In deze bijlage zijn de zeven beleidsthema's uit de Strategische Evaluatie Agenda (SEA), zoals in hoofdstuk 2.5 opgenomen, verder uitgewerkt en toegelicht. In onderstaande tabellen zijn, per beleidsthema, de subthema's opgenomen. Voor de subthema's zullen waar zinvol en haalbaar de periodieke rapportages plaatsvinden, deze zijn dikgedrukt in de tabel. Een uitgebreidere toelichting op de periodieke rapportages is te vinden onder de tabel.
De inzichtbehoefte verschilt per thema en onderwerp. Het vervullen van de inzichtbehoefte kan zowel door middel van ex-ante, ex-durante (of monitoring) als ex-post evaluaties of onderzoeken. De verschillende typen evaluaties zijn er op gericht om het inzicht te vergroten in de doeltreffendheid en doelmatigheid van beleid en leveren zo input voor het verbeteren van beleid.
Open de link voor een overzicht van de gepubliceerde evaluaties van de SEA.
Subthema | Type onderzoek | Afronding | Status | Art. |
|---|---|---|---|---|
a. Stabiele, integere en betrouwbare financiële markten | Periodieke rapportage | 2024 | Lopend | 2 |
Periodieke rapportage van het beleid dat onder dit beleidsthema valt, waarbij onder andere gekeken wordt naar de regisserende rol van het ministerie van Financiën bij de bevordering van het goede functioneren van het financiële stelsel. | ||||
Evaluatie garantieregeling WAKO (kernongevallen) | Ex-post evaluatie | 2024 | Te starten | 2 |
De evaluatie vindt in 2024 plaats vanwege aanpassingen in de onderliggende verdragen die per 1 januari 2022 in werking zijn getreden. Om de effecten van deze wijzigingen mee te kunnen nemen is het goed als deze verdragen ten minste een jaar in werking zijn getreden. De verwachting is dat de evaluatie begin 2024 kan worden gestart en in de loop van het jaar aan de Tweede Kamer kan worden toegezonden. | ||||
Beleidscyclus beleid tegen witwassen en terrorismefinanciering (doorlopend) | Ex-post evaluatie | Doorlopend | Lopend | 2 |
Deze beleidscyclus, die door het ministerie van Justitie en Veiligheid samen met ministerie van Financiën is ingericht, schetst hoe aan de hand van de geïdentificeerde witwasrisico's het anti-witwasbeleid wordt bezien. | ||||
Evaluatie van de Wet beloningsbeleid financiële ondernemingen | Ex-post evaluatie | 2024 | Te starten | 2 |
Deze evaluatie kijkt met name naar de doeltreffendheid van de Wet beloningsbeleid in de financiële sector, waarbij onder andere gekeken wordt naar de mate waarin de wet tot een vermindering van perverse prikkels die uit kunnen gaan van een niet-beheerst beloningsbeleid. | ||||
Evaluatie Wet transparantie toezicht financiële markten | Ex-post evaluatie | 2023 | Lopend | 2 |
Tijdens de plenaire behandeling van de Wet transparant toezicht financiële markten in de Tweede Kamer is toegezegd de wet na inwerkingtreding te evalueren. De evaluatie zal onder meer ingaan op de wijze waarop De Nederlandsche Bank en de Autoriteit Financiële Markten de geïntroduceerde waarschuwingsbevoegdheid in de praktijk gebruiken en de gevolgen van een openbare waarschuwing. | ||||
Evaluatie Wet toezicht trustkantoren | Ex-post evaluatie | 2024 | Te starten | 2 |
Deze evaluatie kijkt met name naar de doeltreffendheid van de Wet toezicht trustkantoren (2018), waarmee de normen waaraan trustkantoren zijn aangescherpt en het toezichtsinstrumentarium is uitgebreid. Bij die evaluatie zal, naast de effecten en uitvoering van de wet, in het bijzonder aandacht zijn voor de invulling van de normen door de sector en de mogelijkheden om dit verder te concretiseren. | ||||
Evaluatie doeltreffendheid en effecten art. 4:24a Wft | Ex-post evaluatie | n.t.b. | Lopend | 2 |
De Staten-Generaal is op 15 december 2021 geïnformeerd over het aanhouden van de evaluatie tot er meer zicht is op de formele handhavingspraktijk en ontwikkeling in de bestuursrechtelijke rechtspraak. https://open.overheid.nl/documenten/ronl-6b856c0b-bbad-4a74-b057-009202be31a3/pdf | ||||
Evaluatie vorm en juridische kaders College Deskundigheid Financiele dienstverlening | Ex-post evaluatie | 2024 | Te starten | 2 |
Dit onderzoek kijkt of de vorm en juridische kaders van het College Dekundigheid Financiële Dienstverlening, zoals in het instellings- en mandaatbesluit van 2020 vastgesteld, deze instelling in staat stelt haar rol effectief uit te voeren. | ||||
Strategische analyse Wijzer in geldzaken | Ex-durante evaluatie | 2023 | Lopend | 2 |
Strategische analyse naar de huidige positie van het 'Wijzer in Geldzaken'-platform. Hierbij wordt onder andere onderzocht met welke inhoudelijke focus het platform de meeste meerwaarde biedt, en hoe dit platform zich tot andere initiatieven verhoudt. | ||||
b. Het borgen van publieke belangen via het aandeelhouderschap op een zo efficiënt mogelijke wijze | Periodieke rapportage | 2027 | Te starten | 3 |
Periodieke rapportage van het beleid dat onder dit beleidsthema valt, waarbij als basis wordt gekeken naar de invulling door de Staat van het aandeelhouderschap van de verschillende deelnemingen. Naar aanleiding van de publicatie van de Nota Deelnemingenbeleid Rijksoverheid 2022 wordt steviger inzet op de rol van deelnemingen bij de borging van publieke belangen en op een verdere professionalisering van het actief aandeelhouderschap, waarbij voldoende aandacht uitgaat naar recente belangrijke ontwikkelingen (zoals verduurzaming, langetermijnwaardecreatie en maatschappelijk verantwoord ondernemen). | ||||
Evaluaties aandeelhouderschappen van AirFrance-KLM, BNG Bank, COVRA, FMO, Gasunie, Havenbedrijf Rotterdam,Holland Casino, Invest International, Nederlandse Loterij, NS, NWB Bank, Schiphol, Tennet, Thales Nederland en UCN | Ex-post evaluaties | 2024-2029 | Te starten | 3 |
Deze reguliere evaluaties worden uitgevoerd met het uniform evaluatiemodel dat in samenwerking met de Auditdienst Rijk is opgesteld. Deze evaluaties richten zich op de beoordeling van de mate waarin het deelnemen in de betreffende onderneming effectief bijdraagt aan de borging van de publieke belangen en of het beheer de gewenste toegevoegde waarde had. Ook wordt bezien of een deelneming nog steeds het juiste instrument is hiervoor. | ||||
c. Effectief en efficiënt begrotingsbeleid en begrotingsbeheer | Periodieke rapportage | 2029 | Lopend | n.v.t. |
De periodieke rapportage zal ingaan op het tot dan gedane onderzoek naar de comptabele regelgeving, op basis van de hoofdlijnenbrief hierover in 2023. | ||||
Evaluatie regeling vaststelling aanwijzingen voor subsidieverstrekking (uniform subsidiekader) | Ex-post evaluatie | 2023 | Gestart | n.v.t. |
De evaluatie moet informatie opleveren over de werking van het kader in de praktijk en in hoeverre het mogelijk is om cofinanciering mee te nemen in het uniform subsidiekader. | ||||
Vervolgonderzoeken n.a.v. de beleidsdoorlichting Btw-compensatiefonds | Ex-post evaluatie | 2023 | Gestart | 6 |
1) Het eerste vervolgonderzoek focust zich op de uitvoeringskosten van het Btw-compensatiefonds. Hierbij dienen niet alleen de hoogte van de administratieve lasten bij lokale overheden, maar ook factoren die de kosten beïnvloeden mee te worden genomen.2) Een tweede vervolgonderzoek gaat over doelmatigheid van de uitsluitingsgronden in relatie tot de uitvoeringslasten bij de Belastingdienst, gemeenten en provincies. | ||||
Studiegroep Begrotingsruimte (inclusief doorlichting begrotingsbeleid en evaluatie Wet Houdbare Overheidsfinanciën) | Ex-post/ Ex-ante evaluatie / overig onderzoek | 2024 | Lopend | n.v.t. |
Het begrotingsbeleid in brede zin komt in principe eens in de vier jaar aan de orde in de SBR. De Studiegroep, met onafhankelijke experts vanuit verschillende departementen en kennisinstituten, komt samen in aanloop naar een nieuwe kabinetsperiode, met adviezen over de begrotingssystematiek en -doelstellingen (ex ante). Parallel wordt gewerkt aan een beleidsdoorlichting van het begrotingsbeleid, inclusief de evaluatie van de Wet Houdbare Overheidsfinanciën (Wet Hof). De evaluatie Wet Hof en de beleidsdoorlichting kijken terug (daarmee 'Ex-post'). | ||||
Evaluatie regeling auditcommissies | Ex-post evaluatie | 2024 | Te starten | n.v.t. |
Deze evaluatie gaat in op de toepasbaarheid en werking van de regeling auditcommissies in de praktijk. | ||||
Evaluatie Rijksbegrotingsvoorschriften (RBV) | Ex-post evaluatie | 2025 | Te starten | n.v.t. |
De evaluatie van de regeling Rijksbegrotingsvoorschriften heeft aandacht voor regeldruk, digitalisering en dienstbaarheid. | ||||
Evaluatie factsheets brede welvaart | Ex-durante evaluatie | 2025 | Te starten | n.v.t |
Deze evaluatie kijkt naar de werking van de factsheets in het begrotings- en verantwoordingsproces. | ||||
Evaluatie regeling agentschappen | Ex-post evaluatie | 2027 | Te starten | n.v.t. |
Het evaluatieonderzoek van de regeling agentschappen kijkt met name naar de toepasbaarheid en werking van de regeling. | ||||
Evaluatie Regeling periodiek evaluatieonderzoek 2022 (RPE) | Ex-post evaluatie | 2027 | Te starten | n.v.t. |
Vijf jaar na de inwerkingtreding van de RPE 2022 kijkt deze evaluatie naar de werking van deze regeling in de praktijk. De Strategische Evaluatie Agenda zal hier een belangrijk onderdeel van zijn. | ||||
Wet bestuurlijke boete meldingsplichten door ministers verstrekte subsidies | Ex-post evaluatie | 2028 | Te starten | n.v.t. |
Deze evaluatie richt zich op bekendheid met, de verwerking en toepasbaarheid van de Boetewet. | ||||
d. Schuldfinanciering tegen zo laag mogelijke kosten onder acceptabel risico | Periodieke rapportage | 2025 | Te starten | 11 |
Er wordt een periodieke rapportage uitgevoerd om de doeltreffendheid en doelmatigheid van het beleid omtrent de financiering van de nationale schuld te evalueren. | ||||
e. Optimaal kasbeheer van het Rijk en van gelieerde instellingen | Periodieke rapportage | 2024 | Lopend | 12 |
Er wordt een periodieke rapportage uitgevoerd om de doeltreffendheid en doelmatigheid van het beleid omtrent het schatkistbankieren en het betalingsverkeer van het Rijk te evalueren. | ||||
Beleidsthema 1: Financieel gezond en brede welvaart
a. Stabiele, integere en betrouwbare financiële markten
Ingevolge de Regeling periodiek evaluatieonderzoek 2022 wordt door de directie Financiële Markten een periodieke rapportage verricht met betrekking tot stabiele, integere en betrouwbare financiële markten (artikel 2 van Begrotingshoofdstuk IX Financiën en Nationale Schuld). Dit onderzoek wordt in 2024 uitgevoerd.
