Het bewerkstelligen van een merkbare, positieve verandering in het leven van de burgers in het Caribisch deel van het Koninkrijk door de bestuurlijke en de financieel- en sociaaleconomische weerbaarheid van de Landen en Caribisch Nederland te versterken. Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) draagt daaraan bij middels het versterken van de uitvoeringskracht, het inzetten van kennis en expertise en het coördineren van de inzet van het Rijk.
De minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is verantwoordelijk voor:
Stimuleren
– De minister ondersteunt waar gewenst en mogelijk de Caribische delen van het Koninkrijk bij de uitvoering van taken door middel van technische assistentie en het delen van kennis.
– De minister ondersteunt waar gewenst en mogelijk de Caribische delen van het Koninkrijk bij de uitvoering van taken door middel van praktische samenwerking en het opzetten van samenwerkingsovereenkomsten.
– De minister ondersteunt via de Tijdelijke Werkorganisatie (TWO) de Landen bij het ontwikkelen en implementeren van maatregelen op diverse gebieden met betrekking tot de sociaal economische structuur, zoals de arbeidsmarkt, zorg, onderwijs, en veiligheid.
Regisseren
– De minister coördineert de rijksbrede inzet in Caribisch Nederland en bevordert de integrale samenwerking.
– De minister is verantwoordelijk voor het bevorderen van goed bestuur in Caribisch Nederland.
– De minister geeft invulling aan haar taken zoals omschreven in de Rijkswet financieel toezicht Curaçao en Sint Maarten (Rft), Landsverordening Aruba financieel toezicht (LAft), het protocol Afspraken tussen de regeringen van Aruba en Nederland over de openbare financiën van Aruba en het protocol Aruba-Nederland 2019-2021.
– De minister houdt financieel toezicht op de openbare lichamen op basis van de Wet financiën openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba (FinBES).
– De minister ondersteunt de Landen bij het uitvoeren van de Landspakketten. De realisatie van de hervormingen en ontwikkelingen uit de Landspakketten worden gemonitord via de uitvoeringsagenda's en voortgangsrapportages die periodiek gezamenlijk worden opgesteld.
Voor 2025 zijn er geen beleidswijzigingen te melden.
2023 | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 | 2029 | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Art. | Verplichtingen | 63.860 | 30.499 | 99.952 | 70.170 | 57.417 | 19.873 | 9.796 |
Uitgaven | 44.255 | 32.893 | 100.746 | 70.964 | 63.210 | 23.873 | 13.796 | |
4.1 | Curaçao, Sint Maarten en Aruba | 25.040 | 22.666 | 46.796 | 44.383 | 43.629 | 7.292 | 7.152 |
Subsidies (regelingen) | 15.156 | 13.946 | 33.670 | 29.226 | 27.087 | 250 | 0 | |
Diverse subsidies | 2.562 | 446 | 250 | 350 | 250 | 250 | 0 | |
Tijdelijke Werkorganisatie (TWO) | 5.784 | 11.000 | 22.754 | 28.876 | 26.837 | 0 | 0 | |
Onderwijshuisvesting Curaçao | 6.810 | 2.500 | 10.666 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Opdrachten | 2.672 | 4.322 | 5.604 | 7.635 | 9.020 | 1.520 | 1.630 | |
Opdrachten landen | 38 | 322 | 604 | 1.135 | 1.520 | 1.520 | 1.630 | |
Tijdelijke Werkorganisatie (TWO) | 2.634 | 4.000 | 5.000 | 6.500 | 7.500 | 0 | 0 | |
Inkomensoverdrachten | 854 | 1.143 | 5.268 | 5.268 | 5.268 | 5.268 | 5.268 | |
Toeslagen op pensioenen NA | 854 | 1.143 | 5.268 | 5.268 | 5.268 | 5.268 | 5.268 | |
Bijdrage aan medeoverheden | 6.082 | 2.686 | 2.000 | 2.000 | 2.000 | 0 | 0 | |
Bijdrage landen | 0 | 120 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Onderwijshuisvesting Curaçao | 0 | 566 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Tijdelijke Werkorganisatie (TWO) | 6.082 | 2.000 | 2.000 | 2.000 | 2.000 | 0 | 0 | |
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties | 276 | 569 | 254 | 254 | 254 | 254 | 254 | |
Diverse bijdragen | 276 | 569 | 254 | 254 | 254 | 254 | 254 | |
4.2 | Caribisch Nederland | 19.215 | 10.227 | 47.950 | 20.581 | 13.581 | 10.581 | 6.644 |
Subsidies (regelingen) | 2.328 | 3.244 | 846 | 846 | 846 | 846 | 846 | |
