A. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL

Bij een wetsvoorstel tot een begrotingswijziging wordt geen algemene toelichting opgenomen. De beleidsinhoudelijke toelichting bij de begrotingsstaat wordt opgenomen in onderdeel B van de memorie van toelichting (de begrotingstoelichting).

Wetsartikel 1 t/m 3

De begrotingsstaten die onderdeel uitmaken van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 1, derde lid, van de Comptabiliteitswet 2001 elk afzonderlijk bij de wet vastgesteld en derhalve ook gewijzigd. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om voor het jaar 2009 wijzigingen aan te brengen in de departementale begrotingsstaat van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.

De in die begrotingsstaat opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht (de zogenaamde begrotingstoelichting).

Tevens wordt in onderdeel B een actueel beeld gegeven van de uitgaven onder het Budgettair Kader Zorg (BKZ) en van de financiering van de zorgsector in het jaar 2009.

B. BEGROTINGSTOELICHTING

1. LEESWIJZER

De mutaties in deze suppletore begrotingswet bestaan uit herschikkingen binnen de begrotingsuitgaven of binnen de premie-uitgaven, uit overboekingen van en naar andere begrotingshoofdstukken, uit financieringsverschuivingen tussen premiemiddelen en begrotingsmiddelen en uit middelen die generaal aan de VWS-begroting zijn toegevoegd, dan wel middelen die generaal ten gunste komen van het EMU-saldo. De gepresenteerde cijfers sluiten aan bij de Najaarsnota 2009, die de Minister van Financiën aan de Tweede Kamer aanbiedt.

Om de leesbaarheid van de toelichting op de beleidsartikelen te bevorderen zijn de volgende beginselen toegepast voor het toelichten van de mutaties:

1. Naast de beleidsmatig relevante mutaties worden de mutaties toegelicht als het hiermee gepaard gaande bedrag voor de programma-uitgaven op doelstellingsniveau hoger is dan 3% van de stand vastgestelde begroting of groter dan € 3 miljoen. Deze norm wordt eveneens gehanteerd bij de ontvangsten.

2. De apparaatsuitgaven in de beleidsartikelen zijn in relatie tot de beleidsuitgaven gering van omvang. Daarom worden alleen verschillen die groter zijn dan 10% van de vastgestelde begroting toegelicht.

3. Mutaties die afzonderlijk lager zijn dan deze criteria en/of die betrekking hebben op interne verrekeningen binnen de administratie van VWS, staan gesaldeerd toegelicht met de algemene tekst Overige mutaties. Hierdoor kan dat saldo uiteindelijk hoger zijn dan de bovengenoemde criteria.

4. Voor wat betreft de verplichtingenmutaties wordt per artikel enkel het saldo weergegeven;

Voor wat betreft de premie-uitgaven en -ontvangsten worden in principe alleen mutaties die groter zijn dan € 10 miljoen toegelicht. In enkele gevallen is om beleidsmatige redenen van deze regel afgeweken en zijn ook kleinere mutaties toegelicht.

In paragraaf 2 wordt het beleid met betrekking tot de begrotingsuitgaven- en ontvangsten besproken.

In paragraaf 3 wordt het beleid met betrekking tot de artikelsgewijze toelichting per (niet-)beleidsartikel gepresenteerd. In paragraaf 4 worden de relevante premie-uitgaven en premieontvangsten toegelicht.

2. HET BELEID MET BETREKKING TOT DE BEGROTINGSUITGAVEN EN -ONTVANGSTEN

In paragraaf 2.1 worden de onderwerpen vermeld waarvoor deze begrotingswet de wettelijke basis vormt. In paragraaf 2.2 staan de openingsbalansen van de tijdelijke baten-lastendiensten i.o. Almata (voorheen Den Engh) en De Lindenhorst.

Tijdens de behandeling van de 1e suppletore begroting 2009 zijn geen amendementen of moties aangenomen.

2.1. Wettelijke basis

In deze paragraaf worden de onderwerpen vermeld waarvoor deze begrotingswet de wettelijke basis vormt. Dit betreft:

Eerstelijnscentra in nieuwbouwgebieden

In 2009 en in 2010 is € 3,0 miljoen per jaar beschikbaar gesteld voor de tijdelijke subsidievoorziening voor geïntegreerde eerstelijnscentra in grootschalige nieuwbouwgebieden. De hieronder genoemde centra hebben hiervoor een verzoek ingediend.

Bedragen x € 1 000

Buiten deze genoemde centra is er ook voor andere centra de mogelijkheid een subsidieverzoek in te dienen. De voorwaarden zijn beschreven in de brief «Geïntegreerde eerstelijnscentra in VINEX-gebieden» van 15 mei 2009 (Tweede Kamer 2008–2009, 29 247, nr. 92).