De beleidscyclus met betrekking tot het beleid tegen witwassen en terrorismefinanciering is een doorlopende evaluatie van het anti-witwas en –terrorismefinancieringsbeleid. Daaronder vallen onder meer de National Risk Assessments (elke twee jaar door het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum) en andere onderzoeken naar specifieke risico’s, evenals beleidsmonitoren en internationale evaluaties. Een voorbeeld hiervan is Financial Action Task Force (FATF) evaluatie in 2022, waarin de activiteiten en het beleid in kaart worden gebracht en de resultaten worden beschreven. De FATF voert door middel van peer reviews landenevaluaties uit. De vierde evaluatieronde beoordeelt of nationale regimes tegen witwassen en financieren van terrorisme niet alleen technisch voldoen aan de FATF-aanbevelingen, maar ook effectief zijn.
Daarnaast staan er verschillende ex-post evaluaties gepland. De evaluaties helpen bij het beoordelen van de doeltreffendheid en de doelmatigheid van beleid. Een voorbeeld hiervan is het onderzoek naar de Wet transparantie toezicht financiële markten.
b. Het borgen van publieke belangen via het aandeelhouderschap op een zo efficiënt mogelijke wijze
In 2022 is de nieuwe Nota Deelnemingenbeleid Rijksoverheid 2022 (hierna: de Nota) met de Kamer gedeeld. De Nota beschrijft in welke gevallen staatsaandeelhouderschap wordt overwogen en hoe de Staat dit invult. De essentie van het deelnemingenbeleid is ongewijzigd: de Staat blijft terughoudend met het aangaan van deelnemingen en het aangaan blijft maatwerk. Het publieke belang staat meer dan voorheen centraal. Verder bevat de Nota een aantal aanscherpingen, bijvoorbeeld op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen, de strategie en brede diversiteit. Om de centrale rol van de publieke belangen in het deelnemingenbeleid nog meer te benadrukken is de algemene doelstelling van Financieringen veranderd in ‘het borgen van publieke belangen via het aandeelhouderschap op een zo efficiënt mogelijke wijze’. Periodiek worden de deelnemingen geëvalueerd en wordt bezien of een deelneming nog steeds het juiste instrument is om een bijdrage te leveren aan de borging van de betreffende publieke belangen. Daarnaast richten deze evaluaties zich op de beoordeling van de mate waarin het deelnemen in de betreffende onderneming effectief bijdraagt aan de borging van de publieke belangen en of het beheer de gewenste toegevoegde waarde had. Voor het deelnemingenbeleid als geheel geldt dat het uitgangspunt ook is om eens in de zeven jaar te evalueren. De evaluaties van de separate deelnemingen zullen hiervoor als basis dienen. Actuele ontwikkelingen kunnen aanleiding zijn om het beleid eerder of later te evalueren.
c. Effectief en efficiënt begrotingsbeleid en begrotingsbeheer
De Directoraat-Generaal Rijksbegroting zet zich in voor een degelijk begrotings- en verantwoordingsproces, en om goed toezicht op de doelmatigheid en beheersbaarheid van de overheidsuitgaven te houden. In een voortdurend veranderende wereld is het van belang om regelmatig de doeltreffendheid en doelmatigheid van het beleid achter de rijksbegroting te onderzoeken, zodat de verdeling van beperkte rijksmiddelen de gehele brede welvaart kan blijven bestrijken.
Momenteel staat er voor 2029 een periodieke rapportage gepland: rondom de evaluatie van de Comptabiliteitswet 2016 (CW) hebben diverse onderzoekstrajecten gelopen op onderdelen van het systeem waarop de CW ziet. Dat zijn bijvoorbeeld zaken rond het begrotingsproces, het verslaggevingsstelsel, het betrekken van de brede welvaart in de begrotingscyclus en artikel 3.1 van de CW. In 2023 is de hoofdlijnenbrief naar de Kamer gezonden waarin de diverse ontwikkelingen en de daaruit volgende acties samenkomen. In de begroting van 2025 zal voor dit hele thema met behulp van de hoofdlijnenbrief de planning qua kennisbehoefte meerjarig nadere uitwerking krijgen, als input voor de periodieke rapportage die voor 2029 gepland staat.
Het begrotingsbeleid komt daarnaast in brede zin eens in de vier jaar aan de orde in de Studiegroep Begrotingsruimte (SBR), zie rijksfinancien.nl voor een overzicht van eerdere rapporten. De Studiegroep, met onafhankelijke experts vanuit verschillende departementen en kennisinstituten, komt samen in aanloop naar een nieuwe kabinetsperiode, met adviezen over de begrotingssystematiek en -doelstellingen. Komende SBR zal ook de evaluatie van de Wet Houdbare OverheidsFinanciën bevatten.
d. Schuldfinanciering tegen zo laag mogelijke kosten onder acceptabel risico en optimaal kasbeheer van het Rijk en van gelieerde instellingen
Conform de Regeling Periodiek Evaluatieonderzoek (RPE) wordt financiering van de nationale schuld (artikel 11 van hoofdstuk IX Financiën en Nationale Schuld) minstens één keer in de zeven jaar geëvalueerd. Dit betekent dat het Agentschap van de Generale Thesaurie in 2025 een periodieke rapportage van dit beleid zal uitvoeren. De vorige periodieke rapportage, voorheen beleidsdoorlichting, van dit beleid vond plaats in 2019. Daarnaast heeft er in 2021 een tussentijdse evaluatie van het renterisicokader plaatsgevonden. Deze tussentijdse evaluatie van het renterisicokader vindt eens per twee jaren plaats en dient ook als input voor de periodieke rapportage.
e. Optimaal kasbeheer van het Rijk en van gelieerde instellingen
Conform de Regeling Periodiek Evaluatieonderzoek (RPE) wordt optimaal kasbeheer van het Rijk en van gelieerde instellingen (artikel 12 van hoofdstuk IX Financiën en Nationale Schuld) minstens één keer in de zeven jaar geëvalueerd. Dit betekent dat het Agentschap van de Generale Thesaurie in 2024 een periodieke rapportage van dit beleid zal uitvoeren. De vorige periodieke rapportage, voorheen beleidsdoorlichting, van dit beleid vond plaats in 2018. In 2016 heeft er een interdepartementaal beleidsonderzoek plaatsgevonden op het gebeid van schatkistbankieren. In hetzelfde jaar is er ook een enquête belegd onder de instellingen die deelnemen aan het schatkistbankieren.
