Uitgaven

Mee- en tegenvallers

Sociale zekerheid

Algemene Ouderdomswet (AOW)

Ten opzichte van de voorgaande Miljoenennota zijn de begrote uitgaven aan de AOW-neerwaarts bijgesteld. De voornaamste reden hiervoor is de verhoogde sterfte onder AOW-gerechtigden door corona. Door de oversterfte ligt het verwachte aantal AOW-gerechtigden de komende jaren lager dan eerder geraamd. Daarnaast leidt ook een iets lagere instroom van AOW-gerechtigden in het buitenland tot een neerwaartse bijstelling van de verwachtingen.

Compensatie Transitievergoeding bij Langdurige Arbeidsongeschiktheid (CTVLAO)

De regeling compensatie transitievergoeding bij ontslag vanwege langdurige arbeidsongeschiktheid is per april 2020 in werking getreden. De raming is op basis van realisaties meerjarig bijgesteld ten opzichte van de inschatting bij Begroting 2021. Oorzaak van de tegenvaller is een hogere compensatie (langere dienstverbanden) en meer werkgevers die in aanmerking komen dan eerder werd verwacht. Daarnaast vinden er compensaties met terugwerkende kracht tot 2015 plaats. Ook hiervoor komen de aantallen en de hoogte van de compensatie hoger uit, waardoor de tegenvaller in 2021 hoger uitkomt. Dit komt ook doordat er minder compensaties in 2020 tot uitbetaling zijn gekomen dan eerder verwacht. Uitbetaling hiervan schuift door naar 2021.

Inkomensvoorziening Volledig duurzaam Arbeidsongeschikten (IVA)

Het aantal uitkeringen in de IVA in 2020 is lager uitgekomen dan eerder verwacht. Dit lagere aantal uitkeringen werkt door naar latere jaren, zodat meerjarig een meevaller ontstaat. Daarnaast komt de doorstroom vanuit de WGA naar verwachting lager uit dan eerder gedacht.

Verlofregelingen

De raming van de verlofregelingen is bijgesteld op basis van nieuwe uitvoeringsinformatie en de verwachte ontwikkeling met betrekking tot het aantal geboortes. De verlofregelingen bestaan uit de WAZO werknemers (zwangerschaps- en bevallingsverlof, adoptieverlof en pleegzorgverlof), de ZEZ (zwangerschaps- en bevallingsverlof zelfstandigen), aanvullend geboorteverlof (WIEG) en ouderschapsverlof.

Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten (WGA)

Het aantal uitkeringen in de WGA ligt meerjarig hoger dan eerder verwacht. Dit komt door conjuncturele effecten op de instroom. In een aantrekkende conjunctuur is er minder instroom van zieke werklozen en meer instroom van zieke werknemers (want er werken meer mensen). Dit laatste effect blijkt sterker dan tot nu toe verwacht werd. Daarom is de instroom opwaarts bijgesteld, wat leidt tot een tegenvaller. Daarnaast stromen er naar verwachting minder mensen door naar de IVA dan eerder gedacht.

Ziektewet (ZW)

De raming van de Ziektewet is op basis van uitvoeringsinformatie van het UWV en nieuwe werkloosheidsverwachtingen van het CPB met 138,8 miljoen opwaarts bijgesteld. De tegenvaller op de Ziektewet wordt vooral veroorzaakt door een opwaartse bijstelling van het aantal uitkeringen in de ZW. Vooral het aantal vrouwen dat een beroep doet op een ZW-uitkering door ziekte bij zwangerschap is toegenomen (+/+ 70 miljoen). Daarnaast valt in verband met corona het beroep van uitzendkrachten (+/+ 47 miljoen) en zieke werklozen (+/+ 21 miljoen) hoger uit. Ook het beroep van personen met een no-riskpolis en vrijwillig verzekerden in de ZW is toegenomen (+/+ 11 miljoen). Het beroep van eindedienstverbanders op de ZW blijft juist achter op de raming (-/- 10 miljoen). Meerjarig worden de ZW-uitgaven ook opwaarts bijgesteld. Hoofdzakelijk vanwege ontwikkelingen in de demografie en werkzame beroepsbevolking, wat naar verwachting leidt tot een hoger gebruik van ziekte bij zwangerschap.

Diversen

Dit betreft meerdere kleine mee- en tegenvallers onder het plafond Sociale Zekerheid op het gebied van de IOAOW en de uitvoeringskosten UWV. De per saldo meevaller wordt voor het grootste deel veroorzaakt door een bijstelling op de WAO naar aanleiding van zowel een lagere prijs als een lager volume.

