In onderstaande tabel wordt de ontwikkeling van de zorguitgaven en
-ontvangsten op deelsectorniveau (uitgesplitst naar Zvw, Wlz en begrotingsgefinancierde zorguitgaven) weergegeven voor de periode 2023-2028.
2023 | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 | |
|---|---|---|---|---|---|---|
Zvw-uitgaven per (deel) sector | ||||||
Eerstelijnszorg | 7.678 | 7.783 | 7.840 | 8.022 | 8.024 | 8.024 |
Huisartsenzorg | 3.980 | 4.035 | 4.150 | 4.295 | 4.295 | 4.295 |
Multidisciplinaire zorgverlening | 799 | 853 | 873 | 916 | 916 | 916 |
Tandheelkundige zorg | 931 | 942 | 942 | 942 | 942 | 942 |
Paramedische zorg | 1.075 | 1.060 | 982 | 975 | 977 | 977 |
Verloskunde | 310 | 296 | 296 | 296 | 296 | 296 |
Kraamzorg | 381 | 390 | 390 | 390 | 390 | 390 |
Zorg voor zintuiglijk gehandicapten | 203 | 208 | 208 | 208 | 208 | 208 |
Tweedelijnszorg | 31.112 | 31.536 | 31.651 | 31.653 | 31.653 | 31.653 |
Medisch-specialistische zorg | 28.017 | 28.358 | 28.476 | 28.477 | 28.477 | 28.477 |
Geriatrische revalidatiezorg en eerstelijnsverblijf | 1.262 | 1.305 | 1.302 | 1.302 | 1.302 | 1.302 |
Beschikbaarheidbijdrage academische zorg | 944 | 952 | 952 | 952 | 952 | 952 |
Beschikbaarheidbijdragen overig medisch-specialistische zorg | 224 | 230 | 230 | 230 | 230 | 230 |
Overig curatieve zorg | 665 | 691 | 691 | 691 | 691 | 691 |
Geneeskundige geestelijke gezondheidszorg | 4.973 | 4.953 | 4.950 | 4.970 | 4.970 | 4.970 |
Apotheekzorg en hulpmiddelen | 7.340 | 7.607 | 7.458 | 7.456 | 7.456 | 7.456 |
Apotheekzorg | 5.449 | 5.681 | 5.533 | 5.531 | 5.531 | 5.531 |
Hulpmiddelen | 1.891 | 1.926 | 1.925 | 1.925 | 1.925 | 1.925 |
Wijkverpleging | 3.237 | 4.123 | 4.225 | 4.359 | 4.359 | 4.359 |
Ziekenvervoer | 1.000 | 1.021 | 1.021 | 1.021 | 1.021 | 1.021 |
Ambulancezorg | 866 | 884 | 884 | 884 | 884 | 884 |
Overig ziekenvervoer | 134 | 137 | 137 | 137 | 137 | 137 |
Opleidingen | 1.678 | 1.751 | 1.756 | 1.788 | 1.807 | 1.808 |
Grensoverschrijdende zorg | 779 | 802 | 810 | 810 | 810 | 810 |
Transformatiemiddelen IZA2 | 80 | 582 | 785 | 576 | 373 | 0 |
Nominaal en onverdeeld | 30 | 4.045 | 6.678 | 9.736 | 13.448 | 16.845 |
Bruto Zvw-uitgaven ontwerpbegroting 2024 | 57.907 | 64.204 | 67.174 | 70.392 | 73.921 | 76.946 |
Eigen betalingen Zvw | 3.338 | 3.418 | 3.336 | 3.492 | 3.652 | 3.809 |
Netto Zvw-uitgaven ontwerpbegroting 2024 | 54.569 | 60.786 | 63.838 | 66.900 | 70.269 | 73.138 |
2023 | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 | |
Wlz-uitgaven per (deel) sector | ||||||
Zorg in natura binnen contracteerruimte | 29.331 | 30.180 | 29.427 | 29.361 | 29.179 | 29.135 |
Ouderenzorg | 17.018 | 17.395 | 16.909 | 16.793 | 16.618 | 16.575 |
Gehandicaptenzorg | 10.188 | 10.477 | 10.236 | 10.278 | 10.271 | 10.270 |
Langdurige ggz | 2.125 | 2.308 | 2.283 | 2.291 | 2.291 | 2.291 |
Persoonsgebonden budgetten3 | 3.122 | 3.286 | 3.251 | 3.221 | 3.171 | 3.171 |