Subthema | Type onderzoek | Afronding | Status | Art. |
|---|---|---|---|---|
a. Verduurzaming | Periodieke rapportage | 2030 | Te starten | 2,3,5 |
Periodieke rapportage waarin gekeken wordt naar de doeltreffendheid en doelmatigheid van het klimaatbeleid dat onder begrotingsartikelen 2, 3 en 5 valt. | ||||
Beleidsevaluatie beëindigen steun fossiele energiesector (COP26-verklaring) | Ex-post evaluatie | 2024 | Te starten | 5 |
Ex-post evaluatie van de stappen die zijn gezet om invulling te geven aan de COP26-verklaring over de beëindiging van steun aan de fossiele energiesector via het exportkredietverzekering-instrumentarium. | ||||
b. Verduurzaming van het belastingstelsel | Periodieke rapportage | 2030 | Te starten | 1 |
De verduurzaming van het belastingstelsel wordt in kaart gebracht aan de hand van de uitgevoerde evaluaties. | ||||
Onderzoeken Betalen naar gebruik | Ex-ante evaluatie | 2023 | Lopend | 1 |
Binnen het thema betalen naar gebruik zijn verschillende onderzoeken uitgevoerd of zijn nog in uitvoering naar onder andere tarieven, inkomenseffecten, verdelingseffecten, grenseffecten, uitvoering en naleving. Hierbij zijn meerdere partijen betrokken voor doorrekeningen, onderzoeken en dataverstrekking. | ||||
Evaluatie reisaftrek OV | Ex-post evaluatie | 2023 | Lopend | 1 |
In het onderzoek wordt gekeken naar het gebruik van de reisaftrek en de budgettaire impact op basis van Belastingdienstgegevens. Tevens is informatie opgehaald bij de Belastingdienst over de uitvoering. | ||||
Onderzoek tarieven CO2-minimumprijs sectoren elektriciteit en industrie | Ex-ante evaluatie | 2023 | Lopend | 1 |
Dit onderzoek kijkt naar de invloed van verschillende prijspaden met een veiligheidsmarge onder de verwachtte Emission Trade System-prijs op verduurzaming, leveringszekerheid, economische effecten en prijseffecten in zowel de industrie als de elektriciteitssector. | ||||
Onderzoek elasticiteiten energiebelasting | Ex-ante evaluatie | 2023 | Te starten | 1 |
In dit onderzoek zal een schatting worden gemaakt van de elasticiteiten in de energiebelasting. Hiervoor zal data van energieprijzen en afzet nodig zijn. | ||||
Evaluatie landbouwvrijstelling | Ex-post evaluatie | 2023 | Te starten | 1 |
Met de evaluatie wordt beoogd inzicht te krijgen in het functioneren van de regeling en de doeltreffendheid en doelmatigheid. Verder worden de vragen uit het toetsingskader fiscale regelingen beantwoordt. Specifiek wordt met de evaluatie invulling gegeven aan aanbevelingen uit voorgaande onderzoeken naar de landbouwvrijstelling om de neveneffecten van de regeling in kaart te brengen. | ||||
Evaluatie afvalstoffenbelasting | Ex-post evaluatie | 2023 | Te starten | 1 |
In deze evaluatie zal een inschatting worden gemaakt van de doeltreffendheid en doelmatigheid van de afvalstoffenheffing en de bijbehorende fiscale regelingen. Ook de vragen uit het toetsingskader fiscale regelingen zullen hierbij worden behandeld. | ||||
Quickscan natuurschoonwet | Ex-post evaluatie | 2023 | Lopend | 1 |
Per 2021 zijn er diverse aanpassingen gemaakt aan de Natuurschoonwet (NSW) 1926 in navolging op de evaluatie van de fiscale faciliteiten in de natuurschoonwet. Om op korte termijn een terugkoppeling te hebben omtrent het effect van de gemaake wijzigingen en potentiële aandachtspunten die spelen bij de NSW wordt een quickscan gedaan. | ||||
Onderzoek naar toekomstbestendige wetgeving en uitvoering energiebelasting | Ex-ante evaluatie | 2023 | Lopend | 1 |
In dit onderzoek worden knelpunten en beleidswensen in de energiebelasting geïdentificeerd. Ook worden oplossingsrichtingen aangedragen en getoetst op comptabiliteit met beleidsdoelen, toekomstbestendigheid en de impact op de uitvoering en handhaving. | ||||
Eindevaluatie klimaatakkoord mobiliteit | Ex-post evaluatie | 2024 | Te starten | 1 |
Deze eindevaluatie betreft een verdieping van de tussenevaluatie klimaatakkoord mobiliteit. | ||||
Evaluatie CO2-heffing industrie | Ex-post evaluatie | 2024 | Te starten | 1 |
Sinds 1 januari 2021 betalen industriële bedrijven een CO2-heffing. In de evaluatie zal de regeling geëvalueerd worden op doeltreffendheid en doelmatigheid en zal gekeken worden naar de hoogte van het tarief. Gegevens voor de evaluatie worden verkregen van Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). | ||||
Monitoring stimulering elektrische auto’s ‘hand aan de kraan’ | Monitoring | 2024 | Te starten | 1 |
Voor Hand aan de Kraan (HADK) wordt jaarlijks gekeken of de EV-stimulering van het Klimaatakkoord 2019 naar verwachting nog zorgen voor EV-groei binnen zekere bandbreedtes. In 2021 is de stimulering aangepast nav de HADK-analyse en is het het pad voor de bandbreedte aangepast. Voor HADK doet RevNext de doorrekening. De basis van de analyse is het Trendrapport Nederlandse markt personenauto's dat elk jaar wordt opgesteld door RVO en RevNext samen. Hieruit wordt een raming gemaakt van de ontwikkeling van de EV-nieuwverkopen op basis van de meest recente relevante inzichten. | ||||
Marktverkenning emissievrije bestelauto's | Monitoring | 2024 | Te starten | 1 |
Naar aanleiding van het afschaffen van de BPM-vrijstelling (Belasting voor Personenauto's en Motorfietsen) voor bestelauto's van ondernemers per 2025 is een motie aangenomen die verzoekt om voor de behandeling van het Belastingplan 2025 een uitgebreide en geactualiseerde marktverkenning te doen waarbij ten minste gekeken wordt naar beschikbaarheid, prijsstelling, actieradius, laadvermogen, trekkracht en oplaadmogelijkheden van nieuwe zero-emissiebusjes. Dit onderzoek zal in de eerste helft van 2024 worden uitgevoerd. | ||||
Evaluatie vliegbelasting | Ex-post evaluatie | 2025 | Te starten | 1 |
In deze evaluatie zal de doelmatigheid en doeltreffendheid van de vliegbelasting worden onderzocht. | ||||
Evaluatie CO2-minimumprijs elektriciteitsopwekking | Ex-post evaluatie | 2025 | Te starten | 1 |
In 2022 is de CO2 minimumprijs voor elektriciteitsopwekking geïntroduceerd. In de evaluatie zal de regeling geëvalueerd worden op doeltreffendheid en doelmatigheid en zal gekeken worden naar de hoogte van het tarief. Gegevens worden verkregen van RVO. | ||||
Evaluatie energiebelasting | Ex-post evaluatie | 2026 | Te starten | 1 |
In deze evaluatie zal de doelmatigheid en doeltreffendheid van de energiebelasting en de fiscale regelingen daarbinnen worden onderzocht. Ook komt het toetsingskader fiscale regelingen aan bod. | ||||
Evaluatie vrijstellingen OVB gericht op natuur- en landbouw | Ex-post evaluatie | 2026 | Te starten | 1 |
In deze evaluatie wordt de doeltreffend- en doelmatigheid van de vrijstellingen binnen de overdrachtsbelasting gericht op natuur en landbouw onderzocht en worden de vragen uit het toetsingskader fiscale regelingen beantwoordt. Hiervoor wordt onder meer gebruik gemaakt van aangiftegegevens. | ||||
Evaluatie vrijstellingen directe belastingen gericht op natuur- en landbouw | Ex-post evaluatie | 2026 | Te starten | 1 |
In deze evaluatie wordt de doeltreffend- en doelmatigheid van de vrijstellingen binnen de directe belastingen gericht op natuur en landbouw onderzocht en worden de vragen uit het toetsingskader fiscale regelingen beantwoordt. Hiervoor wordt onder meer gebruik gemaakt van aangiftegegevens. | ||||
Evaluatie onbelaste reiskostenvergoeding | Ex-post evaluatie | 2028 | Te starten | 1 |
In dit onderzoek zal de onbelaste reiskostenvergoeding geëvalueerd worden op doeltreffendheid en doelmatigheid en wordt het toetsingskader fiscale regelingen doorlopen. De bevindingen van de evaluatie uit 2023 zullen hierin betrokken worden. | ||||
Evaluatie beëindigen vrijstelling bpm bestelauto’s ondernemers | Ex-post evaluatie | 2029 | Te starten | 1 |
In dit onderzoek wordt bekeken wat de effecten zijn van het beëndigen van de vrijstelling BPM bestelauto's voor ondernemers. | ||||
Evaluatie fiscale faciliteiten Natuurschoonwet | Ex-post evaluatie | 2028 of later | Te starten | 1 |
In de evaluatie wordt gekeken naar de doeltreffendheid en doelmatigheid van de fiscaliteite faciliteiten in de Natuurschoonwet. Ook worden de vragen uit het toetsingskader fiscale regelingen beantwoord. | ||||
Evaluatie fiscale regelingen autobelastingen | Ex-post evaluatie | 2028 of later | Te starten | 1 |
In deze evaluatie zal gekeken worden naar de doelmatigheid en doeltreffendheid van fiscale regelingen in de autobelastingen in de bpm en mrb en zal het toetsingskader fiscale regelingen doorlopen worden. Hierbij kan gebruik gemaakt worden van data van de belastingdienst voor de BPM en motorrijtuigenbelasting . | ||||
Beleidsthema 2: Verduurzaming
a. Verduurzaming
Een deel van het beleid dat onder begrotingsartikelen 2 (financiële markten), 3 (financieringsactiviteiten publiek-private sector) en 5 (exportkredietverzekeringen, -garanties en investeringsverzekeringen) valt is gericht op de verduurzaming van de Nederlandse en internationale economie. De periodieke rapportages van deze begrotingsartikelen nemen de gevolgen van dit beleid op klimaat dan ook mee. In de komende jaren worden de klimaatgerelateerde conclusies van deze en andere onderzoeken bijeengebracht om te bezien of op een doeltreffende en doelmatige wijze een bijdrage is geleverd aan de verduurzaming.
b. Verduurzaming van het belastingstelsel
De schade aan klimaat en milieu door vervuiling en het opwarmen van de aarde worden op dit moment onvoldoende beprijsd. Consumenten en bedrijven houden daardoor te weinig rekening met de maatschappelijke kosten van uitstoot van CO2, stikstof en fijnstof. Dit geldt tevens voor de maatschappelijke kosten rond mobiliteit zoals filevorming. Belastingen kunnen zorgen voor andere keuzes en bijdragen aan het ‘de vervuiler betaalt’-principe. Ook groeit de aandacht voor een internationale aanpak van klimaatproblemen en het belasten van milieuvervuilende activiteiten van bedrijven. De komende jaren zullen we verschillende onderdelen van het klimaatakkoord evalueren. Het wordt bezien of gestelde doelen op een doeltreffende en doelmatige wijze zijn bereikt. Daarnaast wordt op deelterreinen verdiepend onderzoek gedaan naar effectieve vergroening van het belastingstelsel.
