vraag van de patiënt centraal staat en die hoge kwaliteit levert tegen beperkte kosten. Met deze nieuwe wet kan de consument vrij kiezen tussen verzekeraars, die zich daardoor – net als de zorgaanbieders – meer voor hun cliënten inspannen.

De komende tijd zal de uitvoering van deze wet verder vorm krijgen.

Om te zorgen voor een goed evenwicht tussen voorkomen en genezen, komt er de komende tijd ook extra aandacht voor preventie. Het kabinet heeft hierover een aparte brief in voorbereiding, als vervolg op de Preventienota van 2003.

Het komende jaar zal verder in het teken staan van de invoering van de Wet maatschappelijke ondersteuning. Deze wet, waarvoor eerder dit jaar parlementaire goedkeuring is gekregen, schrijft gemeenten voor een samenhangend beleid te voeren op het gebied van welzijn, wonen en gezondheid. Bij één loket kunnen burgers terecht voor de diensten, die zij op die drie gebieden nodig hebben om langer zelfstandig te kunnen blijven; één van die diensten is de huishoudelijke hulp die overgaat van de AWBZ naar de gemeenten. Langer zelfstandig functioneren stelt het beroep op zwaardere zorg naar onze overtuiging uit. Mede om die reden hebben we, samen met het ministerie van VROM, initiatieven genomen om meer ouderenbestendige woningen te laten bouwen.

De komende maanden zullen we besteden aan de implementatie van de wet en zullen we gemeenten helpen bij de voorbereiding van de invoering.

De verpleeghuiszorg, voor mensen die niet meer zelfstandig kunnen functioneren, kan de komende vijf jaar rekenen op een forse financiële impuls om de kwaliteit van de zorg te verbeteren.

Het kabinet wil de komende periode extra aandacht geven aan de jeugd. We maken een begin met het opzetten van Centra voor Jeugd en Gezin, waar niet alleen het kind, maar ook de andere gezinsleden zo nodig hulp wordt geboden. Voor de provincies is extra geld beschikbaar om de wachtlijsten in de jeugdzorg weg te werken; de gemeenten gaan zoveel als mogelijk de ambulante jeugdzorg voor hun rekening nemen. Meer hierover is te lezen in de Jeugdbrief die het kabinet apart aan de Tweede Kamer zal sturen.

Het eerder dit jaar gepresenteerde programma «Samen voor Sport» zal de komende periode verder worden uitgevoerd.

Beheersing van de kosten

Bij het aantreden van dit kabinet was het noodzakelijk om tot beheersing van de kosten te komen. Dat gold voor alle sectoren zowel in de kortdurende als in de langdurige zorg.

We hebben daartoe een aantal stevige maatregelen genomen.

* Het pakket is ingeperkt.

* De eigen bijdragen zijn verhoogd.

* We hebben een convenant gesloten met de ziekenhuizen over verhoging van de doelmatigheid.

* Ook hebben we afspraken gemaakt met de AWBZ-sector over verhoging van de doelmatigheid.

* Een overeenkomst met de geneesmiddelenindustrie heeft geleid tot substantiële daling van de kosten van merkloze geneesmiddelen.

* We hebben de no-claimkorting ingevoerd waarmee we het kostenbewustzijn van de consumenten hebben verhoogd.

Ontwikkeling BKZ-uitgaven

Bron: VWS

In de bovenstaande figuur wordt de ontwikkeling van de bruto BKZ-uitgaven weergegeven. De volumegroei is in de priode 2004–2007 teruggebracht tot 2,1% ten opzichte van 5,0% in de periode 1999–2003. Bij ongewijzigde groei waren de zorguitgaven per inwoner ruim € 300 per jaar hoger geweest in 2007.

De premiestijging voor de zorg (AWBZ en Zvw) bedraagt voor het komende jaar 3%. Dit is het gecombineerde effect van een premiedaling voor de AWBZ en een premiestijging voor de Zvw. De separate premiestijging voor de Zvw wordt geraamd op 10%, maar wordt deels opgevangen door een verhoging van de zorgtoeslag. De premiestijging wordt het komende jaar niet geheel opgevangen door de zorgtoeslag omdat de zorgtoeslag in het afgelopen voorjaar niet is verlaagd, hoewel de premie toen 4% lager uitkwam dan geraamd.

De forse inzet op kostenbeheersing van het begin van de kabinetsperiode heeft een stevig fundament gelegd voor een ander stelsel.

De sterk stijgende lijn van uitgaven is structureel omgebogen. De uitgaven stijgen nog wel – dat is in deze sector in tijden van vergrijzing en technologische ontwikkelingen onvermijdelijk. De stijging is echter aanzienlijk minder sterk dan de afgelopen jaren. Volgens het CBS (bericht van 30 mei 2006) was 2005 het derde jaar waarin de uitgaven minder stegen dan het jaar daarvoor. In 2002 bedroeg de toename nog 13% ten opzichte van het jaar ervoor; in 2005 waren de uitgaven nog maar 2,8% hoger dan het jaar ervoor.

In de Zorgbalans, die het RIVM in 2006 voor het eerst heeft uitgebracht, is de situatie beschreven zoals die in 2004 was, zodat we over enkele jaren de vergelijking kunnen maken.

Overigens is het van belang te constateren dat de maatregelen ter beheersing van de kosten hand in hand zijn gegaan met een verbetering van de toegankelijkheid en de kwaliteit van de zorg. De gemiddelde wachttijden in poliklinieken en bij dagopnames zijn met 17% gedaald. Zij passen nu binnen de normen.

Nieuwe structuren

De bovengenoemde ingrepen hebben een solide financiële basis gelegd voor vernieuwing.

Daarnaast hebben we de inhoudelijke randvoorwaarden geschapen voor een modern, flexibel en toekomstbestendig stelsel.

Een belangrijke randvoorwaarde is de invoering van één stelsel van ziektekostenverzekering voor iedereen. Dat stelsel heeft, door de invoering van concurrentie tussen verzekeraars, een basis gelegd voor de «gereguleerde marktwerking». De consument kan nu vrij kiezen in een doorzichtige markt van verzekeraars, die zich daardoor veel meer dan vroeger inzetten voor een goede verhouding tussen prijs en kwaliteit van de geleverde zorg.

De verzekeraars op hun beurt zorgen ervoor, dat de aanbieders voldoen aan de wensen van de consumenten. Die aanbieders krijgen meer ruimte voor creativiteit door een vermindering van de van bovenaf opgelegde beperkingen. In hun onderhandelingen met de verzekeraars kunnen zij ook worden beloond voor die creativiteit.

Prestatiebekostiging

Een tweede belangrijke structuurwijziging is de invoering in alle sectoren van de zorg van bekostiging op basis van prestaties.

In de op genezing gerichte zorg vindt die prestatiebekostiging plaats op basis van de Diagnose Behandelingcombinaties (DBC’s).

Na de ervaring die is opgedaan met het werken met DBC’s is de conclusie getrokken dat het systeem van de DBC’s eenvoudiger moet. In samenwerking met de betrokken brancheorganisaties1 bezien we op dit moment welke stappen we verder kunnen zetten.

Op dit moment gelden de vrije prijzen voor medische behandelingen, die de basis zijn van deze marktwerking, voor slechts 10% van de behandelingen. Maar nu al zijn op die gebieden veel voorbeelden te noemen waaruit de gevolgen van deze liberalisatie blijken.

De introductie van DBC’s waarbij vrij over de prijzen mag worden onderhandeld heeft geleid tot een grote spreiding in de prijsniveau’s per regio, zorgaanbieder, specialisme en diagnose. Het prijsniveau per zorgaanbieder varieert bijvoorbeeld van 23% boven het gemiddelde tot 12% eronder. Het loont daarom zowel voor verzekeraars als voor patiënten absoluut de moeite om te «shoppen» tussen de verschillende aanbieders.

Bron: CTG/ ZAIO, monitor ziekenhuiszorg.

Daarom bekijken we op welke manier we een verdere stap kunnen zetten op het gebied van prijsliberalisering in de ziekenhuissector.

Het is de bedoeling om met ingang van 2008 het systeem van ziekenhuisbekostiging zo aan te passen dat het de ruimte voor initiatief en verantwoordelijkheid voor zorgverzekeraars en zorgaanbieders verder vergroot. De uitwerking van deze ideeën is te lezen in de brief «Ruimte voor betere zorg» van september 2006. Die brief bevat het voornemen om te komen tot een verhoging van het percentage van de ziekenhuiszorg waarover aanbieders en verzekeraars vrij kunnen onderhandelen. Daarbij moet dan wel sprake zijn van een integrale prijs. Dat betekent dat in ieder geval ook de investeringskosten (kapitaallasten) integraal deel moeten uitmaken van de DBC-tarieven.

Ook voor de geneeskundige Geestelijke Gezondheidszorg werken we aan financiering op basis van DBC’s. Op deze manier sluit de geneeskundige GGZ goed aan bij de rest van de geneeskundige zorg.

Zorgzwaartepakketten

In de verpleeg- en verzorgingshuizen, instellingen voor gehandicaptenzorg en langdurige geestelijke gezondheidszorg wordt komend jaar prestatiebekostiging ingevoerd op basis van de zogenoemde «zorgzwaartepakketten». Dat betekent dat de instelling niet langer gefinancierd wordt naar het aantal bedden, maar dat de budgetten specifieker worden afgestemd op de hoeveelheid zorg die cliënten nodig hebben.

Voor de instellingen heeft de invoering van zorgzwaartepakketten in 2007 nog geen financiële gevolgen. In het invoeringsjaar 2007 moeten zorgkantoren en aanbieders afspraken maken over pakketten, prijzen en kwaliteit. Vanaf 2008 zullen de financiële effecten van de prestatiebekostiging voor instellingen merkbaar worden.

Toekomst AWBZ

Over de toekomst van de AWBZ zijn het afgelopen jaar rapporten verschenen van het College voor zorgverzekeringen (CVZ) en de Raad voor de volksgezondheid & zorg (RVZ) evenals het IBO-rapport «Toekomst AWBZ, Eindrapportage van de Werkgroep Organisatie romp-AWBZ».

Het kabinet deelt de analyse van de rapporten dat de huidige (risicoloze) organisatie van de AWBZ niet de beste is uit het oogpunt van doelmatigheid. Verdere overheveling van delen van de AWBZ naar de Zorgverzekeringswet en de Wmo kan bijdragen aan een doelmatiger stelsel van langdurige zorg en ondersteuning, met name door de introductie van financiële prikkels in de invoering.

Het kabinet is echter van mening dat we eerst voldoende ervaring moeten hebben opgedaan met de Zorgverzekeringswet en de Wmo, voordat we nadere stappen zetten. Ook willen wij er zeker van zijn dat pas tot overheveling van onderdelen van de AWBZ naar de zorgverzekering wordt besloten, als zeker is dat het de burger iets oplevert in de vorm van betere zorg tegen lagere kosten en met minder bureaucratische rompslomp.

Bovendien mag overheveling uiteraard niet ten koste gaan van toegankelijkheid en kwaliteit. Daarom hebben wij besloten deze bouwstenen uit te werken, zodat het volgende kabinet een weloverwogen besluit kan nemen over de toekomst van de AWBZ.

Openheid en kwaliteit

De financiële maatregelen en de modernisering van de structuren zijn geen doel op zichzelf.

Het zijn beide randvoorwaarden voor een betere gezondheidszorg, waarin de keuzevrijheid van de consument de belangrijkste motor tot verandering is.

Uiteraard begint keuzevrijheid met openheid over prestaties. De vraag is niet meer óf die prestaties openbaar moeten zijn, maar op welke manier die openbaarheid geregeld wordt. Want er zíjn verschillen tussen het ene ziekenhuis en het andere, tussen het ene verpleeghuis en het andere en tussen de ene arts en de andere. Veel zorgaanbieders zelf weten dat al lang, maar het wordt tijd dat die verschillen ook voor de consumenten zichtbaar zijn.

Openbare gegevens over prestaties prikkelen zorgaanbieders om het beter te doen – niemand wil immers onderaan de ranglijst staan. En openbare gegevens over prestaties prikkelen de consument om kritisch te kijken naar wat hij krijgt voor zijn premiegeld. Hij zal zich sterker bewust worden van het feit dat er écht verschillen zijn.

Kwaliteit is primair de verantwoordelijkheid van de zorgverleners, maar voor versterking van de openheid is een onafhankelijke toeziende partij nodig. Dat is de rol van de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ).

Zo heeft de IGZ voor de ziekenhuizen een set indicatoren ontwikkeld waarmee zij hun prestaties zichtbaar kunnen maken. In de verpleging en verzorging heeft de sector die normen zelf ontwikkeld, in samenspraak met de IGZ.

Voor de IGZ heeft dat geleid tot een andere werkwijze. In tegenstelling tot vroeger, toen de inspecteurs elke instelling periodiek bezochten, gaat de inspectie nu af op de gegevens die de instellingen leveren. Inspecteurs bezoeken die instellingen waarvan de gegevens er aanleiding toe geven. De anderen worden steekproefsgewijs bezocht.

De website KiesBeter.nl is en blijft een belangrijk instrument in de transparantie.

Op deze website kan de consument uitgebreide informatie vinden over ziekenhuizen en verpleeg- en verzorgingshuizen. De site wordt maandelijks door bijna 100 000 mensen bezocht – rond de invoering van de nieuwe zorgverzekering zelfs door bijna een miljoen. Sneller dan gedacht leert de consument dat er ook in de gezondheidszorg, net als in de rest van de samenleving, veel te kiezen valt.

Ook op het terrein van preventie willen we meer gebruik maken van KiesBeter.nl. De website moet consumenten niet alleen inzicht geven in de kwaliteit van zorgaanbieders en verzekeraars, maar hen ook een steun in de rug geven bij de keuzes voor een gezonde leefstijl.

Kwaliteit

Kwaliteit is primair de verantwoordelijkheid van de zorgverleners. Zij hebben op dat gebied de afgelopen jaren succesrijke initiatieven ontplooid. In de verpleging en verzorging kennen we het programma Zorg voor Beter en in de ziekenhuiszorg Sneller Beter. Voor de publieke gezondheidszorg kennen we sinds 2005 het programma Beter Voorkomen.

Kwaliteitsverbetering in de langdurige zorg krijgt vorm in het programma «Zorg voor Beter». In de verpleging, verzorging en thuiszorg worden in het komend jaar normen voor verantwoorde zorg ingevoerd, die samen met de sector zijn ontwikkeld. De GGZ en gehandicaptensector volgen later.

Daarnaast kent het programma Zorg voor Beter nog drie specifieke projecten. Het eerste richt zich op het bestrijden van doorligwonden, op medicatieveiligheid en op zeggenschap van patiënten; het tweede is het Landelijk Dementieprogramma en het derde richt zich op innovatie van de zorg. De resultaten van de bestrijding van doorligwonden worden komend jaar zichtbaar.

Naar aanleiding van het NZio-onderzoek naar de doelmatigheid van verpleeghuizen is besloten om de sector gedurende vijf jaar een financiële impuls te geven. De sector moet dat geld gebruiken om te zorgen voor meer handen aan het bed.

In de ziekenhuissector heeft het programma Sneller Beter, dat intussen ruim drie jaar bestaat, een belangrijke rol gespeeld bij het op gang brengen van de discussie over kwaliteitsverbetering en transparantie. Het programma is begonnen als een gezamenlijk initiatief van de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen, de Orde van Medisch Specialisten en VWS, waarna zich vorig jaar ook de verpleegkundigen hebben aangesloten.

In het kader van dit programma heeft een grote groep ziekenhuizen de afgelopen drie jaar laten zien dat ze bereid zijn tot vernieuwing en zich inspannen voor verbetering van de kwaliteit. De eerste evaluatie heeft plaats gevonden en de resultaten spreken voor zich.

Sneller Beter werkt!

De eerste acht ziekenhuizen die in 2003 begonnen zijn met Sneller Beter projecten konden na drie jaar de volgende resultaten melden:

58% minder doorligwonden;

21% minder pijn na operatie;

42% kortere wachttijden in de poliklinieken;

25% kortere opnametijd;

32% snellere behandeltijd.

De vier partners van het programma zijn nu in gesprek over de toekomst ervan. De inzet van VWS is daarbij, dat kwaliteitszorg geen vrijblijvende kwestie mag zijn. Zoals verwoord in de brief «Kwaliteit van de zorg: hoog op de agenda» van februari 2006 staan de volgende vijf punten centraal:

• kwaliteit moet meetbaar zijn;

• gegevens over kwaliteit moeten worden gepubliceerd;

• voor de veiligheid van de zorg moeten er bindende normen zijn: zorg die daaraan niet voldoet, mag niet worden geleverd;

• partijen in de zorg moeten elkaar scherp houden en met elkaar afspraken maken over kwaliteitsprogramma’s;

• de Inspectie voor de Gezondheidszorg toetst de resultaten en treedt zonodig op.

Op het gebied van de publieke gezondheid kennen we het programma Beter Voorkomen. Dat programma heeft tot doel te komen tot een meer doelmatige en transparante collectieve preventieve zorg voor de burger. Het programma levert hulpmiddelen om de doelen die gemeenten en instellingen zich stellen op het gebied van kwaliteit en het leveren van goede, verantwoorde zorg te kunnen verwezenlijken.

Om de ontwikkeling van de kwaliteit van de gezondheidszorg te kunnen meten, heeft het RIVM op ons verzoek de prestaties van de Nederlandse gezondheidszorg in kaart gebracht. Het is een beschrijving van de uitgangssituatie in 2004, zodat we over enkele jaren de vergelijking kunnen maken.

Jeugd

Het kabinet geeft speciale aandacht aan verbetering van de kwaliteit van het jeugdbeleid, in het bijzonder voor kinderen die op weg naar volwassenheid problemen ondervinden. In lijn met de uitkomsten van Operatie JONG wil het kabinet de rol van gemeenten binnen het preventieve jeugdbeleid versterken. Vanaf 2007 geven we een extra impuls aan gezinsondersteuning via op te richten Centra voor Jeugd en gezin.

Om de informatie-uitwisseling tussen instellingen te verbeteren, ontwikkelen en introduceren we een «Verwijsindex»; daarnaast werken we aan invoering van het elektronisch kinddossier Jeugdgezondheidszorg.

De wachttijden in de jeugdzorg worden voortvarend aangepakt. Wij hebben prestatie-afspraken gemaakt met alle provincies en grootstedelijke regio’s, waardoor eind dit jaar kinderen niet langer dan negen weken na de indicatie op zorg hoeven te wachten. Met GGZ-Nederland en Zorgverzekeraars Nederland zijn eveneens prestatie-afspraken gemaakt, zodat ook kinderen in de jeugd-GGZ sneller zorg kunnen krijgen.

De jeugdketen moet meer gebruik maken van bewezen effectieve methoden voor zowel signalering als hulpverlening. Via ZonMw start in 2007 een programma dat kennis over bewezen effectieve methoden gaat opleveren. De jeugdzorgbrigade heeft goede suggesties gedaan om de bureaucratie in de sector te verlichten, die we samen met provincies en veld zullen uitvoeren.

De positie van de burger: sterker én meer verantwoordelijk

Met de invoering van de Zorgverzekeringswet en de komende invoering van de Wmo verandert er nogal wat aan de positie van de burger. Om zijn rol waar te maken moet hij zich ontwikkelen tot een gelijkwaardige partner in relatie tot de zorgaanbieder en de verzekeraar.

De eerste ervaringen, bij de invoering van de nieuwe zorgverzekering, zijn positief. Velen hebben de moeite genomen kritisch naar het aanbod te kijken en ruim een kwart van de verzekerden heeft een andere verzekering gekozen. Het is een signaal dat de consument zich wil verdiepen in verschillen tussen aanbieders.

De Wet maatschappelijke ondersteuning gaat per 1 januari 2007 in. Deze wet heeft tot doel de kwetsbare burgers, autochtoon en allochtoon te ondersteunen bij de participatie in de samenleving. Dat reikt van opvoedingondersteuning tot een leefbare buurt, van het oplossen van overlast tot het ondersteunen van vrijwilligerswerk.

Burgers worden nadrukkelijk bij de uitvoering van de wet betrokken; de Wmo wordt een wet van en voor álle burgers. Vooraf én achteraf zal het gemeentebestuur zich over zijn beleid moeten verantwoorden in de lokale gemeenschap.

De wet regelt dat burgers recht hebben op compensatie als zij beperkingen ondervinden op de in de wet genoemde gebieden. Het evenwicht tussen algemene en individuele voorzieningen zal op het lokale niveau worden bewaakt. De oplossing kan ook algemeen van aard zijn, als ze maar tot het gewenste resultaat leidt.

De uitvoering van de Wmo gaan we nauwkeurig volgen. We richten ons daarbij op de overgang van de huishoudelijke verzorging, de aanbesteding daarvan, de ondersteuning van de invoering van de wet door gemeenten en de beschikbare middelen voor een goede uitvoering van de wet.

Van belang is te bekijken hoe we de positie van de consument de komende tijd verder kunnen versterken. Mede op verzoek van de patiëntenorganisaties heeft het kabinet in dit kader advies gevraagd naar de wenselijkheid van een zorgconsumentenwet. Na het advies zullen wij ons standpunt bepalen. De bestaande wettelijke regels zijn immers verspreid over een groot aantal wetten en de rechten van zorgconsumenten zijn vaak ingewikkeld geformuleerd. Eén wet zou daar wat meer helderheid in kunnen brengen. De daadwerkelijke besluitvorming over zo’n wet zullen we overlaten aan een nieuw kabinet.

Preventie

Aan de sterkere rol van een steeds kieskeuriger consument is tegelijkertijd de eis verbonden dat hij een grotere verantwoordelijkheid neemt voor zijn eigen gezondheid. Verantwoordelijkheid in de vorm van gezond gedrag (niet roken, matig alcoholgebruik, gewichtscontrole en voldoende bewegen), voorkomen van ziekte (deelname aan screenings- en vaccinatieprogramma’s) en in geval van ziekte actief meewerken aan herstel (therapietrouw).

De noodzaak van en rechtvaardiging voor het toekennen van die grotere verantwoordelijkheid aan de burger hangt samen met de toegenomen kennis van de samenhang tussen leefstijl en gezondheid.

De Volksgezondheid Toekomst Verkenningen 2006 van het RIVM laat zien dat er nog veel gezondheidswinst te behalen is door een betere leefstijl.

– 13% van de totale ziektelast, vooral longkanker, aandoeningen aan de luchtwegen en coronaire hartziekten, is direct herleidbaar naar tabaksgebruik.

– overmatig gebruik van alcohol veroorzaakt 5% van de ziektelast.

– 10% van de ziektelast is het gevolg van overgewicht.

De komende jaren zal preventie door gezond leven daardoor een prominentere rol gaan spelen in het beleid. In oktober verschijnt een brief over Preventie, waarin de nadruk zal liggen op de bevordering van een gezonde leefstijl. Uitgangspunt is dat de overheid (zowel landelijk als lokaal) mensen ondersteunt bij het maken van gezonde keuzes. De lokale overheid is bij uitstek in staat de leefomgeving zo in te richten dat het mensen stimuleert tot gezonder leven.