Pgb ouderenzorg | 700 | 769 | 761 | 754 | 742 | 742 |
Pgb gehandicaptenzorg | 2.126 | 2.200 | 2.176 | 2.155 | 2.119 | 2.119 |
Pgb langdurige ggz | 296 | 317 | 314 | 312 | 309 | 309 |
Buiten contracteerruimte | 926 | 3.294 | 6.094 | 9.360 | 12.483 | 15.455 |
Beheerskosten | 322 | 359 | 378 | 391 | 339 | 339 |
Overig buiten contracteerruimte4 | 597 | 613 | 613 | 613 | 600 | 600 |
Nominaal en onverdeeld | 7 | 2.323 | 5.102 | 8.356 | 11.544 | 14.516 |
Bruto Wlz-uitgaven ontwerpbegroting 2024 | 33.379 | 36.760 | 38.772 | 41.942 | 44.832 | 47.760 |
Eigen bijdragen Wlz | 2.201 | 2.277 | 2.488 | 2.664 | 2.761 | 2.891 |
Netto Wlz-uitgaven ontwerpbegroting 2024 | 31.178 | 34.483 | 36.284 | 39.278 | 42.072 | 44.870 |
2023 | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 | |
Begrotingsgefinancierde zorguitgaven | ||||||
Wmo beschermd wonen (gemeentefonds) | 1.641 | 1.642 | 1.643 | 1.643 | 1.643 | 1.643 |
Overig begrotingsgefinancierd (VWS-begroting en aanvullende post Financiën) | 476 | 840 | 763 | 900 | 918 | 902 |
Overige | 0 | 0 | 0 | 17 | 48 | 25 |
Bruto begrotingsgefinancierde zorguitgaven ontwerpbegroting 2024 | 2.118 | 2.482 | 2.406 | 2.543 | 2.561 | 2.545 |
Ontvangsten | 4 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Netto begrotingsgefinancierde zorguitgaven ontwerpbegroting 2024 | 2.114 | 2.482 | 2.406 | 2.543 | 2.561 | 2.545 |
Totaal zorguitgaven ontwerpbegroting 2024 | 2023 | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 |
Bruto zorguitgaven | 93.404 | 103.447 | 108.351 | 114.877 | 121.314 | 127.252 |
Ontvangsten | 5.542 | 5.695 | 5.823 | 6.155 | 6.412 | 6.699 |
Netto zorguitgaven | 87.861 | 97.752 | 102.528 | 108.721 | 114.902 | 120.553 |
1 Door afronding kan de som der delen afwijken van het totaal. | ||||||
2 De transformatiemiddelen IZA (samenhangend met de coalitieakkoord-maatregelen IZA en Juiste zorg op de juiste plek) zijn op een aparte sector opgenomen. | ||||||
3 Om meer inzicht te geven in de besteding van middelen voor ouderenzorg, gehandicaptenzorg en de langdurige ggz zijn de budgetten met ingang van 2022 voor zorg in natura en pgb uitgesplitst in deze onderdelen. | ||||||
4 Bij de Wlz zijn onder de post «overige buiten contracteerruimte» opgenomen de deelsectoren: hulpmiddelen, tandheelkunde Wlz, medisch-specialistische zorg Wlz, overige Wlz, ADL, zorginfrastructuur (vanaf 2022) en beschikbaarheidbijdrage opleidingen Wlz. | ||||||
Bron: VWS, Zorginstituut Nederland en NZa. | ||||||
De realisatiecijfers in de zorg staan bij het opstellen van de VWS-jaarverslagen nog niet volledig stil en ijlen nog enige jaren na. Daardoor vinden er ook na het verschijnen van VWS-jaarverslagen aanpassingen in de cijfers voor het betreffende jaar plaats. In tabel 13 worden de actuele zorguitgaven en
-ontvangsten voor de jaren 2014-2024 weergegeven. De cijfers voor de jaren 2014‒2019 zijn definitief.