Subthema | Type onderzoek | Afronding | Status | Art. |
|---|---|---|---|---|
a. Een financieel gezond en welvarend Europa en evenwichtige financieel-economische ontwikkeling | Periodieke rapportage | 2025 | Lopend | 4 |
Periodieke rapportage van het beleid dat onder dit beleidsthema valt. | ||||
Evaluatie crisismaatregelen COVID-19 pandemie IFI's en Europese instellingen | Ex-post evaluatie | 2025 | Lopend | 4 |
Ex-post evaluatie van de maatregelen die de internationale financiële instellingen en de Europese instellingen hebben genomen om de economische gevolgen van de COVID-19 pandemie te beperken. | ||||
b. Exportkredietverzekering | Periodieke rapportage | n.t.b. | Te starten | 5 |
Periodieke rapportage van het beleid dat onder dit beleidsthema valt. | ||||
Evaluatie crisismaatregelen herverzekering leverancierskredieten | Ex-post evaluatie | 2024 | Lopend | 5 |
Ex-post evaluatie om te beoordelen of deze maatregel heeft voldaan aan de wensen van de Kamer, het behoud van banen heeft gefaciliteerd, en algemene economische schade heeft voorkomen. Aangezien de verantwoordingen van de verzekeraars langer duren dan oorspronkelijk verwacht, wordt de evaluatie doorgeschoven naar 2024 | ||||
Beleidsthema 3: Internationaal
a. Een financieel gezond en welvarend Europa en evenwichtige financieel-economische ontwikkeling
De doelstelling van dit beleidsthema (begrotingsartikel 4) beschrijft dat Nederland door middel van de participatie in Europese en internationale financiële instellingen een financieel gezond en welvarend Europa en een evenwichtige internationale financieel-economische ontwikkeling probeert te bewerkstelligen. Als reactie op de coronapandemie hebben de Internationale Financiële Instellingen en Europese instellingen verschillende crisismaatregelen getroffen. Omdat deze maatregelen die in Europese Unie of multilateraal verband zijn overeengekomen rechtstreekse gevolgen hebben voor de Nederlandse begroting is het van belang dat de overeengekomen maatregelen doeltreffend zijn geweest. De SEA richt zich daarom op de crisismaatregelen die genomen zijn door de internationale financiële instellingen en op Europees niveau in reactie op de coronapandemie en heeft als doel om inzicht te krijgen in de doeltreffendheid van deze maatregelen. Het idee hierachter is dat een dergelijke strategische aanpak toegevoegde waarde heeft ten opzichte van een traditionele beleidsdoorlichting van het gehele begrotingsartikel. Het gaat op niveau van de internationale financiële instellingen om de crisismaatregelen genomen door de Asian Infrastructure Investment Bank, European Bank for Reconstruction and Development, European Investment Bank, Internationaal Monetair Fonds en Wereld Bank en op Europees niveau om Support to mitigate Unemployment Risks in an Emergency en om de specifieke COVID-19 kredietlijn die onder het Europees Stabiliteitsmechanisme (ESM) is gecreëerd via het ESM Precautionary Conditioned Credit Line.
Het onderzoek heeft het karakter van een syntheseonderzoek en zal aan de hand van beschikbare evaluaties en onderzoeken naar de genomen crisismaatregelen van de internationale financiële instellingen en Europese instellingen worden uitgevoerd. Zie voor een toelichting op de evaluatie ook de Kamerbrief 63 'Plan van aanpak strategische evaluatie van het beleid op begrotingsartikel 4.’ Er is gekozen voor een looptijd van 5 jaar. De doeltreffendheid van de maatregelen zal in de periode na het aflopen van de maatregelen moeten blijken. De eerste evaluaties van de maatregelen worden verwacht in 2023/2024. De toetsing aan het kader zal daarom zoals nu gepland plaatsvinden in 2025. Sommige maatregelen zullen dan nog lopen en kunnen hooguit ten dele worden geëvalueerd.
b. Exportkredietverzekering
Met de exportkredietverzekering (ekv) faciliteit worden betalingsrisico’s verzekerd die zijn verbonden aan Nederlandse export en investeringen in het buitenland. De Nederlandse staat treedt op als verzekeraar en Atradius Dutch State Business voert de ekv-faciliteit uit in naam van en voor rekening en risico van de Staat. Het ministerie van Financiën en het ministerie van Buitenlandse Zaken zijn beide verantwoordelijk voor het beleid op het gebied van de ekv. De Staat biedt de ekv-faciliteit aan, omdat bepaalde export gerelateerde betalingsrisico’s door hun aard niet op de private markt kunnen worden verzekerd en om een gelijkwaardig internationaal speelveld te borgen. Door het verzekeren van de betalingsrisico’s die de private verzekeringsmarkt niet voor zijn rekening neemt, worden transacties mogelijk gemaakt en wordt export bevorderd. De periodieke rapportage zal het beleid dat onder dit beleidsthema valt evalueren.
Subthema | Type onderzoek | Afronding | Status | Art. |
|---|---|---|---|---|
a. Vereenvoudiging belastingstelsel - aanpak fiscale regelingen | Periodieke rapportage | 2030 | Te starten | 1 |
De doeltreffendheid en doelmatigheid van fiscale regelingen worden integraal in kaart gebracht. | ||||
Burgeronderzoek wettelijke grondslag gedeformaliseerd werken | Ex-ante evaluatie | 2023 | Lopend | 1 |
In dit burgeronderzoek worden enkele contouren voor een nieuw formeelrechtelijk heffingssysteem aan een burgeronderzoek onderworpen. De resultaten van dit onderzoek kunnen betrokken worden bij de ontwikkeling van dat nieuwe heffingssysteem. | ||||
Onderzoek naar de informatiebeschikking | Ex-ante evaluatie | 2023 | Lopend | 1 |
Onderzocht wordt of de in 2016 geconstateerde knelpunten nog bestaan en of er nieuwe knelpunten zijn ontstaan. | ||||
Onderzoek naar boetes | Ex-post evaluatie | 2023 | Lopend | 1 |
In dit onderzoek wordt met onder andere literatuuronderzoek en mogelijk ook experimenten gekeken naar de mate waarin - en manieren waarop - verzuimboetes de compliantie van belastingplichtigen (kunnen) beïnvloeden. | ||||
Evaluatie basisregistratie WOZ | Ex-post evaluatie | 2023 | Lopend | 1 |
In dit onderzoek - uitgevoerd door de Auditdienst Rijk (ADR) - worden de werkelijke gegevensstromen via de BRWOZ in kaart gebracht afgezet tegen het wettelijk kader. De uitkomsten dienen als basis voor verder advies om tot een uiteindelijk beslissing te kunnen over het al dan overgaan tot verdere openbaarheid van de WOZ-waarde (Waardering Onroerende Zaken). | ||||
Verkenning maatregel wet WOZ | Ex-ante evaluatie | 2023 | Lopend | 1 |
Er wordt verkend of de wet WOZ kan worden gewijzigd zodat binnen een bepaalde bandbreedte van de waardevaststelling geen recht bestaat op uitkering van een proceskostenvergoeding. Er wordt gevraagd naar een analyse op juridische houdbaarheid van het voorstel. | ||||
Evaluatie fiscale crisismaatregelen Corona | Ex-post evaluatie | 2024 | Lopend | 1 |
In deze evaluatie wordt gekeken naar de doeltreffendheid en doelmatigheid van de fiscale crisismaatregelen bij de coronacrisis. | ||||
Onderzoek belastingrente | Ex-post evaluatie | 2024 | Te starten | 1 |
Dit onderzoek ziet op de hoogte van de percentages voor belasting- en invorderingsrente. Hierbij zal onder andere worden gekeken naar budgettaire effecten en de uitvoerbaarheid. | ||||
Evaluatie KOA (kansspelen op afstand) | Ex-post evaluatie | 2024 | Te starten | 1 |
In deze evaluatie zal worden onderzocht in hoeverre de introductie van de wet kansspelen op afstand heeft geleid tot de gewenste gedragseffecten. Hierbij wordt voorzien dat er onder andere gebruik zal worden gemaakt van data van de kansspelautoriteit. | ||||
Monitoring van de openbaarmaking fiscale vergrijpboetes | Monitoring | 2024 | Te starten | 1 |
In dit onderzoek wordt gekeken in welke mate en op welke manier de openbaarmaking van fiscale vergrijpboetes wordt ingezet in de uitvoeringspraktijk. | ||||
Onderzoek niet-gebruik aftrekpost(en) | Ex-post evaluatie | 2024 | Te starten | 1 |
Bij dit onderzoek zal met behulp van vragenlijstdata en aangiftedata in kaart worden gebracht wat de omvang en aard is van het niet-gebruik van bepaalde aftrekposten. | ||||
Onderzoek omzetten aftrekposten naar subsidies (focus EIA/MIA/Vamil) | Ex-ante evaluatie | 2024 | Te starten | 1 |
In dit onderzoek zal, als aanvulling op de evaluatie van de Energie-investeringsaftrek (EIA) en Milieu-investeringsaftrek (MIA), worden verkend of en hoe deze regelingen beter kunnen worden omgezet naar een subsidie. | ||||
Evaluatie artikelen 3:4 en 3:5 van de Algemene douanewet | Ex-post evaluatie | 2026 | Te starten | 1 |
Bij deze evaluatie zal worden onderzocht in hoeverre bij artikelen 3:4 en 3:5 van de Algemene douanewet, dat wil zeggen het vervoer van liquide middelen, outputs en outcomes kunnen worden onderscheiden. | ||||
Arbeid en inkomen | ||||
Evaluatie heffingskortingen/tariefsstructuur box 1 | Ex-post evaluatie | 2023 | Lopend | 1 |
In deze evaluatie wordt onderzocht of de heffingskortingen in de inkomstenbelasting doelmatige en doeltreffende instrumenten zijn. Daarvoor wordt gebruik gemaakt van aangiftegegevens, Centraal Bureau Statistiek-cijfers en het enquete-data. De focus van het onderzoek ligt op de arbeidskorting en de Inkomensafhankelijke combinatiekorting (IACK). | ||||
Verkenning eenvoud in het belastingstelsel vanuit perspectief burger | Ex-post evaluatie | 2023 | Lopend | 1 |
Bij dit onderzoek zal met behulp van vragenlijstdata in beeld worden gebracht welke knelpunten mensen ervaren bij de inkomstenbelasting aangifte, en in welke mate deze knelpunten samenhangen met doenvermogen en fiscale kennis. | ||||
Evaluatie giftenaftrek | Ex-post evaluatie | 2023 | Lopend | 1 |
Bij deze evaluatie zal met aangiftedata en mogelijk aanvullende surveydata een schatting worden gemaakt van de doeltreffendheid en doelmatigheid van de giftenaftrek, evenals een beantwoording van de vragen van het toetsingskader fiscale regelingen en verkenning van alternatieve beleidsopties zoals matching. | ||||