Ook de rol van de gezondheidszorg zelf is hierbij van belang. Zorgaanbieders moeten het als hun taak zien de patiënt te wijzen op de gevolgen van zijn gedrag. Zij moeten dat stelselmatiger doen en vooral ook niet vrijblijvend. Zorgverzekeraars kunnen eveneens een belangrijker rol spelen bij preventie dan tot nu toe.

Collectieve preventie

Wat de collectieve preventie betreft stonden de afgelopen jaren in het teken van de voorbereiding op een mogelijke grieppandemie. De in 2005 vastgestelde International Health Regulations (IHR), bedoeld om de internationale verspreiding van ziekten te voorkomen en na uitbraak deze zoveel mogelijk te beheersen, krijgen ook in Nederland vorm. Zo is bij het RIVM een Centrum Infectieziektebestrijding opgericht. Komend jaar zullen we de wetgeving waarop de infectieziektebestrijding is gebaseerd1 aanpassen en de kennis en bestuurlijke infrastructuur versterken.

Verder nemen de ministeries van VWS en Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties initiatieven voor een intensievere samenwerking tussen het openbaar bestuur en de openbare gezondheidszorg, waaronder de Geneeskundige Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen. In dit kader bestaat het voornemen in 2007 de regio’s van de GGD’en en de veiligheidsrisico’s meer met elkaar in overeenstemming te brengen.

Slimmer gebruik van mensen en middelen

Eén van de grote opgaven voor de komende jaren is om ICT in de gezondheidszorg op brede schaal te gebruiken voor innovatie van zorgprocessen. Op dit moment richt het gebruik zich nog te veel alleen op de administratieve processen.

Centraal in de ontwikkeling van ICT als factor in de verbetering van kwaliteit en veiligheid in de gezondheidszorg staat de landelijke invoering van het Elektronisch Patiëntendossier (EPD). In de afgelopen jaren zijn de fundamenten daarvoor gelegd. Zo zijn er voorzieningen getroffen voor het gebruik van het Burgerservicenummer als unieke code voor de patiënten. De wet die dit gebruik regelt zal naar verwachting op 1 januari 2007 van kracht worden.

Daarmee is er nu een landelijke infrastructuur voor de invoering in 2007 van de eerste twee hoofdstukken van het EPD: het Waarneemdossier Huisartsen en het Elektronisch Medicatie Dossier. Tegelijkertijd ontwikkelen en introduceren we met het veld nieuwe toepassingen zoals de verwijsindex en het elektronisch kind dossier (EKD).

Maar innovatie in de gezondheidszorg is niet alleen een zaak van hard- en software.

Innovatie is ook de organisatie van een ziekenhuis zó veranderen, dat de patiënt en zijn aandoening centraal staan. Dat de indeling in afdelingen niet meer gebaseerd is op een medisch specialisme, zoals cardiologie of inwendige geneeskunde, maar op een aandoening – waardoor de organisatie de zorgaanbieders stimuleert samen te werken aan betere zorg voor de patiënten die lijden aan die aandoening. Dergelijke vernieuwingen vinden nu al plaats in het kader van het programma Sneller Beter.

Innovatie is ook: samenwerken over de scheidslijnen van eerste en tweede lijn. Stimuleren dat we patiënten zo veel mogelijk dichtbij huis behandelen en hen minder dan nu verwijzen naar duurdere specialistische of intramurale voorzieningen. Stimuleren dat de zorgaanbieders samenwerken over de grenzen van instellingen heen en zo vorm geven aan een hoge kwaliteit van de hele keten van de zorg. Daarvoor is professioneler en doelmatiger organisatie van de eerste lijn noodzakelijk, met schaalvergroting en meer multidisciplinaire samenwerking.

Een goed voorbeeld van innovatie door andere organisatie zijn de diabetescentra, die gekenmerkt worden door een brede multidisciplinaire aanpak. Binnen deze centra werken de verschillende professionals intensief samen. Maar er is ook sprake van een verschuiving van verantwoordelijkheden van de arts naar de gespecialiseerde verpleegkundige. Bovendien wordt een stevig beroep gedaan op de inzet van de patiënt zelf. De diabetesverpleegkundige biedt de patiënt professionele begeleiding bij alles wat hij zelf kan en moet doen: aanpassing van de leefstijl, medicijngebruik, therapietrouw.

Ten slotte. Nieuwe concepten van ziekenhuiszorg, taakverschuivingen tussen artsen en gespecialiseerde verpleegkundigen en verschuivingen naar teamwork en ketenzorg zijn niet alleen belangrijk voor verbetering van de kwaliteit van de zorg. Het zijn ook ontwikkelingen die onontbeerlijk zijn met het oog op de arbeidsmarkt in deze sector in de komende decennia. Door de vergrijzing dreigt bij ongewijzigd beleid een fors tekort aan arbeidskrachten. Als de huidige trend zou doorzetten, dan zou straks een kwart van de beroepsbevolking in de gezondheidszorg werkzaam moeten zijn. De druk die dat op de samenleving zou leggen is veel te groot. Ook om die reden is vergaande innovatie van de sector, zowel op het gebied van ICT als in de organisatie van de zorg, noodzakelijk.

Mede daarom is de komende jaren een ingrijpende verandering van de opleidingsstructuur in deze sector nodig. We moeten meer jongeren opleiden voor de gezondheidszorg – meer ook dan strikt nodig is voor de vervanging van de ouderen.

Vorm en duur van de opleidingen moeten worden gemoderniseerd: ze moeten anders, beter, korter en sneller.

We hebben een breder scala aan beroepen nodig, met name om het gat tussen HBO-opgeleide verpleegkundigen en universitair geschoolde artsen te dichten. Voorbeelden daarvan zijn de nurse practitioner en de physician assistent. Het College voor Beroepen en Opleidingen in de Gezondheidszorg is ingesteld om daar de komende jaren tot de noodzakelijke vernieuwingen te komen.

Sport

Voor de jaren 2006–2010 heeft het kabinet in het programma «Samen voor Sport» plannen gemaakt die moeten leiden tot meer sporttalenten en een stijging van het aantal mensen dat voldoet aan de norm gezond bewegen.

«Samen voor Sport» heeft de ambitie dat de Nederlandse topsport de komende jaren de sprong maakt naar de mondiale top tien. Wij willen die ambitie onder meer gaan waarmaken door 75 topcoaches in te zetten bij geselecteerde topsportonderdelen. Ook zullen topsportonderdelen subsidie kunnen krijgen voor hun talentprogramma. De inzet van «talentcoaches» zou moeten leiden tot tien procent meer sporttalenten, en dus meer topsporters.

De ambitie voor de breedtesport is dat in 2010 800 000 mensen meer dan nu voldoen aan de norm gezond bewegen, terwijl het aantal mensen dat inactief is fors daalt. Dat willen we bereiken via zogeheten community sportactiviteiten; mensen die in de wijk door buurtgenoten over de streep worden getrokken om te gaan sporten. Ook de Alliantie School en Sport die VWS en OCW met NOC*NSF hebben gesloten is hierop gericht.

Ook zijn er plannen voor speciale doelgroepen.

Zo komen er dit en volgend jaar proefprojecten, in samenwerking met zorginstellingen, om inactieve mensen met een handicap of chronische aandoening aan het bewegen te krijgen. De beste methoden zullen vervolgens landelijk worden ingevoerd.

Om allochtone jongeren voor sport te interesseren heeft VWS samen met het ministerie van Justitie overeenkomsten gesloten met elf grote gemeenten en negen sportbonden, waaronder de KNVB. De financiering voor gemeenten loopt via het Grotestedenbeleid. De afspraken moeten ertoe leiden dat in 2010 allochtone jongeren net zo veel sporten als de autochtone jongeren.

De sportbonden gaan ervoor zorgen dat in de betrokken gemeenten sportverenigingen zich speciaal gaan richten op allochtone jongeren. De gemeenten zullen er samen met jeugdinstellingen voor zorgen dat de jeugd bij verenigingen terecht komt, en goed begeleid wordt.

Verder streven we naar de introductie van een keurmerk voor sportverenigingen. Zo’n keurmerk geeft aan dat een vereniging voldoet aan eisen op gebied van de accommodatie, kader, gezondheid, hygiëne, maar ook sportiviteit. De invoering van een keurmerk heeft mede tot doel uitwassen zoals geweld op en rond het veld en overmatig alcoholgebruik in sportkantines terug te dringen.

Tenslotte willen we ook de kwaliteit en het imago van de scheidsrechters bij diverse teamsporten verbeteren. Het Masterplan Arbitrage moet ertoe leiden dat in 2010 bij negen sportbonden bijna alle (90%) van de competitiewedstrijden geleid worden door een gekwalificeerde scheidsrechter. Daarnaast wordt gewerkt aan een meer divers scheidsrechterscorps: meer jeugd, meer allochtonen en meer vrouwen.

Financieel beleid op hoofdlijnen

Deze paragraaf beschrijft het financiële beleid op hoofdlijnen. Allereerst wordt een totaaloverzicht gepresenteerd van de totale zorguitgaven en de begrotingsuitgaven in 2007. Vervolgens zijn twee tabellen opgenomen waarin de belangrijkste mutaties zijn opgenomen: één voor de uitgaven die uit premiegelden betaald worden en één voor de uitgaven die uit begrotingsgelden betaald worden.

Tabel 3 laat de ontwikkeling van de netto BKZ-uitgaven zien vanaf de stand ontwerpbegroting 2006. Eerst worden de wijzigingen uit de 1^e Suppletore Wet weergegeven. Dan volgen de wijzigingen die daarna hebben plaatsgevonden.

Toelichting bij de mutaties uit de tabel:

a. Doorwerking afrekening 2005

Uit de voorlopige afrekening van de uitgaven 2005 bleken per saldo een structurele meevaller van € 0,3 miljoen en voor 2006 een (incidentele) financieringsmutatie van € 2,6 miljoen.

Meevallers deden zich voor bij de geneesmiddelen (€ 104,9 miljoen), hulpmiddelen (€ 96,9 miljoen) en kraamzorg (€ 35,6 miljoen). Tegenvallers deden zich onder andere voor bij de fysiotherapie (€ 28,6 miljoen), tandheelkundige specialistische zorg (€ 17,8 miljoen) en overig curatieve zorg (€ 16,3 miljoen), preventie (€ 3,6 miljoen) en ergotherapie (€ 0,8 miljoen).

Verder was voor het jaar 2005 al rekening gehouden met een volume-effect dat verwacht werd door de invoering van de no-claimteruggaveregeling in de zorgverzekeringswet (€ 170 miljoen). Bij de raming van dit bedrag is destijds uitgegaan van CPB-ramingen. Aangezien uit de afrekening forse meevallers zijn gebleken, is ervan uitgegaan dat het volume-effect van de no-claimteruggaveregeling is gerealiseerd.

b. Convenant geneesmiddelen

De besparing die in 2006 wordt gerealiseerd door het convenant geneesmiddelen is naar verwachting € 88 miljoen hoger dan eerder aangenomen.

c. Experiment fysiotherapie

De prijzen in de fysiotherapie zullen in 2006 naar verwachting zo’n 8,5% stijgen, hiervan is ongeveer 3% een reguliere loonprijsstijging. Dit zorgt voor een feitelijke extra prijsstijging van 5,5% en brengt € 17 miljoen aan meerkosten met zich mee.

d. Ombuigingsbijdrage

Naar aanleiding van de uitspraak van het College van Beroep voor het Bedrijfsleven (CBB), dat de (incidentele) extra korting voor de periode 1 juli 2003 tot en met 31 december 2003 in strijd is geweest met wet dan wel enig beginsel van behoorlijk bestuur, heeft NZAio besloten de incidentele korting terug te draaien. Voor de AWBZ-sectoren is dit reeds in 2005 gerealiseerd en voor de cure zal dit naar verwachting in 2006 gebeuren (€ 65 miljoen).

e. Macro loon- en prijsbijstelling (CEP 2006)

De raming van de loon- en prijsbijstelling is aangepast op basis van het Centraal Economisch Plan 2006 van het Centraal Planbureau (CPB).

f. Diversen

Dit betreft met name het terugdraaien van de eerder bij begroting 2006 voor de AWBZ-sectoren doorgevoerde intertemporele schuif van € 34 miljoen uit 2006 naar 2005.

g. IJklijnmutaties

Deze post is het saldo van mutaties, die samenhangen met overboekingen tussen het Budgettair Kader Zorg en de ijklijn Rijksbegroting eng.

h. Doorwerking herziene afrekening 2005 (excl. ziekenhuizen)

In juni zijn de zorguitgaven 2005 opnieuw afgerekend. Hiervoor is gebruik gemaakt van nieuwe (meer definitieve) cijfers van onder andere het NZAio. Uit deze herziene afrekening blijkt een structurele tegenvaller van per saldo € 36,3 miljoen. Deze wordt veroorzaakt door een tegenvaller bij de medisch specialisten (€ 41 miljoen). Per saldo is er verder sprake van een structurele meevaller van € 4,7 miljoen. In 2006 doet zich daarnaast nog een incidentele meevaller voor van € 41,2 miljoen, omdat de beschikbare cijfers over budgetten en financiering aangeven dat de bedragen die over de jaren tot en met 2005 nog met de zorginstellingen moeten worden afgerekend (financieringsachterstand) lager uitvallen dan was aangenomen.

i. Ziekenhuizen

Uit nieuwe cijfers van het NZAio blijkt dat de volumeontwikkeling in 2005 bij de ziekenhuizen hoger is dan in het prestatiecontract Ziekenhuizen/convenant UMC’s is overeengekomen. Hierdoor ontstaat een structurele tegenvaller van € 192 miljoen in 2006, die naar verwachting in 2007 zal oplopen tot € 291 miljoen.

Zoals eerder bij de voortgangsrapportage over de DBC’s(TK 2005–2006, 29 248, nr. 27) is gemeld, zal daarnaast sprake zijn van een overdekking van de ziekenhuisbudgetten in 2005. Dat wil zeggen dat de omvang van de betaalde declaraties van in 2005 reeds afgesloten DBC-trajecten en de waarde van de reeds verrichte werkzaamheden aan op 31 december 2005 nog openstaande DBC’s, de omvang van de NZAio-budgetten overtreft.

Zoals ook in de rapportage is aangekondigd wordt thans door partijen gewerkt aan de oplossing. Die oplossing voorziet erin dat de omvang van de overdekking over 2005 nader wordt vastgesteld en de geconstateerde overdekking ongedaan wordt gemaakt, waardoor uiteindelijk de financiering over 2005, afgezien van de zogenaamde overloopschade, zal aansluiten met de budgetten van de ziekenhuizen.

Voor de raming van de omvang van de financiering over 2005 en de daaruit volgende veronderstelling over de vanaf 2006 in te halen bedragen is er dan ook vanuit gegaan dat de financiering van de budgetten en de lumpsummen in 2005 uiteindelijk gelijk zal zijn aan de omvang van de budgetten en de lump summen. De tabel laat dan ook geen effect voor het ongedaan maken van de overdekking in 2005 zien in 2006 of latere jaren.

j. Uitgavenbeperking ziekenhuizen

Om de bovenvermelde volumeoverschrijding te compenseren wordt vanaf 2007 een macrokorting van € 192 miljoen doorgevoerd. In 2007 wordt een aanvullende kortingsmaatregel genomen indien de restantproblematiek niet binnen het prestatiecontract Ziekenhuizen/convenant UMC’s wordt opgelost.

k. Dure intramurale geneesmiddelen

De budgettaire consequenties van de beleidsregel dure geneesmiddelen nemen in de periode 2005 tot en met 2007 naar verwachting toe met € 198 miljoen in 2007. De oorzaak hiervan is gelegen in de aanpassing van de beleidsregel dure geneesmiddelen. Het variabele vergoedingspercentage van maximaal 75% is vanaf 2006 gewijzigd in een voor ieder ziekenhuis gelijk vergoedingspercentage van 80% van de kosten van een geneesmiddel dat op grond van de beleidsregel voor vergoeding in aanmerking komt. Verder groeit het gebruik van bestaande dure geneesmiddelen en worden er jaarlijks op grond van de beleidsregel nieuwe middelen voor vergoeding in aanmerking genomen. Het laatste is met name in 2006 het geval.

In de ramingen voor de periode 2005 tot en met 2007 is rekening gehouden met € 52 miljoen in 2006 en € 78 miljoen vanaf 2007. Dit leidt tot extra uitgaven van € 112 miljoen in 2006 en € 120 miljoen structureel vanaf 2007. De raming voor de ziekenhuizen wordt hiervoor opgehoogd zodat patiënten die deze dure geneesmiddelen nodig hebben, zoals sommige groepen kankerpatiënten, deze kunnen blijven krijgen.

l. Terugdraaien pakketmaatregelen

Per 1 januari 2004 is de pakketmaatregel ingevoerd om de eerste IVF-behandeling niet langer te vergoeden. Op verzoek van de Tweede Kamer is deze maatregel teruggedraaid per 1 januari 2007. Dit levert een tegenvaller op van € 18 miljoen. Hiervan wordt € 8 miljoen gedekt door een veronderstelde doelmatigheidswinst.

De Tweede Kamer heeft ook aangedrongen op versoepeling van de pakketmaatregel waardoor de buikwandcorrectie niet langer vergoed wordt. Hieraan willen wij onder strikte voorwaarden tegemoetkomen. Het zal hierbij moeten gaan om aantoonbare lichamelijke functiestoornissen bij een beperkt aantal indicaties, strak geprotocolleerd en objectief vast te stellen. Dit levert naar verwachting een tegenvaller op van € 2,5 miljoen.

m. Convenant geneesmiddelen

De besparing die in 2007 wordt gerealiseerd door het convenant geneesmiddelen is naar verwachting € 128 miljoen hoger dan eerder aangenomen. Deze komt bovenop de extra structurele opbrengst in 2006.

n. Doelmatigheidsimpuls verpleeghuizen

Naar aanleiding van het NZAio-rapport over verpleeghuizen zijn voor 5 jaar extra middelen toegekend ten behoeve van de verhoging van de doelmatigheid in verpleeghuizen.

o. OVA

De incidentele loonontwikkeling in de OVA is hoger vastgesteld dan waar eerder van was uitgegaan. Dit leidt tot een oplopende reeks.

p. Macro loon- en prijsbijstelling (MEV 2007)

De raming van de loon- en prijsbijstelling is aangepast op basis van de Macro-Economische Verkenning 2007 van het Centraal Planbureau (CPB).

q. IJklijnmutaties

Deze post is het saldo van mutaties, die samenhangen met overboekingen tussen het Budgettair Kader Zorg en de ijklijn Rijksbegroting eng. Het betreft voornamelijk de verschuiving van de uitgaven forensische zorg naar de begroting van het ministerie van Justitie.

Tabel 4 laat de ontwikkeling van de uitgaven van de VWS-begroting zien vanaf de stand ontwerpbegroting 2006 tot de stand ontwerpbegroting 2007. Eerst worden de wijzigingen als gevolg van de moties en amendementen weergegeven. Vervolgens worden de belangrijkste mutaties uit de 1^e suppletore wet 2006 gepresenteerd. Tot slot volgen de mutaties die sinds de 1^e suppletore wet 2006 hebben plaatsgevonden. De belangrijkste mutaties worden afzonderlijk genoemd en worden hieronder kort toegelicht.

Toelichting op de posten uit de tabel:

a. Als gevolg van de motie Verhagen (kamerstuk 30 300, nr. 9) worden middelen beschikbaar gesteld voor preventief jeugdbeleid.

b. Er worden eenmalig extra middelen beschikbaar gesteld voor een kwaliteitsimpuls van sportaccommodaties rond scholen en buurten (motie Verhagen: kamerstuk 30 300, nr. 9).

c. Er worden eenmalig extra middelen beschikbaar gesteld voor topsportfaciliteiten (motie Van Aartsen:kamerstuk 30 300, nr. 16).

d. Overheveling van het ministerie van Justitie als gevolg van een amendement van de Tweede Kamerleden Van Miltenburg en Van der Laan (kamerstuk 30 300 XVI, nr. 97). Dit amendement heeft tot doel om voor de jaren 2006 en 2007 honderd behandelplaatsen voor chronische heroïneverslaafden te financieren onder medefinanciering van de betreffende gemeenten.

e. Er wordt eenmalig € 20 mln in de jeugdgezondheidszorg ingezet voor het elektronisch kinddossier en € 5 mln voor de verwijsindex.

f. Er worden middelen ingezet voor het voorkomen van infectieziekten. Het gaat hier om drie clusters, te weten de voorbereiding op de grieppandemie, «gewone» infectieziekten en SOA-bestrijding.

g. Er worden generaal middelen beschikbaar gesteld in verband met de invoeringskosten van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo).

h. Er worden structureel middelen ingezet voor de terugdringing van wachtlijsten in de jeugdzorg.

i. Bij 1^e suppletore wet 2006 is een structurele ramingsbijstelling opgelegd. Gelet de ervaringen uit voorgaande jaren dat er jaarlijks sprake is van onderuitputting, wordt de begroting van VWS structureel met een bedrag van € 25 miljoen naar beneden bijgesteld. Het bedrag van € 25 miljoen is «geparkeerd» op dit artikel omdat van te voren niet bekend is waar de onderuitputting zich zal voordoen.

j. Er worden middelen ingezet voor het voorkomen van infectieziekten. Het gaat hier om drie clusters, te weten de voorbereiding op de grieppandemie, «gewone» infectieziekten en SOA-bestrijding.

k. Er worden middelen overgeheveld vanuit de premie ter bevordering van ICT in de zorg (invoering Elektronisch Medicatie Dossier en Waarneem Dossier Huisartsen (EMD/WDH) en de activiteiten van VWS in het kader van het Programma Administratieve Lasten).

l. Om een kwalitatief goede en doelmatige geneesmiddelenvoorziening tegen aanvaardbare kosten te handhaven na afloop van de convenantsafspraken zijn flankerende maatregelen nodig in de geneesmiddelenketen. Hieraan zal uitvoering worden gegeven door onder meer het uitvoeren van meer onderzoeken naar de doelmatigheid en het bevorderen van innovaties in de keten.

m. Overheveling uit de generale middelen voor het ongedaan maken van de limitering van het aantal te bereizen kilometers in de Valys-regeling. De overheveling vloeit voort uit een op de begroting 2005 door de Tweede Kamerleden Dijksma en Van der Ham ingediend amendement.

n. Met ingang van 1 januari 2007 zal de Wmo in werking treden. Met deze wet wordt de verantwoordelijkheid voor een aantal voorzieningen uit de AWBZ overgedragen aan gemeenten. Om dit te realiseren worden onder andere deze middelen overgeboekt naar het Gemeentefonds.

o. Er worden middelen ingezet voor het creëren van extra capaciteit bij gesloten jeugdvoorzieningen.

p. De opleidingskosten voor de erkende medische en tandheelkundige specialismen en de erkende bètaberoepen (ziekenhuisapotheker, klinisch fysicus en klinisch chemicus) worden vanaf 2007 uit het opleidingsfonds betaald. Met deze zogeheten eerste tranche opleidingen is een bedrag van € 636,7 miljoen gemoeid. De eerste tranche opleidingen wordt in 2007 vanuit de VWS-begroting gefinancierd.

q. Naar aanleiding van het amendement van kamerlid Van der Vlies (aangenomen bij de behandeling van het belastingplan 2006), wordt vanaf 2007 65 mln. structureel extra uitgegeven voor de ondersteuning van mantelzorgers. De te ontwerpen regeling komt in de plaats van een fiscale stimulans voor mantelzorgers.