Ambulance in Zeeland

Sinds 7 februari 2009 is er, mede op verzoek van de Tweede Kamer (spoeddebat bevallingszorg Zeeland van 14-1-2009), een extra ambulance gestationeerd in de kop van Walcheren in Zeeland. De sluiting van de afdeling verloskunde in het ziekenhuis in Middelburg lag aan deze wens van de Kamer ten grondslag. Het ziekenhuis in Goes is de overgebleven locatie voor verloskunde en de inwoners van de kop van Walcheren zouden daar niet binnen 45 minuten kunnen zijn als er geen ambulance in de buurt is gestationeerd. Via een subsidie aan de Regionale Ambulance Voorziening Zeeland zijn de extra kosten (€ 428 000) betaald die gepaard gingen met de snelle stationering van deze ambulance.

Ambulances BES-eilanden

De eilanden Bonaire, Sint Eustatius en Saba vormen samen de BES-eilanden. In 2009 is door VWS € 900 000 voor de aanschaf van ambulances en bijbehorende kosten op de BES-eilanden beschikbaar gesteld. In 2010 wordt hiervoor aanvullend € 452 500 beschikbaar gesteld. De subsidie wordt verleend aan Stichting Fundashon Mariadal.

Daarnaast is door VWS in 2009 € 1,46 miljoen beschikbaar gesteld voor de aanschaf van medische apparatuur ten behoeve van ziekenhuiszorg op Bonaire.

2.2 Openingsbalansen tijdelijke baten-lastendiensten i.o. Almata en De Lindenhorst

Sinds 1 februari 2009 opereren de tijdelijke baten-lastendiensten i.o. Almata (voorheen Den Engh) en De Lindenhorst als instellingen voor gesloten jeugdzorg onder de verantwoordelijkheid van de minister voor Jeugd en Gezin. Omdat het om rijksinstellingen gaat en VWS de beheersfuncties voor Jeugd en Gezin uitvoert, ressorteren de instellingen onder VWS. Het voornemen om de instellingen de tijdelijke baten-lastenstatus toe te kennen is bij brief van 30 maart 2009 aan de Tweede Kamer kenbaar gemaakt. Op 2 september 2009 heeft de Tweede Kamer het voornemen voor kennisgeving aangenomen.

Hieronder worden de openingsbalansen van de tijdelijke baten-lastendiensten i.o. Almata en De Lindenhorst weergegeven. Beide openingsbalansen zijn voorzien van een goedkeurende accountantsverklaring van de Rijksauditdienst.

Toelichting openingsbalans tijdelijke baten-lastendienst i.o. Almata

De openingsbalans is opgesteld conform de Regeling baten-lastendiensten 2007. De activa en passiva zijn opgenomen tegen de nominale waarde inclusief omzetbelasting, tenzij anders vermeld.

Activa

• De materiële activa zijn gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs minus afschrijvingen. De afschrijving is lineair op basis van de verwachte levensduur.

Passiva

• Het eigen vermogen is opgebouwd uit een exploitatiereserve die resteert na de afrekening over 2008 met het hoofdkantoor Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI).

• De Regeling baten-lastendiensten 2007 schrijft voor dat in de openingsbalans tegenover de langlopende bezittingen een langlopende schuld aan het ministerie van Financiën wordt opgenomen (initiële lening). Per 1 februari 2009 had Almata ter financiering van de over te nemen vaste activa (€ 2,7 miljoen) nog geen lening bij het ministerie van Financiën afgesloten. Daarom is in de openingsbalans als vermelding PM opgenomen. Inmiddels is de initiële lening aangevraagd.

• In 2008 heeft een reorganisatie plaatsgevonden. In 2008 is een voorziening getroffen ter dekking van de reorganisatiekosten.

Toelichting openingsbalans tijdelijke baten-lastendienst i.o. De Lindenhorst

De openingsbalans is opgesteld conform de Regeling baten-lastendiensten 2007. De activa en passiva zijn opgenomen tegen de nominale waarde inclusief omzetbelasting, tenzij anders vermeld.

Activa

• De materiële activa zijn gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs minus afschrijvingen. De afschrijving is lineair op basis van de verwachte levensduur.

Passiva

• In het overgangsprotocol tussen de ministeries van Justitie en VWS is afgesproken dat De Lindenhorst overgaat zonder eventuele negatieve saldoproblematiek. Daarom bedraagt het eigen vermogen € 0.

• De Regeling baten-lastendiensten 2007 schrijft voor dat in de openingsbalans tegenover de langlopende bezittingen een langlopende schuld aan het ministerie van Financiën wordt opgenomen (initiële lening). Per 1 februari 2009 had De Lindenhorst ter financiering van de over te nemen vaste activa (€ 0,4 miljoen) nog geen lening bij het ministerie van Financiën afgesloten. Daarom is in de openingsbalans als vermelding PM opgenomen. Inmiddels is de initiële lening aangevraagd.

• De door De Lindenhorst aan DJI te betalen vergoeding voor de overname van vaste activa is opgenomen onder de kortlopende schulden (nog te betalen/vooruitontvangen).

3. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING

Beleidsartikel 41 Volksgezondheid

41.1 Algemene doelstelling

Een goede volksgezondheid, waarbij mensen gezond leven en zo min mogelijk bloot staan aan bedreigingen van hun gezondheid.

41.2 Budgettaire gevolgen van beleid begrotingsuitgaven (bedragen x € 1 000)

41.3 Operationele doestellingen

Er zijn 6 operationele doelstellingen op dit beleidsartikel:

1. Meer mensen kiezen voor een gezonde leefstijl;

2. Het voorkómen van gezondheidsschade door onveilig voedsel en onveilige producten;

3. Het voorkómen van gezondheidsschade door ongevallen;

4. Minder vermijdbare ziektelast door een goede bescherming tegen infectieziekten en chronische ziekten;

5. Een doelmatig systeem van openbare gezondheidszorgvoorzieningen dat bijdraagt aan een betere volksgezondheid;

6. Het bevorderen van ethisch verantwoord handelen in de gezondheidszorg en bij het medisch wetenschappelijk onderzoek.

41.3.1 Meer mensen kiezen voor een gezonde leefstijl

41.3.2 Het voorkómen van gezondheidsschade door onveilig voedsel en onveilige producten

Op deze operationele doelstelling hebben zich geen grote mutaties in relatie tot de omvang van de doelstelling voorgedaan. Zie hiervoor ook de criteria in de leeswijzer van deze suppletore begroting.

41.3.3 Het voorkomen van gezondheidsschade door ongevallen

Op deze operationele doelstelling hebben zich geen grote mutaties in relatie tot de omvang van de doelstelling voorgedaan. Zie hiervoor ook de criteria in de leeswijzer van deze suppletore begroting.

41.3.4 De vermijdbare ziektelast neemt af door een goede bescherming tegen infectieziekten en chronische ziekten

41.3.5 Er is een doelmatig systeem van openbare gezondheidszorgvoorzieningen dat bijdraagt aan een betere volksgezondheid

41.3.6 Het bevorderen van ethisch verantwoord handelen in de gezondheidszorg en bij het medisch wetenschappelijk onderzoek

Op deze operationele doelstelling hebben zich geen grote mutaties in relatie tot de omvang van de doelstelling voorgedaan. Zie hiervoor ook de criteria in de leeswijzer van deze suppletore begroting.

41.4 Ontvangsten

Beleidsartikel 42 Gezondheidszorg

42.1 Algemene doelstelling

Een goed werkend en innoverend zorgstelsel, gericht op een optimale combinatie van kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid voor de burger.

42.2 Budgettaire gevolgen van beleid begrotingsuitgaven (bedragen x € 1 000)

42.3 Operationele doelstellingen

Er zijn 3 operationele doelstellingen op dit beleidsartikel:

1. De positie van de burger in het zorgstelsel wordt versterkt;

2. Zorgaanbieders realiseren het door de burger gewenste zorgaanbod;

3. Zorgverzekeraars bieden alle burgers een betaalbaar verzekerd pakket van noodzakelijk zorg aan.

42.3.1 De positie van de burger in het zorgstelsel wordt versterkt

42.3.2 Zorgaanbieders realiseren het door de burger gewenste zorgaanbod

42.3.3 Zorgverzekeraar bieden alle burgers een betaalbaar verzekerd pakket van noodzakelijk zorg aan

42.4 Ontvangsten

Beleidsartikel 43 Langdurige zorg

43.1 Algemene doelstelling

Zorgen dat voor mensen met een langdurige of chronische aandoening van lichamelijke, verstandelijke of psychische aard zorg van goede kwaliteit beschikbaar is en dat deze zorg tegen voor de samenleving aanvaardbare maatschappelijke kosten wordt geleverd.

43.2 Budgettaire gevolgen van beleid begrotingsuitgaven (bedragen x € 1 000)

43.3 Operationele doelstellingen

Er zijn 4 operationele doelstellingen op dit beleidsartikel:

1. De positie van de burger in het zorgstelsel wordt versterkt;

2. Voor iedere cliënt is de voor hem of haar noodzakelijke zorg beschikbaar;

3. De zorg is effectief en veilig en wordt door de cliënt positief ervaren;

4. De kosten van de zorg zijn maatschappelijk aanvaardbaar.

43.3.1 De positie van de burger in het zorgstelsel wordt versterkt

Op deze operationele doelstelling hebben zich geen grote mutaties in relatie tot de omvang van de doelstelling voorgedaan. Zie hiervoor ook de criteria in de leeswijzer van deze suppletore begroting.

43.3.2 Voor iedere cliënt is de voor hem of haar noodzakelijke zorg beschikbaar

43.3.3 De zorg is effectief en veilig en wordt door de cliënt positief ervaren

43.3.4 De kosten van de zorg zijn maatschappelijk aanvaardbaar

Beleidsartikel 44 Maatschappelijke ondersteuning

44.1 Algemene doelstelling

Alle burgers participeren in de samenleving.