Evaluatie werkkostenregeling | Ex-post evaluatie | 2024 | Te starten | 1 |
In deze evaluatie zal gekeken worden naar de doeltreffendheid en doelmatigheid van de werkkostenregeling. Ook de overige vragen uit het toetsingskader fiscale regelingen zullen hierbij worden behandeld. | ||||
Monitoring aandelenopties startups | Monitoring | 2024 | Te starten | 1 |
Dit onderzoek richt zich op het monitoren van de effecten van de nieuwe regeling voor aandelenopties die per 1 januari 2023 is ingevoerd in de Wet op de loonbelasting 1964. Hierbij wordt gekeken naar het effect van de nieuwe regeling op de mate waarin aandelenopties worden toegekend door werkgevers aan werknemers, waarbij een onderverdeling tussen bedrijven van verschillende grootte (van start-ups tot grote bedrijven) wordt aangebracht. | ||||
Evaluatie faciliteiten en uitvoering ANBI's | Ex-post evaluatie | 2024 | Te starten | 1 |
Dit onderzoek is een update van de vorige evaluatie van de praktijk rondom ANBI's (Algemeen Nut Beoogde Instellingen) uit 2017. | ||||
Quickscan vrijstelling uitkering wegens 25- of 40-jarig dienstverband en alimentatie | Ex-post evaluatie | 2024 | Te starten | 1 |
Dit onderzoek richt zich op een verkennende budgettaire en kwalitatieve analyse van de vrijstelling van de jubilea-uitkeringen. | ||||
Quickscan vrijstelling uitkering wegens alimentatie | Ex-post evaluatie | 2024 | Te starten | 1 |
Dit onderzoek richt zich op een verkennende een budgettaire en kwalitatieve analyse van de vrijgestelde uitkering wegens alimentatie. | ||||
Evaluatie persoonsgebonden aftrekposten | Ex-post evaluatie | 2028 of later | Te starten | 1 |
In deze evaluatie wordt de doeltreffend- en doelmatigheid van de persoonsgebonden aftrekposten onderzocht en worden de vragen uit het toetsingskader fiscale regelingen beantwoord. Hiervoor wordt onder meer gebruik gemaakt van aangiftegegevens. | ||||
Evaluatie fiscale regelingen inkomensvoorzieningen | Ex-post evaluatie | 2028 of later | Te starten | 1 |
In deze evaluatie zal een inschatting worden gemaakt van de doeltreffendheid en doelmatigheid van de fiscale regelingen in de inkomensvoorzieningen. Hierbij zullen ook de overige vragen uit het toetsingskader fiscale regelingen worden behandeld. | ||||
Evaluatie afschaffing IACK | Ex-post evaluatie | 2030 | Te starten | 1 |
In deze evaluatie wordt gekeken naar de effecten van de afschaffing van de IACK op onder meer arbeidsparticipatie. | ||||
Ondernemen en tegengaan belastingontwijking | ||||
Monitoring royalty, dividend en rentestromen FDI | Monitoring | Jaarlijks | Lopend | 1 |
Door het monitoren van de inkomensstromen naar laagbelastende jurisdicties kan de effectiviteit van de conditionele bronbelasting in het tegengaan van belastingontwijking via Nederland gemeten worden. De Nederlandsche Bank publiceert de benodigde tabellen. | ||||
Evaluatie innovatiebox | Ex-post evaluatie | 2023 | Lopend | 1 |
Met de evaluatie wordt beoogd inzicht te krijgen in het functioneren van de regeling en de doeltreffendheid en doelmatigheid. Ook de vragen uit het toetsingskader fiscale regelingen zullen beantwoord worden. Bij deze evaluatie wordt gebruik gemaakt van data omtrent innovatie en aangiften welke beschikbaar zijn bij het Centraal Bureau Statistiek. | ||||
Nader onderzoek belastingdruk multinationals: verschillen tussen fiscale en commerciële winstbepaling | Ex-post evaluatie | 2023 | Lopend | 1 |
Op basis van een combinatie van Centraal Bureau Statistiek microdata omtrent commerciële gegevens van bedrijven en de fiscale gegevens van belastingplichtigen wordt onderzocht of er sprake is van verschillen tussen de commerciële en fiscale winst van ondernemingen. Dit onderzoek geeft daarmee invulling aan een aanbeveling van het rapport Ter Haar (2021). | ||||
Nader onderzoek belastingdruk multinationals: structureel verlieslatende bedrijven en betaalde belasting | Ex-post evaluatie | 2023 | Lopend | 1 |
In dit onderzoek worden structureel verlieslatende bedrijven onderzocht. Welke fiscale en niet-fiscale redenen zijn er voor structurele verliezen? In het bijzonder wordt onderzocht in welke gevallen er sprake is van ontwijking van belasting. Dit onderzoek geeft daarmee invulling aan een aanbeveling van het rapport Ter Haar (2021). | ||||
Effectmeting bronbelasting | Monitoring | 2023 | Te starten | 1 |
In samenhang met de monitoring van de inkomensstromen door Nederland zal de uitwerking van de bronbelasting gerapporteerd worden. | ||||
Evaluatie fiscale regelingen IB-ondernemers | Ex-post evaluatie | 2024 | Lopend | 1 |
In deze evaluatie zal een inschatting worden gemaakt van de doeltreffendheid en doelmatigheid van fiscale regelingen voor IB-ondernemers. Ook de overige vragen uit het toetsingskader fiscale regelingen zullen hierbij worden behandeld. | ||||
Verkenning vrijstelling vergoeding extraterritoriale kosten | Ex-post evaluatie | 2024 | Te starten | 1 |
In deze verkenning wordt onderzoek gedaan naar het budgettair beslag van het de vrijstelling vergoeding extraterritoriale kosten. | ||||
Onderzoek naar effecten maatregelen tegen belastingontwijking: generieke renteaftrekbeperking, aanvullende CFC-maatregel en maatregelen tegen hybride mismatches. | Ex-post evaluatie | 2024 | Te starten | 1 |
Dit onderzoek betreft een analyse van de maatregelen uit Anti Tax Avoidance Directe (ATAD1 en ATAD2). Zoals benoemd is in de monitoringsbrief belastingontwijking 2020 zal gekeken worden naar de earningstrippingmaatregelen en de CFC-maatregel. | ||||
Evaluatie verlaagde vpb tarief | Ex-post evaluatie | 2024 | Te starten | 1 |
Dit onderzoek betreft een analyse van het lage Vennootschapsbelasting-tarief, waarbij gekeken wordt naar doeltreffendheid en doelmatigheid van de regeling. Ook het toetsingskader fiscale regelingen wordt doorlopen. | ||||
Evaluatie 30%-regeling (incl. keuzerecht partiële buitenlandse belastingplicht) | Ex-post evaluatie | 2025 | Te starten | 1 |
In deze evaluatie zal een inschatting worden gemaakt van de doeltreffendheid en doelmatigheid van de 30% regeling. Ook de overige vragen uit het toetsingskader fiscale regelingen zullen hierbij worden behandeld. | ||||
Evaluatie fiscale regelingen speur- en ontwikkelingswerk | Ex-post evaluatie | 2025 | Te starten | 1 |
In deze evaluatie zal de doelmatigheid en doeltreffendheid van de regeling worden onderzocht. Ook komt het toetsingskader fiscale regelingen aan bod. | ||||
Monitor opbrengst minimumkapitaalregel banken en verzekeraars | Monitoring | 2026 | Te starten | 1 |
De opbrengst van de minimumkapitaalregel zal worden geanalyseerd op basis van aangiftegegevens. | ||||
Evaluatie Wet excessief lenen | Ex-post evaluatie | 2026 | Te starten | 1 |
In deze evaluatie zal het effect van het wetsvoorstel onderzocht worden op basis van aangiftegegevens inkomstenbelasting en vennootschapsbelasting. Tevens zal nader gekeken worden mogelijke uitvoeringsproblemen en ontwijkingssituaties zoals aangegeven tijdens de Kamerbehandeling. | ||||
Evaluatie KIA | Ex-post evaluatie | 2026 | Te starten | 1 |
In dit onderzoek zal de Kleinschaligheidsinvesteringsaftrek (KIA) worden geëvalueerd op doeltreffendheid en doelmatigheid en wordt het toetsingskader fiscale regelingen doorlopen. Vanaf 2025 zullen de aangiftegegevens over de KIA worden opgeslagen door de Belastingdienst. Deze data worden gebruikt in het onderzoek. | ||||
Monitoring van het overtredersbegrip (art. 67 Algemeen wetboek recht) | Ex-post evaluatie | 2027 | Te starten | 1 |
Hierbij zal worden gevolgd in welke mate en op welke manier dit instrument wordt ingezet in de uitvoeringspraktijk. | ||||
Evaluatie temporele beperking verrekening voorheffingen met de vennootschapsbelasting (Sofina) | Ex-post evaluatie | 2027 | Te starten | 1 |
In deze evaluatie zal onderzocht worden of de maatregel doeltreffend en doelmatig was. Dit zal worden gedaan op basis van de gerealiseerde opbrengsten van de dividendbelasting, de ontwikkeling in aard en aantal van de bezwaar- en beroepsprocedures in de dividendbelasting en de vennootschapsbelasting en de beperking van de verrekening van voorheffingen in de aangiften vennootschapsbelasting. | ||||
Evaluatie Wetsvoorstel delegatiebepaling geen invorderingsrente in specifieke gevallen | Monitoring | 2028 | Te starten | 1 |
Bij deze evaluatie zal worden gekeken in welke mate gebruik wordt gemaakt van de delegatiebepaling, en of deze een oplossing biedt bij situaties waarin het niet wenselijk is om invorderingsrente in rekening te brengen. | ||||
Evaluatie fiscale regelingen scheepvaart | Ex-post evaluatie | 2028 of later | Te starten | 1 |
In deze evaluatie zal een inschatting worden gemaakt van de doeltreffendheid en doelmatigheid van de fiscale regelingen voor de scheepvaart. Ook de overige vragen uit het toetsingskader fiscale regelingen zullen hierbij worden behandeld. | ||||
Evaluatie bedrijfsopvolgingsregelingen | Ex-post evaluatie | 2028 of later | Te starten | 1 |
In de evaluatie wordt gekeken naar de doeltreffendheid en doelmatigheid van de bedrijfsopvolgingsregelingen. Ook worden de vragen uit het toetsingskader fiscale regelingen beantwoord. | ||||
Vermogen | ||||
Verkenning naar vrijstellingen overdrachtsbelasting | Ex-post evaluatie | 2023 | Lopend | 1 |
In dit onderzoek wordt voor alle vrijstellingen in de overdrachtsbelasting in kaart gebracht en in hoeverre er aanleiding is om ze nader te evalueren. Deze afweging wordt gemaakt op basis van het beleidsdoel van de vrijstellingen, beschikbare kennis uit eerdere onderzoeken, het gebruik van de vrijstellingen en uitvoeringsaspecten. | ||||
Nader onderzoek vermogensstatistieken een aanmerkelijk belang | Ex-ante evaluatie | 2023 | Te starten | 1 |
Met behulp van de aangiftedata inkomstenbelasting en vennootschapsbelasting zal een overzicht gemaakt worden van de vermogensgegevens ten behoeve van nadere analysemogelijkheden. | ||||
