In miljoenen euro's | 2023 | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 |
---|---|---|---|---|---|---|
Stand Voorjaarsnota | 13.381 | 22.398 | 14.207 | 14.011 | 13.184 | 13.518 |
Besluitvorming | 6 | 125 | 214 | 218 | 214 | 181 |
Klimaatbesluitvorming | 1 | 64 | 137 | 142 | 123 | 107 |
Overige besluitvorming | 5 | 61 | 77 | 76 | 91 | 73 |
Kasschuiven | ‒ 960 | 373 | 214 | 15 | 95 | ‒ 801 |
Kasschuif luchtvaart in transitie | 64 | ‒ 3 | ‒ 15 | 21 | ‒ 34 | ‒ 34 |
Kasschuif incidentele arbeidsvoorwaardenruimte | ‒ 4 | 4 | ||||
Kasschuif STINT | ‒ 16 | 16 | ||||
Kasschuif Deltafonds | ‒ 154 | 37 | ‒ 24 | ‒ 8 | ‒ 59 | 45 |
Kasschuif woningbouw | ‒ 350 | 350 | ||||
Kasschuif Mobiliteitsfonds | ‒ 500 | ‒ 50 | 250 | 200 | ‒ 800 | |
Kasschuif vergroenen reisgedrag | 19 | 3 | 2 | ‒ 12 | ‒ 12 | |
Overboekingen met andere begrotingen | ‒ 13 | 32 | 63 | 22 | 21 | 2 |
Overboekingen met andere begrotingen | ‒ 13 | 32 | 63 | 22 | 21 | 2 |
Desalderingen | ‒ 10 | 2 | 3 | ‒ 3 | ‒ 10 | ‒ 10 |
Desalderingen | ‒ 10 | 2 | 3 | ‒ 3 | ‒ 10 | ‒ 10 |
Technisch | 5 | 2 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Technisch | 5 | 2 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Niet-plafondrelevant | ‒ 2 | ‒ 8.279 | 8.844 | ‒ 1 | ‒ 1 | ‒ 1 |
Mutaties Mobiliteitsfonds | ‒ 8.278 | 8.845 | ||||
Overig niet-plafondrelevant | ‒ 2 | ‒ 1 | ‒ 1 | ‒ 1 | ‒ 1 | ‒ 1 |
Stand Miljoenennota | 12.407 | 14.652 | 23.544 | 14.262 | 13.504 | 12.890 |
In miljoenen euro's | 2023 | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 |
---|---|---|---|---|---|---|
Stand Voorjaarsnota | 75 | 85 | 38 | 39 | 39 | 39 |
Desalderingen | ‒ 10 | 2 | 3 | ‒ 3 | ‒ 10 | ‒ 10 |
Desalderingen | ‒ 10 | 2 | 3 | ‒ 3 | ‒ 10 | ‒ 10 |
Stand Miljoenennota | 65 | 87 | 41 | 35 | 29 | 29 |
Uitgaven
Besluitvorming
KlimaatbesluitvormingBij de Voorjaarsnota 2023 is een integraal klimaatpakket gepresenteerd. Dit betreft de overheveling van middelen uit het Klimaatfonds naar de begroting van IenW. In totaal is dit circa 742 miljoen euro tot en met 2030. Dit zijn onder meer middelen voor Laadinfrastructuur bouw (120 miljoen euro), Laadinfrastructuur wegvervoer (circa 404 miljoen euro), Laadinfrastructuur walstroom (40 miljoen euro), opstartkosten van onder andere ketenvorming en recyclingtechnieken circulaire plastics (69 miljoen euro) en continuering van de regeling Demonstratie Energie- en Klimaatinnovatie (DEI+) en Circulaire Economie (circa 55 miljoen euro). Dit wordt nader toegelicht in het Meerjarenprogramma Klimaatfonds 2024 dat gelijktijdig met deze Miljoenennota verschijnt.
Overige besluitvormingDe overige besluitvorming bestaat met name uit een aanvulling van de middelen voor de subsidieregeling Schoon en Emissieloos bouwen (SEB) van 385 miljoen euro tot en met 2031 en nieuwe middelen voor het programma verduurzaming van personenreisgedrag (circa 115 miljoen euro tot en met 2030). Ook heeft het kabinet tijdens de augustusbesluitvorming voor Caribisch Nederland besloten tot verschillende maatregelen om de koopkracht te verbeteren en de armoede te verminderen. Onderdeel van dit pakket is het verlagen van het vast drinkwatertarief.