Artikel 41 Volksgezondheid

41.1 Algemene beleidsdoelstelling

Een goede volksgezondheid, waarbij mensen gezond leven en zo min mogelijk bloot staan aan bedreigingen van hun gezondheid.

Belangrijkste beleidsonderwerpen 2007

• De acties uitvoeren van de in 2006 aan de Kamer aan te bieden Preventiebrief (41.3.1)

• Een Centrum Gezond Leven vormen bij het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), (41.3.1)

• Het Convenant Overgewicht uitvoeren (41.3.1)

• Zorg te dragen voor een goede structuur voor infectieziektebestrijding (41.3.4)

• De International Health Regulations implementeren in de Wet collectieve preventie gezondheidszorg (41.3.5)

• Een elektronisch kinddossier invoeren (41.3.5)

• Vervolg geven aan de evaluatie van de jeugdgezondheidszorg (41.3.5)

Ministeriële verantwoordelijkheid

Ministeriële verantwoordelijkheid

Wij zijn ervoor verantwoordelijk:

• de eigen verantwoordelijkheid van de burgers voor een gezonde leefstijl te bevorderen;

• randvoorwaarden te scheppen voor vernieuwingen in preventie en zorg om de volksgezondheid te borgen en te verbeteren;

• de gezondheid en veiligheid van de consument te borgen door de consument te beschermen tegen onveilige consumentenproducten en levensmiddelen;

• de burgers te beschermen tegen (de gevolgen van) infectieziekten en rampen;

• zorg te dragen voor een doelmatig systeem van openbare gezondheidszorgvoorzieningen dat bijdraagt aan het borgen en verbeteren van de volksgezondheid.

Wij moeten deze taken zo doelgericht, effectief en doelmatig mogelijk uitvoeren. Of beleidsdoelen worden bereikt, hangt echter voor een groot deel af van inspanningen van derden, zoals producenten van goederen en levensmiddelen, sociale partners, scholen, gemeenten en zorgverzekeraars. Ook hangt het bereiken van de doelen af van de burgers zelf, omdat zij primair verantwoordelijk zijn voor een gezonde leefstijl. Andere ministeries dragen vanuit hun eigen expertise bij aan de preventie van gezondheidsschade, zoals het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (beschermen en bevorderen van de gezondheid van de werkende bevolking), het ministerie van Verkeer en Waterstaat (onder andere veiligheid wegennet) en het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (voedselkwaliteit) en Volkshuisvesting Ruimtelijke Ordening en Milieu (veilige en gezond geventileerde gebouwen).

Ook gemeenten spelen een belangrijke rol bij het behalen van de beleidsdoelen. De Wet collectieve preventie volksgezondheid (WCPV) verplicht gemeenten te bevorderen dat collectieve preventie tot stand komt, gecontinueerd wordt en samenhang krijgt. Ook moeten gemeenten bijdragen aan de opzet, uitvoering en afstemming van preventieprogramma’s. Sinds 2003 zijn gemeenten verplicht iedere vier jaar een nota lokaal gezondheidsbeleid te maken, waarin zij hun ambities en keuzes op het gebied van volksgezondheid en preventie beschrijven. Gemeenten laten hun wettelijke preventietaken in de praktijk grotendeels uitvoeren door «hun» GGD.

De Voedsel en Waren Autoriteit (VWA) controleert de naleving van regels op het gebied van eet- en drinkwaren en consumentenproducten en moet bovendien mogelijke gezondheidsbedreigende situaties signaleren. Deze regels zijn hoofdzakelijk ingegeven vanuit Europese regelgeving op het terrein van voedsel en waren.

De Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) houdt toezicht op de volksgezondheid en de kwaliteit van de door zorginstellingen en individuele beroepsbeoefenaren geleverde zorg. Daarnaast inspecteert de IGZ de infectiepreventie door zorginstellingen.

Het nationale preventiebeleid is steeds meer afhankelijk van ontwikkelingen en afspraken op Europees of mondiaal niveau. De VWA is bijvoorbeeld onder andere opgericht als gevolg van de verordening voor de totstandkoming van een Algemene Europese Voedselwet (General Food Law). Op het terrein van infectieziektebestrijding is sprake van een groeiende internationale afstemming en samenwerking met het Europese Center for Disease Control and Prevention (eCDC) en de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Daarnaast vinden er vanwege de harmonisatie van EU-wetgeving met grote regelmaat aanpassingen in de nationale wet- en regelgeving plaats.

Toelichting:

Wij streven ernaar Nederland terug te brengen naar de top vijf van Europese landen met de hoogste levensverwachting, door de burger gezonder te laten leven.

41.2 Budgettaire gevolgen van beleid

De bijdragen aan de baten-lastendiensten (RIVM, VWA, NVI, CIBG), de bijdrage aan ZonMw, de Tijdelijke regeling specifieke uitkering jeugdgezondheidszorg, de specifieke uitkering voor de Centra voor Jeugd en gezin, de bijdragen aan de gemeenten voor de behandeling met heroïne en alle instellingssubsidies zijn als meerjarig verplicht opgenomen.

Premie-uitgaven (bedragen x € 1 000 000)

In de tabel hierboven zijn de beschikbare middelen opgenomen voor de premie-uitgaven op het terrein van volksgezondheid. In deze beschikbare middelen zijn de budgettaire consequenties van de besluitvorming rond de 1^e suppletore wet 2006 en de miljoenennota 2007 verwerkt. Voor 2006 is de loon- en prijsontwikkeling al verwerkt, terwijl voor 2007 en latere jaren de loon- en prijsontwikkeling nog moet worden toegevoegd.

41.3 Operationele doelstellingen

Er zijn vijf operationele doelstellingen op het gebied van volksgezondheid:

1. meer mensen kiezen voor een gezonde leefstijl;

2. het voorkómen van gezondheidsschade door onveilig voedsel en onveilige producten;

3. het voorkómen van gezondheidsschade door ongevallen;

4. de vermijdbare ziektelast neemt af door een goede bescherming tegen infectieziekten en chronische ziekten;

5. er is een doelmatig systeem van openbare gezondheidszorgvoorzieningen dat bijdraagt aan een betere volksgezondheid.

41.3.1 Meer mensen kiezen voor een gezonde leefstijl

Motivering

Motivering

Met deze operationele doelstelling willen we gezond leven bevorderen en de gezonde keuze gemakkelijk maken door verscheidene instrumenten in te zetten: voorlichting, hulpverlening, zelfregulering, wetgeving, accijnsheffing en handhaving. De burger is primair zélf verantwoordelijk voor zijn leefstijl, maar ook gemeenten, scholen, werkgevers, sportverenigingen en zorgverzekeraars en -aanbieders vervullen een belangrijke rol. Gezondheidsbevorderende instituten ondersteunen deze partijen in samenwerking met het Centrum Gezond Leven (CGL) bij het RIVM door informatie en voorlichting te geven en leefstijlinterventies te doen.

In 2006 wordt de Preventiebrief aan de Kamer aangeboden. De Preventiebrief bevat voorstellen die vooral op lokaal niveau meer mensen zullen helpen om te kiezen voor gezond leven. Hiervoor is een bedrag gereserveerd van € 4,6 miljoen. Afhankelijk van het actieprogramma kunnen we dit bedrag verdelen over meerdere operationele doelstellingen binnen dit artikel. De Preventiebrief is het beleidsantwoord op de rapportage Volksgezondheidstoekomstverkenningen (VTV) van het RIVM, die eind juni verschenen is. Daaruit blijkt duidelijk dat we veruit de meeste gezondheidswinst kunnen boeken door steviger in te zetten op gezond leven. Daarbij gaat het in termen van ziektelast vooral om de speerpunten roken, schadelijk alcoholgebruik, overgewicht, diabetes en depressie.

¹ Aandeel dat de voedingsstof levert aan de totale energie inname per dag.

Toelichting

In de meeste gevallen hebben we geen streefwaardes voor 2007 opgenomen, maar hebben we gekozen voor een streefwaarde op langere termijn (2010). De reden hiervoor is dat de effecten van het beleid pas op langere termijn zichtbaar zullen zijn. Tussenwaardes voegen niet veel toe of rechtvaardigen niet de uitgaven voor het jaarlijks verzamelen van deze gegevens.

Voor gezond eten (indicator 3) is (nog) geen algemene indicator te geven. We hebben het RIVM gevraagd om een voedingsindex op te stellen die hier meer inzicht in geeft. De voedingsindex kan een goede basis zijn voor een uitgebreidere «leefstijlindex», waarin naast voeding ook andere leefstijlfactoren worden meegenomen. Denk bijvoorbeeld aan tabak en alcohol. Het beoogde ontwikkeltraject voor de voedingsindex is twee jaar, van medio 2006 tot medio 2008. Naar verwachting zullen we voor het eerst een indicator voor gezond eten kunnen opnemen in de begroting van 2009.

Instrumenten per beleidsprioriteit

Beleidsprioriteiten

1. Roken ontmoedigen

• (B) Uitvoeren van het Nationaal Programma Tabaksontmoediging 2006–2010 (kamerstuk 22 894, nr. 78)

  We hebben dit programma in 2006 aan de Tweede Kamer aangeboden, mede namens de Nederlandse Hartstichting, het Astma Fonds en KWF Kankerbestrijding. De genoemde partijen maken jaarlijks een actieplan, met daarin de concrete activiteiten voor het daaropvolgende jaar.

  Het actieplan voor 2007 is naar verwachting eind 2006 gereed.

2. Beweging bevorderen

• (B) Uitvoeren van het Nationaal Actieplan Sport en Bewegen (zie Operationele doelstelling 46.3.1 Mensen sporten en bewegen meer voor hun gezondheid).

3. Bevorderen van gezonde voeding

• (B) Verbeteren van de regelgeving van etikettering en logo’s

  Doel is te bevorderen dat de informatie over levensmiddelen helder is, zodat consumenten kunnen kiezen voor gezonde (en veilige, zie operationele doelstelling 41.3.2) levensmiddelen. Daarnaast willen we het gebruik van de beschikbare gegevens vanuit de Allergenendatabank (ALBA), het Nederlands Voedingsstoffenbestand (NEVO) (€ 0,3 miljoen) en de Voedselconsumptiepeiling (VCP, € 0,5 miljoen) verbeteren.

• (B) Monitoren van voedselconsumptie en voedingsstatus

  Hiermee willen we inzicht krijgen in de voedselconsumptie en voedingsstatus van de bevolking.

• (B) Subsidie verstrekken aan Stichting Voedingscentrum Nederland (€ 1,4 miljoen)

  Deze subsidie is bedoeld voor voorlichtings- en preventieactiviteiten op het gebied van gezonde voeding en voedselveiligheid (zie operationele doelstelling 41.3.1) en belangrijke projecten zoals Verborgen vetten (€ 0,1 miljoen), Borstvoeding verdient tijd (€ 0,3 miljoen) en Groente en Fruit in achterstandswijken (€ 0,7 miljoen).

4. Het voorkomen van overgewicht

• (B) Uitvoeren en monitoren van acties uit het Convenant Overgewicht (Staatscourant nr. 53, 2005, € 0,4 miljoen).

  In 2006 vinden gesprekken met de partners plaats over de prioriteiten voor 2007.

• (B) Uitvoeren van het actieplan Energie in Balans in het kader van hetConvenant Overgewicht (€ 0,8 miljoen).

5. Tegengaan van schadelijk alcoholgebruik

• (B) Voorbereiden wijzigingsvoorstellen Drank- en Horecawet

  Hiermee willen we de handhaving verbeteren en de administratieve lasten verminderen.

• (B) Subsidie verstrekken voor activiteiten die gericht zijn op ouders/opvoeders

  Deze subsidie is bedoeld om het alcoholgebruik onder jongeren terug te dringen (€ 0,2 miljoen).

• (B) Subsidie aan Partnership Vroegsignalering Alcohol

  Deze subsidie is bedoeld om implementatieactiviteiten die gericht zijn op vroegsignalering en vroege behandeling van probleemdrinkers te versterken (€ 0,2 miljoen).

• (B) Monitoren van drankverstrekking aan jongeren, van alcoholmarketing en van (probleem)gebruik alcohol en drugs

  Doel is inzicht te krijgen in de naleving van de leeftijdsgrenzen en zelfreguleringsafspraken en in de omvang van het (probleem)gebruik (€ 0,1 miljoen, zie ook beleidsprioriteit 6).

6. Druggebruik wordt voorkómen en gezondheidsschade door druggebruik neemt af

• (B) Uitvoeren van het kwaliteits- en innovatieprogramma Resultaten Scoren via Zorgonderzoek Nederland Medische Wetenschappen (ZonMw)

  Hiermee willen we bewezen effectieve behandeling en best practices doelmatig invoeren (€ 1,0 miljoen).

• (B) Uitvoeren van het programma Risicogedrag en Afhankelijkheid via ZonMw

  Doel is om de komende jaren meer zicht te krijgen op de omvang en achterliggende factoren van risicogedrag en afhankelijkheid (€ 2,0 miljoen).

• (B) Subsidies verstrekken aan instellingen voor verslavingszorg (€ 1,8 miljoen) en het Trimbos-instituut (€ 3,7 miljoen)

  Deze subsidies zijn bedoeld voor voorlichtings- en preventieactiviteiten, onderzoek en monitoring van de drugsproblematiek.

• (B) Proactief informatie verstrekken aan andere landen over het Nederlandse drugsbeleid

  Hiermee willen we meer begrip kweken voor een benadering die op wetenschappelijke bewijzen gebaseerd is.

• (B) Versterken van internationale samenwerking

  Doel is ervaringen uit te wisselen over onderzoek, monitoring, preventie, voorlichting en behandeling op het gebied van het voorkomen van druggebruik en het beperken van de gezondheidsrisico’s. De nadruk hierbij ligt op Frankrijk en de Verenigde Staten.

• (B) Subsidies verstrekken aan de gemeentes voor de behandeling met heroïne (€ 6,4 miljoen)

7. Gezond leven bevorderen

• (B) Een Centrum Gezond Leven bij het RIVM vormen

  Dit centrum moet ondersteuning bieden om onderling afgestemde gezondlevenprogramma’s in gemeenten, op scholen, bij sportverenigingen, op de werkplek en in de zorg uit te doen voeren (€ 2,0 miljoen).

• (B) Subsidies verstrekken aan gezondheidsbevorderende instellingen

  Deze subsidies zijn bedoeld voor voorlichting en gezondheidsbevordering door lokale en sectororganisaties. Dit kan gebeuren via intermediairs zoals GGD’en, koepelorganisaties van bepaalde sectoren en docenten (€ 6,9 miljoen).

• (B) Programma Landelijke Leefstijlcampagnes uitvoeren via ZonMw

  Doel is om geïntegreerd, effectief en doelmatig voorlichting te geven (€ 9,5 miljoen).

• (B) Handhaven van wet- en regelgeving

  Doel is erop toe te zien dat de regels en voorschriften worden nageleefd. De Voedsel en Waren Autoriteit (VWA) voert de handhaving uit. Aandachtspunten zijn onder meer het verbod om te roken op de werkplek en het handhaven van de leeftijdsgrenzen uit de Tabakswet en de Drank- en Horecawet. Doel is om de jeugd te beschermen. Het totale budget voor de VWA is verantwoord bij de operationele doelstelling «Het voorkomen van gezondheidsschade door onveilig voedsel en onveilige producten» (zie operationele doelstelling 41.3.2).

• (B) Uitvoeren van onderzoek en toezicht door de IGZ (programma Gezondheidsbevordering)

Bovenstaande informatie is bedoeld voor de Staten Generaal. Aan dit overzicht kunnen geen rechten worden ontleend.

41.3.2 Het voorkómen van gezondheidsschade door onveilig voedsel en onveilige producten

Motivering

Motivering

Met deze operationele doelstelling willen we de consument beschermen tegen gezondheidsschade als gevolg van onveilig voedsel en onveilige producten. Dat willen we bereiken door gezondheidsrisico’s waarop burgers zelf weinig of geen invloed hebben, te voorzien en te voorkomen. Wij geven hier vooral vorm aan door wettelijke normstelling die vrijwel geheel van Europese origine is. Wij dragen bij aan de totstandkoming, aanpassing aan de stand van de wetenschap en waar nodig vereenvoudiging van deze wetgeving. Het gaat daarbij om Europese richtlijnen en (in toenemende mate) rechtstreeks werkende verordeningen. Europese richtlijnen worden na vaststelling vertaald in de nationale productwetgeving. Dit gebeurt voornamelijk op basis van de Warenwet. De Europese en de nationale productwetgeving bepalen dat producenten primair verantwoordelijk zijn voor het produceren en in de handel brengen van goede en veilige producten. Burgers hebben een eigen verantwoordelijkheid om zich te beschermen tegen risico’s die ze zelf kunnen beperken, en om zorg te dragen voor goede hygiëne en om producten op een veilige manier te gebruiken.

Toelichting

Momenteel zijn we bezig om bestaande monitoractiviteiten zo veel mogelijk te integreren. Op basis hiervan kunnen we in 2007 de (streef)waarde vaststellen. Naar verwachting nemen we deze indicator voor het eerst op in de begroting van 2008.

Instrumenten per beleidsprioriteit

Beleidsprioriteiten

1. Voedselveiligheid bevorderen

• (B) Het voorkomen van de aanwezigheid van salmonella- en campylobacterbacteriën in rauw pluimveevlees

  Hiermee willen we besmetting met deze bacteriën bij consumenten voorkomen. Hiertoe bereiden wij nationale en internationale regelgeving voor.

• (B) Vaststellen van maximum toelaatbare gehaltes verontreinigingen

  Hiermee willen we voorkomen dat consumenten via voedsel te veel agrarische en industriële verontreinigingen en milieu- en procesverontreinigingen innemen. De inname door kwetsbare groepen, zoals kinderen, krijgt speciale aandacht. In 2007 besteden we met name aandacht aan de Europese harmonisatie van regelgeving voor dioxinen. Ook werken we aan verdere harmonisatie van regelgeving voor maximaal toelaatbare residugehaltes van bestrijdingsmiddelen op groente en fruit.

• (B) Onderzoek laten doen naar veroorzakers van voedselinfecties

  Doel is inzicht te krijgen in de belangrijkste veroorzakers, langdurende gezondheidseffecten en kostenaspecten van voedselinfecties en effectieve interventiemaatregelen. In 2007 inventariseren we mogelijke maatregelen (€ 0,2 miljoen).

• (B) Handhaven wet- en regelgeving

  Doel is erop toe te zien dat de regels en voorschriften op het terrein van eet- en drinkwaren en veterinaire zaken worden nageleefd. Dit toezicht berust bij de VWA.

2. Tekorten en overschotten aan vitamines en mineralen in het voedingspatroon van de Nederlandse bevolking voorkomen

• (B) Communautair instrument ontwikkelen om gezondheidsclaims vanuit voedselveiligheidsperspectief te beoordelen

  Ook willen we met dit instrument een gezamenlijk EU-beleid voor de verrijking van voedingsmiddelen ontwikkelen. We moeten daarnaast bekijken of nationaal beleid noodzakelijk is en op welke manier dat uitgevoerd moet worden.

3. Bevorderen van heldere informatievoorziening over levensmiddelen

• (B) Verbeteren van de etiketteringregelgeving

  Doel is consumenten adequater te informeren en de administratieve lasten voor het bedrijfsleven te beperken (brief aan TK: 2005–2006 kamerstuk 29 515 nr. 150 en Administratieve lasten in de voedselketen).

• (B) Een deel van de controlegegevens van de VWA openbaar maken

  Doel is transparantie hierover voor consumenten en ketenpartners te bevorderen.

4. Veiligheid van consumentenproducten en producten waaraan consumenten in het kader van dienstverlening worden blootgesteld handhaven en waar nodig bevorderen

• (B) Voorlichting invoeren en organiseren over de nieuwe Europese verordening voor chemische stoffen (REACH: Registration, Evaluation and Authorisation of Chemicals)

  Doel is consumenten beter te beschermen tegen risico’s van chemische stoffen in producten.

• (B) Bijdragen aan de totstandkoming van een Europese richtlijn

  Doel is een mondiaal uniform indeling- en etiketteringsysteem Global Harmonisation System (GHS) te introduceren en voorlichting hierover te organiseren. Het systeem is gebaseerd op de gevaarseigenschappen van stoffen en preparaten die bestemd zijn voor consumenten in de EU.

• (B) Een bijdrage leveren aan het vaststellen van nieuwe Europese productveiligheidsrichtlijnen en -verordeningen en bestaande Europese productveiligheidsrichtlijnen en -verordeningen aanpassen aan de stand van de wetenschap of waar mogelijk vereenvoudigen

  Doel is het veiligheidsniveau van producten waar nodig verder te verhogen en consumenten te beschermen tegen fysisch mechanische, chemische, elektrische en microbiële risico’s van producten waaraan zij kunnen worden blootgesteld.

• Voortzetten van het programma Dierproeven begrensd via ZonMw

  Met dit programma willen we dierproeven verminderen, vervangen en verfijnen. Dierproeven leveren een niet weg te denken bijdrage aan de veiligheid van consumentenproducten en levensmiddelen (€ 0,9 miljoen).

• (B) Handhaven van wet- en regelgeving

  Doel is erop toe te zien dat regels en voorschriften worden nageleefd. Dit toezicht berust bij de VWA.

Bovenstaande informatie is bedoeld voor de Staten Generaal. Aan dit overzicht kunnen geen rechten worden ontleend.

41.3.3 Het voorkómen van gezondheidsschade door ongevallen

Motivering

Motivering

Met deze operationele doelstelling willen we de consument beschermen tegen gezondheidsschade als gevolg van ongevallen. Burgers hebben een eigen verantwoordelijkheid om zich te beschermen tegen risico’s die ze zelf kunnen beperken. Dat neemt niet weg dat we door gerichte voorlichting en gedragsbeïnvloeding onnodig letsel kunnen beperken.

Toelichting

De genoemde indicator omvat in deze begroting ook ongevallen in het bewegingsonderwijs. De opgegeven aantallen wijken hierdoor af van eerdergenoemde aantallen waarin bewegingsonderwijs niet was meegenomen. De doelstelling van 10 procent reductie in de periode van 2001 tot 2008, na correctie voor bevolkingsgroei, is echter ongewijzigd. We hebben gekozen voor een tweejaarlijkse meting, namelijk in 2006 en 2008.