Onderzoek belastingdruk top 1% | Ex-post evaluatie | 2023 | Lopend | 1 |
Dit onderzoek is een vervolg op het vorige onderzoek van het Centraal Plan Bureau naar de belastingdruk naar inkomen. | ||||
Onderzoek actualisatie forfaits op basis van rekenrente en levensverwachting | Ex-post evaluatie | 2024 | Te starten | 1 |
In de erf- en schenkbelasting, inkomstenbelasting, overdrachtsbelasting en omzetbelasting zitten diverse forfaits die gebaseerd zijn op levensverwachting en rekenrente. Deze forfaits zijn niet meer actueel en dienen daarom aangepast te worden. Dit onderzoek brengt de gevolgen van een dergelijke aanpassing in kaart. | ||||
Onderzoek naar de mogelijkheden om het vermogen in stichtingen in kaart te brengen | Ex-post evaluatie | 2024 | Te starten | 1 |
In dit onderzoek wordt het vermogen van particulieren in stichtingen onderzocht in samenwerking met de Belastingdienst. | ||||
Evaluatie gebruikelijkloonregeling | Ex-post evaluatie | 2024 | Lopend | 1 |
In deze evaluatie zullen met aangiftedata de doeltreffendheid en doelmatigheid van de gebruikelijkloonregeling onderzocht worden. | ||||
Toekomst schenk- en erfbelasting (incl. eenmalige vrijstellingen kinderen) | Ex-post evaluatie | 2024 | Lopend | 1 |
In dit onderzoek zal de schenk- en erfbelasting vanuit verschillende perspectieven worden bezien met aandacht voor de doeltreffendheid en doelmatigheid van de bestaande fiscale regelingen. Daarbij komt ook het toetsingskader fiscale regelingen aan bod. | ||||
Evaluatie anti-arbitragebepaling box 3 | Ex-durante evaluatie | 2024 | Te starten | 1 |
Artikel 5.24 van de Wet inkomstenbelasting 2001 wordt in 2024 geëvalueerd, zodat de werking in de praktijk van de anti-peildatum-arbitragebepaling uit deze wet gedurende de nu voorziene looptijd van het overbruggingsstelsel box 3 kan worden geanalyseerd en zo nodig aangepast. | ||||
Evaluatie actualiseren leegwaarderatio | Ex-post evaluatie | 2026 | Te starten | 1 |
De leegwaarderatiotabel is een forfait waarmee verhuurders de waarde van hun verhuurde woningen voor belastingheffing in box 3 kunnen bepalen aan de hand van de Waardering Onroerende Zaken waarde. In dit onderzoek wordt de leegwaarderatiotabel geactualiseerd, waarbij kan worden aangesloten bij de methode voor actualisatie uit de evaluatie van 2022. | ||||
Evaluatie regeling Groenprojecten | Ex-post evaluatie | 2026 | Te starten | 1 |
In deze evaluatie wordt gekeken naar de doeltreffendheid en doelmatigheid van de regeling Groenprojecten en de bijbehorende fiscale regelingen. Voor de evaluatie kan gebruik worden gemaakt van aangiftedata en data van Rijksdienst voor Ondernemend Nederland. | ||||
Evaluatie overbruggingswet box 3 | Ex-post evaluatie | 2026 | Te starten | 1 |
Sinds 1 januari 2023 is de overbruggingswet ingevoerd als tijdelijke oplossing voor box 3 tot het moment dat het nieuwe stelsel voor box 3 op basis van werkelijk rendement in werking treed. De (budgettaire) effecten van deze aanpassing zullen worden geëvalueerd aan de hand van aangiftegegevens. | ||||
Evaluatie twee schijven box 2 | Ex-post evaluatie | 2027 | Te starten | 1 |
In deze evaluatie zal onderzocht worden of de maatregel doeltreffend is in het behalen van meer belastingopbrengst en het tegengaan van belastinguitstel. Hiertoe zal gekeken worden naar de aangiften inkomstenbelasting en vennootschapsbelasting. | ||||
Wonen, gezondheid en consumptie | ||||
Monitoring gebruik startersvrijstelling overdrachtsbelasting | Ex-durante evaluatie | Jaarlijks | Te starten | 1 |
Het gebruik van de startersvrijstelling in de overdrachtsbelasting wordt gemonitord en jaarlijks gerapporteerd aan de Kamer. | ||||
Onderzoek naar de mogelijkheden voor een suikerbelasting | Ex-ante evaluatie | 2023 | Lopend | 1 |
In dit onderzoek worden mogelijkheden in kaart gebracht voor een brede suikerbelasting. Als eerste stap is hiervoor een onderzoek gedaan om de verbruiksbelasting alcoholvrije dranken naar suiker te differentieren. | ||||
Evaluatie Brede Weersverzekering | Ex-post evaluatie | 2023 | Lopend | 1 |
In deze evaluatie wordt een inschatting gemaakt van de doeltreffendheid en doelmatigheid de brede weersverzekering. Ook de overige vragen uit het toetsingskader fiscale regelingen zullen hierbij worden behandeld. | ||||
Evaluatie basisregistratie WOZ | Ex-post evaluatie | 2023 | Te starten | 1 |
In dit onderzoek - uitgevoerd door de ADR - worden de werkelijke gegevensstromen via de BRWOZ in kaart gebracht afgezet tegen het wettelijk kader. De uitkomsten dienen als basis voor verder advies om tot een uiteindelijk beslissing te kunnen over het al dan overgaan tot verdere openbaarheid van de WOZ-waarde. | ||||
Onderzoek grenseffecten tanken (rapportage 2) | Ex-post evaluatie | 2023 | Lopend | 1 |
Dit onderzoek bekijkt de grenseffecten van de accijnsverlaging op brandstoffen. Voor dit onderzoek leveren oliemaatschappijen en individuele pomphouders data aan. Daarnaast wordt data van de belastingdienst en het Centraal Bureau Statistiek gebruikt. | ||||
Empty package survey tabaksaccijns | Ex-post evaluatie | 2024 | Te starten | 1 |
In dit onderzoek wordt via het rapen van pakjes sigaretten op straat het aandeel pakjes uit het buitenland en het aandeel illegaal/illicit whites in kaart gebracht. De douane voert dit onderzoek uit. | ||||
Evaluatie vrijstellingen btw | Ex-post evaluatie | 2024 | Te starten | 1 |
In deze evaluatie wordt de doeltreffend- en doelmatigheid van verschillende vrijstellingen in de belasting over de toegevoegde waarde (btw) onderzocht en worden de vragen uit het toetsingskader fiscale regelingen beantwoord. | ||||
Evaluatie differentiatie OVB | Ex-post evaluatie | 2024 | Te starten | 1 |
In deze evaluatie wordt de doeltreffend- en doelmatigheid van de differentiatie in de overdrachtsbelasting (OVB) onderzocht en worden de vragen uit het toetsingskader fiscale regelingen beantwoord. Hiervoor wordt onder meer gebruik gemaakt van aangiftegegevens. | ||||
Monitoring btw-nultarief zonnepanelen | Ex-durante evaluatie | 2024 | Te starten | 1 |
In deze evaluatie wordt de doeltreffend- en doelmatigheid van het btw-nultarief op zonnepanelen onderzocht en worden de vragen uit het toetsingskader fiscale regelingen beantwoord. Hiervoor wordt onder meer gebruik gemaakt van aangiftegegevens. | ||||
Empty package survey tabaksaccijns | Ex-post evaluatie | 2025 | Te starten | 1 |
In dit onderzoek wordt via het rapen van pakjes sigaretten op straat het aandeel pakjes uit het buitenland en het aandeel illegaal/illicit whites in kaart gebracht. De douane voert dit onderzoek uit. | ||||
Evaluatie kleineondernemersregeling btw | Ex-post evaluatie | 2025 | Te starten | 1 |
In deze evaluatie wordt de doeltreffend- en doelmatigheid van de kleineondernemersregeling onderzocht en worden de vragen uit het toetsingskader fiscale regelingen beantwoord. Hiervoor wordt onder meer gebruik gemaakt van aangiftegegevens. | ||||
Evaluatie fiscale regelingen accijnzen | Ex-post evaluatie | 2025 | Te starten | 1 |
In deze evaluatie zal de doelmatigheid en doeltreffendheid van de fiscale regelingen binnen de accijnzen worden onderzocht. | ||||
Evaluatie vrijstellingen OVB tericht op ondernemers | Ex-post evaluatie | 2025 | Te starten | 1 |
Met de evaluatie wordt gekeken naar de doeltreffendheid en doelmatigheid van de vrijstellingen in de overdrachtsbelasting gericht op ondernemers. Ook worden de vragen uit het toetsingskader fiscale regelingen beantwoord. | ||||
Empty package survey tabaksaccijns | Ex-post evaluatie | 2026 | Te starten | 1 |
In dit onderzoek wordt via het rapen van pakjes sigaretten op straat het aandeel pakjes uit het buitenland en het aandeel illegaal/illicit whites in kaart gebracht. De douane voert dit onderzoek uit. | ||||
Evaluatie verbruiksbelasting van alcoholvrije dranken | Ex-post evaluatie | 2026 | Te starten | 1 |
In deze evaluatie zal de doelmatigheid en doeltreffendheid van de verbruiksbelasting van alcoholvrije dranken en fiscale regelingen daarbinnen worden onderzocht. | ||||
Evaluatie kamerverhuurvrijstelling | Ex-post evaluatie | 2026 | Te starten | 1 |
In deze evaluatie zal een inschatting worden gemaakt van de doeltreffendheid en doelmatigheid van de kamerverhuurvrijstelling. Ook de overige vragen uit het toetsingskader fiscale regelingen zullen hierbij worden behandeld. | ||||
Evaluatie fiscale regelingen eigen woning | Ex-post evaluatie | 2027 | Te starten | 1 |
In deze evaluatie wordt de doeltreffend- en doelmatigheid van de fiscale regelingen eigen woning onderzocht en worden de vragen uit het toetsingskader fiscale regelingen beantwoord. Hiervoor wordt onder meer gebruik gemaakt van aangiftegegevens. | ||||
Vrijstellingen OVB technisch/notarieel | Ex-post evaluatie | 2027 | Te starten | 1 |
In deze evaluatie wordt de doeltreffend- en doelmatigheid van de overdrachtsbelasting vrijstellingen onderzocht en worden de vragen uit het toetsingskader fiscale regelingen beantwoord. Hiervoor wordt onder meer gebruik gemaakt van aangiftegegevens. | ||||
Evaluatie assurantiebelasting | Ex-post evaluatie | 2028 | Te starten | 1 |
In deze evaluatie zal een inschatting worden gemaakt van de doeltreffendheid en doelmatigheid van (de fiscale regelingen in) de assurantiebelasting. Hierbij zullen ook de overige vragen uit het toetsingskader fiscale regelingen zullen hierbij worden behandeld. | ||||
Beleidsthema 4: Fiscaal beleid
a. Vereenvoudiging belastingen - aanpak fiscale regelingen
Doeltreffende en doelmatige fiscale regelingen zijn goede instrumenten om beleidsdoelen te bereiken, maar het belastingstelsel als geheel wordt zo complexer. Ook zijn lang niet alle fiscale regelingen doeltreffend en doelmatig. In 2030 is een periodieke rapportage gepland over de fiscale regelingen.