2014 | 2015 2 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 3 | 2020 | 2021 4 | 2022 | 2023 | 2024 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Zorguitgaven en -ontvangsten actuele VWS-stand | |||||||||||
Zorgverzekeringswet (Zvw) | |||||||||||
Bruto-uitgaven | 39.220 | 41.842 | 43.779 | 45.133 | 46.824 | 48.752 | 50.778 | 50.895 | 54.296 | 57.907 | 64.204 |
Ontvangsten | 3.125 | 3.218 | 3.195 | 3.128 | 3.204 | 3.124 | 3.214 | 3.075 | 3.167 | 3.338 | 3.418 |
Netto-uitgaven | 36.095 | 38.624 | 40.585 | 42.005 | 43.620 | 45.628 | 47.564 | 47.820 | 51.130 | 54.569 | 60.786 |
Wet langdurige zorg (Wlz) | |||||||||||
Bruto-uitgaven | 27.800 | 19.545 | 19.930 | 20.401 | 21.634 | 23.801 | 26.168 | 28.626 | 30.484 | 33.379 | 36.760 |
Ontvangsten | 1.971 | 1.892 | 1.892 | 1.852 | 1.771 | 1.846 | 1.883 | 1.992 | 2.115 | 2.201 | 2.277 |
Netto-uitgaven | 25.829 | 17.653 | 18.038 | 18.549 | 19.863 | 21.955 | 24.285 | 26.634 | 28.369 | 31.178 | 34.483 |
Begrotingsgefinancierde zorguitgaven | |||||||||||
Bruto Wmo (gemeentefonds) | 1.714 | 4.943 | 4.945 | 4.899 | 5.111 | ||||||
Bruto Jeugdwet (gemeentefonds) | 2.034 | 1.920 | 1.878 | 1.971 | |||||||
Bruto Wmo beschermd wonen (gemeentefonds) | 1.809 | 1.938 | 1.489 | 1.498 | 1.641 | 1.642 | |||||
Bruto overig begrotingsgefinancierd (VWS-begroting en aanvullende post Financiën) | 577 | 491 | 434 | 500 | 513 | 461 | 482 | 492 | 535 | 476 | 840 |
Bruto begrotingsgefinancierde zorguitgaven | 2.291 | 7.468 | 7.299 | 7.277 | 7.595 | 2.271 | 2.421 | 1.981 | 2.033 | 2.118 | 2.482 |
Ontvangsten | 4 | ||||||||||
Netto begrotingsgefinancierde zorguitgaven | 2.291 | 7.468 | 7.299 | 7.277 | 7.595 | 2.271 | 2.421 | 1.981 | 2.033 | 2.121 | 2.482 |
Bruto zorguitgaven | 69.311 | 68.855 | 71.008 | 72.811 | 76.054 | 74.824 | 79.366 | 81.502 | 86.813 | 93.404 | 103.447 |
Ontvangsten | 5.096 | 5.110 | 5.087 | 4.980 | 4.975 | 4.970 | 5.097 | 5.067 | 5.281 | 5.542 | 5.695 |
Netto zorguitgaven | 64.215 | 63.745 | 65.922 | 67.830 | 71.079 | 69.854 | 74.269 | 76.435 | 81.532 | 87.861 | 97.752 |
1 Door afronding kan de som der delen afwijken van het totaal. | |||||||||||
2 Op 1 januari 2015 zijn de Wet langdurige zorg en de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 en Jeugdwet in werking getreden. | |||||||||||
3 De middelen voor Wmo- en jeugdzorg die per 2019 onderdeel uitmaken van de algemene uitkering van het gemeentefonds tellen vanaf dat moment niet meer mee als voor het Financieel Beeld Zorg relevante zorguitgaven. | |||||||||||
4 De Zvw-uitgaven zijn in 2021 gecorrigeerd als gevolg van de technische correctieboeking van de schadelastdip ggz van ‒ € 1,2 miljard. Per 1 januari 2022 is een nieuw bekostigingsmodel voor de ggz ingevoerd. In dit nieuwe model wordt voor de bekostiging niet meer gewerkt met dbc’s en is sprake van een aparte bekostiging voor de basis-ggz. De dbc’s die in 2021 werden geopend zijn derhalve uiterlijk 31-12-2021 afgesloten; dit geldt ook voor de eerdere bekostiging van de basis-ggz. Hierdoor was er in 2021 om technisch-administratieve redenen sprake van eenmalig lagere zorguitgaven in termen van schadelast. Deze technische aanpassing had geen gevolgen voor de hoeveelheid ggz die feitelijk kon worden geleverd of voor de omzetten van zorgaanbieders. Er was geen sprake van een bezuiniging. Deze technische bijstelling had dan ook geen gevolgen voor het EMU-saldo en geen invloed op de premiehoogte. | |||||||||||
Bron: VWS | |||||||||||
Figuur 6 Bijstellingen van de netto zorguitgaven Zvw en AWBZ/Wlz, na verschijnen van de VWS-jaarverslagen 2013-2022
Bron: Financieel Beeld Zorg uit de jaarverslagen VWS (diverse jaren) en de actuele VWS-stand.