Instrumenten per beleidsprioriteit

Beleidsprioriteiten

1. Letsel door ongevallen voorkomen

• (B) Subsidie verstrekken aan de Stichting Consument en Veiligheid (C&V)

  Doel is veilig gedrag van consumenten te bevorderen. Om dit te realiseren ontwikkelt C&V maatregelen die ongevallen in de privésfeer moeten voorkomen. Het gaat onder andere om het voorkomen van valongevallen van ouderen of het voorkomen van verbrandingsongevallen bij jonge kinderen. Daarnaast onderzoekt de stichting het effect van deze maatregelen. Het gaat daarbij om monitoring, analyse van verzamelde data, ontwikkelen van interventiemaatregelen, (laten) uitvoeren van interventies en evaluaties van genomen maatregelen (€ 3,1 miljoen).

• De public health-aanpak toepassen

  Doel is het aantal ongevallen verder terug te dringen. Dat geldt ook bij andere domeinen zoals verkeer, arbeid en geweld. De public health-aanpak kenmerkt zich door beleid en strategie op basis van feiten (epidemiologie) en op basis van inzichten in effectieve maatregelen. Daarnaast kenmerkt deze aanpak zich door uitvoering van preventie in intersectorale samenwerking. Dat is in lijn met de aanbevelingen van de WHO en de Europese Commissie.

Bovenstaande informatie is bedoeld voor de Staten Generaal. Aan dit overzicht kunnen geen rechten worden ontleend.

41.3.4 Minder vermijdbare ziektelast door een goede bescherming tegen infectieziekten en chronische ziekten

Motivering

Motivering

Met deze operationele doelstelling willen we de gevolgen van ziekten vermijden door ziekten te voorkomen, tijdig op te sporen en complicaties tegen te gaan. De aandacht ligt hierbij op (toekomstige) grote gezondheidsproblemen die veel lijden en kosten met zich meebrengen en voor zover die vermeden kunnen worden. Er is op basis van rapporten zoals de vierjaarlijkse Volksgezondheidtoekomstverkenning (VTV) zicht op (toekomstige) grote gezondheidsrisico’s en benoemt de speerpunten eens per vier jaar in de nota Preventiebeleid.

Wij zijn ervoor verantwoordelijk gezondheidsrisico’s te beperken waarop burgers zelf geen invloed kunnen uitoefenen. Burgers hebben een eigen verantwoordelijkheid om zich te beschermen tegen risico’s die ze wel zelf kunnen beperken, bijvoorbeeld door zich te vaccineren bij verre reizen, veilig te vrijen, gezond te leven en, in geval van ziekte, therapie te (blijven) volgen. Zorgverzekeraars en zorgverleners zijn ervoor verantwoordelijk kwalitatief goede zorg te leveren om onnodige ziektelast en complicaties bij mensen die ziek zijn te voorkomen.

Op het gebied van infectieziekten neemt de overheid haar verantwoordelijkheid door landelijke vaccinatieprogramma’s aan te bieden, diverse activiteiten te financieren en te zorgen voor voorbereiding op grote uitbraken van ziekten. Ook zorgt de overheid voor een goede landelijke structuur ter bestrijding van infectieziekten. Mede daarom is het Centrum Infectieziektebestrijding bij het RIVM opgezet. In dit centrum is kennis en ervaring over infectieziektebestrijding gebundeld. Het centrum vervult een grote rol in de coördinatie van de uitvoering van infectieziektebestrijding. Het centrum is begin 2005 gestart en in 2006 officieel geopend. Op lokaal/regionaal niveau zijn de gemeentelijke gezondheidsdiensten (GGD) belast met de infectieziektebestrijding. De internationale afspraken over infectieziektebestrijding conform de International Health Regulations (IHR), die door de WHO zijn vastgesteld, zullen in de nationale wetgeving moeten worden opgenomen. In 2007 zullen wij dat afronden.

Op het gebied van de vroege opsporing van ziekten heeft de minister van VWS een richtinggevende rol in het landelijk laten ontwikkelen, uitvoeren en financieren van kosteneffectieve interventies. De coördinatie van de uitvoering van de bevolkingsonderzoeken verloopt vanaf 2006 via het Centrum voor Bevolkingsonderzoeken bij het RIVM.

De Inspectie voor de Volksgezondheid (IGZ) houdt toezicht op de uitvoering van de infectieziektebestrijding op basis van haar programma Gezondheidsbescherming.

Toelichting

Het aantal opgespoorde seksueel overdraagbare aandoeningen (soa’s, indicator 1) zal voorlopig toenemen. De reden hiervoor is dat we meer testen uitvoeren en daardoor dus meer vinden respectievelijk meer gerapporteerd gaat worden. Er is (nog) geen exacte opgave te geven door onderrapportage over de omvang van het aantal geslachtsziekten (Seksueel overdraagbare aandoeningen (soa): Soa samengevat – Nationaal Kompas Volksgezondheid).

Instrumenten per beleidsprioriteit

Beleidsprioriteiten

1. Een goede structuur voor infectieziektebestrijding

• (B) Opdracht verlenen aan het Centrum Infectieziektebestrijding bij het RIVM

  Doel is nieuwe en bestaande taken op het gebied van infectieziektebestrijding en -onderzoek te bundelen (€ 25,7 miljoen).

• (B) Financieren van (gezondheidsbevorderende) instellingen die op dit terrein werken, onder andere voor het Preventieplan soa en hiv

  Doel is soa en hiv in Nederland met een combinatie van preventiemaatregelen aan te pakken (€ 7,3 miljoen).

• (B) Financieren van soa-centra

  Hiermee willen we laagdrempelig onderzoek naar en behandeling van soa mogelijk maken (€ 9,0 miljoen).

• (B) Voorbereiden op een eventuele grieppandemie

  Om goed voorbereid te zijn op een mogelijk grootschalige uitbraak van griep kopen we onder meer middelen aan en bereiden we een communicatieplan voor (€ 3,9 miljoen).

2. Een goede organisatie van en deelname aan vaccinatieprogramma’s

• (B) Nationaal Programma Grieppreventie (€ 39,0 miljoen) en (P) Rijksvaccinatieprogramma (RVP) (€ 51,4 miljoen) uitvoeren

  Doel is kwetsbare groepen te beschermen tegen (de gevolgen van) verschillende infectieziekten.

• (B) Uitvoeren van een onderzoeksprogramma naar infectieziekten, en de preventie ervan, via ZonMw (€ 2,0 miljoen)

• (B) Opdracht verlenen aan het Nederlands Vaccin Instituut

  Hiermee willen we vaccins laten leveren voor de nationale vaccinatieprogramma’s en de beschikbaarheid borgen van vaccins en antivirale middelen in het geval van calamiteiten (€ 30,8 miljoen).

  NVI is bezig met de ontwikkeling van een vaccin tegen RSV (Respiratoir Cyncytieel Virus). In de volgende ontwikkelingsfase zal NVI gaan samenwerken met een contractpartner. Voor de periode 2007–2010 zullen de ontwikkelingskosten voor de NVI € 27,9 miljoen bedragen (2007: € 4,5 miljoen; 2008: € 3,7 miljoen; 2009: € 8,1 miljoen en 2010: € 11,6 miljoen). Deze bedragen worden vanuit het Fonds Economische structuurversterking voorgefinancierd.

  De voorfinanciering moet nog nader worden uitgewerkt. Voor deze begroting is ervan uitgegaan dat de bijdrage aan het NVI via het moederdepartement wordt verstrekt en dat succesvolle ontwikkeling van het vaccin terugbetaling vanaf 2011 mogelijk maakt.

3. Een goede structuur rondom de preventie van chronische ziekten

• (P) Kansbepalende prenatale screening structureren

  Om goede prenatale zorg te kunnen bieden, wordt een landelijke organisatiestructuur opgezet voor kansbepalende prenatale screening op downsyndroom en neurale-buisdefecten binnen de reguliere zorg.

• (B) Participeren in het Nationaal Programma Kankerbestrijding 2005–2010 (NPK)

  Hiermee willen we de bestrijding van kanker op integrale wijze aanpakken door een combinatie van maatregelen, samen met veldorganisaties. (CVZ-themasite | cvzprofessional)

• (B) Uitvoeren van het programma Diabeteszorg Beter (2005–2009)

  Het doel is goede diabeteszorg te leveren. In de toekomst verwachten we dat het aantal mensen met diabetes flink stijgt. Om goede zorg te kunnen leveren is het nodig dat de organisatie van diabeteszorg verandert (kamerstukken 22 894, nr. 50).

4. Een goede organisatie van en bevorderen van deelname aan bevolkingsonderzoeken

• (B) Uitvoeren van bevolkingsonderzoeken en screeningsprogramma’s

  Het financieren en bewaken van de kwaliteit van de landelijke bevolkingsonderzoeken naar borst- en baarmoederhalskanker, screening op familiaire hypercholesterolemie en pre- en postnatale screening bij zwangeren en pasgeborenen (€ 90,1 miljoen).

• (B) Verkennen van mogelijkheden voor grootschalig bevolkingsonderzoek darmkanker

  Het doel is darmkanker in een vroeg stadium op te sporen (kamerstukken 22 894, nr. 85).

• (B) Herijken van de Wet op het bevolkingsonderzoek

  Hiermee willen we een goed kader beschikbaar hebben waaraan toekomstige onderwerpen voor bevolkingsonderzoeken kunnen worden getoetst.

• (B) Het aanpassen van de Wet Infectieziektebestrijding onder andere aan de IHR van de WHO.

5. Onderzoek naar nieuwe (kosten)effectieve preventie-interventies

• (B) Preventieprogramma uitvoeren via ZonMw

  Hiermee willen we kennis over (kosten)effectieve preventie en de toepassing ervan vergroten en vernieuwende en kansrijke (kosten)effectieve preventiemogelijkheden ontwikkelen (€ 13,4 miljoen).

6. Toezicht door IGZ

• (B) Uitvoeren van onderzoek en toezicht door de IGZ (programma Gezondheidsbescherming)

Bovenstaande informatie is bedoeld voor de Staten Generaal. Aan dit overzicht kunnen geen rechten worden ontleend.

41.3.5 Een doelmatig systeem van openbare gezondheidszorgvoorzieningen dat bijdraagt aan een betere volksgezondheid

Motivering

Motivering

Met deze operationele doelstelling willen we bijdragen aan een goede volksgezondheid en anticiperen op (dreigende) volksgezondheidsproblemen, door een goed systeem voor openbare gezondheidszorg (ogz) te creëren en in stand te houden, evenals een keten van preventie en zorg die goed op elkaar aansluit. De minister van VWS is verantwoordelijk voor de wetgeving en het scheppen van de randvoorwaarden, zodat de openbare gezondheidszorg goed kan worden uitgevoerd. In de uitvoering is een grote rol toebedeeld aan gemeenten en hun GGD’en, die handelen op basis van de lokale gezondheidssituatie en landelijke trends en speerpunten. De Inspectie voor de Gezondheidszorg ziet erop toe dat zorgaanbieders verantwoorde zorg leveren en signaleert eventuele omissies in de ketenzorg.

Instrumenten per beleidsprioriteit

Beleidsprioriteiten

1. Effectieve landelijke, lokale en regionale voorzieningen van OGZ

• (B) Toezicht door de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ)

  Op basis van indicatoren over de risico’s in de volksgezondheid gaat de IGZ na of de kwaliteit van de openbare gezondheidszorg voldoende is. De IGZ doet dat in eerste instantie in relatie tot de prioriteiten in de Preventiebrief en vervolgens ook in relatie tot lokaal vastgestelde volksgezondheidsproblemen. De inspectie besteedt bij haar toezicht op gemeenten bijzondere aandacht aan de wijze waarop gemeenten uitvoering geven aan de nota’s gezondheidsbeleid met nadruk op het realiseren van een integrale aanpak om de gezondheid van de burgers te bevorderen. De IGZ levert samen met de inspectie Jeugdzorg een extra inspanning om de effectiviteit van de jeugdzorg te verbeteren. In het IGZ-programma gezondheidsbescherming vormen voorbereiding op epidemieën, zorg voor kwetsbare groepen en toezicht op de Wet Bevolkingsonderzoek belangrijke thema’s in 2007.

• (B) Herijken van de Wet collectieve preventie volksgezondheid (WCPV)

  Het doel is de wetgeving te actualiseren en aan te passen aan de veranderingen die worden doorgevoerd in de structuur van de ogz. Concreet gaat het om de implementatie van de International Health Regulations (IHR) van de WHO.

• (B) Programma Academische Werkplaatsen Publieke Gezondheid uitvoeren, via ZonMw

  Het doel is de samenhang en samenwerking tussen wetenschap, onderwijs en praktijk te versterken. Daarvoor hebben de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) en het ministerie van VWS ZonMw opdracht gegeven om op verschillende plaatsen in Nederland academische werkplaatsen in te richten (€ 1,6 miljoen).

2. Bevorderen van goede preventie en zorg voor specifieke bevolkingsgroepen

• (B) Uitvoeren van het Convenant Beleidskader Grotestedenbeleid

  Hiermee willen we via activiteiten in grote steden onder meer gezondheidsachterstanden bij mensen met een lage opleiding en een laag inkomen verminderen. Het gaat om de uitvoering van de derde convenantperiode die loopt van 2005 tot en met 2009 (kamerstukken 21 062, nr. 116) (€ 5,0 miljoen). Zie ook artikel Maatschappelijke ondersteuning onder operationele doelstelling 44.3.1).

• (B) Financieren van tolk- en vertaalcentrum voor gezondheidszorg

  Hiermee willen we tolken en vertalers beschikbaar kunnen stellen wanneer dat nodig is (€ 8,6 miljoen).

• (B) Financieren van de Stichting Koppeling

  Hiermee willen we knelpunten in de gezondheidszorg aan onverzekerde vreemdelingen oplossen en voorkomen (€ 3,6 miljoen).

• (B) Financieren Pharos

  Hiermee willen we de kwaliteit van zorg voor vluchtelingen optimaliseren waaronder preventie van vrouwlijke genitale verminking (€ 2,8 miljoen).

• (B) Verder gaan met het eenmalig inrichten en implementeren van het Elektronisch kinddossier Jeugdgezondheidszorg (JGZ)

  Dit heeft betrekking op het Elektronisch kinddossier (EKD) voor kinderen van 0–19 jaar in de Jeugd Gezondheids Zorg (JGZ). Door het EKD krijgen zowel zorgverleners als beleidsmakers een beter inzicht in de lichamelijke en sociaal-emotionele ontwikkeling van jongeren. Hierdoor kunnen hulpverleners in de gezondheidszorg makkelijker kinderen met problemen volgen. Verder kunnen JGZ-organisaties met het integrale EKD snel, effectief en betrouwbaar gegevens uitwisselen met anderen.

• (B) Tijdelijke regeling specifieke uitkering Jeugdgezondheidszorg uitvoeren

  Hiermee willen we de uitvoering van het uniforme deel van het basistakenpakket jeugdgezondheidszorg financieren. Daarvoor verstrekken we een uitkering aan gemeenten, en voeren we de motie-Verhagen, Van Aartsen en Ditrich uit met betrekking tot opvoedingsondersteuning (kamerstukken 30 300, nr. 9, € 198,5 miljoen).

  In 2006 wordt de integrale jeugdgezondheidszorg geëvalueerd. In 2007 zal hier een standpunt over ontwikkeld worden en gestart worden met de implementatie van dit standpunt.

• (B) Kennisprogramma Jeugd uitvoeren, via ZonMw

  Hiermee willen we bewerkstelligen dat de zorg voor kinderen bewezen effectief wordt uitgevoerd en dat de zorg voor en begeleiding van het kind aansluiten bij de behoeften van het kind en zijn verzorgers (zie ook artikel 45 Jeugdbeleid).

• (B) Centrum Jeugdgezondheid bij het RIVM verder uitbouwen

  Hiermee willen we de kwaliteit van het uniforme gedeelte van de jeugdgezondheidszorg evalueren en actueel houden (€ 0,7 miljoen).

• (B) Medische en seksuologische hulpverlening financieren

  De subsidieregeling van het College voor zorgverzekeringen (CVZ) met betrekking tot medische en seksuologische hulpverlening (aanvullende eerstelijnsvoorziening) in zeven steden in Nederland eindigt in 2006 (€ 0,7 miljoen). In 2007 zal de minister de zeven klinieken eenmalig via de begroting financieren. Vanaf 2008 treedt een nieuw systeem voor deze hulpverlening in werking.

• (B) Subsidie verstrekken aan diverse organisaties

  Om de seksuele gezondheid te bevorderen verlenen we subsidie aan de Rutgers Nisso Groep (RNG), het Kenniscentrum Seksualiteit, de Vereniging ter Bescherming van het Ongeboren Kind (VBOK) en de Stichting Ambulante Fiom (€ 6,9 miljoen).

• (B) Uitvoeren van het programma Seks onder je 25^e

  Hiermee willen we de preventie van de seksuele gezondheid van jongeren op peil houden en bevorderen. Om dit te bereiken, wordt in 2007 een programma gestart.

• (B) Rijksbijdrage leveren aan het CVZ

  Hiermee leveren we een bijdrage aan de financiering van abortusklinieken (€ 10,6 miljoen).

• (B) Subsidiëren van activiteiten ter voorkoming van vrouwelijke genitale verminking

  Het doel is signalering te versterken en de preventieve rol van de jeugdgezondheidszorg, voorlichtingsactiviteiten en deskundigheid te bevorderen met gebruikmaking van de kennis die bij de stichting Pharos hierover is opgebouwd (€ 1,0 miljoen).

3. Verbeterde paraatheid van zorgvoorzieningen voor grootschalig optreden bij crises en rampen

• (B) Opleiden, trainen en oefenen van de gezondheidszorgsector

  Hiermee willen we de sector goed voorbereiden op rampen en ongevallen, onder meer via een tijdelijk stimuleringsprogramma bij ZonMw. Van belang zijn daarnaast oefeningen op het gebied van (inter)departementale crisisbeheersingsorganisatie en grootschalige uitbraken van infectieziekten, zowel nationaal als regionaal (€ 3,4 miljoen).

• (B) Geneeskundige Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen (GHOR) organiseren

  De GHOR is een instrument van het bestuur van de veiligheidsregio op het gebied van veiligheid teneinde een doelmatige en gecoördineerde geneeskundige hulpverlening bij zware ongevallen, rampen en crises te bewerkstelligen. De GHOR slaat de brug tussen de veiligheidsorganisaties en de zorgketen. In de uitvoering is de GHOR onderdeel van de openbare gezondheidszorg.

• (B) Opzetten van een Centrum Gezondheid, Milieu en Veiligheid bij het RIVM

  Hiermee willen we de vereiste kennis voor de volksgezondheid bij medische milieukundige aangelegenheden, gezondheidszorgonderzoek en -advisering bij crises en rampen borgen en ontsluiten. Verschillende kenniscentra en projectorganisaties ontwikkelden in de nazorgtrajecten van de Bijlmerramp, de Vuurwerkramp in Enschede en de Nieuwjaarsbrand in Volendam veel kennis. Het RIVM-centrum, dat in samenwerking met het ministerie van VROM wordt opgezet, borgt deze kennis en stelt die beschikbaar voor de ondersteuning van zorgverleners en bestuurders. Het centrum omvat de gezondheidsonderzoeken, psychosociale nazorg, geneeskundige advisering bij gevaarlijke stoffen en medische milieukunde. De medische milieukunde wordt versterkt met bovenregionale ondersteuning vanuit dit centrum en faciliteert de regionale uitvoering door GGD’s (€ 4,2 miljoen).

• (B) Verbeteren van de voorbereiding op een grieppandemie

  Hiermee willen we de volksgezondheid en de sociale en economische stabiliteit van Nederland beschermen. Specifieke voorbereiding op een dreigende grieppandemie is noodzakelijk vanwege de impact van zo’n pandemie op de continuïteit van de Nederlandse samenleving.

4. Ethisch verantwoord handelen in de gezondheidszorg en medisch-wetenschappelijk onderzoek bevorderen

• (B) Een standpunt formuleren over de evaluatie op de Wet afbreking zwangerschap, en dit implementeren.

• (B) Een standpunt formuleren over de evaluatie op de Wet levensbeëindiging op verzoek (euthanasiepraktijk), en dit implementeren.

• (B) Bijdragen aan de baten-lastendienst Centraal Informatiepunt Beroepen Gezondheidszorg (CIBG) (€ 0,8 miljoen)

  Deze bijdrage is nodig voor het beheer van regionale toetsingscommissies euthanasie, die meldingen van artsen beoordelen. Het CIBG fungeert verder als aanspreekpunt voor k.i.d.-kinderen, ouders en artsen die vragen hebben over het register donorgegevens kunstmatige bevruchting. Daarnaast is de bijdrage bestemd voor het beheer van de centrale deskundigencommissie Late zwangerschapsafbreking en levensbeëindiging bij pasgeborenen om meldingen van artsen te beoordelen.

Bovenstaande informatie is bedoeld voor de Staten Generaal. Aan dit overzicht kunnen geen rechten worden ontleend.

41.4 Overzicht beleidsonderzoeken

Artikel 42 Gezondheidszorg

42.1 Algemene beleidsdoelstelling

Een goed werkend zorgstelsel, gericht op een optimale combinatie van kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid van de gezondheidszorg.

Belangrijkste beleidsonderwerpen 2007

• Benchmark huisartsen (42.3.1)

• Jaardocument maatschappelijke verantwoording (42.3.1)

• Opleidingsfonds (42.3.3)

• Invoering DBC’s in de geestelijke gezondheidszorg (ggz) en verdere voorbereiding voor uitvoering ggz onder de Zorgverzekeringswet (42.3.4)

• DBC’s doorontwikkelen (42.3.4)

• Moderniseren prijs- en vergoedingssystemen geneesmiddelen (42.3.4)

Ministeriële verantwoordelijkheid

Ministeriële verantwoordelijkheid

• Wij scheppen randvoorwaarden om de kwaliteit, de toegankelijkheid en de betaalbaarheid van de gezondheidszorg te waarborgen. We zijn verantwoordelijk voor het toezicht op de geleverde kwaliteit.

• Wij zijn ervoor verantwoordelijk de randvoorwaarden te scheppen voor een goed werkend zorgverzekeringsstelsel. Zo is in de Zorgverzekeringswet (ZVW) bepaald dat verzekeraars een acceptatieplicht hebben, geen premies mogen differentiëren en een zorgplicht hebben. Binnen deze randvoorwaarden – waarop de Nederlandse Zorgautoriteit in oprichting (NZAio) ook goed zal toezien – moet onderlinge concurrentie tussen zorgverzekeraars leiden tot een kwalitatief hoogwaardig, toegankelijk en betaalbaar zorgstelsel.

Voor het beoogde stelsel moet er sprake zijn van een goede taakvervulling door overheid, zorgconsument, zorgaanbieder en zorgverzekeraar. Dit vereist een heldere verantwoordelijkheidsverdeling tussen de betrokken actoren.