Arbeid en inkomen
De belasting op arbeid is met afstand de belangrijkste inkomstenbron van de overheid. Tegelijkertijd zorgt de belasting op arbeid ervoor dat minder mensen werken of mensen korter werken. Daarnaast is juist de complexiteit van het belastingstelsel een belangrijk aandachtspunt in dit domein. Burgers en ondernemers zijn niet altijd volledig rationeel of wilskrachtig. Dat kan er bijvoorbeeld toe leiden dat ze niet of verkeerd gebruikmaken van bepaalde aftrekposten. Er zal onder andere onderzoek gedaan worden naar de eenvoud en doenlijkheid van het stelsel en de doeltreffendheid en doelmatigheid van de heffingskortingen.
Ondernemen en tegengaan belastingontwijking
Er bestaat een spanningsveld tussen de bevordering van internationaal ondernemen en de open Nederlandse economie enerzijds en het internationale karakter van belastingontwijking anderzijds. Nederland heeft een open en exportgerichte economie wat een belangrijk uitgangspunt vormt voor ons belastingstelsel. De ruimte voor nationaal beleid neemt daarbij steeds verder af. De Europese Unie is één markt en belastingstelsels in Europa zijn zoveel mogelijk op elkaar afgestemd. Dit is nog niet voldoende om belastingontwijking, belastingconcurrentie en het verschuiven van activiteiten tussen landen aan te kunnen pakken. Nader onderzoek kan het inzicht in welke bedrijven wel of juist geen vennootschapsbelasting betalen vergroten en meer licht werpen op de effectiviteit van de huidige aanpak van belastingontwijking. Dat laatste staat centraal in deze subcategorie: meer inzicht in de doeltreffendheid en doelmatigheid van de aanpak van belastingontwijking. Tegelijkertijd zal ook bezien worden of nader onderzoek nodig is als het gaat om de aantrekkelijke elementen van ons belastingstelsel om internationaal te ondernemen.
Vermogen
De wijze waarop Nederland vermogen en vermogensinkomsten belast is zeer divers en pakt daarmee niet neutraal uit. Verschillend belasten van verschillende (inkomen uit) vermogens en vermogensoverdrachten draagt bij aan belastingontwijking en een ongelijkere vermogensverdeling. Het gaat hier om alle vormen van vermogen zoals spaar- en beleggingstegoeden, de eigen woning, overig vastgoed, het aanmerkelijk belang en ander (ondernemings)vermogen en pensioenen. Tevens gaat het over het belasten van vermogensoverdrachten en dus om de schenk- en erfbelasting. De data over vermogen wordt steeds beter. Nader onderzoek zorgt voor gedetailleerder inzicht in vermogens en vermogensvorming, hoe de fiscaliteit daarin een rol speelt en welke verbeteringen mogelijk zijn. Op het terrein van de erf- en schenkbelasting en vermogensstatistieken zal verdiepend onderzoek plaatsvinden.
Wonen, gezondheid en consumptie
De woningmarkt wordt op allerlei manieren beïnvloed door het belastingstelsel. Hypotheekrente is aftrekbaar voor de eigen woning, de overdrachtsbelasting is van belang als je een woning koopt, en dan maakt het uit of je starter bent of niet. Op dit terrein vinden verschillende evaluaties en onderzoeken plaats. Ongezond gedrag (roken, drinken, snoepen, eten van vlees) komt op dit moment onvoldoende in prijzen terug. Daardoor houden consumenten en bedrijven te weinig rekening met de maatschappelijke kosten hiervan (bijvoorbeeld hoge zorgkosten en vroegtijdige sterfte). Er zal op dit terrein bijvoorbeeld onderzoek gedaan worden naar een suikerbelasting.
Subthema | Type onderzoek | Afronding | Status | Art. |
|---|---|---|---|---|
a. Uitvoering en handhaving Belastingdienst | Periodieke rapportage | 2029 | Te starten | 1 |
De periodieke rapportage brengt eerdere evaluaties naar de (voorwaarden voor) doeltreffendheid en doelmatigheid van verschillende onderdelen en aspecten van de uitvoering en handhaving samen. De synthese is zoveel als mogelijk dekkend voor de inspanningen en het budget van de Belastingdienst in de voorliggende periode, en sluit zo goed mogelijk aan op de eigen en maatschappelijke inzichtbehoefte. | ||||
Evaluatie inningsproces | Ex-durante evaluatie | 2023 | Lopend | 1 |
De evaluatie betreft de doeltreffendheid, doelmatigheid en passendheid van dit proces. Allereerst is de inrichting van het inningsproces en de beoogde werking en verbetering beschreven en op basis daarvan een evaluatiekader opgesteld. Ex durante wordt over de periode begin 2022 – medio 2023 gemonitord of de beoogde resultaten worden gerealiseerd. | ||||
Evaluatie toezicht | Beleidsdoorlichting | 2024 | Lopend | 1 |
Deze beleidsevaluatie, aansluitend op de laatste beleidsdoorlichting over de periode 2010-2016, richt zich op de doeltreffendheid en doelmatigheid van het toezicht in het fiscale domein in de periode 2017-2023. Toezicht omvat een breed palet aan activiteiten, variërend van geautomatiseerde checks tot boekenonderzoek ter plaatse en van een pro-actieve tot reactieve insteek. | ||||
Evaluatie (verbeteringen) dienstverlening | Ex-post en ex-durante evaluatie | 2025 | Te starten | 1 |
Deze evaluatie bevat meerdere evaluatieonderzoeken van verschillende aard naar doelmatigheid, doeltreffendheid, ingestelde verbeterprocessen en andere relevante invalshoeken op 'goede dienstverlening door de Belastingdienst'. Daarmee komen we tegemoet aan interne en maatschappelijke behoeften om meer ruimte te maken voor verschillende perspectieven. | ||||
Evaluatie Internationale uitwisseling van fiscale informatie internationaal opererende ondernemingen | Nader te bepalen | 2025 | Te starten | 1 |
De Belastingdienst laat een evaluatie uitvoeren naar de internationale uitwisseling van fiscale informatie met betrekking tot (grote) ondernemingen. De evaluatie richt zich op de effecten van de uitwisseling van deze informatie op de compliance en de transparantie van ondernemingen. | ||||
Beleidsthema 5: Belastingdienst
a. Uitvoering en handhaving Belastingdienst
De Belastingdienst is verantwoordelijk voor de heffing en inning van de rijksbelastingen. Hiermee voeren wij de wet uit en daarmee maken we het mogelijk voor burgers en bedrijven om fiscale wet- en regelgeving na te leven (1) en wij leven de fiscale wet- en regelgeving in de brede zin na door middel van handhaving (dienstverlening, toezicht en opsporing). Hierbij:
– Stellen wij ons objectief en onpartijdig op;
– Voeren wij beide taken (uitvoering en handhaving) zo doeltreffend en doelmatig mogelijk uit;
– Streven wij in ons handelen naar rechtszekerheid en rechtsgelijkheid;
– Doen wij recht aan de belangen van burgers en bedrijven (‘menselijke maat’).
Dienstverlening aan en respect voor burgers en bedrijven zijn aan dat handelen onlosmakelijk verbonden. In contacten met burgers en bedrijven gaat wij uit van het vertrouwen dat zij uit zichzelf, dat wil zeggen zonder dwingende en kostbare acties van de Belastingdienst, hun verplichtingen na willen komen. We evalueren de (voorwaarden voor) doeltreffendheid en doelmatigheid van verschillende onderdelen en aspecten van de uitvoering en handhaving. De periodieke rapportage brengt de evaluaties samen en is zoveel als mogelijk dekkend voor de inspanningen en het budget in de voorliggende periode, en sluit zo goed mogelijk aan op de eigen en maatschappelijke inzichtbehoefte.