44.2 Budgettaire gevolgen van beleid begrotingsuitgaven (bedragen x € 1 000)

44.3 Operationele doelstellingen

Er zijn 4 operationele doelstellingen op dit beleidsartikel:

1. Burgers worden gestimuleerd actief te participeren in maatschappelijke verbanden;

2. Burgers bieden anderen vrijwillige ondersteuning en kunnen gebruik maken van (organisaties van) vrijwillige ondersteuning;

3. Burgers met beperkingen kunnen gebruik maken van (algemene) voorzieningen en professionele ondersteuning;

4. Burgers met (psycho)sociale problemen kunnen gebruik maken van tijdelijke ondersteuning.

44.3.1 Burgers worden gestimuleerd actief te participeren in maatschappelijke verbanden

Op deze operationele doelstelling hebben zich geen grote mutaties in relatie tot de omvang van de doelstelling voorgedaan. Zie hiervoor ook de criteria in de leeswijzer van deze suppletore begroting.

44.3.2 Burgers bieden anderen vrijwillige ondersteuning en kunnen gebruik maken van (organisaties van) vrijwillige ondersteuning

44.3.3 Burgers met beperkingen kunnen gebruik maken van (algemene) voorzieningen en professionele ondersteuning

44.3.4 Burgers met (psycho)sociale problemen kunnen gebruik maken van tijdelijke ondersteuning

44.4 Ontvangsten

Beleidsartikel 46 Sport

46.1 Algemene doelstelling

Een sportieve samenleving waarin zowel veel aan sport wordt gedaan als van sport wordt genoten.

46.2 Budgettaire gevolgen van beleid begrotingsuitgaven (bedragen x € 1 000)

46.3 Operationele doelstellingen

Er zijn 3 operationele doelstellingen op dit beleidsartikel:

1. Mensen sporten en bewegen meer voor hun gezondheid;

2. Via de sport ontmoeten mensen elkaar, doen mensen mee aan maatschappelijke activiteiten en gaan mensen respectvol met elkaar om;

3. De topsport in Nederland staat symbool voor ambitie, is een bron van ontspanning en draagt bij aan ons nationale imago in binnen -en buitenland.

46.3.1 Mensen sporten en bewegen meer voor hun gezondheid

46.3.2 Via de sport ontmoeten mensen elkaar, doen mensen mee aan maatschappelijke activiteiten en gaan mensen respectvol met elkaar om

46.3.3 De topsport in Nederland staat symbool voor ambitie, is een bron van ontspanning en draagt bij aan ons nationale imago in binnen -en buitenland

Beleidsartikel 47 Oorlogsgetroffenen en herinnering Wereldoorlog II

47.1 Algemene doelstelling

De erfenis van WO II is afgewikkeld en mensen beseffen, mede op basis van de gebeurtenissen uit WO II, wat het betekent om in vrijheid te kunnen leven.

47.2 Budgettaire gevolgen van beleid begrotingsuitgaven (bedragen x € 1 000)

47.3 Operationele doelstellingen

Er zijn 2 operationele doelstellingen op dit beleidsartikel:

1. Een kwalitatief goed en doelmatig stelsel van materiele en immateriële hulpverlening aan oorlogsgetroffenen WO II in een situatie van afbouw;

2. De herinnering aan WO II blijft levend en veel mensen – vooral jeugdigen – zijn zich bewust van de betekenis van WO II;

47.3.1 Een kwalitatief goed en doelmatig stelsel van materiele en immateriële hulpverlening aan oorlogsgetroffenen WO II in een situatie van afbouw

47.3.2 De herinnering aan WO II blijft levend en veel mensen – vooral jeugdigen – zijn zich bewust van de betekenis van WO II

Niet-beleidsartikel 98 Algemeen

98.1 Algemeen

In dit niet-beleidsartikel worden de uitgaven beschreven die niet specifiek aan een van de beleidsdoelstellingen uit de voorgaande beleidsartikelen zijn toe te rekenen. Het gaat hierbij om ministeriebrede programma- en apparaatsuitgaven.

98.2 Budgettaire gevolgen van beleid begrotingsuitgaven (bedragen x € 1 000)

98.3 Operationele doelstellingen op programma-uitgaven

Er zijn 2 operationele doelstellingen op dit niet-beleidsartikel:

1. Internationale samenwerking;

2. Beheer en toezicht stelsel.

Daarnaast worden op dit artikel de apparaatsuitgaven van de inspecties (IGZ en IJZ), het SCP, de Raden (RMO, RVZ, GR en RGO), het strategisch onderzoek van het RIVM en het NVI, en de departementsbrede personele en materiële uitgaven geraamd.

98.3.1 Internationale samenwerking

Op deze operationele doelstelling hebben zich geen grote mutaties in relatie tot de omvang van de doelstelling voorgedaan. Zie hiervoor ook de criteria in de leeswijzer van deze suppletore begroting.