Beleidsmatige mutaties

Sociale Zekerheid

Aow inconsistenties

Zoals in de brief over de stand van de uitvoering vermeld (Kamerstukken II, 2020/2021, 6448 nr 652), is uit onderzoek van de SVB gebleken dat voor een aantal AOW-gerechtigden de hoogte van de AOW-uitkering onjuist is vastgesteld. Op dit moment worden nadere analyses gemaakt en wordt er verder nagedacht over de verdere vormgeving van de herstelactie. In de begroting voor 2022 wordt rekening gehouden met circa 35 miljoen euro aan extra uitgaven als gevolg van deze herstelactie.

Diversen

Betreft diverse beleidsmatige mutaties onder uitgavenplafond Sociale Zekerheid. Hieronder vallen onder andere mutaties op het gebied van crisisdienstverlening, de arbeidsongeschiktheidsregelingen, het re-integratiebudget en de transitievergoeding voor het MKB. Verder betreft dit onder andere een mutatie ter dekking van maatregelen om hardheden in de huidige Inburgeringswet te verzachten (zie ook de ‘kasschuif hardheden inburgering’ op het hoofdstuk Sociale Zaken en Werkgelegenheid). Ook is er een herschikking gedaan van het hoofdstuk Sociale Zaken en Werkgelegenheid (H15) naar het hoofdstuk Sociale Verzekeringen (H40), zodat de POC-KOT middelen aansluiten op de begroting van de SVB.

Technische mutaties

Sociale Zekerheid

Nominale ontwikkeling

Deze mutatie betreft een aanpassing in de geraamde nominale ontwikkeling (de geraamde aanpassing toekomstige uitkeringshoogten aan verwachte loon- en prijsontwikkeling) onder het uitgavenplafond Sociale Zekerheid als gevolg van de ramingen van het CPB van loon- en prijsontwikkeling en als gevolg van mutaties in uitgavenramingen binnen de Sociale Zekerheid.

Pok dienstverlening/ informatiehuishouding UWV

Het rapport van de POK (Parlementaire Ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag) maakt duidelijk dat er veranderingen in de uitvoering nodig zijn. Dit rapport heeft, samen met de rapporten Werk aan Uitvoering, en het rapport van de Tijdelijke commissie Uitvoeringsorganisaties (TCU) een aantal samenhangende uitgangspunten om de uitvoering meer prioriteit te geven. Om dit te bewerkstelligen worden er middelen vrijgemaakt ter verbetering van de dienstverlening en de informatiehuishouding van het UWV.

Uitvoeringskosten Werkloosheidswet (WW)

De neerwaartse bijstelling van het aantal WW-gerechtigden leidt ook tot lagere uitvoeringskosten WW. Voor verdere toelichting zie Werkloosheidswet (WW). 

Werkloosheidswet (WW)

In 2022 nemen de uitgaven op artikel 5 toe ten opzichte van 2021. Dit komt doordat er voor 2022 meer budget beschikbaar is gesteld voor crisisdienstverlening en er budget beschikbaar is gekomen voor de subsidieregeling Praktijkleren. In latere jaren zorgt vooral de IOW voor de ontwikkeling van de uitgaven op het artikel Werkloosheid. Vanaf 2026 vindt geen nieuwe instroom meer plaats in de IOW, omdat de tijdelijke inkomensvoorziening voor oudere werklozen afloopt. De uitgaven op artikel 5 dalen dan ook in 2026.

Diversen

Deze post omvat meerdere kleine technische mutaties onder het plafond Sociale Zekerheid. Hieronder vallen bijvoorbeeld een bijstelling van het financieel kader van het UWV en een kasschuif bij de crisisdienstverlening.

Niet-belastingontvangsten

Technische mutaties

Sociale zekerheid

UFO-ontvangsten Werkloosheidswet (WW)

De overheid is eigenrisicodrager voor de WW. Het UWV verstrekt WW-uitkeringen aan voormalige overheidswerknemers en verhaalt deze uitkeringen vervolgens op de betrokken overheidswerkgever. Op grond van uitvoeringsinformatie van UWV is de ontvangstenraming in 2021 eenmalig met 117,5 miljoen verlaagd en vanaf 2022 structureel met 82,5 miljoen euro naar beneden bijgesteld. 

Diversen

Dit is een kleine naar beneden gestelde mutatie op de geraamde nominale ontwikkeling bij de ontvangsten, onder het plafond Sociale Zekerheid.