Subthema | Type onderzoek | Afronding | Status | Art. |
|---|---|---|---|---|
a. Recht doen aan het verleden | Periodieke rapportage | 2028 | Te starten | 13 |
Met de periodieke rapportage wordt inzicht gegeven in de doeltreffendheid en doelmatigheid van het financieel herstel van gedupeerden van de toeslagenaffaire, waarbij volledigheid, zorgvuldigheid en informatiedeling naar gedupeerden voorop staan. | ||||
Evaluatie hersteloperatie toeslagen | Ex-durante evaluatie | 2025 | Te starten | 13 |
De evaluatie hersteloperatie toeslagen ziet op het evalueren van de wet hersteloperatie toeslagen en de aanvullende wet met als doel om te onderzoeken in hoeverre het doel van de wet wordt bereikt, en of de wet werkt zoals de wetgever heeft beoogd. | ||||
b. Presteren in het heden | Periodieke rapportage | 2026 | Te starten | 13 |
De periodieke rapportage biedt inzicht in de doeltreffendheid en doelmatigheid van de inspanningen op het gebied van dienstverlening en uitvoering, gebaseerd op evaluatieonderzoek uit de afgelopen jaren. De periodieke rapportage is bedoeld als tussenmeting van de evaluatie Awir om actueel inzicht te krijgen in de voortgang op de ambities. | ||||
Doorontwikkeling monitoring Toeslagen | Ex-durante evaluatie | 2024 | Te starten | 13 |
Een doorontwikkeling van de monitoringsinstrumenten wordt gestart omdat deze inzichten essentiële input zijn voor het verbeteren van de dienstverlening, communicatie en uitvoering van Toeslagen. Onderdeel daarvan is het verhogen van de kwaliteit van de instrumenten, het onderling stroomlijnen ervan en het bezien hoe de instrumenten gezamenlijk kunnen bijdragen aan het doorlopend ophalen van feedback op uitvoerings- en dienstverleningsprocessen. Inzicht in de verschillende doelgroepen van Toeslagen is hierbij van belang, in het bijzonder in de groepen toeslaggerechtigden die problemen ondervinden met toeslagen. Deze kennis willen wij nog beter in kunnen zetten in het optimaliseren van de dienstverlening aan alle toeslaggerechtigden. | ||||
Onderzoek uitvoering en dienstverlening Toeslagen | Ex-durante evaluatie | 2025 | Te starten | 13 |
Wij streven ernaar om de dienstverlening aan alle toeslaggerechtigden te optimaliseren en om meer in de actualiteit te werken en zo betere resultaten te behalen op de drie burgerbeloften. Dit onderzoek draagt hieraan bij door inzichten te verschaffen in de uitvoering en dienstverlening. | ||||
Evaluatie Awir | Ex-post evaluatie | 2026 | Te starten | 13 |
Het doel van de periodieke evaluatie van de Awir (Algemene wet inkomensafhankelijke regelingen) is om inzicht te krijgen in de doeltreffendheid en doelmatigheid van de wet en de daaraan gerelateerde inkomensafhankelijke regelingen. Hiermee wordt beoordeeld of de wet en de uitvoering van de AWIR effectief zijn in het bereiken van hun doelen. | ||||
Evaluatie uitvoering en dienstverlening | Ex-post evaluatie | 2026 | Te starten | 13 |
In 2026 (voorbereiding 2025) zal de volgende evaluatie van de uitvoering en dienstverlening van Toeslagen plaatsvinden. Deze evaluatie voldoet aan de RPE en zal antwoord geven op de doelmatigheid en doeltreffendheid van de verschillende ingezette interventies en instrumenten bij de Dienst Toeslagen. Afhankelijk van de scope van de evaluatie zullen verschillende onderzoeksmethoden ingezet worden om deze evaluatie vorm te geven. Hierbij valt te denken aan doorlichting bestaande effectmetingen, aangevuld met inzichten vanuit de uitvoering en partners (bijvoorbeeld interviews materiedeskundigen en expertpanels). Een vast onderdeel van de evaluatie zal burgeronderzoek zijn, die bij voorkeur wordt aangevuld met een gedragsonderzoek. | ||||
c. Anticiperen op de toekomst | Periodieke rapportage | 2027 | Te starten | 13 |
Dienst Toeslagen draagt bij aan politieke besluitvorming over duidelijkheid van de toekomst van het toeslagenstelsel en de organisatie van Toeslagen. In de verschillende trajecten over de toekomst dragen wij vanuit kennis en expertise bij aan de uitwerking. Gezien de ontwikkelingen op dit vraagstuk, en tegelijkertijd het belang om aan deze strategische doelstelling te werken, beziet Toeslagen de komende periode welke onderzoeksvraag passend is. | ||||
Beleidsthema 6: Toeslagen
a. Recht doen aan het verleden
Binnen dit thema staat herstel van vertrouwen centraal. Belangrijke vraag hierbij is welke processen vanuit de hersteloperatie als best practice kunnen worden meegenomen naar de reguliere uitvoering van Toeslagen. Hierbij kan gekeken worden naar hoe wij als organisatie burgers onderdeel maakt van het proces van beleidsvorming tot uitvoering, hoe wij knelpunten van burgers eerder kan signaleren en daar ook adequaat op handelen, en hoe we nieuwe manieren van dienstverlening richting de burger kan toepassen.
Herstel richt zich op compensatie (financieel), brede ondersteuning om het leven weer op de rit te krijgen, een schuldenaanpak en op emotioneel herstel voor ouders en gezinsleden die gedupeerd zijn door de kinderopvangtoeslag. Hierbij is er een kindregeling voor kinderen van gedupeerde ouders en volgt er een regeling voor ex-partners van gedupeerden. In november 2022 is de herstelwet inwerking getreden, met daarbij de toezegging van een wetsevaluatie. De laatste herstelregelingen worden in 2023 opgestart. We kunnen de effecten van bepaalde keuzes pas zien als er enige tijd overheen is gegaan. De evaluatie hersteloperatie toeslagen wordt daarom afgerond in 2025. De evaluatie is een belangrijk onderdeel van de inzichtbehoefte: het is belangrijk om te onderzoeken dat de hersteloperatie zijn beleidsmatige doelen heeft behaald.
b. Presteren in het heden
Binnen dit thema gaat het om het verhogen van de doenlijkheid van het stelsel (en daarmee de uitvoerbaarheid voor de burger). Centraal staat hoe we ervoor kunnen zorgen dat wij oog blijven houden op de uitvoerbaarheid van wetten door burgers.
Wij streven ernaar om de dienstverlening aan alle toeslaggerechtigden te optimaliseren en om meer in de actualiteit te werken om zo betere resultaten te behalen op de drie burgerbeloften: u weet waar u aan toe bent, We staan voor u klaar, U krijgt waar u recht op heeft.
We kijken gericht naar de doelmatigheid en doeltreffendheid van maatregelen en interventies en of de burger goed met de veranderingen om kan gaan. Het beoogde doel wordt gedurende het hele proces meegenomen bij de inrichting van een wetsartikel in de uitvoeringspraktijk. Om de doelmatigheid / doeltreffendheid van bepaalde maatregelingen/interventies duurzaam te kunnen toetsen, is het nodig enige tijd te laten passeren; de periodieke rapportage op dit thema vindt plaats in 2026.
Het beoogde doel van een wetsartikel moet goed vertaald kunnen worden naar de praktijk om de doelmatigheid te kunnen inschatten. Door aan de voorkant al rekening te houden met onderbouwde hypotheses over de doenlijkheid van wet- en regelgeving voor burgers, is het mogelijk om de uitvoering beter in te richten. De inzichten uit de evaluaties binnen dit thema dragen daar aan bij.
Met verschillende instrumenten halen wij perspectieven van en inzichten over burgers en andere stakeholders op. Hiermee houden wij zicht op de ervaringen van burgers en stakeholders met de uitvoering en dienstverlening.
c. Anticiperen op de toekomst
We willen bijdragen aan de politieke besluitvorming over duidelijkheid van de toekomst van het toeslagenstelsel en de organisatie van Dienst Toeslagen. Binnen dit thema staat deze bijdrage centraal, waarbij met name aandacht uitgaat naar de uitvoerbaarheid van voorstellen en verbeteringen voor burgers. We anticiperen daarnaast op de implicaties van verschillende scenario’s in het beleid voor de organisatie van Toeslagen. Doel is om wendbaar te zijn voor verschillende mogelijke keuzes. De inzichtbehoefte binnen het thema ligt in de vraag hoe we de kennis en inzichten uit het huidige stelsel kunnen gebruiken en inzetten voor de toekomstige inrichting van inkomensondersteuning.
Subthema | Type onderzoek | Afronding | Status | Art. |
|---|---|---|---|---|
a. Effectgericht Sturen | Periodieke rapportage | 2026 | Te starten | 9 |
Inzicht vergroten in:-De beleidseffecten die opdrachtgevers willen bereiken door middel van de inzet van Douane activiteiten en resultaten.-De wijze waarop Douane activiteiten en resultaten (in theorie en praktijk) bijdragen aan het bereiken van deze outcome, en hoe deze resultaten, relaties en outcome inzichtelijk en meetbaar kunnen worden gemaakt.-De wijze waarop ambities van Douane en opdrachtgevers ten aanzien van resultaten en outcome zich vertalen in het handhavingsplan Douane.-De manier waarop keuzes in het Handhavingsplan consequenties kunnen hebben voor individuele opdrachtgevers en hoe hier in gezamenlijkheid over kan worden gesproken en besloten (sturen op effecten).-De wijze waarop Douane als opdrachtnemer over deze resultaten, relaties en outcome zou moeten rapporteren.-De mate van haalbaarheid van deze wijze van rapporteren en de inspanning die nodig is om het gewenste niveau van rapporteren te realiseren. | ||||
Actorgerichte aanpak e-Commerce | Ex-ante evaluatie | 2023 | Te starten | 9 |
Inzichtelijk maken van de wijze waarop dit onderdeel van de handhavingsaanpak voor zogenaamde lage-waarde-zendingen business-to-consumer verondersteld wordt bij te dragen aan waarborg van fiscale doelstellingen van het beleidsverantwoordelijke departement. | ||||
Liquide Middelen en Meldrecht | Ex-ante evaluatie | 2024 | Te starten | 9 |
Inzichtelijk maken van de wijze waarop de handhavingsaanpak op het vervoer van liquide middelen, waardevolle goederen en documenten (al dan niet door reizigers) verondersteld wordt bij te dragen aan de bestrijding van ondermijnende criminaliteit zoals beoogd door het beleidsverantwoordelijke departement. | ||||
Procesevaluatie Sturen op effecten | Ex-durante evaluatie | 2025 | Te starten | 9 |
Het inventariseren van mogelijke verbeteringen in het gezamenlijk sturen op effecten door opdrachtgevende departementen en de Douane. | ||||
Beleidsthema 7: Douane
a. Effectgericht sturen
Vanaf 2019 hebben de opdrachtgevende beleidsdepartementen en de Douane de beweging ingezet om de bestaande kwantitatieve sturing (op aantallen controles per douanetaak) aan te vullen met sturing op de door de opdrachtgever(s) beoogde outcome (doeltreffendheid) van de douane-inzet. Deze ontwikkeling is in lijn met de conclusies en adviezen van de Beleidsdoorlichting Douane 2012-2018, die in 2020 aan de Tweede Kamer is aangeboden.
We gaan, in afstemming met onze opdrachtgevers, in 2023, 2024 en 2025 onderzoeken uit (laten) voeren met als resultaat het concretiseren en operationaliseren van de doeltreffendheid van beleid en beleidsinstrumenten. Doel is om meer kennis te verzamelen op het gebied van effectgerichte sturing binnen de relatie van Opdrachtgevers en ons als Douane om daarmee de doorontwikkeling ervan te bespoedigen. Een in 2026 aan de Kamer te rapporteren periodieke rapportage beoogt een bredere beoordeling van verbetermogelijkheden op het gebied van effectgericht sturen. Deze beoordeling wordt gebaseerd op de resultaten van eerdere onderzoeken en gericht aanvullend onderzoek. Doel van het onderzoek is verantwoording over de achterliggende periode en het verzamelen van aanbevelingen voor de verdere ontwikkeling van effectgericht sturen.