98.3.2 Beheer en toezicht stelsel

Op deze operationele doelstelling hebben zich geen grote mutaties in relatie tot de omvang van de doelstelling voorgedaan. Zie hiervoor ook de criteria in de leeswijzer van deze suppletore begroting.

98.4 Apparaatsuitgaven

98.5 Ontvangsten

Niet-beleidsartikel 99 Nominaal en Onvoorzien

99.1 Algemeen

Dit is een technisch, administratief artikel, waarop middelen voor de loon en prijsbijstelling worden geparkeerd voordat ze worden overgeheveld naar de desbetreffende beleidsartikelen. Daarnaast worden op dit artikel de taakstellingen geboekt, voordat deze verder worden verdeeld over de beleidsartikelen. Ook worden hierop de onvoorziene uitgaven geplaatst die aan de beleidsartikelen worden toegedeeld.

99.2 Budgettaire gevolgen van beleid begrotingsuitgaven (bedragen x € 1 000)

Loonbijstelling

Prijsbijstelling

Onvoorzien

Op deze operationele doelstelling hebben zich geen grote mutaties in relatie tot de omvang van de doelstelling voorgedaan. Zie hiervoor ook de criteria in de leeswijzer van deze suppletore begroting.

Taakstelling

99.4 Ontvangsten

4. HET BELEID MET BETREKKING TOT DE ZORGUITGAVEN

Deze paragraaf geeft een overzicht van de ontwikkeling van de uitgaven en ontvangsten in de zorgsector in het lopende jaar. De gepresenteerde cijfers sluiten aan bij de Najaarsnota 2009, die de Minister van Financiën aan de Kamer aanbiedt.

De gepresenteerde mutaties zijn bijstellingen ten opzichte van de standen die zijn opgenomen in de 1e suppletore begroting 2009.

Voor de beoordeling in hoeverre bijstellingen nodig zijn ten opzichte van de 1e suppletore begroting 2009, is mede gebruik gemaakt van de informatie van het College voor Zorgverzekeringen (CVZ) en de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa). Met betrekking tot de CVZ-informatie aangaande de AWBZ geldt dat deze voornamelijk is gebaseerd op een extrapolatie van de tot en met juni aan zorginstellingen betaalde voorschotten. Voor wat betreft de CVZ-informatie aangaande de Zvw gaat het om de opgaven van de uitgaven Zvw van de zorgverzekeraars over het eerste half jaar van 2009. De opgaven van de kosten met betrekking tot de Zvw over het eerste half jaar bevatten nog voor een belangrijk deel schattingen van de zorgverzekeraars inzake de tot nog te ontvangen declaraties met betrekking tot het eerste half jaar. De kostencijfers en de extrapolatie daarvan naar een jaar zijn dan ook met onzekerheden omgeven. Van de NZa zijn gegevens ontvangen over de instellingsbudgetten. De gegevens van het CVZ en NZa geven bij enkele zorgsectoren aanleiding om de raming van de uitgaven onder het Budgettair Kader Zorg (BKZ) bij te stellen.

4.1 Bijstellingen van de uitgaven en ontvangsten in 2009

De netto-BKZ-uitgaven zijn de (bruto)-BKZ-uitgaven verminderd met de BKZ-ontvangsten, te weten de opbrengsten eigenrisico onder de Zvw, eigenbetalingen AWBZ en overige ontvangsten. De netto-BKZ-uitgaven namen bij de 1e suppletore begroting nog af met € 117,3 miljoen, bij de 2e suppletore begroting nemen deze ten opzichte van de VWS begroting toe met € 94,4 miljoen. Ten opzichte van de 1e suppletore begroting nemen de BKZ-uitgaven bij de 2e suppletore begroting dus met € 211,7 miljoen toe. Dit betreft het saldo van verschillende mutaties. De ontwikkeling van de BKZ-uitgaven en -ontvangsten wordt in tabel 1 toegelicht.

Tabel 1 Mutaties in de bruto- en netto-BKZ-uitgaven 2009 (bedragen x € 1 000 000)

Ontwikkeling in de bruto-BKZ-uitgaven

Actualisering 2009

Op basis van de gegevens van de NZa en het CVZ zijn de uitgaven geactualiseerd. Uit deze actualisatie volgt per saldo een aanvullende tegenvaller van € 148,4 miljoen in 2009. Deze bestaat voornamelijk uit hogere -dan bij de 1e suppletore begroting 2009 aangekondigdetegenvallers bij de ZBC’s (€ 67,4 miljoen), medisch specialisten (€ 61,6 miljoen), AWBZ-instellingen die zorg in natura leveren (€ 56,1 miljoen), tandheelkundige zorg (€ 24,3 miljoen) en overige curatieve zorg (€ 9,9 miljoen). Daarnaast is door een lagere instroom van het aantal budgethouders, de raming persoonsgebonden budgetten naar beneden bijgesteld (€ 100 miljoen).

