Nederland staat er ondanks corona nog steeds goed voor, maar er zijn uitdagingen voor de toekomst. Veel gaat goed in Nederland. Uit onderzoeken blijkt dat Nederlanders gemiddeld gelukkig zijn met hun leven. Zelfs in het crisisjaar 2020 geeft nog steeds 84,8 procent van de Nederlanders het leven een 7 of hoger. Hiermee staat Nederland op de tweede plaats in de EU. Op verschillende aspecten van brede welvaart scoort Nederland bovengemiddeld binnen Europa. Het vertrouwen van Nederlanders in elkaar en in instituties is het op twee na hoogste in de EU, net als de regie die Nederlanders ervaren over hun eigen leven. Nergens in de EU weet zo’n groot aandeel van de bevolking de weg te vinden naar de arbeidsmarkt.66 Het bbp per inwoner is een van de hoogste ter wereld. Desondanks is er een deel van de Nederlandse huishoudens dat minder profiteert van deze gunstige uitgangssituatie.
Figuur 3.1 Bbp per hoofd van de bevolking binnen de EU, 2020, € x 1000
Bron: OECD
De coronacrisis heeft een aantal uitdagingen zichtbaarder gemaakt. Met verschillende vormen van steun is veel gedaan om de effecten van de crisis tegen te gaan. Terwijl Nederland op slot zat, is veel werkloosheid voorkomen en zijn massale faillissementen afgewend. Nederland is gemiddeld genomen zeer veerkrachtig gebleken, maar onder de motorkap werd duidelijk dat er nog structurele uitdagingen resteren. Ondanks de belangrijke inspanningen die het kabinet de afgelopen jaren heeft geleverd, staat Nederland voor uitdagingen op het gebied van leren, werken, toeslagen, wonen, veiligheid en klimaat. Hierop kunnen nog verdere stappen worden gezet. Structurele hervormingen en keuzes kunnen eraan bijdragen dat de familie, de buurt of het jaar waarin Nederlanders worden geboren, minder uitmaakt voor hun welvaart.
Veiligheid is een belangrijk fundament voor een duurzame toekomst en brede welvaart. De uitdagingen die in dit hoofdstuk worden beschreven, hebben te maken met belangrijke zekerheden van Nederlandse huishoudens. Zekerheden staan echter ook nog op andere manieren onder druk. Nederland staat voor opgaven op het gebied van veiligheid, zowel nationaal als internationaal. Ondermijning en georganiseerde criminaliteit zetten de rechtsstaat onder druk, in het cyber- en informatiedomein hebben we te maken met continue aanvallen. Ook internationaal zijn er grote uitdagingen: conflicten en ontheemding duren voort, geopolitieke spanningen nemen verder toe en klimaatverandering tast in binnen- en buitenland de veiligheid aan. Deze ontwikkelingen in het buitenland werken direct door in de nationale context en kunnen op termijn gevolgen hebben voor de brede welvaart in Nederland.
Veel uitdagingen waar Nederland voor staat, hebben nadrukkelijk ook een internationale component. Dat geldt voor onder andere veiligheid, maar zeker ook voor klimaat. Alleen door internationaal samen te werken kunnen deze problemen duurzaam worden aangepakt. De pandemie die wereldwijd nog voor veel leed zorgt, heeft het belang van Europese samenwerking en van multilaterale instellingen nog eens onderstreept. Het kabinet werkt daarom blijvend aan het verbeteren van samenwerking tussen landen en het versterken van internationale organisaties en de internationale rechtsorde.