In deze paragraaf wordt geschetst welke wijzigingen zijn opgetreden in de omvang van de HGIS sinds de HGIS-nota 2025. Zoals uit de hiernavolgende tabel blijkt, neemt de totale omvang van de HGIS voor 2025 toe met EUR 2.403 miljoen (uitgaven minus ontvangsten).
MJN 2025 | VJN 2025 | Mutatie | |
|---|---|---|---|
HGIS-uitgaven | 10.724 | 13.089 | 2.365 |
HGIS-ontvangsten | 425 | 387 | ‒ 38 |
Omvang HGIS (uitgaven min ontvangsten) | 10.299 | 12.702 | 2.403 |
De per saldo toename van het budget kent een aantal oorzaken, die in de navolgende tabel per categorie worden toegelicht. Een meer uitgebreide toelichting is daarnaast zowel in de verticale toelichting van de Voorjaarsnota 2025 als de departementale begrotingen weergegeven.
Enerzijds heeft het kabinet de HGIS-uitgaven verhoogd in het kader van de oorlog in Oekraïne. Daarnaast stijgt het budget vanwege de doorwerking van de bijgestelde macro-cijfers. Het beschikbare budget voor de HGIS beweegt mee met de economische ontwikkeling, het non-ODA-deel met het prijsniveau van het Bruto Binnenlands Product (bbp), en de omvang van de Official Development Aid (ODA) met de ontwikkeling van het Bruto Nationaal Inkomen (bni) ten opzichte van de Meerjarige Economische Verkenning (MEV) 2025.
Toelichting uitgavenmutaties
Stand HGIS-nota 2025 | 10.724 |
|---|---|
Niet-kaderrelevante mutaties (Oekraïne) | 2.429 |
Bijstelling op basis van macro-ramingen | 13 |
Eindejaarsmarge | 122 |
Kasschuiven | ‒ 140 |
Overig (o.a. taakstellingen, HGIS-besluitvorming) | ‒ 59 |
Stand VJN 2025 | 13.089 |
Het uitgavenkader van de HGIS neemt per saldo toe met EUR 2.365 miljoen ten opzichte van de stand die in de HGIS nota 2025 is gepresenteerd. Dit kent de volgende oorzaken:
1. De omvang van de HGIS stijgt in 2025 per saldo met EUR 2.429 miljoen vanwege de continuering van militaire steun aan Oekraïne. Zo wordt er ruim EUR 2.000 miljoen toegevoegd aan het HGIS-budget op de DEF-begroting. Ook komt er EUR 75 miljoen beschikbaar in 2025 ten behoeve van het Ukraine Comprehensive Assistance Package (UCAP) trust fund van de NAVO, als onderdeel van een bijdrage van totaal EUR 100 miljoen voor 2025/2026. Daarnaast wordt in 2025 EUR 10 miljoen vrijgemaakt voor het versterken van de cyberweerbaarheid van Oekraïne.
2. Het beschikbare budget voor de HGIS beweegt mee met de economische ontwikkeling, het non-ODA-deel met het prijsniveau van het Bruto Binnenlands Product (bbp), en de omvang van de ODA met de ontwikkeling van het bni ten opzichte van de MEV 2025. In 2025 stijgt het HGIS non-ODA budget met EUR 13 miljoen vanwege het verwerken van de macro-cijfers. Het ODA budget wordt in 2025 niet geactualiseerd op basis van de macro-cijfers maar in latere jaren stijgt het budget wel.
3. Het totale HGIS-budget wordt in 2025 met EUR 122 miljoen verhoogd vanwege de Eindejaarsmarge en de Middelenafspraak met betrekking tot het huisvestingsbudget. Deze ruimte wordt verdeeld onder de begrotingen van BZ, DEF, IenW, EZ, LVVN, BHO en KGG.
4. De totale omvang van de HGIS wordt in 2025 ook beïnvloed door enkele kasschuiven. Per saldo daalt de omvang van de HGIS met EUR 140 miljoen. Er wordt EUR 329 miljoen van 2026 naar 2025 geschoven om betalingen aan de Wereldbank in het kader van de International Development Association (IDA) te vervroegen. Daar staat tegenover dat er ook geld naar latere jaren wordt geschoven. Zo wordt EUR 371 miljoen van 2025 naar latere jaren geschoven van het budget dat door het actualiseren van de asielraming op de BHO-begroting beschikbaar komt op de BHO-begroting.
5. Verder zijn er diverse overige mutaties die de omvang van de HGIS beïnvloeden. Het gaat dan onder andere om het ODA- (EUR 49 miljoen in 2025) en het non-ODA deel (EUR 13 miljoen in 2025) van de Rijksbrede taakstelling op de prijsbijstelling.
Toelichting ontvangstenmutaties
Stand HGIS-nota 2025 | 425 |
|---|---|
Kasschuiven | ‒ 89 |
Niet-kaderrelevante mutaties (Oekraïne) | 48 |
Overig | 3 |
Stand VJN 2025 | 387 |
De ontvangsten van HGIS dalen per saldo met EUR 38 miljoen ten opzichte van de stand die in de HGIS-nota 2025 is gepresenteerd. Dat komt onder andere door een kasschuif op geraamde huisvestingsontvangsten op de BZ-begroting van 2025 naar 2026. Een grote verkoop zal plaatsvinden in 2026. In de begroting was deze verwacht in 2025. Daartegenover staat een mutatie op de ontvangsten op de DEF-begroting in het kader van Oekraïne.