Verlopen octrooien

Hogere besparingen dan geraamd als gevolg van het verlopen van octrooien van geneesmiddelen.

Sterk gedragsgestoorde licht verstandelijk gehandicapten

In het kader van de ZZP invoering zijn bij het CIBG 4000 aanvragen ingediend voor nieuwe plaatsen SGLVG-verblijf. Om een budgettair neutrale invoering te waarborgen zullen vanaf 2010 de ZZP tarieven binnen de gehandicaptenzorg worden aangepast. In 2009 zijn er echter macromeerkosten.

Ramingsbijstelling tariefsmaatregelen AWBZ

Dit betreft een eerder wel doorgevoerde maar niet structureel geboekte tariefswijziging bij de ondersteunende begeleiding. Bij de 1e suppletore begroting 2009, is reeds € 40 miljoen verwerkt.

IJklijnmutaties

Dit betreft het saldo van diverse mutaties tussen het BKZ en de andere uitgavenkaders (RGB-eng en SZA). De meest omvangrijke daarvan betreft de inzet uit de reserve knelpunten AWBZ, voor de gevolgen van de AWBZ ombuigingen op de begroting van andere departementen. Daarnaast gaan er onder andere middelen naar de VWS-begroting voor het overgangsrecht Functioneel leeftijdsontslag (FLO) voor de B3-(privaatrechtelijke-)instellingen ambulancezorg en voor het vaccin voor het Humaan Papillomavirus (HPV). Het uitgavenkader BKZ wordt verhoogd als gevolg van overboeking vanuit andere begrotingen voor onder andere kwaliteitsbeleid door medisch specialisten, stimuleringsregeling kleinschalig wonen en voor dure woningaanpassingen voor de Wmo.

Overig

Deze post is het saldo van verschillende mutaties.

Financieringsschuif

Er is sprake van een zeker tijdsverloop tussen het moment dat de NZa de productieafspraken van partijen ontvangt en de verwerking daarvan in de budgetten en de bevoorschotting van de instellingen. Als gevolg daarvan is het gebruikelijk dat de financiering binnen een jaargrens afwijkt van de uitgaven (budgetten) in dat jaar. Zo ontstaan zogeheten financieringsachterstanden of -voorsprongen. Deze verschillen worden in het daaropvolgende jaar verrekend. Tussen de jaren doen zich daardoor incidentele financieringsschuiven voor. Over meerdere jaren gezien volgt de financiering echter altijd de uitgaven.

In 2008 laat de actualisatie van de financiering een grotere bijstelling zien dan de actualisatie van de uitgaven: in 2008 is er meer gefinancierd dan op grond van de uitgaven verwacht zou worden. Dit levert een voorsprong in de financiering op. In 2009 vindt hiervoor een verrekening plaats. Tevens zijn de uitgaven 2008 naar boven bijgesteld en zijn de uitgaven in de jaren daarvoor geactualiseerd: deze toename van de budgetten moet achteraf nog gefinancierd worden. Hier is sprake van een achterstand in de financiering. Ook dit wordt verrekend in 2009. Beide effecten samen leiden tot een financieringsschuif van € – 21,0 miljoen in 2009. Bij 1e suppletore begroting 2009 was deze schuif € – 210,4 miljoen en bij de 2e suppletore begroting 2009 is deze € 189,4 miljoen, per saldo de € – 21,0 miljoen.

Ontwikkeling in de BKZ-ontvangsten

Terugontvangsten Opleidingsfonds

Hogere terugontvangsten zijn het gevolg van de vaststelling van de subsidieverlening eerste en tweede tranche 2008.

BKZ-plafond

Het BKZ is vastgesteld in het coalitieakkoord. Tijdens de kabinetsperiode verandert het kader in principe niet meer, afgezien van ijklijnmutaties (verschuivingen van uitgaven tussen de verschillende kaders), nominale bijstellingen en technische bijstellingen. Het BKZ wordt aangepast aan de ontwikkeling van de prijs nationale bestedingen (pNB). Hierdoor beweegt het kader mee met een hogere of lagere prijsontwikkeling. Sinds het opstellen van het coalitieakkoord is de verwachte prijsontwikkeling licht gedaald, waardoor het kader lager uitvalt. Daarnaast is het kader naar beneden aangepast als gevolg van ijklijnmutaties en technische bijstellingen. In het aanvullende beleidsakkoord heeft het kabinet daarnaast vastgelegd dat vanaf de begroting 2009 de uitgavenkaders ook gecorrigeerd worden voor macro-economische ontwikkelingen. Hiermee wordt de werking van de automatische stabilisatoren versterkt. Voor het BKZ houdt dit in dat het kader aangepast wordt aan het verschil tussen de ontwikkeling van de prijs nationale bestedingen en de daadwerkelijke ontwikkeling van de lonen en prijzen in de zorg. Als gevolg van al deze ontwikkelingen is het kader voor 2009 € 646 miljoen lager dan in de ontwerpbegroting 2009.