Een kwalitatief hoogwaardig zorgstelsel is een stelsel dat veilig, effectief en klantgericht is. We maken het stelsel toegankelijk door de kring van verzekerden en het pakket van de basisverzekering centraal vast te stellen. Daarnaast stimuleren we het geven van transparante en onafhankelijke informatie over het zorgstelsel. Ten slotte creëren we een gelijk speelveld voor zorgconsumenten, zorgaanbieders en zorgverzekeraars. We spreken van een betaalbaar stelsel als het beslag op de collectieve lasten past binnen de kaders die daarvoor gesteld zijn. Door een goed werkend stelsel te bieden, streven we naar een vermeerdering van het aantal levensjaren van de Nederlandse bevolking zonder lichamelijke beperkingen.

We hebben vooralsnog geen algemene indicator voor dit artikel geformuleerd omdat in de Zorgbalans ook verantwoording over het presteren van het stelsel wordt afgelegd. Voor de begroting van 2008 zullen we bezien of het mogelijk is om mede in relatie tot de Zorgbalans een of meer prestatie-indicatoren voor dit artikel te formuleren.

42.2 Budgettaire gevolgen van beleid

De bijdrage aan het CIBG, de Rijksbijdrage aan het Zorgverzekeringsfonds voor jeugdigen (18-), de Zorgtoeslag en alle instellingssubsidies zijn als meerjarig verplicht opgenomen.

Premie-uitgaven (bedragen x € 1 000 000)

In de tabel hierboven zijn de beschikbare middelen opgenomen voor de premie-uitgaven op het terrein van gezondheidszorg. In deze beschikbare middelen zijn de budgettaire consequenties van de besluitvorming rond de 1^e suppletore wet 2006 en de miljoenennota 2007 verwerkt. Voor 2006 is de loon- en prijsontwikkeling al verwerkt, terwijl voor 2007 en latere jaren de loon- en prijsontwikkeling nog moet worden toegevoegd.

42.3 Operationele doelstellingen

Er zijn vier operationele doelstellingen voor gezondheidszorg:

1. de consument is in staat de gewenste zorgverzekeraar en zorgaanbieder te kiezen;

2. zorgaanbieders zijn in staat voor de consument een kwalitatief hoogwaardig zorgaanbod te realiseren;

3. zorgaanbieders zijn in staat voor de consument een toegankelijk zorgaanbod te realiseren;

4. zorgverzekeraars zijn in staat de consument een voor iedereen betaalbaar verzekerd pakket te bieden van noodzakelijke zorg.

42.3.1 De consument is in staat de gewenste zorgverzekeraar en zorgaanbieder te kiezen

Motivering

Motivering

De consument door transparante informatievoorziening, wetgeving en ondersteuningsstructuren in staat stellen te kiezen op de kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid van de zorgaanbieder en de zorgverzekeraar. Dit prikkelt de zorgaanbieders en de zorgverzekeraars veilige, effectieve en klantgerichte zorg te leveren/in te kopen.

Toelichting:

De indicatoren zijn in ontwikkeling. Er zijn nog geen data en/of streefwaarden beschikbaar voor de begroting 2007. In de begroting 2008 wordt een indicator opgenomen.

Instrumenten per beleidsprioriteit

Beleidsprioriteiten

Hieronder beschrijven we de instrumenten per beleidsprioriteit. Bij elke beleidsprioriteit geven we aan of het instrumenten betreft voor de eerste lijn, of voor het gehele zorgaanbod.

1. Bevorderen van de uitwisseling van gegevens tussen de zorgaanbieder en de zorgverzekeraar

Eerste lijn

• (B) Benchmark huisartsen ontwikkelen

  Er wordt een experimentele benchmark voor huisartsen ontwikkeld om de toegankelijkheid van de informatievoorziening over de prestaties van huisartsen te verbeteren. In 2007 wordt het experiment afgerond en geëvalueerd. Voor het experiment is in 2007 in totaal een begrotingssubsidie beschikbaar van € 0,41 miljoen.

2. Bevorderen van actuele, betrouwbare en complete gegevens, die met zo min mogelijk administratieve lasten verstrekt kunnen worden

Gehele zorgaanbod

• (B) Jaardocument maatschappelijke verantwoording

  Vanaf 2007 zijn alle zorginstellingen (cure en care) verplicht om via het jaardocument verantwoording af te leggen over het voorgaande jaar. Doel hiervan is maatschappelijke verantwoording te uniformeren en administratieve lasten bij zorginstellingen te verminderen. Het jaardocument bundelt diverse gegevensstromen die jaarlijks verplicht zijn op grond van wet- en regelgeving, in één document. Het vervangt hiermee de vroegere verplichting om onder meer een separaat jaarverslag, jaarrekening, kwaliteitsjaarverslag, klachtjaarverslag en een sociaal jaarverslag te maken (zie ookwww.jaardocument.nl). Met de implementatie van het jaardocument beogen wij een lastenreductie van 25 procent per 31 december 2007 (het budget hiervoor is ongesplitst opgenomen op artikel 43 Langdurende zorg onder operationele doelstelling 43.3.5).

3. Het realiseren van de benodigde wetgeving en ondersteuningsstructuren om de consument in staat te stellen te kiezen

Gehele zorgaanbod

• (B)www.kiesbeter.nl onder de aandacht van de consument brengen

  Dit instrument is bedoeld om de burgers meer inzicht te geven in de keuzemogelijkheden tussen zorgaanbieders, ziektekosten en verzekeraars/verzekeringen. Dat willen we bereiken door overzicht te bieden en vergelijkende en preventie-informatie te geven. Ook willen we burgers informeren over hun rechten en plichten (het budget hiervoor is opgesplitst opgenomen op artikel 43 Langdurende zorg onder operationele doelstelling 43.3.2).

• (B) Uitbrengen zorgbalans

  Vanaf 2006 wordt elke twee jaar een «zorgbalans» opgeleverd. Het doel hiervan is de ontwikkeling te volgen van de toegankelijkheid, betaalbaarheid en kwaliteit van het Nederlandse zorgstelsel (het budget hiervoor is gesplitst opgenomen op artikel 43 Langdurende zorg onder operationele doelstelling 43.3.2). Zie voor de herziening van het zorgstelsel:TK 2005–2006, 28 852, nr. 8.

• (B) Aansturen van en toezicht houden op het Fonds PGO (Fonds voor Patiënten-, Gehandicaptenorganisaties en Ouderenbonden)

  Hiermee willen we de patiënten-, gehandicapten- en ouderenorganisaties meer functie- en prestatiegericht financieren (TK 2005–2006, 29 214, nr. 14). Om dit te bereiken hebben we een nieuwe subsidieregeling gepubliceerd. In 2007 besluiten we over de status en positie van het fonds (het budget hiervoor is opgesplitst opgenomen op artikel 43 Langdurende zorg onder operationele doelstelling 43.3.2).

Bovenstaande informatie is bedoeld voor de Staten Generaal. Aan dit overzicht kunnen geen rechten worden ontleend.

42.3.2 Zorgaanbieders zijn in staat om voor de consument een kwalitatief hoogwaardig zorgaanbod te realiseren

Motivering

Motivering

Met deze operationele doelstelling willen we bereiken dat de consument de zorg krijgt waar hij recht op heeft. Daarom bevat het nieuwe zorgstelsel prikkels die zorgaanbieders moeten aanzetten een kwalitatief hoogwaardige gezondheidszorg te leveren. Ook willen we ervoor zorgen dat het zorgaanbod, ook op de langere termijn, blijft aansluiten op de behoefte van de consument en op de demografische en technologische ontwikkelingen. Daarom moeten er nieuwe medische producten beschikbaar komen door innovatie en moeten bestaande medische producten, diensten en processen verbeterd worden. De producten moeten voldoen aan de (kwaliteits)normen die het veld en de overheid hebben opgesteld.

Toelichting:

Indicator wordt op dit moment ontwikkeld. Data naar verwachting beschikbaar voor begroting 2008.

Instrumenten per beleidsprioriteit

Beleidsprioriteiten

Hieronder beschrijven we de instrumenten per beleidsprioriteit. Bij elke beleidsprioriteit geven we aan of het gaat om instrumenten voor de eerste of tweede lijn of het gehele zorgaanbod, of dat het geneesmiddelen en medische technologie betreft.

1. Zorgaanbod laten voldoen aan normen voor (patiënt)veiligheid, effectiviteit en klantgerichtheid

Gehele zorgaanbod

• (B) ICT in de zorg ontwikkelen en implementeren

  Doel is de kwaliteit in de zorg te verbeteren. Dat willen we bereiken door ICT in de zorg te ontwikkelen en te implementeren. Hierbij gaat het om het landelijk werkend elektronisch medicatiedossier, beschikbaarheid van de waarneeminformatie van huisartsen en elektronische afhandeling van het declaratieverkeer (in totaal € 39,8 miljoen). In 2007 richt het ICT-beleid zich op de invoering van het burgerservicenummer in de zorg, de landelijke invoering van het waarneemdossier huisartsen (wdh) en de landelijke uitrol van het elektronisch medicatiedossier (emd). Daarnaast worden nieuwe toepassingen ontwikkeld, zoals de uitbreiding van het emd, het dossier spoedeisende hulp en het diabetesdossier. In 2007 worden applicaties ontwikkeld waarmee de patiënt toegang krijgt tot het eigen elektronisch patiëntdossier (zie voor voortgangsrapportage ICT in de zorg TK 27 529, 2005–2006, nr. 22). Om doorbraken in de opschaling van ICT-toepassingen en diensten te realiseren, neemt VWS eveneens deel aan het Rijksbrede Actieprogramma Maatschappelijke Sectoren & ICT.

• (B) Patiëntveiligheid bevorderen

  Om te bereiken dat we de patiënt veilige zorg kunnen bieden, introduceren we een veiligheidsmanagementsysteem in alle instellingen. Een belangrijk onderdeel daarvan is een goed werkend meld- en analysesysteem van incidenten. Het programma Patiëntveiligheid van Zorgonderzoek Nederland Medische Wetenschappen (ZonMw) dient ter ondersteuning hiervan. Het Instituut voor Extramuraal Geneeskundig Onderzoek (EMGO Instituut) van het Vrije Universiteit medisch centrum (VUmc) en het Nederlands Instituut voor Onderzoek van de Gezondheidszorg (NIVEL) presenteren in 2007 de resultaten van een groot Nederlands onderzoek over aard en omvang van schade die door medisch ingrijpen is veroorzaakt en die in het ziekenhuis is opgelopen, en de eventuele oorzaak van die schade. Dit onderzoek is onderdeel van het programma Vertrouwen in Zorg dat de Orde van Medisch Specialisten (OMS) uitvoert.

• (B) Certificeren

  Met dit instrument willen we instellingen stimuleren een werkend kwaliteits- of veiligheidsmanagementsysteem te hebben. Certificeren is echter geen doel op zich en is niet verplicht. Wel geeft het aan zorginstellingen en verzekeraars de gelegenheid hierover afspraken te maken en consequenties aan te verbinden. Vanuit de patiëntenkant kan hierop ook worden aangedrongen. Financiers, aanbieders, consumenten en cliënten zijn in het bestuur van het nieuwe kwaliteitsinstituut betrokken. Om de kracht van dit instrument te vergroten zullen de Stichting Harmonisatie Kwaliteitsbeoordeling in de Zorgsector (HKZ) en het Nederlands Instituut voor Accreditatie van Ziekenhuizen (NIAZ) vanaf 1 januari 2007 hun krachten bundelen (het budget staat op artikel 43 langdurende zorg).

• (B) Verder implementeren van een zorgbrede governancecode

  Het doel is de verdere professionalisering van bestuurders en toezichthouders in de zorg te bevorderen en de raad van toezicht een handhavende rol te geven bij het leveren van de gewenste zorgprestaties (zie ook brief TK 2005–2006, 29 689, nr. 68).

• (B) Rechtsbescherming bieden voor patiënten en beroepsbeoefenaren volgens de Wet BIG

  De Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg (Wet BIG) regelt onder meer de bevoegdheid om een beroep in de individuele gezondheidszorg uit te oefenen en het tuchtrecht. Voor het beheer van het BIG-register ontvangt het CIBG een bijdrage van € 2,3 miljoen. Sinds januari 2006 vallen ook de secretariaten van de tuchtcolleges onder de verantwoordelijkheid van het CIBG. In 2007 ontvangt het CIBG voor de bedrijfsvoering van de tuchtcolleges een bijdrage van € 2,9 miljoen.

• (B) Uitvoeren van onderzoek en toezicht door de IGZ om de kwaliteit van het zorgaanbod te waarborgen

  Het gaat hierbij om de programma’s Eerstelijnsgezondheidszorg, Specialistische somatische en psychiatrische zorg, Zorg thuis en Veilige medische producten.

• (B) Patiëntenrecht uitoefenen

  We willen inzicht geven in de stand van zaken bij de uitoefening van patiëntenrechten in de sectoren eerstelijnsgezondheidszorg, specialistisch somatische en psychiatrische zorg en forensische zorg. Dit is een vervolgactiviteit op De staat van de volksgezondheid en de gezondheidszorg 2006, IGZ.

• (B) BOPZ (Wet bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen) evalueren

  Om de vraag te beantwoorden of de wet nog adequaat functioneert, verschijnt in maart 2007 het rapport van de Evaluatiecommissie derde evaluatie van de Wet BOPZ. Hierop zal het kabinet een standpunt formuleren. De evaluatie van de observatiemachtiging wordt voortgezet; de presentatie zal begin 2008 plaatsvinden. Verder worden de bestaande mogelijkheden beter benut door leidraden en voorlichting (€ 0,5 miljoen).

Geneesmiddelen en medische technologie

• (B) Bijdragen aan het RIVM

  Deze bijdrage is bedoeld om de kwaliteit van wetten, regelgeving en normen op het gebied van medisch technologische producten en lichaamsmateriaal te bewaken, zodat producten een goede kwaliteit en veiligheid hebben. Het ministerie van VWS besteedt deze rol uit aan het RIVM. Het RIVM vertegenwoordigt het ministerie van VWS in de Europese werkgroepen en levert wetenschappelijke input voor het opstellen van (kwaliteits)normen en beleidsmaatregelen (€ 0,6 miljoen).

• (B) Wet- en regelgeving implementeren op het gebied van geneesmiddelen, medische hulpmiddelen, weefsel en cellen, bloed en bewerkt lichaamsmateriaal (tissue engineered products)

  De patiënt moet er vanuit kunnen gaan dat de beschikbare producten en de gebruikte productiemethoden voldoen aan de wettelijke eisen die gesteld worden aan de kwaliteit en veiligheid van medische producten. De IGZ houdt hier toezicht op via het programma Productveiligheid. Het Nederlands Normalisatie-instituut (NEN) ontvangt subsidie voor normalisatietrajecten op het terrein van medische hulpmiddelen.

• (P) Geneesmiddelenwet

  Naar verwachting treden de nieuwe geneesmiddelenwet en de onderliggende regelgeving in 2007 in werking.

• (B) Productveiligheid

  Onderzoek moet uitwijzen hoe de registratie van bijwerkingen van de verschillende typen producten kan worden verbeterd en gestroomlijnd. Het gaat daarbij om producten zoals geneesmiddelen, medische hulpmiddelen, bloed, weefsels en organen. Hierdoor krijgen we sneller en vollediger inzicht in nadelige effecten van het gebruik van deze producten en kunnen we veilig gebruik van deze medische producten stimuleren.

2. Stimuleren van de kennisinfrastructuur om de medische producten en processen te verbeteren

Gehele zorgaanbod

• (B) Kennisprogramma curatieve zorg

  Eind 2005 hebben wij ZonMw de opdracht verleend om de eerste fase van het programma Kennisbeleid kwaliteit curatieve zorg uit te voeren. Dit programma richt zich op de continuering en vernieuwing van de activiteiten van de OMS en het Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg (CBO) op het gebied van richtlijnenontwikkeling en professioneel kwaliteitsbeleid. Deze lopende activiteiten worden verbreed en bieden daarmee ruimte aan andere actoren uit de curatieve zorg zoals (niet limitatief!) de eerste lijn, de ggz, de arbocuratieve zorg, enzovoort. De kennisontwikkeling moet bijdragen aan de (keten)samenwerking tussen eerste en tweede lijn. De eerste fase wordt in 2007 afgerond. De opdrachtverlening voor de tweede fase volgt medio 2006 en heeft betrekking op de periode tot 2009.

Tweede lijn

• (B) Het programma Sneller Beter

  Het programma Sneller Beter (zieTK 2005–2006, 28 439, nr. 11) dient allereerst om goede voorbeelden in de zorg op het gebied van patiëntveiligheid en -logistiek, verantwoordingsinformatie en ICT sneller in de zorg in te voeren. Het programma loopt door in 2007. Sommige onderdelen worden pas in 2008 afgerond. Het ministerie van VWS biedt verder faciliteiten zoals een website (€ 0,65 miljoen).

Bovenstaande informatie is bedoeld voor de Staten Generaal. Aan dit overzicht kunnen geen rechten worden ontleend.

42.3.3 Zorgaanbieders zijn in staat voor de consument een toegankelijk zorgaanbod te realiseren

Motivering

Motivering

Met deze operationele doelstelling willen we zorgen dat de consument de zorg krijgt waar hij recht op heeft. Daarom bevat het nieuwe zorgstelsel prikkels die zorgaanbieders moeten aanzetten om een toegankelijk aanbod van gezondheidszorg te bieden. Voldoende aanbod van deskundige beroepsbeoefenaren is daarbij van essentieel belang. We willen dat het zorgaanbod, ook op de langere termijn, aansluit op de behoefte van de consument en op de demografische en technologische ontwikkelingen. Daarom is het noodzakelijk om nieuwe medische producten en processen beschikbaar te krijgen en bestaande medische producten en processen via innovatie te verbeteren. Dit moet de toegankelijkheid van de gezondheidszorg verbeteren.

Toelichting:

1 en 2: De definitie van de indicator wordt in samenspraak met het RIVM verder ontwikkeld in 2007.

3: Er wordt in overleg met Nivel en RIVM een indicator ontwikkeld. De informatie is naar verwachting beschikbaar voor begroting 2008.

4: De (streef)waarden worden opgenomen in begroting 2008.

5, 6 en 7: De indicatoren zullen jaarlijks worden gemeten en gerapporteerd.

Instrumenten per beleidsprioriteit

Beleidsprioriteiten

Hieronder beschrijven we de instrumenten per beleidsprioriteit. Bij elke beleidsprioriteit geven we aan of het gaat om instrumenten voor de eerste of tweede lijn, voor acute zorg of het gehele zorgaanbod, of dat het geneesmiddelen en medische technologie betreft.

1. Zorgaanbod is beschikbaar binnen de Treeknormen en binnen de bereikbaarheidsnormen voor (acute) zorg

Gehele zorgaanbod

• (B) Capaciteit, opleidingen- en beroepenstructuur optimaliseren

  Om te komen tot een moderne en samenhangende besturingsstructuur is in juli 2006 de stichting College Beroepen en Opleidingen in de Gezondheidszorg (CBOG) opgericht. Dit college heeft de volgende taken: de opleidingscapaciteit ramen, voorstellen doen aan de minister voor toewijzing van opleidingsplaatsen en het ontwikkelen en/of implementeren van voorstellen voor de innovatie van beroepen en opleidingen. Ook de beoogde samenhang tussen beroepen en opleidingen moet binnen het CBOG gerealiseerd worden (€ 2,5 miljoen). We willen het publieke belang van voldoende aanbod van gekwalificeerde zorgverleners binnen het samenhangende stelsel van beroepen en opleidingen borgen. Daarom wordt de bekostigingsstructuur van de medische vervolgopleidingen aangepast. Met ingang van 1 januari 2007 wordt het opleidingsfonds opgericht. De opleidingen van de erkende medische en tandheelkundige specialismen en de erkende bètaberoepen (ziekenhuisapotheker, klinisch fysicus en klinisch chemicus) vallen vanaf 2007 onder het opleidingsfonds. Met deze zogeheten eerste tranche opleidingen is een bedrag van € 636,7 miljoen gemoeid. De eerste tranche opleidingen wordt in 2007 vanuit de VWS-begroting gefinancierd. De opleiding tot huisarts wordt net als in voorgaande jaren ook in 2007 door middel van een begrotingssubsidie gefinancierd. Met ingang van 2008 vallen ook de tweede tranche zorgopleidingen (waaronder enkele verpleegkundige vervolgopleidingen, opleidingen voor medisch ondersteunende functies, enkele openbare gezondheidszorg- en ggz-functies) onder het opleidingsfonds (TK 2005–2006, 29 282, nr. 23; TK 2005–2006, 29 282, nr. 28;TK 2005–2006, 29 282, nr. 32).

• (B) Verhogen arbeidsproductiviteit

  Om ervoor te zorgen dat er nu en in de toekomst voldoende gekwalificeerd personeel beschikbaar is voor de zorgsector, is het onder andere noodzakelijk dat de arbeidsproductiviteit hoger wordt. De primaire verantwoordelijkheid hiervoor ligt bij de instellingen. Het beleid is er op gericht de noodzaak tot het verhogen van de arbeidsproductiviteit blijvend onder de aandacht te brengen en voor deze verhoging randvoorwaarden te creëren. Door goede voorbeelden te verspreiden via Sneller Beter, willen we instellingen motiveren om andere werkwijzen en slimme oplossingen te vinden en door te voeren. ICT-toepassingen in de zorg en verschillende vormen van technologische innovaties kunnen een personeelsbesparend effect hebben. Onderzoek moet uitwijzen of dat werkelijk zo is. Ook is het van belang dat innovatief en ondernemend gedrag wordt gestimuleerd door er voor te zorgen dat innoveren in de zorg meer lonend wordt voor instellingen. Tevens kijken we naar verschillende zorg- en organisatieconcepten bij zorginstellingen en het effect hiervan op de personele inzet. Voor deze onderwerpen is zorgbreed € 5,3 miljoen beschikbaar.

• (B) Monitoren arbeidsmarkt zorg

  Het ministerie van VWS is verantwoordelijk voor de kwaliteit en toegankelijkheid van het zorgaanbod en moet dus alert blijven op de korte- en langetermijnontwikkelingen op de arbeidsmarkt. Het ministerie van VWS heeft hiervoor behoefte aan regelmatig geactualiseerde cijfers over de arbeidsmarkt in zorg en welzijn. Het meerjarige Onderzoeksprogramma Arbeidsmarkt Zorg en Welzijn komt hieraan tegemoet. Dit zorgbrede onderzoeksprogramma wordt betaald door het ministerie van VWS (€ 0,5 miljoen), het Centrum voor Werk en Inkomen (CWI) en sociale partners in zorg en welzijn.

Acute zorg

• (P) Benchmark acute zorgketen volgen

  De benchmark acute zorgketen wordt in meerdere regio’s opgezet, inclusief gegevens over de opschaling. Het ministerie van VWS volgt de vorming van de acute zorgketennetwerken op de voet (zie de beleidsvisie traumazorg, TK 2005–2006, 29 247, nr. 37). Op basis van de rapportage van de pilot nachthelikopter nemen wij aan het eind van dit jaar een standpunt in over het functioneren en de financiering van deze voorziening. Samen met de ministeries van Defensie en Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) bekijken wij in breder perspectief de mogelijkheden tot inzet op langere termijn van voldoende gekwalificeerde piloten.

