In lijn met het regeerakkoord wordt de huidige raming van het budgettaire beslag van de belastinguitgaven in enge zin vergeleken met de benchmark. De benchmark is de raming volgens de Startnota van dit kabinet. De vergelijking van de huidige raming met de benchmark dient ter bepaling of er sprake is van een substantiële afwijking. De totale bijstelling bestaat uit een gewijzigde endogene bijstelling, beleidsmatige en technische aanpassingen. Endogene mutaties zijn het gevolg van onder andere conjuncturele ontwikkelingen, een wijziging van de trendmatige groei of andere factoren die van invloed zijn op mate waarin gebruik wordt gemaakt van een bepaalde belastingfaciliteit. De beleidsmatige aanpassingen zijn additionele maatregelen sinds de benchmark. Voor een toelichting op nieuwe beleidsmaatregelen op het gebied van belastinguitgaven die in 2014 ingaan (autonoom beleid) wordt verwezen naar tabel 5.2.1. Technische bijstellingen staan los van beleidsmatige of endogene ontwikkelingen, maar worden veroorzaakt door bijvoorbeeld een correctie op de eerder gebruikte ramingstechniek of door een totale herziening van de tijdreeks door het beschikbaar komen van databronnen.
Onder «technische bijstelling» is geboekt de circa verdubbeling van de belastinguitgave van de vrijstelling voor accijns voor de luchtvaart (kerosine). Tot 2012 was er een apart tarief voor kerosine voor binnenlandse vluchten. Dit tarief werd gehanteerd als benchmark voor de vrijstelling. Het tarief voor kerosine is echter vervallen, hetgeen bij de raming in de startnota van de belastinguitgave abusievelijk nog niet was verwerkt. Thans geldt als benchmark het veel hogere tarief voor halfzware gasolie. De tweede «technische bijstelling» is de verlaging van de budgettaire derving van de zelfstandigenaftrek met circa € 200 miljoen. Deze bijstelling komt vanwege verbeterde inzichten in het gebruik van de zelfstandigenaftrek op basis van gegevens van de Belastingdienst.
Endogene bijstellingen
De endogene bijstelling tussen de huidige raming voor het belastingjaar 2014 en de benchmark wordt in de onderstaande tabel toegelicht voor de posten met de grootste aanpassing (meer dan 10% of 25 miljoen euro).
| Startbrief | MN2014 | mutatie | wv endogeen | Mut (%) | |
|---|---|---|---|---|---|
| Verlaging fiscale bijtelling (zeer) zuinige auto’s | 245 | 467 | 222 | 222 | 90,8% |
| Zelfstandigenaftrek | 1.887 | 1.725 | – 162 | 92 | 4,9% |
| Landbouwvrijstelling in de inkomstenbelasting | 309 | 352 | 43 | 50 | 16,3% |
| Aftrek voor scholingsuitgaven (studiekosten) | 273 | 306 | 33 | 26 | 9,4% |
| Eb verlaagd tarief glastuinbouw | 135 | 95 | – 40 | – 32 | – 23,9% |
| Btw laag Boeken, tijdschriften, week- en dagbladen | 559 | 505 | – 54 | – 50 | – 8,9% |
| Btw laag Arbeidsintensieve diensten | 548 | 474 | – 74 | – 104 | – 18,9% |
| Btw laag Voedingsmiddelen horeca | 1.474 | 1.387 | – 88 | – 79 | – 5,4% |
| Btw vrijstelling Post | 213 | 172 | – 41 | – 38 | – 18,1% |
| Btw Landbouwregeling | 46 | 19 | – 27 | – 27 | – 59,1% |
| Accijns vrijstelling communautaire wateren | 869 | 812 | – 57 | – 52 | – 6,0% |
| Accijns Vrijstelling luchtvaartuigen | 1.033 | 1.937 | 904 | 0 | 0,0% |
| Overig | 8.193 | 8.086 | – 108 | 30 | 0,4% |
| Totaal | 15.783 | 16.337 | 553 | 39 | 0,2% |
In totaliteit is de endogene ontwikkeling sinds de startbrief 39 miljoen euro opwaarts bijgesteld (0,2%). De grootste opwaartse aanpassing betreft de regeling voor de verlaging van de fiscale bijtelling voor (zeer) zuinige auto’s. De stijging van de kosten wordt veroorzaakt door een veel snellere technologische ontwikkeling dan waarmee rekening was gehouden, de opkomst van (semi-)elektrische auto’s en dat pas 1 juli 2012 een aanscherping van de CO2-grenzen heeft plaatsgevonden (wat ook doorwerkt naar latere jaren). Ook kan een rol spelen dat door de economische crisis er meer wordt gekozen voor relatief goedkopere auto’s in het gebruik.
Uit de realisaties tot nu toe blijkt dat de toename van het aantal zelfstandigen nog sterker is dan eerder geraamd. De kosten van de zelfstandigenaftrek komt daardoor 92 miljoen euro hoger uit. De ontwikkeling van de prijzen voor landbouwgrond was hoger dan vorig jaar aangenomen. Daardoor komt de landbouwvrijstelling in de inkomstenbelasting 50 miljoen euro hoger uit. Voorts valt op dat met name de belastinguitgaven voor uitgavencategorieën in het lage btw-tarief lager uitkomen. Dit hangt samen met de lagere consumptie van deze categorieën dan geraamd. De neerwaartse bijstelling van de budgettaire uitgave aan het landbouwforfait in de btw is het gevolg van het beschikbaar komen van meer informatie over het afnemende gebruik van deze regeling.