Toelichting

Open Leermateriaal

Er zijn vanuit de vijf programmalijnen activiteiten gestart om scholen te verbinden, leraren te versterken, open leermateriaal te verrijken, de infrastructuur te verbeteren en kennis te ontwikkelen. In het afgelopen jaar zijn de KPI’s voor het programma opgesteld en is de programmastructuur opgezet. De verschillende partners zijn betrokken bij de vijf programmalijnen en er zijn in totaal drie pilotrondes geweest, met een participatie van meer dan 100 scholen in 12 pilotprojecten. Er zijn verschillende open leermateriaal collecties ontwikkeld, verrijkt en verbeterd. Ook is er een onderzoek uitgevoerd naar kwaliteitsconcepten voor leermiddelen met adviezen voor een kwaliteitsmodel voor het programma en is de DUS-I regeling Impuls open leermateriaal ondertekend. In de komende maanden richten we ons op de uitvoering van de regeling (de regeling gaat in september open) en het wijzigingsverzoek van Kennisnet tot en met eind augustus 2024 die in de plaats komt van een nieuwe projectsubsidie. Ook bereiden we ons voor op het eerste go/no-go moment begin 2024. Tot slot zal de programmaraad Digitalisering van start gaan (samen met Digitaal onderwijs goed geregeld).

Ontwikkelkracht

Het programma Ontwikkelkracht investeert in het lerend vermogen van het onderwijs, door te bouwen aan een stevige kennisinfrastructuur voor het funderend onderwijs. Ontwikkelkracht is er voor leraren en schoolleiders in het funderend onderwijs die de ontwikkeling van hun leerlingen en hun eigen vakmanschap willen versterken. Het programma verschaft ruimte, tijd en kennis door de kracht van de onderwijspraktijk te verbinden met inzichten uit onderzoek. Ontwikkelkracht investeert in het versterken van de onderzoeks- en verbetercultuur, kennisdeling, de ontwikkeling van effectieve interventies, en het professionaliseren van leraren en schoolleiders tot expertleraren en -schoolleiders die als Expertscholen andere scholen gaan opleiden. Onderwijsprofessionals en wetenschappers staan aan het roer om in co-creatie te zorgen voor meer evidence-informed werken in het onderwijs, met als doel een impuls te geven aan de onderwijskwaliteit.

Het programma is in de zomer van 2022 opgestart. Het programmabureau – dat onderdeel uitmaakt van het ministerie van OCW - is begin 2023 gestart. De subsidies voor de uitvoerende partijen zijn eind 2022 en begin 2023 verleend. Scholen kunnen vanaf schooljaar 2023/2024 deelnemen aan activiteiten binnen het programma middels tegemoetkomingen via de subsidieregeling Ontwikkelkracht.

Digitaal onderwijs goed geregeld

Door dit project – uitgevoerd door het programma Edu-V - maken scholen met minder inspanning en risico gebruik van digitale toepassingen in het onderwijs. Scholen kunnen op deze manier toekomstbestendig onderwijs bieden en het beste uit hun leerlingen/studenten halen. Dit gebeurt door afspraken te maken en standaarden te ontwikkelen over gegevensuitwisseling in de leermiddelenketen, bijvoorbeeld over privacy, veiligheid en zeggenschap over data. Hierdoor wordt ook een modernisering van de leermiddelenketen mogelijk en wordt een gelijk speelveld bevorderd. Deze afspraken en standaarden worden in publiek-private samenwerking (dus door onderwijs en leveranciers gezamenlijk) ontwikkeld. Het project is in de zomer van 2022 opgestart.

In 2023 is het project volop in ontwikkeling. Er zijn publiek-private werkgroepen van start gegaan, waarin wordt gewerkt aan de eerste versie van het afsprakenstelsel. Ook worden het ontwerp en totstandkoming van een nieuwe governance en het uitvoeren van de eerste Proof of Concepts voorbereid. Voor de uitvoering van het programma en de Proof of Concepts worden subsidies verleend, passend binnen de budgettaire kaders. Er is een meerjarige roadmap opgesteld, waarbij de pilots op scholen iets later plaatsvinden dan oorspronkelijk gepland.