• (P) Wet toelating zorginstellingen (WTZi) in werking getreden

  Op 1 januari 2006 is de WTZi in werking getreden (Stb 571, uitvoeringsbesluit 575). Het beleid is gericht op een goede bereikbaarheid van de acute zorg in Nederland. De minister van VWS gebruikt het beschikbare wettelijk instrumentarium, de WTZi, om de goede bereikbaarheid van acute zorg te handhaven. Het RIVM heeft, conform een toezegging aan de Kamer, de bereikbaarheid per 1 januari 2006 in kaart gebracht. Op die manier is de uitgangssituatie bij invoering van de wet vastgelegd. Voornemens die de goede bereikbaarheid in gevaar brengen moeten, conform de WTZi, besproken worden in het regionale ketenoverleg acute zorg.

• (P) Nieuwe Wet op de ambulancezorg

  In april 2006 heeft de Tweede Kamer de nieuwe Wet op de ambulancezorg aangenomen. De wet regelt de vergunningverlening voor ambulancezorg voor de veiligheidsregio’s en vergroot de doelmatigheid door een grotere rol voor de regionale verzekeraars en GHOR-bestuur (Geneeskundige Hulp bij Ongevallen en Rampen). De nieuwe wet treedt per 1 januari 2008 in werking, na het proces van vergunningverlening in 2007.

Geneesmiddelen en medische technologie

• (B) Subsidies en opdrachten voor orgaandonatie

  Doel is om de registratiegraad in het Donorregister tot 40 procent te verhogen en het aantal donoren in 2008 met 10 procent te laten stijgen ten opzichte van 2004. In 2007 gaan de gemeenten de bevolking meer attenderen op de mogelijkheid tot donorregistratie. Specifieke groepen ingezetenen die nog niet geregistreerd zijn worden aangeschreven en er wordt een mogelijkheid ontwikkeld tot registratie als orgaandonor via internet.

  Om het donorpotentieel in ziekenhuizen optimaal te gebruiken worden uitnameteams geherstructureerd, wordt een besluit genomen over eventuele uitbreiding van non-heartbeating donatieprocedures en worden maatregelen genomen om het aantal familieweigeringen van niet-geregistreerden te verkleinen.

2. Stimuleren van de kennisinfrastructuur om de medische producten en processen te verbeteren

Geneesmiddelen en medische technologie

• (B) Subsidiëren topinstituut Pharma

  Om een impuls te geven aan nationaal onderzoek en ontwikkeling en om internationale samenwerking op dit punt te realiseren, ondersteunt het ministerie van VWS, in samenwerking met de ministeries van OCW en EZ, het topinstituut Pharma.

• (B) Subsidiëren ZonMw

  Deze subsidie is bedoeld voor programma’s om geneesmiddelen voor kinderen te ontwikkelen en voor onderzoek naar de werkingsmechanismen en de interactie van geneesmiddelen bij ouderen.

• (B) Uitvoeren van de Agenda Medische Biotechnologie 2004–2007

  Met dit instrument willen we een impuls geven aan de ontwikkeling en het gebruik van medische biotechnologie.

• (B) Kabinetsvisie nanotechnologie

  In 2006 verschijnt de kabinetsvisie nanotechnologie. We starten in 2007 met de uitwerking daarvan.

Bovenstaande informatie is bedoeld voor de Staten Generaal. Aan dit overzicht kunnen geen rechten worden ontleend.

42.3.4 Zorgverzekeraars zijn in staat de consument een voor iedereen betaalbaar verzekerd pakket te bieden van noodzakelijke zorg

Motivering

Motivering

Zorgverzekeraars concurreren om de gunst van de verzekerden door polissen aan te bieden met een goede prijs-kwaliteitverhouding. Dit realiseren zij door scherp en prestatiegericht zorg in te kopen bij zorgaanbieders.

Toelichting:

De indicator «ontwikkeling standaardpremie» is een afgeleide van de ontwikkeling van de schadelast van verzekeraars, zoals geraamd als actuele stand voor de ontwerpbegroting 2007.

Instrumenten per beleidsprioriteit

Beleidsprioriteiten

Hieronder beschrijven we de instrumenten per beleidsprioriteit. Bij elke beleidsprioriteit geven we aan of het gaat om instrumenten voor de eerste of tweede lijn, voor acute zorg of het gehele zorgaanbod, of dat het geneesmiddelen en medische technologie betreft.

1. Een goede implementatie van de ZVW: iedereen kan zich tegen een redelijke prijs verzekeren voor kwalitatief goede noodzakelijke zorg

Gehele zorgaanbod

• (B) Volgen van de werking van de Zorgverzekeringswet (ZVW)

  De NZAio volgt de werking van de ZVW. In juni 2006 is de eerste marktmonitor zorgverzekeringsmarkt afgerond (zie ook EK2005–2006, 30 186, A; TK 2005–2006, 29 689, nr. 101 over de Wet marktordening gezondheidszorg). Hoewel de NZAio de markt kritisch blijft volgen, is het algemene beeld dat de ZVW goed werkt. Voor 2007 zullen er dus geen significante systeemaanpassingen nodig zijn. De NZAio blijft over de werking van de ZVW periodiek rapporteren. Met zorgverzekeraars zijn afspraken gemaakt over wanbetalers om het aantal onverzekerden zo beperkt mogelijk te houden.

• (B) Aanpassen internationale wet- en regelgeving

  Als gevolg van de invoering van de ZVW moeten nationale en internationale wet- en regelgeving met elkaar in overeenstemming worden gebracht. Om dit te bereiken wordt in nauw overleg met de Europese Commissie de behandeling van de te wijzigen sociale zekerheidsverordening in 2007 afgerond. Afrekeningsakkoorden met EU-lidstaten worden aangepast. Ook onderhandelen we met staten waarmee een bilateraal verdrag over sociale zekerheid bestaat.

• (B) Administreren verdragsgerechtigden

  Door de invoering van de ZVW zijn de werkzaamheden van de buitenland-administratie door het CVZ toegenomen (€ 1 miljoen).

• (B) Functiegerichte aanspraken evalueren

  De aanspraken die onder de ZVW verplicht verzekerd zijn, worden permanent kritisch beschouwd. Doel is ervoor te zorgen dat alleen noodzakelijke, doelmatige en effectieve zorg die niet voor eigen rekening kan komen in het pakket zit. In 2007 wordt een eerste stap gezet in de doorlichting van het pakket. Er worden dan twee pakketaanpassingen doorgevoerd. Ten eerste worden per 1 januari 2007 de eerste drie pogingen tot ivf weer opgenomen in het verzekerde pakket, zonder eigen bijdrage (zie TK 2005–2006, 30 300 XVI, nr. 142). Ten tweede maakt vanaf 1 januari 2007 de medisch noodzakelijke buikwandcorrectie onder strikte voorwaarden weer deel uit van het pakket. Dit levert een besparingsverlies op van circa € 10 miljoen. Dekking hiervoor komt uit de extra opbrengst van het geneesmiddelenconvenant. Daarnaast is per 1 januari 2007 de beperking van het aantal psychotherapiebehandelingen versoepeld. Dit betreft een wijziging in de aanspraken die onder de AWBZ verzekerd zijn.

• (B) Toezicht houden op zorgverzekeraars

  De ZVW laat zorgverzekeraars onderling concurreren, binnen publieke randvoorwaarden zoals de acceptatieplicht en de zorgplicht. De NZAio houdt toezicht op de naleving van deze randvoorwaarden. Ook is er toezicht op het gedrag van zorgverzekeraars naar hun verzekerden. Met de inwerkingtreding van de WMG ligt dit toezicht grotendeels bij de NZAio. De NZAio gebruikt hiervoor een risico-analysemodel. Uiterlijk 1 november 2006 publiceert de NZAio haar bevindingen over de uitvoering van de Ziekenfondswet over 2005. Uiterlijk 1 november 2007 publiceert de NZAio haar rapport van bevindingen over het eerste jaar ZVW.

• (B) Onderzoek doen naar eigen betalingen in het verzekeringssysteem

  In het voorjaar van 2007 wordt de verdiepingsslag van de evaluatie van de no-claimteruggave afgerond. In juni 2006 hebben wij de eerste fase van deze evaluatie met een kabinetsstandpunt aan beide Kamers der Staten-Generaal gestuurd. Het kabinet heeft besloten de no-claimteruggave in de ZVW te handhaven en deze niet per 1 januari 2007 te vervangen door een verplicht eigen risico.

• (B) Rijksbijdrage leveren aan het zorgverzekeringsfonds

  Met de rijksbijdrage voorkomen we dat huishoudens met kinderen jonger dan achttien jaar te hoge zorglasten hebben (€ 1,954 miljard). Kinderen tot achttien jaar betalen geen nominale premie. De rijksbijdrage voorziet in de financiering van de premie van deze kinderen.

• (B) Zorgtoeslag

  Ook in 2007 betaalt de Belastingdienst als tegemoetkoming de zorgtoeslag uit aan alle burgers die daar recht op hebben (€ 2,869 miljard). Met de zorgtoeslag wordt bewerkstelligd dat niemand een groter dan aanvaardbaar deel van zijn inkomen aan de premie voor de ZVW betaalt.

2. Verzekeraars en zorgaanbieders in staat stellen goed te onderhandelen over de te leveren zorg

Eerste lijn

• (P en B) Huisartsenzorg verder moderniseren

– (B) In 2007 gaan we verder met het monitoren van het nieuwe bekostigingssysteem dat per 1 januari 2006 is ingevoerd. Zoals afgesproken in het Vogelaar-akkoord, evalueren de partijen eind 2007 het nieuwe systeem en passen zij het zo nodig aan.

– (B) In 2007 richten we ons ook op de modernisering en innovatie van het Vogelaar-akkoord. Daarvoor kiezen we een programmatische aanpak die lijkt op het programma Sneller Beter, dat in de tweede lijn wordt uitgevoerd. Het programma heet De nieuwe praktijk en richt zich vooral op de modernisering van de huisartsenzorg binnen een geïntegreerde eerste lijn (€ 0,5 miljoen). Deze beweging moet vanuit de dagelijkse praktijk tot stand komen. We ondersteunen dit door de inzet van vernieuwende huisartsen als ambassadeurs, de kritische blik van buitenstaanders, het benoemen van voorbeeldprojecten en een gezamenlijk gedragen digitaal platform waar ervaringen en goede voorbeelden kunnen worden uitgewisseld.

– (P) Tot slot brengen we de bekostiging van gezondheidscentra voor een deel onder de WMB om de samenwerking in de eerste lijn te stimuleren en te faciliteren. In een periode van twee jaar worden de huidige subsidiegelden (ten laste van het Zorgverzekeringsfonds) onder WMG gebracht. Zorgverzekeraars en zorgaanbieders moeten dan specifieke afspraken met elkaar kunnen maken die beter aansluiten bij de individuele behoeften en wensen van de patiënt. Gedurende het overgangstraject in 2007 en 2008 worden de reeds bestaande centra dan voor respectievelijk 90 procent en vervolgens voor 60 procent volgens de subsidiesystematiek via het Zorgverzekeringsfonds bekostigd. Per 2009 gaan we een nieuwe bekostiging ontwikkelen die voor 100% via de WMG loopt, waarin vraagsturing en onderhandelingsvrijheid van verzekeraars het uitgangspunt is.

• (P) Experiment fysiotherapie verlengen

  Om de mogelijkheden van marktwerking binnen de fysiotherapie te verkennen, is in 2006 de tweede fase gestart van het experiment met vrije prijsvorming in de fysiotherapie. Aan de hand van geselecteerde «producten» wordt geëxperimenteerd met marktwerking binnen de sector en worden de gevolgen op toegankelijkheid, betaalbaarheid, doelmatigheid en kwaliteit in kaart gebracht. Het experiment is op advies van NZAio met één jaar verlengd en loopt door tot 1 januari 2008. Met dit extra jaar kunnen definitieve prestatie-indicatoren voor fysiotherapeutische zorg ontwikkeld worden. Ook verwacht NZAio betere meetresultaten, nu de markt meer tot rust is gekomen (zieTK 2005–2006, 30 300 XVI, nr. 164).

Acute zorg

• (P) Bekostigen acute zorg

  Onder andere om het ziekenhuisaanbod te liberaliseren voeren we in 2007 een nieuwe vorm van bekostiging van de beschikbaarheid voor acute zorg in. Hierin nemen we ook de bekostiging van de medisch-specialistische zorg mee.

Tweede lijn

• (P) Prestatiecontract ziekenhuizen/convenant UMC’s

  In 2004 hebben de NVZ, ZN en VWS een prestatiecontract en de NFU, ZN en VWS een convenant gesloten. De gemaakte afspraken hebben betrekking op de jaren 2005 t/m 2007. Kern is dat de noodzakelijke groei van het zorgvolume binnen de beschikbare macrokaders zal plaatsvinden. Tegen die achtergrond zijn betrokken partijen in 2005 geïnformeerd over het feit dat zich over het jaar 2005 een overschrijding voordeed. Dit stelde partijen in staat om hiermee rekening te houden bij het maken van nadere afspraken over de realisatie 2005 en de productie 2006. Sindsdien zijn partijen periodiek over de financiële ontwikkelingen geïnformeerd en heeft daarover regelmatig overleg met partijen plaatsgevonden.

  Niettemin blijkt uit recente cijfers van de NZAio dat zich over 2005 een overschrijding heeft voorgedaan. Er vanuit gaande dat de in 2005 geconstateerde volumegroei zich zal voortzetten, leidt dit tot een structurele overschrijding van € 192 mln. in 2006, die naar verwachting in 2007 zal oplopen tot € 291 mln. Teneinde de financiële consequenties van de volumegroei weer binnen de financiële afspraken uit het prestatiecontract/convenant te brengen, moesten maatregelen worden getroffen. De uitnodiging aan partijen om daartoe zelf met voorstellen te komen heeft geen resultaat opgeleverd. Derhalve is de procedure in gang gezet om te komen tot een aanwijzing aan NZAio inhoudende een macrokorting ziekenhuizen van structureel € 192 miljoen vanaf 2007. De realisatie 2006 en de productie-afspraken 2007 zullen worden gemonitord. Indien blijkt dat de kostenontwikkeling zich zodanig voortzet dat deze leidt tot een verdere overschrijding in 2007, zullen in 2007 alsnog additionele maatregelen worden genomen om de overschrijding in dat jaar (structureel) te compenseren. Indien partijen bij het maken van de verdere budgetafspraken voor 2006 en 2007 er zelf in slagen de kostenontwikkeling weer in lijn te brengen met de financiële afspraken uit het prestatiecontract/convenant, zijn additionele maatregelen met betrekking tot 2007 niet noodzakelijk.

• (P) Dure intramurale geneesmiddelen

  De budgettaire consequenties van de beleidsregel dure geneesmiddelen nemen in de periode 2005 tot en met 2007 naar verwachting toe met € 198 miljoen in 2007. De oorzaak hiervan is gelegen in de aanpassing van de beleidsregel dure geneesmiddelen. Het variabele vergoedingspercentage van maximaal 75% is vanaf 2006 gewijzigd in een voor ieder ziekenhuis gelijk vergoedingspercentage van 80% van de kosten van een geneesmiddel dat op grond van de beleidsregel voor vergoeding in aanmerking komt. Verder groeit het gebruik van bestaande dure geneesmiddelen en worden er jaarlijks op grond van de beleidsregel nieuwe middelen voor vergoeding in aanmerking genomen. Het laatste is met name in 2006 het geval. In de ramingen voor de periode 2005 tot en met 2007 is rekening gehouden met een groei van € 52 miljoen in 2006 en € 78 miljoen vanaf 2007. Dit leidt tot extra uitgaven van € 112 miljoen in 2006 en € 120 miljoen structureel vanaf 2007. De raming voor de ziekenhuizen wordt hiervoor opgehoogd zodat patiënten die deze dure geneesmiddelen nodig hebben, zoals sommige groepen kankerpatiënten, deze kunnen blijven krijgen.

• (B) Minder regels voor bekostiging en financiering van ziekenhuizen

  Wij streven ernaar om er op zo kort mogelijke termijn voor te zorgen dat de bekostiging en financiering van ziekenhuizen eenvoudiger wordt. Hiertoe worden aanpassingen in de DBC-systematiek gedaan. De keuzes over de exacte uitwerking van deze vereenvoudiging worden door het volgende kabinet gemaakt.

• (B) DBC’s verder invoeren en ontwikkelen

  Radiotherapeutische instellingen en de dialysecentra zijn per 1 februari 2006 gaan registreren en declareren op basis van DBC’s. Voor de overige categorale instellingen geldt een gefaseerde invoering: vanaf 1 januari 2006 registreren long-astmacentra en epilepsiecentra, per 1 april 2006 registreren audiologische instellingen. Per 1 januari 2007 gaan deze organisaties ook DBC’s declareren. Het traject voor de revalidatie-instellingen loopt vertraging op. In de huidige planning gaan zij per 1 januari 2008 declareren op basis van DBC’s (€ 8,7 miljoen).

• (B) DBC’s invoeren in de ggz en uitvoering van de ggz onder de Zvw

  Per 1 januari 2006 is de gefaseerde invoering van DBC’s in de ggz gestart met de verplichte registratie van DBC’s. Volgens de huidige planning gaat de ggz op 1 januari 2008 over op DBC-declaratie. Het DBC-systeem wordt in 2007 verder verfijnd en onderhouden (zieTK 2005–2006, 29 248, nr. 26). Daarnaast wordt onder meer de declaratiestructuur verder ontwikkeld en getoetst, worden veldpartijen ondersteund (monitor, ondersteuningsteam, communicatie) en wordt het DBC-informatiesysteem (DIS) verder in gebruik genomen (€ 3,9 miljoen). Per 1 januari 2008 is dan het officiële moment dat de geneeskundige ggz in de Zvw-polis komt en DBC-declaraties naar de zorgverzekeraars worden gestuurd.

• (B) Experiment keten-DBC’s uitvoeren

  In 2007 worden tien pilots uitgevoerd om een goede organisatie voor diabeteszorg vorm te geven en om te experimenteren met een nieuw proces van zorginkoop via een conceptketen-DBC diabetes. We hebben aan de NZAio gevraagd een uitvoeringstoets te doen voor het ontwikkelen van een beleidsregel om inkoop van deze ketenzorg mogelijk te maken en vragen over de uitvoering te beantwoorden. In 2009 rapporteren we over de resultaten van dit experiment.

• (P) Doorberekenen kapitaallasten

  In de brief over transparante en integrale tarieven (TK 2004–2005, 27 659, nr. 52) zijn wij uitvoerig ingegaan op de problematiek van de kapitaallasten. Aparte vergoeding van de kapitaallasten leidt tot onzuivere afwegingen en beperkt de eigen verantwoordelijkheid van het instellingsbestuur. Opname van de kapitaallasten in de prijzen en tarieven biedt zorgaanbieders vrijheid van investeringsbeleid. Zorgaanbieders gaan dan zelf beschikken over eigendom en vermogen en zullen ook de risico’s dragen die daaraan verbonden zijn. De nacalculatie op kapitaallasten vervalt. Aan de invoering van integrale tarieven werken we in 2007 verder.

• (P) Positioneren academische ziekenhuizen

  Sinds het uitbrengen van de nota Positionering Academische Ziekenhuizen eind 1998 zijn besluiten genomen respectievelijk hebben zich ontwikkelingen voorgedaan die de positie van de academische ziekenhuizen raken. Het betreft onder meer de invoering van de Zorgverzekeringswet en de vorming van Universitair Medische Centra (UMC’s). De gevolgen hiervan voor de positie van de academische ziekenhuizen (nu UMC’s) leggen het ministerie van VWS en OCW gezamenlijk vast in een nieuwe positioneringsnota. In deze nota wordt onder meer ingegaan op de verhouding met algemene ziekenhuizen, de omvang en verantwoording van de academische component en het huisvestingsbudget.

• (P) Medisch specialisten

  Over de hoogte van het honorarium voor medisch specialisten hebben wij in januari 2006 advies gekregen van de daartoe ingestelde Commissie«onderbouwing normatief uurtarief medisch specialisten». De commissie kwam met een verdeeld advies. Lopende 2006 volgt ons standpunt op dit advies.

Geneesmiddelen en medische technologie

• (P) Moderniseren prijs- en vergoedingssysteem

  Het CVZ brengt eind 2006 een advies uit over de modernisering van het Geneesmiddelenvergoedingssysteem (gvs). Het CVZ doet voorstellen voor een vergoedingssysteem dat rekening houdt met de gewijzigde verzekeringswetgeving en verantwoordelijkheidsverdeling binnen de zorg. Het systeem kan, ook op de langere termijn, de kosten van het geneesmiddelengebruik beheersen. In 2007 werken we deze voorstellen uit in wet- en regelgeving, zodat we het gvs per 1 januari 2008 kunnen aanpassen.

  Naast het gvs passen we in 2007 ook de uitvoering van de Wet geneesmiddelenprijzen (WGP), aan, zodat de sector na afloop van het convenant kan opereren binnen de kaders van een gemoderniseerd prijs- en vergoedingensysteem. Op basis van de WGP stellen we de maximumprijzen vast op het gemiddelde van de prijzen in België, Duitsland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk.

• (P) Invoeren modulair tarief apotheekhoudenden

  In 2006 heeft de NZAio een onderzoek uitgevoerd naar de praktijkkosten en de inkoopvoordelen die apotheekhoudenden realiseren. De uitkomsten daarvan gebruiken we voor een nieuw modulair tariefssysteem voor apotheekhoudenden. Apotheekhoudenden krijgen een financiële prikkel (die met de zorgverzekeraar is afgesproken) om doelmatig in te kopen. We ronden deze nieuwe tariefsystematiek begin 2007 af, zodat het systeem in werking kan treden op 1 januari 2008.

• (P) Geneesmiddelenconvenant continueren

  We continueren in 2007 de afspraak dat geneesmiddelen waarvan generieke varianten beschikbaar zijn, 40 procent lager worden geprijsd. Daarnaast voeren we in 2007 aanvullende prijsverlagingen door (€ 78 miljoen) om de bestaande inkoopvoordelen van apotheekhoudenden verder structureel af te romen. Hierdoor worden inkoopvoordelen omgezet in structurele prijsverlagingen. Met het convenant is in 2007 een te besparen bedrag van € 971 miljoen gemoeid.

• (B) Subsidiëren van de Stichting DGV (Nederlands instituut voor verantwoord medicijngebruik)

  Doel van deze subsidie is verantwoord en daarmee doelmatig medicijngebruik te bewerkstellingen. De Stichting DGV richt zich op de keten van voorschrijver, afleveraar en gebruiker van medicijnen (€ 2,1 miljoen). We zetten de subsidierelatie met de Stichting DGV voort. Evaluatie over de periode van 2001 tot 2005 wijst uit dat DGV met haar implementatieactiviteiten een belangrijke bijdrage heeft geleverd aan het bevorderen van verantwoord en doelmatig geneesmiddelengebruik. Voor 2007 liggen de activiteiten van DGV meer op de prescriptieterugkoppeling van huisartsen, waardoor zij inzicht krijgen in het eigen voorschrijfgedrag.