In figuur 6 zijn de bijstellingen van de netto zorguitgaven van de Zvw en de AWBZ/Wlz na het verschijnen van de VWS-jaarverslagen grafisch weergegeven voor de jaren 2013-2022. Uit de grafiek blijkt dat de bijstellingen zowel hoger als lager zijn uitgekomen. De omvang van de bijstelling blijft in de meeste jaren binnen een bandbreedte van 1%, met een maximale uitschieter van ‒ 2,4% in 2015. Vanaf 2016 zijn de bijstellingen minder groot dan in de jaren daarvoor. De grote bijstellingen vóór 2016 betroffen vooral de Zvw en daarbinnen vooral de medisch-specialistische zorg (MSZ) en de geestelijke gezondheidszorg. De ramingen van de zorgverzekeraars zijn in de laatste jaren steeds beter geworden, vooral bij de MSZ, waarbij de verkorting van de maximale dbc-duur in de MSZ tot 120 dagen in 2015 zorgde voor een versneld inzicht in de daadwerkelijke lasten. In 2015 werd tevens de langdurige zorg hervormd. De dbc-duurverkorting en de hervormingen brachten dermate grote onzekerheden met zich mee dat na het jaarverslag 2015 nog relatief grote bijstellingen plaatsvonden. Vanaf 2016 wordt duidelijk dat de zorgverzekeraars beter in staat zijn de uitgaven te ramen en leiden de ramingen die VWS van Zorginstituut Nederland krijgt tot minder aanpassingen na het jaarverslag. De jaren 2020, 2021 en 2022 zijn nog niet definitief. Het is mogelijk dat voor deze jaren nog aanpassingen moeten worden verwerkt.
In deze paragraaf wordt de horizontale ontwikkeling van de zorguitgaven grafisch weergegeven en toegelicht voor de jaren 2023-2027. De horizontale ontwikkeling geeft de jaar-op-jaar groei van de netto zorguitgaven weer. Hierbij wordt een tweetal groeiontwikkelingen onderscheiden:
– Nominale groeiontwikkeling: de groei van de zorguitgaven inclusief de loon- en prijsontwikkeling.
– Reële groeiontwikkeling: de ontwikkeling van de zorguitgaven gecorrigeerd voor de prijsontwikkeling van het bbp.
6.4.4.1 Horizontale ontwikkeling van de totale netto zorguitgaven
In onderstaande figuur is de horizontale groei van de totale netto zorguitgaven grafisch weergegeven voor de jaren 2023-2027 (met het jaar 2022 als basisjaar). De verwachte reële groei van de totale netto zorguitgaven in 2024 is 7,7%.
Figuur 7 Horizontale groei van de totale netto zorguitgaven 2023-2027 (in %)
Bron: VWS-cijfers, CPB cMEV 2024
De groei van de netto zorguitgaven kent incidenteel in 2024 een ander patroon. Dit komt onder andere door de incidentele oploop in IZA transformatiemiddelen bij de Zvw en doordat de meevaller in de wijkverpleging incidenteel in 2023 is verwerkt. Daarnaast is er onder andere sprake van een hogere volumeontwikkeling bij de Wlz.
6.4.4.2 Horizontale ontwikkeling van de netto Zvw-uitgaven
In onderstaande figuur is de horizontale groei van de netto Zvw-uitgaven grafisch weergegeven voor de jaren 2023-2027 (met het jaar 2022 als basisjaar). De verwachte reële groei van de netto Zvw-uitgaven in 2024 is 7,8%.
Figuur 8 Horizontale groei van de netto Zvw-uitgaven 2023-2027 (in %)
Bron: VWS-cijfers, CPB cMEV 2024
De groei van de netto zorguitgaven kent incidenteel in 2024 een ander patroon. Dit komt onder andere door de incidentele oploop in IZA transformatiemiddelen bij de Zvw en doordat de meevaller in de wijkverpleging incidenteel in 2023 is verwerkt.
6.4.4.3 Horizontale ontwikkeling van de netto Wlz-uitgaven
In onderstaande figuur is de horizontale groei van de netto Wlz-uitgaven grafisch weergegeven voor de jaren 2023-2027 (met het jaar 2022 als basisjaar). De verwachte reële groei van de netto Wlz-uitgaven in 2024 is 7,1%.
Figuur 9 Horizontale groei van de netto Wlz-uitgaven 2023-2027 (in %)
Bron: VWS-cijfers, CPB cMEV 2024
De groei van de netto zorguitgaven kent incidenteel in 2024 een ander patroon. Dit komt onder andere door een hogere volumeontwikkeling bij de Wlz.