Subsidies Caribisch Nederland | 2.328 | 3.244 | 846 | 846 | 846 | 846 | 846 | |
Opdrachten | 1.475 | 2.998 | 2.350 | 2.358 | 2.358 | 2.358 | 2.358 | |
Versterken bestuurs- en uitvoeringskracht | 1.250 | 1.530 | 1.758 | 1.758 | 1.758 | 1.758 | 1.758 | |
Opdrachten Caribisch Nederland | 225 | 1.468 | 592 | 600 | 600 | 600 | 600 | |
Inkomensoverdrachten | 2.584 | 1.349 | 1.349 | 1.349 | 1.349 | 1.349 | 1.349 | |
Pensioenen en uitkeringen politieke ambtsdragers | 2.584 | 1.349 | 1.349 | 1.349 | 1.349 | 1.349 | 1.349 | |
Bijdrage aan medeoverheden | 11.960 | 2.636 | 43.405 | 16.028 | 9.028 | 6.028 | 2.091 | |
Sociaaleconomische initiatieven | 0 | 0 | 34.000 | 14.000 | 4.000 | 4.000 | 0 | |
Versterken bestuurs- en uitvoeringskracht | 11.960 | 2.636 | 9.405 | 2.028 | 5.028 | 2.028 | 2.091 | |
Bijdrage aan agentschappen | 868 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Versterken bestuurs- en uitvoeringskracht | 868 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
4.3 | Stimuleringsregelingen | 0 | 0 | 6.000 | 6.000 | 6.000 | 6.000 | 0 |
Subsidies (regelingen) | 0 | 0 | 6.000 | 6.000 | 6.000 | 6.000 | 0 | |
Voedselzekerheid | 0 | 0 | 6.000 | 6.000 | 6.000 | 6.000 | 0 | |
Ontvangsten | 648 | 1.149 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Geschatte budgetflexibiliteit
2025 | |
|---|---|
juridisch verplicht | 40% |
bestuurlijk gebonden | 46% |
beleidsmatig gereserveerd | 4% |
nog niet ingevuld/vrij te besteden | 10% |
Juridisch verplicht
Van het totale uitgavenbudget op artikel 4 is 40% juridisch verplicht en dit betreft de instrument Subsidies en Bijdrage aan medeoverheden.
Subsidies
Subsidies zijn voor 30% juridisch verplicht. Dit betreffen met name subsidies vanuit TWO voor diverse thema’s uit de Landspakketten.
Daarnaast zijn er nog subsidies verstrekt aan de VNG, UNICEF, WECONNECT en aan de voedselbank op Bonaire.
Bijdrage aan medeoverheden
De bijdrage aan medeoverheden zijn voor 83% juridisch verplicht. Het gaat hier om de renovatie van de klif op Sint Eustatius en diverse bijdragen in het kader van de Landspakketten.
4.1 Curaçao, Sint Maarten en Aruba
Subsidies (regelingen)
Tijdelijke Werkorganisatie (TWO)
De Tijdelijke Werkorganisatie (TWO) van het ministerie van BZK ondersteunt de ontwikkeling en uitvoering van de Landspakketten, onder meer in de vorm van technische assistentie. Periodiek worden gezamenlijke uitvoeringsagenda’s opgesteld door de TWO en de Landen om de afspraken in de Landspakketten nader te concretiseren. De subsidies die op dit instrument worden verantwoord, worden op basis van plannen van aanpak betaald aan de Landen ter uitvoering van de gemaakte afspraken. In 2024 was hiervoor € 11 mln. beschikbaar, in 2025 is dit € 22,8 mln., in 2026 is dit € 28,9 mln. en in 2027 is dit € 26,8 mln. Op dit instrument is de subsidietaakstelling uit het Hoofdlijnenakkoord in de jaren 2025-2027 voor € 5,6 mln.
Onderwijshuisvesting Curaçao
Bij het instemmen met het Landspakket Curaçao heeft Nederland aan Curaçao financiering toegezegd van in totaal € 30 mln. ten behoeve van verbetering van de onderwijshuisvesting. In 2025 is hiervoor € 10,7 mln. geraamd. In 2024 was dit € 3,2 mln. De overige middelen die bij instemming met het Landspakket zijn toegezegd, zijn reeds in de jaren 2021 t/m 2023 betaald.
Opdrachten
Tijdelijke werkorganisatie (TWO)
De Tijdelijke Werkorganisatie (TWO) van het ministerie van BZK ondersteunt de ontwikkeling en uitvoering van de maatregelen, onder meer in de vorm van technische assistentie. Periodiek wordt een gezamenlijke uitvoeringsagenda’s opgesteld door de TWO en de Landen om de afspraken in de Landspakketten nader te concretiseren. Voor concrete acties en projecten wordt door de Landen en TWO een plan van aanpak opgesteld. De opdrachten die op dit instrument worden verantwoord vloeien voort uit deze plannen van aanpak en worden door BZK gegeven voor de uitvoering van de gemaakte afspraken. In 2024 was hiervoor € 4 mln. beschikbaar, in 2025 € 5 mln., in 2026 € 6,5 mln. en in 2027 € 7,5 mln.
