In 2022 bedragen de totale rijksuitgaven naar verwachting 353 miljard euro. Meer dan de helft van deze uitgaven gaat naar sociale zekerheid (26,8 procent) en zorg (26,3 procent), gevolgd door onderwijs dat ongeveer 13 procent van de uitgaven betreft (zie figuur 2.3.1). Nederland kent een uitgebreid sociaal zekerheidsstelsel, dat internationaal goed staat aangeschreven. Dit zorgt voor inkomensondersteuning bij werkloosheid, ziekte, arbeidsongeschiktheid en ouderdom en zorgt zo voor behoud van inkomen en het vertrouwen van huishoudens. Het sociale zekerheidsstelsel heeft ook bijgedragen aan het opvangen van de economische en sociale gevolgen van de coronacrisis.
De structurele groei van zorgkosten zet druk op de overige publieke voorzieningen. De zorguitgaven groeien in de periode 2008 tot en met 2025 structureel harder dan het bbp, net als de socialezekerheidsuitgaven. In figuur 2.3.2 is te zien dat andere overheidsuitgaven aan bijvoorbeeld onderwijs of veiligheid juist dalen als percentage van het bbp in deze periode. De verwachte stijging van de zorguitgaven zal de komende jaren doorzetten. Dit vraagt om keuzes, om zo de zorg en ook andere voorzieningen betaalbaar te houden. Paragraaf 2.5 gaat hier nader op in.
Figuur 2.3.2 Ontwikkeling uitgaven categorieën 2008-2025, in procenten bbp
Bron: CPB en ministerie van Financiën