LLO Collectief Laagopgeleiden en Laaggeletterden

In het najaar van 2022 en voorjaar 2023 is de projectorganisatie van het LLO Collectief Laagopgeleiden en Laaggeletterden opgestart. Er is een landelijk projectleider aangesteld en er zijn twee pilotregio’s geselecteerd, te weten Zuidoost Brabant en Twente. Deze regio’s hebben een plan van aanpak opgesteld om verder uitvoering te geven aan het project. In 2024 zullen de regio’s verder uitvoering geven aan deze plannen. De eerste gesprekken met mogelijke kandidaten zijn gevoerd zodat zij in 2023 en 2024 een onderwijsaanbod kunnen krijgen om aan hun basis- én vakvaardigheden te werken. Doel is om hiermee een betere positie op de arbeidsmarkt te verwerven. De impactmonitor om de effecten van het project te meten is eveneens opgestart en levert in 2024 een eerste rapportage op. Tot slot hebben na een Europese aanbesteding twee partijen opdracht gekregen om regionale ondersteuning te bieden bij de professionalisering van docenten, werkgevers en andere professionals op het gebied van laaggeletterdheid. Beide partijen zullen in 2024 trainingen voor (onderwijs)professionals hebben ontwikkeld en deze aanbieden in de pilotregio’s.

Leeroverzicht en Skills

Op 12 juli 2022 is het investeringsvoorstel «Leeroverzicht en Skills» in het kader van het Nationaal Groeifonds definitief gehonoreerd. Met dit investeringsvoorstel worden twee programma’s gefinancierd: de doorontwikkeling van het Programma Leeroverzicht en het Programma Vaardig met Vaardigheden (onder regie van het Ministerie van SZW). Voor het Programma Leeroverzicht is in totaal tot en met 2026 € 19,7 miljoen beschikbaar, voor het Programma Vaardig met Vaardigheden is dat € 8,8 miljoen. Voor het programma Vaardig met Vaardigheden loopt tot de zomer van 2024 een pilotfase waarin publieke en private partijen voor het eerst ervaring gaan opdoen met de koppeling aan skillstaal CompetentNL. Hiermee kunnen we leren wat toekomstige afnemers nodig hebben om in hun toepassingen gebruik gaan maken van skills-informatie. Daarnaast wordt in 2024 de minimal viable product van CompetentNL opgeleverd. De eerste versie van CompetentNL bevat skillsinformatie over mbo-kwalificaties. In 2024 wordt parallel daaraan verkend wat er nodig is om ook andere onderwijssectoren op CompetentNL aan te sluiten.

De programma’s Leeroverzicht en Vaardig met Vaardigheden gaan samen verkennen hoe de skillsontologie van CompetentNL gebruikt kan worden op het Leeroverzicht (LO), om het vinden van een passende opleiding te ondersteunen. De intentie is om dit in 2024 verder te verkennen met deelname aan drie pilots. OCW bereidt de overdracht voor van het applicatie- en technisch beheer naar een definitieve beheerorganisatie. In de tweede helft van 2023 vindt daarvoor de aanbesteding plaats voor een bedrag van € 8,0 miljoen voor de eerste twee jaar. ICTU, verantwoordelijk voor het tijdelijk beheer draagt de reguliere doorontwikkeling van leeroverzicht over en begeleidt voor een periode van naar verwachting een half jaar de nieuwe beheerorganisatie voor een naadloze overdracht. ICTU beheert van 2024 tot en met 2026, aansluitend op de pilots, de doorontwikkeling van Leeroverzicht met skills en arbeidsmarktinformatie.

Nationale Aanpak professionalisering Leraren (NAPL)

Het doel van NAPL is om zowel de kwaliteit van leerkrachten te versterken als de aantrekkelijkheid van het beroep van leerkracht te vergroten. De NAPL structureert en stimuleert de doorlopende professionalisering van leraren in het primair onderwijs (po), voortgezet onderwijs (vo) en middelbaar beroepsonderwijs (mbo). NAPL ontwikkelt een infrastructuur voor de professionalisering van leraren door te investeren in vier pijlers: landelijke ontwikkelpaden (pijler 1), een opleidingsregister (pijler 2), co-creatielabs in regionale netwerken (pijler 3) en een systeem van kwaliteitsborging (pijler 4). Deze nieuwe infrastructuur draagt bij aan een hogere kwaliteit van de professionalisering van leraren, daardoor een verbetering van onderwijskwaliteit, daardoor de groei van ontwikkelmogelijkheden van kinderen en daardoor een versterking van de economische welvaart en het verdienvermogen van Nederland. Het Nationaal Groeifonds investeert maximaal € 160 miljoen in het project. Dit bedrag bestaat uit een definitieve toekenning voor de eerste vier jaar vanaf 2024 van € 73 miljoen en een voorwaardelijke toekenning van € 87 miljoen voor de resterende zes jaar.