• (B) Opdracht verlenen aan de Stichting Farmaceutische Kengetallen (SFK) en (P) Genees- en hulpmiddelen Informatie Project (GIP)

  Om inzicht te krijgen in de ontwikkeling van het gebruik van geneesmiddelen, vergaren deze instellingen gegevens over het landelijke en regionale geneesmiddelengebruik. Dit is essentieel om de betaalbaarheid van de zorg te monitoren en waar nodig beleidsmaatregelen te nemen.

• (P) Dure geneesmiddelen/weesgeneesmiddelen in ziekenhuizen monitoren

  In 2006 zijn nieuwe CTG-beleidsregels voor de financiering van dure geneesmiddelen en weesgeneesmiddelen in ziekenhuizen van kracht geworden. Om de kosten van deze dure middelen in beeld te krijgen, zet de SFK in samenwerking met de ziekenhuizen een monitor op. Via aansluiting bij het onderzoeksprogramma van ZonMw wordt er doelmatigheidsonderzoek naar deze middelen verricht.

• (B) Handhaven reclamebesluit evalueren

  In 2007 ronden we de evaluatie van de zelfregulering op het gebied van het Reclamebesluit Geneesmiddelen en de beleidsregels over de periode van 2003 tot 2007 af. Deze evaluatie behelst de effectiviteit van het handhavingsbeleid. Na de evaluatie blijkt of en welke aanscherping van beleid en toezicht nodig is, of dat een andere rolverdeling wenselijk is.

3. Realiseren van een gelijk speelveld voor zorgverzekeraars

• (B) Risicovereveningssysteem evalueren

  We evalueren het risicovereveningssysteem om te waarborgen dat de doelstellingen van het systeem worden behaald. Die doelstellingen zijn: geen risicoselectie door verzekeraars en een gelijk speelveld voor zorgverzekeraars. Daarnaast monitoren we de financiële positie van zorgverzekeraars en de ontwikkeling van de premie die gericht is op een goed werkend risicovereveningssysteem.

Bovenstaande informatie is bedoeld voor de Staten Generaal. Aan dit overzicht kunnen geen rechten worden ontleend.

42.4 Overzicht beleidsonderzoeken

Artikel 43 Langdurende zorg

43.1 Algemene beleidsdoelstelling

Een goede en betaalbare zorg voor mensen met een langdurende of chronische beperking van lichamelijke, verstandelijke of psychische aard.

Belangrijkste beleidsonderwerpen 2007

• Stroomlijnen en verhelderen van de indicatiestelling (43.3.1)

• Implementatie van zorgzwaartebekostiging (43.3.3)

• AWBZ-brede ontwikkeling van normen voor verantwoorde zorg (43.3.3)

• Impuls voor de doelmatigheid van de verpleeghuiszorg (43.3.3)

• Uitwerken van bouwstenen Toekomst AWBZ (43.3.4)

• Start kennisinstituut LZ (43.3.4)

Ministeriële verantwoordelijkheid

Ministeriële verantwoordelijkheid

Wij zijn ervoor verantwoordelijk de randvoorwaarden te creëren om mensen met een langdurige of chronische beperking gebruik te kunnen laten maken van betaalbare, toegankelijke en kwalitatief goede langdurende zorg. Die randvoorwaarden zijn:

• het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) voert een onafhankelijke indicatiestelling uit die voor cliënten helder en begrijpelijk is;

• de Nederlandse Zorgautoriteit (NZAio) is belast met markttoezicht, marktontwikkeling en tarief- en prestatieregulering op het terrein van de gezondheidszorg. Daarnaast belast met toezicht op de rechtmatige en doelmatige uitvoering van de AWBZ;

• de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) handhaaft normen voor verantwoorde zorg;

• het College voor zorgverzekeringen (CVZ) en de NZAio handhaven een doelmatige inrichting van het systeem van prikkels en verantwoordelijkheden.

Toelichting

Onderzoek naar ervaringen van cliënten wordt in de komende jaren door een organisatie voor metingen van klantervaringen in de zorg gedaan. Dit instituut gaat in 2007 de eerste metingen doen met een standaardmethode, de zogenoemde CQ-index. Doel van het onderzoek is de kwaliteit van zorg vanuit het perspectief van cliënten in kaart te brengen. De informatie in bovenstaande tabel is gebaseerd op de nu beschikbare informatie. De klantervaringen wijzen volgens de Stichting Cliënt & Kwaliteit op een onvoldoende bij 25 procent van de verzorgingshuizen. Dat is een gemiddelde score van minder dan 2,5 op een schaal van nul tot vier. Ook 25 procent van de verpleeghuizen scoort een onvoldoende. Uit het benchmarkonderzoek Thuiszorg 2004 blijkt dat alle ondervraagde cliënten de thuiszorg een voldoende geven.

43.2 Budgettaire gevolgen van beleid

Alle instellingssubsidies, de exploitatiesubsidie aan het fonds PGO, de Rijksbijdrage AWBZ en de Tegemoetkoming buitengewone uitgaven zijn als meerjarig verplicht opgenomen.

Premie-uitgaven (bedragen x € 1 000 000)

In de tabel hierboven zijn de beschikbare middelen opgenomen voor de premie-uitgaven op het terrein van langdurende zorg. In deze beschikbare middelen zijn de budgettaire consequenties van de besluitvorming rond de 1 suppletore wet 2006 en de miljoenennota 2007 verwerkt. Voor 2006 is de loon- en prijsontwikkeling al verwerkt, terwijl voor 2007 en latere jaren de loon- en prijsontwikkeling nog moet worden toegevoegd.

De premie-uitgaven AWBZ voor verpleging en verzorging dalen verder door introductie van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning. Het budget voor de huishoudelijke verzorging gaat per 2007 naar de gemeenten. De daling van de premie-uitgaven voor het Persoonsgebonden budget (PGB) is eveneens een gevolg van de overgang van de huishoudelijke verzorging naar de gemeenten.

43.3 Operationele doelstellingen

Er zijn vijf operationele doelstellingen voor langdurende zorg:

1. de cliënt met een zorgbehoefte wordt tijdig en goed geïndiceerd;

2. de cliënt heeft toegang tot vergelijkbare informatie over het zorgaanbod;

3. de cliënt kan uit een kwalitatief voldoende zorgaanbod kiezen;

4. de cliënt kan uit voldoende en gevarieerd zorgaanbod kiezen;

5. langdurende zorg is collectief en voor de cliënt betaalbaar.

43.3.1 De cliënt met een zorgbehoefte wordt tijdig en goed geïndiceerd

Motivering

Motivering

De indicatiestelling zorgt ervoor dat burgers met een langdurige zorgbehoefte hun recht op zorg kunnen effectueren. De regels van de toetsing zijn uniform, zodat gelijke gevallen leiden tot gelijke uitkomsten. Tegelijkertijd zijn de regels ook flexibel genoeg om verschillen in zorgbehoefte van maatwerk te kunnen voorzien.

Toelichting

*. Gegevens van eerdere jaren zijn niet voorhanden. Het CIZ bestaat sinds 1 januari 2005.

Instrumenten per beleidsprioriteit

Beleidsprioriteiten

• (B) Subsidie verlenen aan het CIZ

  De subsidie is bedoeld om ervoor te zorgen dat cliënten met een zorgbehoefte tijdig en goed worden geïndiceerd. Na goedkeuring van het werkplan om cliënten te indiceren, stellen wij de benodigde subsidie beschikbaar (Modernisering AWBZ; Brief Stand van zaken werkzaamheden CIZ en toekenning ZBO-status CIZ, TK 2005–2006 26 631, nr. 179).

• (B) Ontwikkelen van standaarden bij de indicatiestelling van de AWBZ-zorg

  Voor de invulling van de begrippen doelmatigheid en redelijkheid ontwikkelt en heeft het CIZ protocollen ontwikkeld (www.ciz.nl).

• (B) Opstellen van beleidsregels op basis van de CIZ-protocollen over de werkwijze van indicatieorganen, zoals bedoeld in artikel 11 van het Zorgindicatiebesluit (Modernisering AWBZ; brief over Beleidsregels CIZ, TK 2005–2006, 26 631, nr. 178)

• (B) Bijdragen aan de indicatiestelling voor de regeling Tegemoetkoming onderhoudskosten thuiswonende gehandicapte kinderen (TOG)

  Deze bijdrage is bedoeld om ouders met een thuiswonend gehandicapt kind extra financiële steun te geven. Het budget voor de uitvoeringskosten en de uitkeringsgelden wordt verantwoord op de begroting van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.

Bovenstaande informatie is bedoeld voor de Staten Generaal. Aan dit overzicht kunnen geen rechten worden ontleend.

43.3.2 De cliënt heeft toegang tot vergelijkbare informatie over het zorgaanbod

Motivering

Motivering

Door informatie over zorgaanbieders toegankelijk en vergelijkbaar te maken, kan de cliënt bewust kiezen tussen de zorgaanbieders. Hierdoor worden aanbieders gestimuleerd te concurreren op kwaliteit en prijs.

Toelichting

1. De website www.kiesbeter.nlgeeft informatie over de instellingen volgens een uniform kader op het gebied van geboden zorg, huisvesting en dienstverlening. Medio 2006 bevat de site informatie over meer dan vijftienhonderd verpleeg- en verzorgingshuizen en de kwaliteitskaarten van tweehonderd verpleeg- en verzorgingshuizen. De informatie wordt in 2007 aanzienlijk uitgebreid.

2. Op basis van de CQ-index komen vanaf 2007 kwaliteitsgegevens opwww.kiesbeter.nlbeschikbaar.

Instrumenten per beleidsprioriteit

Beleidsprioriteiten

1. Toegankelijke informatievoorziening

• (B) Onderhouden en onder de aandacht brengen vanwww.kiesbeter.nl

  Doel is burgers meer inzicht te geven in de keuzemogelijkheden tussen zorgaanbieders en ziektekosten, verzekeraars (of verzekeringen). Dat willen we bereiken door overzichtsinformatie en vergelijkende informatie te geven over geboden zorg, huisvesting en dienstverlening. Daarnaast willen we burgers informeren over hun rechten en plichten.

• (B) Aansturen van en toezicht houden op het Fonds Patiënten-, Gehandicaptenorganisaties en Ouderenbonden (PGO)

  We willen patiënten-, gehandicapten- en ouderenorganisaties meer functie- en prestatiegericht financieren. Hiertoe hebben we een nieuwe subsidieregeling gepubliceerd. In 2007 besluiten we over de status en positie van het fonds. Zie Fonds PGO: TK 2005–2006, 29 214, nr. 14.

• (B) Uitbrengen van een «zorgbalans»

  Vanaf 2006 wordt elke twee jaar een «zorgbalans» opgeleverd. Het doel hiervan is de ontwikkeling te volgen van de toegankelijkheid, betaalbaarheid en kwaliteit van het Nederlandse zorgstelsel.Zorgbalans: herziening zorgstelsel: TK 2005–2006, 28 852 en 29 689, nr. 8.

2. Vergelijkbaarheid zorgaanbieders

• (B) Oprichten van de organisatie voor metingen van klantenervaringen in de zorg

  Doel is zorgaanbieders te kunnen vergelijken en de administratieve lasten te verminderen. Dit instituut gaat via een standaardmethode, de CQ-index, klantervaringen meten en naar landelijk niveau aggregeren. Op deze manier kunnen we oordelen van klanten over de kwaliteit vergelijken. De resultaten worden via kwaliteitskaarten opwww.kiesbeter.nl beschikbaar gesteld. Zie ookKies beter: patiënten- en consumentenbeleid; TK 2003–2004, 29 515, nr. 60.

• (B) Via een rapportage geeft de IGZ inzicht in de stand van zaken bij de uitoefening van cliëntenrechten in de sectoren ouderenzorg en gehandicaptenzorg (De staat van de volksgezondheid en de gezondheidszorg 2006, IGZ)

Bovenstaande informatie is bedoeld voor de Staten Generaal. Aan dit overzicht kunnen geen rechten worden ontleend.

43.3.3 De cliënt kan uit een kwalitatief voldoende zorgaanbod kiezen

Motivering

Motivering

Door cliënten keuzevrijheid te geven en het aanbod vergelijkbaar te maken, stimuleren we zorgaanbieders om zich te profileren en om te concurreren op prijs, kwaliteit en toegankelijkheid.

Toelichting

De IGZ werkt met gefaseerd en gelaagd toezicht. Met de gegevens op het inspectieformulier kunnen we de risico’s in de instelling inschatten op basis van een analyse die door de instelling gemaakt is. Het volbrengen van een «tweedefasebezoek» zegt niet dat er per definitie sprake is van slechte kwaliteit van zorg in de instelling; met het bezoek wil de IGZ dat juist toetsen. We voorzien deze indicator over 2006 en verder van een resultaat1. Overigens blijkt uit het rapport Kwaliteitsverbetering door actief gebruik indicatoren (IGZ, april 2006), dat bij bijna alle geregistreerde IGZ-uitkomstindicatoren sprake is van verbetering (waaronder verbetering van het percentage decubitus). In 2005 is beter gescoord dan in 2004.

Instrumenten per beleidsprioriteit

Beleidsprioriteiten

1. De kwaliteit van de langdurende zorg is getoetst aan normen voor verantwoorde zorg

• (B) Invoeren van indicatoren voor verantwoorde zorg in de langdurende zorg in de toetsingsinstrumenten van de IGZ en de tevredenheidsmeting onder cliënten

• (B) Opstellen van indicatoren voor verantwoorde zorg

  Deze indicatoren geven een beeld van de kwaliteit van zorg in alle AWBZ-sectoren (IGZ).

• (B) Uitvoeren van het programma Zorg voor Beter

  Doel van dit programma is de kwaliteit van langdurende zorg te verbeteren. Dit programma omvat het Landelijke Dementie Programma, met activiteiten die gericht zijn op innovatie van de zorg en verbetertrajecten voor het implementeren van verantwoorde zorg bij instellingen. De verbetertrajecten gaan onder meer over het bestrijden van decubitus, zorgen voor veilige medicijnen, verantwoord eten en drinken en zeggenschap van cliënten. In 2007 zijn de resultaten van de eerste verbetertrajecten die gericht zijn op decubitusbestrijding zichtbaar. Ook staat 2007 in het teken van de (verdere) ontwikkeling van instrumenten ter ondersteuning van de implementatie. Bovendien worden de normen voor verantwoorde zorg daadwerkelijk geïmplementeerd (het Deltaplan verpleging en verzorging) en wordt het programma Zorg voor Beter verbreed naar de langdurende geestelijke gezondheidszorg en extra activiteiten in de gehandicaptenzorg. Ziewww.zorgvoorbeter.nlen Evaluatie Kwaliteitswet zorginstellingen, TK 2005–2006, 28 439, nr. 13.

• (B) Vullen vanwww.kiesbeter.nl

  Op de website komt onder andere kwaliteitsinformatie van de IGZ en informatie over de kwaliteit van zorg vanuit het perspectief van zorgconsumenten.

• (B) Verder implementeren van een zorgbrede governancecode

  Doel is de professionalisering van bestuurders en toezichthouders in de zorg te bevorderen en de raad van toezicht een handhavende rol te geven bij het leveren van de gewenste zorgprestaties. Zie ook Governance, «Verdiend vertrouwen», TK 2005–2006, 29 689, nr. 68.

2. Bekostigingsinstrumenten

• (B) Invoeren van een nieuw systeem van intramurale bekostiging

  Doel is een instelling financieel in staat te stellen een zorgaanbod te leveren dat goed aansluit bij de zorgzwaarte (hoeveelheid zorg die nodig is voor een cliënt) en de daarbij behorende vraag naar zorg. Waar dat redelijkerwijs mogelijk is, kunnen mensen het geïndiceerde zorgzwaartepakket ook thuis ontvangen. In 2007 wordt dit systeem ingevoerd. Dat betekent dat in 2007 de indicatiestelling is afgestemd op zorgzwaartepakketten, en dat zorgkantoren en zorgaanbieders afspraken maken over de omvang en de kwaliteit van de te leveren zorg in termen van zorgzwaartepakketten. In dit overgangsjaar zijn de financiële effecten van de invoering voor zorgaanbieders nihil. ZieModernisering AWBZ; Brief over zorgzwaartebekostiging in de AWBZ, TK 2005–2006, 26 631 nr. 176.

• (P) Impuls geven aan de doelmatigheid van de verpleeghuiszorg

  Om een verdere impuls te geven aan de doelmatigheid van de zorg in de verpleeghuizen, krijgt de sector gedurende vijf jaar een financiële impuls. Daarmee kunnen tijdens de doelmatigheidsslag extra handen aan het bed gerealiseerd worden.

• (B) De Centra voor consultatie en expertise zijn een flexibele organisatie die verschillende medische specialismen en andere disciplines (bv ortopedagogie) voor de meest complexe cliënten inzet. De Centra ondersteunen in situaties van handelingsverlegenheid en vastgelopen behandelsituaties.

Bovenstaande informatie is bedoeld voor de Staten Generaal. Aan dit overzicht kunnen geen rechten worden ontleend.

43.3.4 De cliënt kan uit voldoende en een gevarieerd zorgaanbod kiezen

Motivering

Motivering

Cliënten hebben de keuze uit verschillende zorgaanbieders. Ook kunnen ze kiezen tussen zorg in natura en het persoonsgebonden budget (pgb), waarmee ze zelf zorg kunnen inkopen. Hierdoor worden zorgaanbieders gestimuleerd zich te profileren en te concurreren op kwaliteit en prijs.

Toelichting

De CVZ-rapportage Wachtlijsten in de verpleging en verzorging en gehandicaptenzorg: ontwikkelingen in 2005 en achtergronden verstaat onder een «urgent wachtende»: een persoon die in de AWBZ-brede zorgregistratie (AZR) als wachtend staat geregistreerd, die zich bij het zorgkantoor heeft gemeld voor actieve zorgbemiddeling en voor wie op dit moment geen passende zorg beschikbaar is. Volgens deze rapportage schatten zorgkantoren het aantal urgent wachtenden op 1 januari 2006 op circa vierduizend personen (totaal voor verpleging en verzorging en de gehandicaptensector). Komend jaar vragen we zorgkantoren eenzelfde inschatting te maken. Daarnaast komen medio 2007 wachttijdgegevens voor 2006 via de AZR beschikbaar. In de Begroting 2008 nemen we op basis van deze wachttijdgegevens een prestatie-indicator op.

Instrumenten per beleidsprioriteit

Beleidsprioriteiten

1. Voldoende en gevarieerd aanbod van zorg

• (B) Subsidie verstrekken aan het Landelijk Steunpunt Vrijwilligers Palliatieve Terminale Zorg (VPTZ)

  De activiteiten van het steunpunt dragen ertoe bij dat de betrokken vrijwilligers hun werkzaamheden op een verantwoorde en deskundige wijze kunnen verrichten.

• (B) Eén Kenniscentrum Langdurende Zorg inrichten

  Doel is de kennisinfrastructuur voor de langdurende zorg in te richten. Het kenniscentrum wordt onderdeel van het Kennisinstituut Langdurende Zorg (voorheen NIZW Zorg, KBOH, iRv en KITTZ), dat kennis rond vraagstukken over langdurende zorg verzamelt, verrijkt, valideert en verspreidt.

• (B) Monitor Extramurale AWBZ-zorg

  In juni 2006 is een Monitor Extramurale AWBZ-zorg uitgebracht (ziewww.ctg-zaio.nl). De NZaio blijft over de werking van de AWBZ-markt rapporteren.

• (B) AWBZ-brede zorgregistratie (AZR) verder ontwikkelen

  Doel is vraag en aanbod te monitoren. De AZR is een uniforme systematiek waarmee indicatieorganen, zorgkantoren en zorgaanbieders elektronisch informatie kunnen uitwisselen. In 2007 zullen wij de AZR verder ontwikkelen en geschikt maken om financiële processen te ondersteunen, zoals de zorgzwaartebekostiging, de verantwoording van de productie (geleverde zorg) en de heffing van de eigen bijdrage (zie ook Modernisering AWBZ, TK 2005–2006, 26 631, nr. 181).

• (P) Financieren van zorginfrastructuur

  Doel is zelfstandig wonen te bevorderen, ook voor mensen die veel zorg nodig hebben. In 2006 is de beleidsregel zorginfrastructuur ingegaan. Deze regeling vergoedt kosten van zorgsteunpunten en technologische voorzieningen voor het leveren van 24 uurszorg (Domotica). De NZAio registreert het gebruik dat van de regeling wordt gemaakt. Na twee jaar evalueren we de werking van de beleidsregel.

• (P) Uitbreiden aanbod Jeugd ggz

  Om de wachtlijsten in de Jeugd ggz weg te werken stellen wij de komende jaren extra geld ter beschikking. Met GGZ Nederland en Zorgverzekeraars Nederland (ZN) is afgesproken dat met ingang van 2008 alle kinderen binnen de door de sector gestelde Treeknormen de zorg krijgen die noodzakelijk is. Het kabinet stelt voor 2006 € 31 miljoen ter beschikking en voor 2007 € 48 miljoen. Voor 2008 en verdere jaren is € 34 miljoen beschikbaar. De zorgaanbieders in de Jeugd ggz hebben in het plan van aanpak van GGZ Nederland en ZN creatieve voorstellen gedaan om deze middelen zo efficiënt mogelijk in te zetten. Binnen de Jeugd ggz zijn de laatste jaren veel nieuwe, evidence based methodieken beschikbaar gekomen die het mogelijk maken om psychische stoornissen bij jeugdigen sneller en effectiever te behandelen. Doelstelling van het plan van aanpak is om deze technieken breed toe te passen bij zo veel mogelijk instellingen, in nauwe samenwerking met andere partners in de zorgketen.

• (B) Overhevelen middelen forensische psychiatrie en TBS naar begroting ministerie van Justitie

  De minister van Justitie krijgt een budget op zijn begroting om hem beter in staat te stellen strafrechtelijke vonnissen uit te voeren waarbij psychiatrische zorg is opgelegd. Vanaf 1 januari 2007 financieren we zorg in strafrechtelijk kader niet meer via de AWBZ of ZVW € 213,8 miljoen).

• (B) Verhogen arbeidsproductiviteit

  Om er voor te zorgen dat er nu en in de toekomst voldoende gekwalificeerd personeel beschikbaar is voor de zorgsector is verhoging van de arbeidsproductiviteit noodzakelijk. De primaire verantwoordelijkheid hiervoor ligt bij de instellingen. Het beleid is er op gericht de noodzaak tot het verhogen van de arbeidsproductiviteit blijvend onder de aandacht te brengen en voor deze verhoging randvoorwaarden te creëren. Door middel van het verspreiden van goede voorbeelden via «Zorg voor Beter» worden instellingen gemotiveerd om andere werkwijzen en slimme oplossingen te ontwikkelen en in te voeren. Door onderzoek te doen naar ICT toepassingen in de zorg en naar verschillende vormen van technologische innovaties kan worden bezien of dergelijke toepassingen een personeelsbesparend effect hebben. Ook is het van belang dat innovatief en ondernemend gedrag wordt gestimuleerd door ervoor te zorgen dat innoveren in de zorg lonender wordt voor instellingen. Tevens wordt er gekeken naar verschillende zorg- en organisatieconcepten bij zorginstellingen en het effect hiervan op de personele inzet.