Inkomensoverdrachten
Toeslagen op pensioenen NA
Conform de regeling vaste verrekenkoers pensioeninkomen voormalig Nederlands-Antilliaanse en Arubaanse pensioengerechtigden worden nadelige koersverschillen als gevolg van wisselkoersfluctuatie tussen de Antilliaanse gulden (ANG) en Arubaanse florin (AWG) enerzijds en de Euro (€) anderzijds gecompenseerd uit de begroting van Koninkrijksrelaties.
Bijdrage medeoverheden
Tijdelijke Werkorganisatie (TWO)
Na ondertekening van de Onderlinge Regeling ‘Samenwerking bij Hervormingen’ op 4 april 2023 zijn verplichtingen en bijbehorende uitgaven in het kader van de Landspakketten die direct aan de Landen worden gedaan verantwoord onder het instrument subsidies. De uitgaven die op dit instrument worden verantwoord betreffen daarom hoofdzakelijk uitbetalingen van verplichtingen die zijn aangegaan voor het inwerkingtreden van de Onderlinge Regeling en bijdragen aan ICTU en het CBS. In de jaren 2024-2027 is hiervoor jaarlijks € 2 mln. beschikbaar.
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties
Diverse bijdragen
Dit betreft het Kleine Projecten Fonds waarmee de vertegenwoordiging van Nederland op Aruba, Curaçao en Sint Maarten kleine projecten financiert.
4.2 Caribisch Nederland
Opdrachten
Versterken bestuurs- en uitvoeringskracht
Het ministerie van BZK richt zich op het verhogen van de kwaliteit en slagkracht van het openbaar bestuur op Caribisch Nederland en zet zich in om samen met de openbare lichamen de bestuurlijke kaders te versterken. Daarnaast wordt gericht de uitvoeringskracht van de ambtelijke apparaten van de openbare lichamen versterkt, rekening houdend met lokale omstandigheden en de specifieke bestuurlijke context per eiland. Door het ministerie wordt geïnvesteerd in menselijk kapitaal, onder andere door middel van het trainen van de ambtelijke lokale apparaten, het gericht ondersteunen met kennis en expertise.
Inkomensoverdrachten
Pensioenen en uitkeringen politieke ambtsdragers
Uit deze middelen worden de rechtspositionele regelingen van (voormalige) politieke ambtsdragers gefinancierd. Het betreft de pensioenen van gewezen politieke gezagdragers van het voormalige land Nederlandse Antillen (bewindspersonen, statenleden en gezaghebbers) afkomstig van Bonaire, Sint Eustatius en Saba. Met het opheffen van het land Nederlandse Antillen in 2010 is bepaald dat deze pensioenen ten laste van Nederland komen (Stcrt. 2010, 14723).
Bijdrage aan medeoverheden
Versterken bestuurs- en uitvoeringskracht
De middelen voor openbare lichamen voor het versterken van bestuurs- en uitvoeringskracht zijn de afgelopen jaren grotendeels overgeheveld naar het BES-fonds en worden vanuit dit begrotingshoofdstuk als vrij-besteedbare middelen verstrekt aan de openbare lichamen. Voor overige zaken resteert in 2025 nog een bedrag van € 2 mln. Daarnaast konden door vertraging niet alle beschikbare middelen voor de werkzaamheden aan de klif op Sint Eustatius in 2024 worden ingezet. Een bedrag van € 7,6 mln. is in 2025 beschikbaar.
Sociaal economische initiatieven
Met het oog op de connectiviteit en het vergroten van de economische zelfstandigheid van Saba wordt in 2025 € 30 mln. en in 2026 € 10 mln. beschikbaar gesteld voor de haven van Saba.
Verder is het na de explosieve groei van Bonaire van belang te investeren in de kwaliteit van het wegennetwerk om op die manier de toekomstbestendigheid voor zowel het personen- als vrachtvervoer te kunnen garanderen. Daartoe wordt in de periode 2025-2028 € 16 mln. beschikbaar gesteld.
Overzicht bijzondere uitkeringen
Conform artikel 94 Wet financiën openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba wordt jaarlijks uiterlijk op de derde woensdag van mei een overzicht van alle bijzondere uitkeringen gepubliceerd, met de daarvoor in de lopende begroting beschikbare bedragen.
4.3 Stimuleringsregelingen
Subsidies
Vergroten voedselzekerheid
Ten behoeve van de economische ontwikkeling alsook de voedselzekerheid op de zes Caribische eilanden wordt een meerjarige bijdrage gedaan aan projecten die de voedselprodcutie vergroten (€ 24 mln. in de periode 2025-2028).