De mutaties in de bruto-BKZ-uitgaven en -ontvangsten leiden per saldo tot een verhoging van de netto-BKZ-uitgaven met € 94 miljoen. Dit is het gevolg van een daling van de verwachte loonen prijsontwikkeling en de tegenvallers die volgen uit de actualisering van de zorguitgaven. Ten opzichte van het (netto) kader 2009 is er sprake van een overschrijding van € 460 miljoen.

Tabel 2 geeft de ontwikkeling van de uitgaven en ontvangsten onder het BKZ weer.

Tabel 2 Ontwikkeling van het BKZ 2009 (bedragen x € 1 000 000)

4.2 Toelichting mutaties per artikel

De onderstaande tabellen geven een cijfermatig overzicht per artikel. Tabel 3 geeft de mutaties vanaf de stand ontwerpbegroting 2009 tot aan de 2e suppletore begroting 2009 op artikelniveau weer. Relevante mutaties worden in tabel 4 verder toegelicht.

Tabel 3 Premiegefinancierde zorguitgaven per artikel 2009 (bedragen x € 1 000 000)

Tabel 4 Zorguitgaven per artikel 41 Volksgezondheid (bedragen x € 1 000 000)

Toelichting mutaties:

1. De vergoeding voor de loon- en prijsontwikkeling wordt voor alle zorgsectoren in eerste instantie gereserveerd op nominaal en onvoorzien. Daar staat de raming voor 2009–2014. De nominaal tranche 2009 wordt nu toebedeeld aan de sectoren (onder gelijkmatige verlaging van de uitgaven op artikel 99).

42 Gezondheidszorg (bedragen x € 1 000 000)

Toelichting mutaties:

1. Op basis van de gegevens van de NZa en het CVZ zijn de uitgaven geactualiseerd. Uit deze actualisatie volgt per saldo een tegenvaller van € 148,4 mln in 2009. Deze bestaat voornamelijk uit hogere – dan bij de 1e suppletore begroting 2009 aangekondigde – tegenvallers bij de ZBC’s (€ 67,4 mln), medisch specialisten (€ 61,6 mln), tandheelkundige zorg (€ 24,3 mln) en overige curatieve zorg (€ 9,9 mln).

2. Hogere besparingen dan geraamd als gevolg van het verlopen van octrooien van geneesmiddelen.

3. Overheidswerkgevers, waaronder academische ziekenhuizen, zijn eigen risicodrager voor de WW. Zij gebruikten de WW-werknemerspremie ter gedeeltelijke dekking van de WW-lasten. Met ingang van 2009 is het tarief WW-werknemerspremie echter op nul gezet, waardoor de academische ziekenhuizen deze inkomsten verliezen. Voor het vervallen van deze inkomsten worden zij gecompenseerd. Deze mutatie betreft een overboeking naar OCW met het oog op de vanuit de OCW-begroting gefinancierde uitgaven academische ziekenhuizen.

4. Deze mutatie betreft een overheveling vanuit de VWS-begroting voor kwaliteitsbeleid door medisch specialisten. Tot en met 2007 waren deze uitgaven eveneens premiegefinancierd, toen als onderdeel van het uurtarief medisch specialisten (€ 0,50). In 2008 zijn deze middelen voor één jaar via een VWS-subsidieregeling verstrekt.

5. De vergoeding voor de loon- en prijsontwikkeling wordt voor alle zorgsectoren in eerste instantie gereserveerd op nominaal en onvoorzien. Daar staat de raming voor 2009–2014. De nominaal tranche 2009 wordt nu toebedeeld aan de sectoren (onder gelijkmatige verlaging van de uitgaven op artikel 99).

43 Langdurige zorg (bedragen x € 1 000 000)

Toelichting mutaties:

1. Op basis van de gegevens van de NZa en het CVZ zijn de uitgaven geactualiseerd. Uit deze actualisatie volgt per saldo een tegenvaller van € 59,6 mln in 2009. Deze bestaat voornamelijk uit hogere – dan bij de 1e suppletore begroting 2009 aangekondigde – tegenvallers bij de AWBZ-instellingen die zorg in natura leveren (€ 56,1 mln) en de boven budgettaire vergoedingen (€ 3,5 mln). Daarnaast is door een lagere instroom van het aantal budgethouders, de raming persoonsgebonden budgetten naar beneden bijgesteld (€ 100 mln).

2. In het kader van de ZZP invoering zijn bij het CIBG 4000 aanvragen ingediend voor nieuwe plaatsen SGLVG-verblijf. Om een budgettair neutrale invoering te waarborgen zullen vanaf 2010 de ZZP tarieven binnen de gehandicaptenzorg worden aangepast. In 2009 zijn er echter macromeerkosten.