Nationale Leven Lang Ontwikkelen (LLO)-katalysator (mbo, hbo, wo)

Het doel van de nationale LLO-katalysator is een forse impuls te geven aan de ontwikkeling van bij-, op- en omscholingsaanbod. In regionale samenwerkingsverbanden van bedrijfsleven, onderwijs (mbo, hbo en wo; publiek en privaat) en overheid vindt vraaggerichte ontwikkeling van het scholingsaanbod plaats en worden afspraken gemaakt over uitvoering en deelname.

Het programma is opgeknipt in twee tranches die weer verdeeld zijn in twee fasen; fase 1 loopt in 2022, fase 2 loopt tot eind 2025. In tranche 2 loopt fase 3 tot medio 2028 en fase 4 loopt tot het eind van het programma in 2029.

In fase 1 (tot eind 2025) ligt de focus op scholing benodigd voor het realiseren van de ambities op het vlak van de energie- en grondstoffentransitie. Vervolgens wordt de aanpak verbreed naar andere (tekort)sectoren. Onderdeel van het plan is ook een LLO-Radar, waarmee continu de (toekomstige) behoefte aan vaardigheden op de arbeidsmarkt in beeld wordt gebracht, zodat tijdig kan worden voorzien in passend scholingsaanbod. Daarnaast wordt in de LLO-katalysator gewerkt aan het versterken van de leercultuur bij bedrijven en instellingen, aan professionalisering van de onderwijsorganisaties op het gebied van LLO-dienstverlening en vindt op landelijk niveau onderzoek en ontwikkeling plaats. Het budget voor de LLO-katalysator is € 392,0 miljoen. Hiervan is € 167 miljoen onvoorwaardelijk toegekend (tranche 1 tot 2025), voor de periode daarna (tranche 2 tot eind 2029) is € 225,0 miljoen voorwaardelijk toegekend. De middelen die gemoeid zijn met dit programma, zijn bedoeld voor de mbo-, hbo- en wo-instellingen. De precieze verdeling van de middelen dient nog uitgewerkt te worden.

Digitaliseringsimpuls onderwijs NL (Npuls)

Het doel van het programma digitaliseringsimpuls is om de kansen die digitalisering biedt aan het mbo, hbo en wo beter te benutten. Hierdoor zijn studenten vaardiger in een digitale wereld en kunnen docenten beter les geven. Met dit programma wordt geïnvesteerd in vier zaken:

1. de ICT-infrastructuur van mbo, hbo en wo;

2. een onderzoeksinfrastructuur;

3. Centers for Teaching and Learning voor mbo, hbo en wo;

4. transformatiehubs.

Het programma is opgeknipt in twee fases; fase 1 loopt van 2022 tot en met 2024 en fase 2 loopt van 2025 tot en met 2030. Eind 2024 zal de eerste evaluatie uitgevoerd zijn en bij een positieve evaluatie zal fase 2 gestart worden. De middelen die gemoeid zijn met dit programma, zijn bedoeld voor de mbo-, hbo- en wo-instellingen. De precieze verdeling van de middelen dient nog uitgewerkt te worden.

Biotech Booster

Biotech Booster is een uniek verbond van kennisinstellingen en bedrijven om kennis over biotechnologie beter om te zetten in bedrijvigheid en toepassingen. Zo draagt innovatie in biotechnologie maximaal bij aan het oplossen van maatschappelijke uitdagingen in gezondheid, klimaat, energie, landbouw en voeding. Biotech Booster vergroot ons toekomstige innovatie- en verdienvermogen. De Opbouw- en Implementatiefase wordt in 2023 afgerond. In 2024 wordt er bijna € 47 miljoen aan dit project uitgegeven.

Einstein Telescope

De Einstein Telescope is een toekomstig ondergronds observatorium voor het meten van zwaartekrachtsgolven te ontwikkelen in de regio Zuid-Limburg, Wallonië, Vlaanderen en Noord-Rijn Westfalen (zgn. Euregio Maas Rijn). Nederland werkt samen met Duitsland en België aan het Europees Bid om de Einstein Telescope te kunnen gaan bouwen. Daarnaast werkt het consortium aan het betrekken van het bedrijfsleven. In 2024 wordt € 14 miljoen uitgegeven aan de voorbereidingen van het Bid.

Zelfdenkende moleculaire systemen

Met het project zelfdenkende moleculaire systemen wordt big data met chemie verbonden om zo tot een volledig gerobotiseerd laboratorium te bouwen en dit te koppelen aan excellente wetenschap aan de ene kant en industriële R&D op het gebied van formulering van complexe mengsels aan de andere kant. In 2024 zal er ruim €14 miljoen uitgegeven gaan worden.