• (B) Monitoring arbeidsmarkt zorg

  Vanuit de verantwoordelijkheid van VWS voor kwaliteit en toegankelijkheid moet VWS alert blijven op zowel korte als lange termijnontwikkelingen op de arbeidsmarkt. VWS heeft hiervoor behoefte aan regelmatig geactualiseerde cijfers over de arbeidsmarkt in zorg en welzijn. Hieraan wordt tegemoet gekomen door het meerjarige OnderzoeksprogrammaArbeidsmarkt Zorg en Welzijn.

• (P) Activiteiten (bouwstenen) ontplooien/uitwerken in vervolg op het kabinetsstandpunt op het rapport Toekomst AWBZ van het Interdepartementaal Beleidsonderzoek (IBO) en een advies van de Raad voor de Volksgezondheid

– We willen hiermee mogelijke keuzes over de zorg van de AWBZ onderbouwen. De huidige (risicoloze) organisatie van de AWBZ is volgens deze adviezen vanuit het oogpunt van doelmatigheid niet de beste. Daarom werken wij «bouwstenen» uit over wat de consequenties zijn als de taken van zorgkantoren na 2009 bij individuele zorgverzekeraars worden ondergebracht.

– We willen meer inzicht krijgen in wat de mogelijke voordelen voor de burger zijn als AWBZ-aanspraken worden overgeheveld naar de Zorgverzekeringswet (ZVW) en de Wet maatschappelijk ondersteuning (WMO). Dit doen we onder andere door onderzoek naar de samenhang tussen cure, care en ondersteuning, naar de mogelijkheden voor de ontwikkeling van een risicovereveningssysteem en naar de gevolgen voor de koopkracht.

– We willen vanuit het perspectief van de burger nagaan of één voordeur voor een brede, innovatieve en krachtige eerste lijn en één taal voor kwaliteit in de keten van zorg en ondersteuning kunnen bijdragen aan een doelmatiger inzet van middelen.

– We willen inzicht krijgen in de mogelijkheden van een systeem dat cliëntgebonden financiering volledig tot uitgangspunt heeft. Ook willen we weten wat de mogelijkheden zijn voor het breed doorvoeren van «scheiden van wonen en zorg», zodat wonen voor mensen die zorg nodig hebben als regel niet langer vergoed wordt uit de AWBZ. Zie ook Toekomst AWBZ, Kabinetsvisie Langdurende zorg, TK 2005–2006, 30 597, nr. 1 enVoortgang scheiden wonen en zorg, TK 2005–2006, 27 659, nr. 78.

2. Een sterke rechtspositie van de cliënt

• (P) Het bieden van een persoonsgebonden budget (pgb)

  Met een pgb kunnen cliënten zelf AWBZ-zorg inkopen en hun eigen leven beter inrichten. Zij organiseren hun eigen zorg of de zorg voor hun kind. Zij bepalen wie hen komt helpen en wanneer. Zij betalen immers zelf de hulpverlener van het pgb dat het zorgkantoor heeft verstrekt. De hulpverlener kan een familielid, een buur of een particuliere instelling zijn, maar ook een AWBZ-zorginstelling. Alleen voor de AWBZ-functies behandeling en langdurig verblijf is geen pgb mogelijk.

• (B) Voorstudie uitvoeren naar de integratie van bestaande consumentenwetgeving

  Zorgconsumenten ervaren belemmeringen bij het maken van keuzes in de daadwerkelijke zorgverlening en bij het zonodig halen van hun recht. Bestaande wettelijke regels zijn verspreid over een groot aantal wetten. Tevens zijn de rechten van zorgconsumenten vaak ingewikkeld geformuleerd. Ook zijn rechten onvoldoende bekend bij zorgconsumenten en zorgverleners.

  Het gaat hierbij om de Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO), de Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen (WMCZ) en de Wet klachtrecht cliënten zorgsector (WKCZ). Zie TK 2005–2006, 30 300 XVI, nr. 154.

• (B) Verbeteren van de rechtspositie van mensen met dementie en mensen met een verstandelijke handicap

  Dit gebeurt door de Wet bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen (BOPZ) te wijzigen.

Bovenstaande informatie is bedoeld voor de Staten Generaal. Aan dit overzicht kunnen geen rechten worden ontleend.

43.3.5 Langdurende zorg is collectief en voor de cliënt betaalbaar

Motivering

Motivering

De zorgkantoren zijn verantwoordelijk voor de doelmatige inkoop van de zorg. Dat wil zeggen dat ze onderhandelen over prijs, volume en kwaliteit. Als het beslag op de collectieve lasten past binnen de daarvoor gestelde kaders en de zorg voor de cliënt betaalbaar is, spreken we van een betaalbaar stelsel.

Instrumenten per beleidsprioriteit

Beleidsprioriteiten

1. Een beheerste kostenontwikkeling binnen de langdurende zorg

• (P) Uitvoeren van het Convenant AWBZ 2005–2007

  Doel is de groei van de AWBZ-uitgaven te beheersen. In het convenant is met de brancheorganisaties afgesproken om vanuit de eigen verantwoordelijkheid toe te werken naar een stabiel en betaalbaar verzekeringssysteem dat recht doet aan zijn bedoeling: het verzekeren van zware chronische en continue zorg. De voornaamste afspraak is dat de AWBZ-uitgaven binnen de gestelde financiële kaders kunnen blijven groeien. Zie Convenant AWBZ 2005–2007, Staatscourant 28 januari 2005, nr. 20, p. 17.

• (P) Investeringen doen om de arbeidsproductiviteit in de zorg te verhogen

  Dat willen we bereiken door onderzoek, agenderen, aanmoedigen en stimuleren van arbeidsbesparende investeringen.

• (B) Toezicht houden op de rechtmatige en doelmatige uitvoering van de AWBZ

  De NZAio houdt toezicht op de rechtmatige en doelmatige uitvoering van de AWBZ. De NZAio meet hiertoe het presteren van zorgkantoren op de resultaatsgebieden zorg, kostenbeheersing, bedrijfsvoering en administratie, en kwaliteit van verantwoordingsinformatie. De set met prestatie-indicatoren die daarvoor wordt gebruikt, wordt verder vervolmaakt. De NZAio rapporteert uiterlijk in november 2007 over de uitvoering van de AWBZ in 2006. Over de uitvoering van de AWBZ in 2007 rapporteert de NZAio uiterlijk november 2008.

• (P)Verwerken van kapitaallasten

  Verwerken van normatieve en benchmarkelementen in de bekostigingsbeleidsregels en integratie van normatieve kapitaalslastencomponenten in de tarieven van de zorgzwaartepakketten (NZAio)

  Aparte vergoeding van kapitaallasten leidt tot onzuivere afwegingen en beperkt de eigen verantwoordelijkheid van zorgaanbieders. Door integrale prestatiebekostiging in te voeren, inclusief kapitaallasten, stellen we zorgaanbieders in staat meer integrale afwegingen te maken en meer verantwoordelijkheden te nemen. In 2006 hebben we een belangrijke stap gezet op weg naar integrale prestatiebekostiging met de invoering van de AWBZ-brede beleidsregel voor kleinschalig wonen. In 2007 passen we conform deze regel ook de beleidsregel voor normatieve kapitaallastenvergoedingen in de extramurale zorg aan. Daarnaast staat 2007 in het teken van de voorbereiding van het invoeren van normatieve huisvestingscomponenten in de grootschalige intramurale zorg. Zie ookTransparante en integrale tarieven, TK 2005–2006, 27 659, nr. 52.

• (B) Initiatieven ontplooien op het terrein van verantwoording en ICT

  Een voorbeeld hiervan is het jaardocument maatschappelijke verantwoording, waarin uniforme informatie te vinden is over betaalbaarheid, kwaliteit en toegankelijkheid per zorginstelling. Om maatschappelijke verantwoording te uniformeren en administratieve lasten bij zorginstellingen te verminderen, zijn vanaf 2007 alle zorginstellingen (cure en care) verplicht via het jaardocument verantwoording af te leggen. Met de implementatie van het jaardocument willen we de lasten per 31 december 2007 met 25 procent verminderen. Zie ookGovernance, «Verdiend vertrouwen», TK 2005–2006, 29 689, nr. 68 enKabinetsplan aanpak administratieve lasten, TK 2005–2006, 29 515, nr.147.

• (B) Overheveling van de Rijksbijdrage AWBZ en een bijdrage in de kosten van kortingen (BIKK)

  Doel is om de premiederving als gevolg van de grondslagverkleining bij de invoering van het nieuwe belastingstelsel te compenseren.

2. Betaalbaarheid voor de cliënt

• (B) Het verstrekken van een Tijdelijk besluit tegemoetkoming buitengewone uitgaven (TBU) door de Belastingdienst.

  De TBU is een tegemoetkoming aan belastingplichtigen die door de combinatie van de hoogte van hun inkomen en de omvang van hun aftrekposten en heffingskortingen niet de volledige aftrek van buitengewone uitgaven kunnen effectueren. Zie ookwww.aangifteloont.nl.

Bovenstaande informatie is bedoeld voor de Staten Generaal. Aan dit overzicht kunnen geen rechten worden ontleend.

43.4 Overzicht beleidsonderzoeken

Artikel 44 Maatschappelijke ondersteuning

44.1 Algemene beleidsdoelstelling

Burgers worden gestimuleerd en zonodig ondersteund om te (kunnen) participeren in de samenleving.

Belangrijkste beleidsonderwerpen 2007

• Gemeenten ondersteunen bij de invoering van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) (alle doelstellingen)

• Start van het Kennisinstituut Maatschappelijke Inzet (44.3.1)

• Er wordt een regeling ontworpen voor het geven van een individuele (financiële) waardering aan mantelzorgers. Hiervoor is structureel € 65 miljoen beschikbaar. Het streven is deze regeling zo spoedig mogelijk in werking te laten treden (44.3.2)

• De voorbereiding op de uitbreiding van de Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte (Wgbh/cz) met het terrein goederen en diensten (44.3.3)

• De bundeling van bovenregionaal vervoer voor mensen met een beperking uitwerken (44.3.3)

• Het Plan van aanpak Maatschappelijke Opvang G4 uitbreiden naar overige centrumgemeenten (44.3.4)

Ministeriële verantwoordelijkheid

Ministeriële verantwoordelijkheid

Wij zijn verantwoordelijk voor:

een systeem dat een kwalitatief goede, toegankelijke en betaalbare maatschappelijke ondersteuning biedt.

Het systeem bevordert dat burgers participeren in de samenleving, zo nodig met ondersteuning. De doelgroep van dit artikel is de hele Nederlandse bevolking: jong en oud, met of zonder beperking. Voor zelfredzaamheid en participatie is veelal geen overheidsingrijpen nodig. Mensen kunnen en moeten daar in beginsel zelf voor zorgdragen. Soms gaat dat echter niet vanzelf en is overheidsoptreden opportuun, waarbij het primair aan het lokaal bestuur is om ondersteuning te bieden.

Hiervoor hebben we een aantal instrumenten ter beschikking, waarvan de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) de belangrijkste is. De Wmo, die per 1 januari aanstaande in werking treedt, geeft kaders aan waarbinnen gemeenten op eigen wijze de maatschappelijke participatie van burgers moeten versterken. Wij hebben de taak om ervoor te zorgen dat gemeenten de Wmo, met haar prestatievelden, goed (kunnen) uitvoeren. Dit is de zogenoemde «systeemverantwoordelijkheid».

Naast de Wmo hebben we nog een aantal instrumenten om te bevorderen dat burgers verantwoordelijkheid voor zichzelf en hun omgeving nemen, en dat burgers participeren in de samenleving. Een voorbeeld is de Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte (Wgbh/cz).

In 2007 voeren we voorts een aantal taken uit die betrekking hebben op bovenstaande participatiedoelen, maar die het gemeentelijk niveau of het niveau van de beleidsuitvoering overstijgen. Hierbij moet worden gedacht aan goed bovenregionaal vervoer voor mensen met een beperking, op het landelijk niveau versterken van de positie van vrijwilligers, en het oprichten van een instituut waar gemeenten en instellingen bruikbare kennis over maatschappelijke participatie kunnen vinden.

Het beleid is erop gericht om de komende jaren met name de kwaliteit, de doelmatigheid en de innovatie in de maatschappelijke ondersteuning te verbeteren. Voor 2007 geldt de volgende indicator voor het bereiken van de algemene doelstelling.

Per 1 januari 2007 treedt, zoals geschreven, de Wmo in werking. In deze wet staat horizontale verantwoording centraal. In dat licht is in artikel 9 onder meer geregeld dat gemeenten verplicht zijn bepaalde gegevens over de Wmo aan burgers en cliëntenorganisaties beschikbaar te stellen. Gemeenten zijn op grond van artikel 9 verplicht om deze gegevens te verstrekken aan het ministerie van VWS. Dit voor een jaarlijkse rapportage, waarin prestaties van gemeenten in onderlinge samenhang worden bezien.

Hiermee krijgen de burgers en cliëntenorganisaties «referentiemateriaal» dat ze kunnen gebruiken om hun gemeente te beoordelen.

Wij hebben uit hoofde van onze systeemverantwoordelijkheid ook informatie nodig over de vraag hoe de uitvoering van de Wmo loopt. In artikel 22 hebben we daarom geregeld dat gemeenten kosteloos de informatie moeten verstrekken die de minister nodig heeft. Verder is in artikel 24 bepaald dat binnen drie jaar na inwerkingtreding van de wet de Wmo geëvalueerd wordt. Deze evaluatie vindt vervolgens iedere vier jaar plaats.

Op dit moment zijn we bezig de genoemde artikelen van de Wmo operationeel te maken. We informeren de Tweede Kamer hierover in het najaar. In het kader van de evaluatie van de Wmo vindt er een nulmeting plaats. Deze informatie is van grote invloed op de prestatiegegevens (regulier en/of periodiek) in dit artikel. Daarom hebben we vooralsnog gekozen voor in hoofdzaak proces- en outputindicatoren.

Invoering Wmo

Bij de invoering van de Wmo worden de gemeenten ondersteund door het implementatiebureau Wmo. Het implementatiebureau (een samenwerkingsverband tussen het ministerie van VWS en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, de VNG) verricht hiertoe in 2007 verschillende activiteiten, die deels nieuw zijn en deels een voortzetting zijn van de activiteiten uit 2006.

Allereerst lopen de ontwikkelpilots in 2007 door. Ook zullen «de ambassadeurs» in de regio tot eind 2007 in functie blijven. Zij zijn aanspreekpunt voor gemeenten in de regio en de schakel naar het implementatiebureau.

De helpdesk en de websitewww.invoeringwmo.nlblijven in 2007 in de lucht.

Nieuwe activiteiten richten zich in 2007 op het schrijven van het vierjarenbeleidsplan, het betrekken van burgers en cliënten, en de indicatie van de overgangscliënten. Ook blijft de burgercampagne, inclusief de websitewww.info-wmo.nl, in 2007 doorlopen.

Verder worden de nodige activiteiten verricht in het kader van de informatievoorziening rondom de Wmo. De rol van het Rijk is richtinggevend, stimulerend en voorwaardenscheppend. In 2007 vindt een verschuiving plaats: van het «hoe» van de Wmo naar het «wat».

44.2. Budgettaire gevolgen van beleid

Alle instellingssubsidies, de specifieke uitkeringen Maatschappelijke Opvang/Verslavingszorg en Vrouwenopvang en de Tijdelijke stimuleringsregeling advies- en steunpunten huiselijk geweld, het bovenregionaal vervoer, en de WVG-woningaanpassing zijn als meerjarig verplicht opgenomen.

Premie-uitgaven (bedragen x € 1 000 000)

In de tabel hierboven zijn de beschikbare middelen opgenomen voor de premie-uitgaven op het terrein van maatschappelijke ondersteuning. In deze beschikbare middelen zijn de budgettaire consequenties van de besluitvorming rond de 1^e suppletore wet 2006 en de miljoenennota 2007 verwerkt. Voor 2006 is de loon- en prijsontwikkeling al verwerkt, terwijl voor 2007 en latere jaren de loon- en prijsontwikkeling nog moet worden toegevoegd.

44.3 Operationele doelstellingen

Er zijn vier operationele doelstellingen voor Maatschappelijke ondersteuning:

1. burgers kunnen actief participeren in maatschappelijke verbanden;

2. burgers kunnen gebruik maken van (organisaties van) vrijwillige ondersteuning;

3. burgers met beperkingen kunnen gebruik maken van professionele ondersteuning;

4. burgers met (psycho)sociale problemen kunnen gebruik maken van tijdelijke ondersteuning.

44.3.1 Burgers kunnen actief participeren in maatschappelijke verbanden

Motivering

Motivering

We willen de zelfredzaamheid van en participatie door burgers bevorderen. Mensen zijn zelfredzaam als zij zelf hun eigen ondersteuning kunnen regelen, eventueel door een beroep te doen op familie, kennissen en buren etc.. Participeren is deelnemen aan het maatschappelijk verkeer, elkaar ontmoeten en zich voor elkaar verantwoordelijk voelen. Deze zelfredzaamheid en participatie worden gestimuleerd in leefbare buurten en wijken waar bewoners met elkaar, en niet langs elkaar heen leven. Andersom is het ook zo dat de sociale samenhang toeneemt als meer burgers actief betrokken zijn bij hun omgeving. Om de zelfredzaamheid, de participatie en de sociale samenhang te stimuleren, zijn er op rijksniveau twee groepen instrumenten: instrumenten die te maken hebben met de rijkstaken buiten het wettelijke domein van de Wmo en instrumenten om de systeemverantwoordelijkheid voor de Wmo in te vullen.

De ondersteuning van zelfredzaamheid, participatie en sociale samenhang komt grotendeels terug in de volgende prestatievelden van de Wmo:

• prestatieveld 1: de sociale samenhang in en leefbaarheid van dorpen, wijken en buurten bevorderen;

• prestatieveld 2: op preventie gerichte ondersteuning van jeugdigen met problemen met opgroeien en van ouders met problemen met opvoeden;

• prestatieveld 3: informatie, advies en cliëntondersteuning geven. Dit prestatieveld raakt alle operationele doelstellingen van dit artikel.

Instrumenten per beleidsprioriteit

Beleidsprioriteiten

1. De maatschappelijke participatie van burgers verbeteren

• Informatievoorziening welzijnssector

  Het project Welzijn Informatie Lokaal en Landelijk (WILL): het realiseren van een landelijk dekkend systeem voor de informatievoorziening in de welzijnssector (€ 1,1 miljoen).

• Uitvoering van het programma Maatschappelijke Inzet

  Het is van belang voor het veld dat er toegankelijke informatie over maatschappelijke ondersteuning beschikbaar is. Daarom ondersteunen wij de oprichting van het Kenniscentrum Maatschappelijke Inzet (€ 7,7 miljoen).

• Leefbaarheid en sociale ondersteuning

  In 2007 loopt een aantal programma’s in het kader van leefbaarheid en sociale samenhang. De opgedane ervaringen worden overgedragen aan andere gemeenten. VWS neemt bijvoorbeeld deel aan het interdepartementale project: «wijken voor nieuwe coalitie», een integrale aanpak van het Rijk en gemeenten van een klein aantal achterstandswijken.

2. De achterstanden van jeugdigen en overlast voor buurtbewoners verminderen

• BOS-impuls

  Het ondersteunen van gemeenten bij hun aanpak van achterstanden van jeugdigen van 4 tot 19 jaar. Deze achterstanden kunnen zich voordoen op het gebied van gezondheid, welzijn, onderwijs, opvoeding, sport of bewegen. Naast het verminderen van deze achterstanden is de BOS-impuls gericht op het bestrijden van overlast, die buurtbewoners van jeugdigen ervaren. Zo wordt de leefbaarheid in de wijk verbeterd (artikel 46 Sport onder operationele doelstelling 46.3.2, € 18,5 miljoen). In 2007 zal voorts inzicht worden gegenereerd in de eerste effecten van de BOS-projecten op achterstanden bij jeugdigen en op de leefbaarheid op wijk- en buurtniveau. Deze kunnen weer dienstig zijn voor het totale Wmo-beleid.

3. De sociale acceptatie van homoseksuelen in Nederland vergroten

De rol van de Minister bij het homo-emancipatiebeleid is het stellen van kaders, anderen stimuleren en aanspreken op hun taak en het volgen van ontwikkelingen. De Minister coördineert het kabinetsbeleid op dit terrein.

Brief van 2 juli 2005 Roze in alle kleuren (TK vergaderjaar 2004–2005, kamerstukken 27 017, nr. 11.

Specifiek op de VWS-terreinen richt het beleid zich op:

• Subsidies op het gebied van lokaal homo-emancipatiebeleid (inclusief pilots op het gebied van opvang, advies en netwerkversterking) met als doel kansrijke en vernieuwende initiatieven te ondersteunen en de implementatie daarvan te bevorderen (€ 0,3 miljoen).

• Verankering van de bestaande kennis over het homo-emancipatiebeleid in het Kenniscentrum Maatschappelijke Inzet (€ 0,2 miljoen).

4. Ouderenbeleid verloopt samenhangend

Voor een effectief ouderenbeleid werken departementen, waar nodig is, samen en stemmen zij de eigen beleidsactiviteiten met elkaar af. Wij coördineren dit proces en rapporteren daarover periodiek aan de Kamer.

Brief van 19 april 2005 Ouderenbeleid in perspectief van de vergrijzing (TK vergaderjaar 2004–2005,kamerstukken 29 389, nr. 4 t/m 5

Kabinetsreactie op Rapport Thema Commissie Ouderen Beleid (TCOB), kamerstukken 29 549, nr. 4 t/m 5

• Ontwikkeling monitor ouderenbeleid door het SCP

  Het SCP ontwikkelt een monitor om de effecten van het ouderenbeleid te kunnen volgen (€ 0,1 miljoen).

• Verspreiden van kennis over het lokaal ouderenbeleid en het stimuleren van het gebruik daarvan

  De landelijke kennisinfrastructuur wordt ingezet om kennis op het terrein van lokaal ouderenbeleid te verspreiden. Ook willen we stimuleren dat die kennis in de praktijk wordt gebracht (onder meer via het budget kennisinfrastructuur).

• Voorlichting burger over ouderenbeleid verschillende overheden

  Met projecten, uitwisseling van (internationale) kennis, veldbijeenkomsten en onderzoek willen we de burgers een beter inzicht geven in het ouderenbeleid van de verschillende overheden, in het licht van de vergrijzing en actieve deelname aan de samenleving (€ 0,3 miljoen).