3. Dit betreft een eerder wel doorgevoerde maar niet structureel geboekte tariefswijziging bij de ondersteunende begeleiding. Bij de 1e suppletore begroting 2009, is reeds € 40 mln verwerkt.

4. De Stimuleringsregeling kleinschalig wonen zal worden uitgewerkt in een beleidsregel van de NZa. De beleidsregel zal ingaan met terugwerkende kracht op 1 januari 2009. De middelen voor deze regeling staan gereserveerd op de begroting en worden voor de dekking van de beleidsregel naar de premiesector overgeboekt.

5. De vergoeding voor de loon- en prijsontwikkeling wordt voor alle zorgsectoren in eerste instantie gereserveerd op nominaal en onvoorzien. Daar staat de raming voor 2009–2014. De nominaal tranche 2009 wordt nu toebedeeld aan de sectoren (onder gelijkmatige verlaging van de uitgaven op artikel 99).

44 Maatschappelijke ondersteuning (bedragen x € 1 000 000)

Toelichting mutaties:

1. Voor weglek van de pakketmaatregelen AWBZ per 1 januari 2009 is er in 2009 een bedrag ter beschikking gesteld van € 50 mln. € 15 mln hiervan gaat naar MEE, voor kortdurende ondersteuning van cliënten die hun recht op begeleiding uit de AWBZ verliezen. Deze middelen worden via de VWS-begroting aan MEE toegekend middels een projectsubsidie.

2. De vergoeding voor de loon- en prijsontwikkeling wordt voor alle zorgsectoren in eerste instantie gereserveerd op nominaal en onvoorzien. Daar staat de raming voor 2009–2014. De nominaal tranche 2009 wordt nu toebedeeld aan de sectoren (onder gelijkmatige verlaging van de uitgaven op artikel 99).

99 Nominaal en onvoorzien (bedragen x € 1 000 000)

Toelichting mutaties:

1. Op basis van de gegevens van de NZa en het CVZ zijn de uitgaven geactualiseerd. Uit deze actualisatie volgt per saldo een meevaller van € 42,2 mln in 2009.

2. In 2008 zijn middelen overgeheveld van de premie naar de begroting voor de FLO-akkoorden met de B3 ambulancediensten. In 2009 is het noodzakelijk dit weer te doen. € 8 mln is overgeheveld van artikel 99 en € 0,5 mln van artikel 42.

3. In het voorjaar van 2009 is in verband met de HPV-vaccinatie (Humaan Papillomavirus) voor 2009 € 40 mln vanuit de premiemiddelen overgeheveld. De uitgaven voor de aanschaf van vaccins zijn hoger uitgevallen dan toen geraamd. Daarom wordt aanvullend € 7,4 mln van de premiemiddelen naar de VWS-begroting overgeheveld.

4. De vergoeding voor de loon- en prijsontwikkeling wordt voor alle zorgsectoren in eerste instantie gereserveerd op nominaal en onvoorzien. Daar staat de raming voor 2009–2014. De nominaal tranche 2009 wordt nu toebedeeld aan de sectoren (onder gelijkmatige verlaging van de uitgaven op artikel 99).

99 Nominaal en onvoorzien (bedragen x € 1 000 000)

Toelichting mutaties:

n.v.t.

Wmo (gemeentefonds, op de begroting van BZK) (bedragen x € 1 000 000)

Toelichting mutaties:

1. Overboeking naar het Gemeentefonds. Dure woningaanpassingen vormen een onderdeel van de Wmo en uiteindelijk zal het gehele budget voor dure woningaanpassingen aan het Gemeentefonds worden toegevoegd. Vanaf 2009 zal er structureel € 18 mln beschikbaar zijn. De hier genoemde € 6 mln maakt daarvan onderdeel uit.

Opleidingsfonds (op de begroting van VWS) (bedragen x € 1 000 000)

Toelichting mutaties:

1. De vergoeding voor de loon- en prijsontwikkeling staat voor het Opleidingsfonds in eerste instantie gereserveerd bij Financiën. Daar staat de raming voor 2009–2014. De nominaal tranche 2009 wordt nu toebedeeld aan de sectoren.

Opleidingsfonds (op de begroting van VWS) (bedragen x € 1 000 000)

Toelichting mutaties:

1. Hogere terugontvangsten zijn het gevolg van de vaststelling van de subsidieverlening eerste en tweede tranche 2008.

Begrotingsgefinancierde BKZ-uitgaven (o.a. op de begroting van Financiën) (bedragen x € 1 000 000)

Toelichting mutaties:

1. Voor weglek van de pakketmaatregel AWBZ per 1 januari 2009 is er in 2009 een bedrag ter beschikking gesteld van € 50 mln. € 29 mln hiervan gaat naar de gemeenten.

2. De vergoeding voor de loon- en prijsontwikkeling staat voor het Opleidingsfonds in eerste instantie gereserveerd bij Financiën. Daar staat de raming voor 2009–2014. De nominaal tranche 2009 wordt nu toebedeeld aan de sectoren.