KasschuivenLuchtvaart in transitieDeze kasschuif zet de toegekende middelen van het Nationaal Groeifonds voor luchtvaart in transitie in een realistischer ritme. De middelen worden grotendeels naar voren gehaald omdat de subsidies bijna allemaal in 2023 worden gegund.
Incidentele arbeidsvoorwaardenruimte
De kabinetsbijdrage in de arbeidskostenontwikkeling 2023 is hoger dan eerder geraamd. Daarnaast zijn de premielasten gedaald. Het incidentele verschil ten opzichte van CEP 2022 blijft, voor zover nog niet in nieuwe arbeidsvoorwaardelijke afspraken opgenomen, beschikbaar voor arbeidsvoorwaarden door middel van een kasschuif naar 2024.
Stint
Vanwege vertraging bij de internetconsultatie en openstelling met de sector zijn de verwachte uitgaven voor 2023 vertraagd naar 2024.
Deltafonds
Deze mutaties worden toegelicht in de verticale toelichting van het Deltafonds.
WoningbouwDeze mutaties worden toegelicht in de verticale toelichting van het Mobiliteitsfonds.
Mobiliteitsfonds
Deze mutaties worden toegelicht in de verticale toelichting van het Mobiliteitsfonds.
Vergroenen reisgedrag
Met deze kasschuif worden de middelen uit het coalitieakkoord voor vergroenen reisgedrag in een realistischer ritme gezet.
Overboekingen met andere begrotingen
Deze post bevat diverse overboekingen van en naar andere departementen. Het wordt grotendeels veroorzaakt door een overboeking met het Nationaal Groeifonds: circa 97 miljoen euro (in 2024 tot en met 2026) wordt overgeheveld voor diverse subsidies voor het maritiem masterplan. Ook worden middelen overgeheveld van EZK naar IenW voor de tweede tranche voor Wind Op Zee (circa 33 miljoen euro in 2025 tot en met 2027).
Desalderingen
Er worden diverse desalderingen doorgevoerd om de uitgaven aan te sluiten met de niet-belastingontvangsten. Dit wordt met name veroorzaakt door een technische aanpassing van de structuur van artikel 24 (handhaving en toezicht) en de geluidsisolatieregeling Schiphol.
TechnischDit betreft de bijstelling van de raming van de benodigde middelen voor de beschikbaarheidsvergoeding OV.
Niet-plafondrelevant
Mutaties Mobiliteitsfonds Deze mutaties worden toegelicht in de verticale toelichting van het Mobiliteitsfonds.
Overig niet-plafondrelevantDit betreft een technische correctie voor de LPO.
Ontvangsten
Desalderingen
Er worden diverse desalderingen doorgevoerd om de uitgaven aan te sluiten met de niet-belastingontvangsten. Dit wordt met name veroorzaakt door een technische aanpassing van de structuur van artikel 24 (handhaving en toezicht) en de geluidsisolatieregeling Schiphol.
In miljoenen euro's | 2023 | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 |
---|---|---|---|---|---|---|
Stand Voorjaarsnota | 9.158 | 17.794 | 9.728 | 9.455 | 8.985 | 9.451 |
Desalderingen | ‒ 443 | ‒ 7.532 | 9.563 | 517 | 733 | ‒ 275 |
Kasschuif woningbouw | ‒ 350 | 350 | ||||
Kasschuif programmering | ‒ 500 | ‒ 50 | 250 | 200 | ‒ 800 | |
Omvorming ProRail | ‒ 8.278 | 8.845 | ||||
Overige desalderingen | 407 | 446 | 468 | 517 | 533 | 525 |
Technisch | 0 | ‒ 16 | 34 | 17 | 15 | 10 |
Technisch | 0 | ‒ 16 | 34 | 17 | 15 | 10 |
Stand Miljoenennota | 8.715 | 10.246 | 19.325 | 9.989 | 9.732 | 9.185 |
In miljoenen euro's | 2023 | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 |
---|---|---|---|---|---|---|
Stand Voorjaarsnota | 9.158 | 17.794 | 9.728 | 9.455 | 8.985 | 9.451 |
Desalderingen | ‒ 443 | ‒ 7.532 | 9.563 | 517 | 733 | ‒ 275 |
Kasschuif woningbouw | ‒ 350 | 350 | ||||
Kasschuif programmering | ‒ 500 | ‒ 50 | 250 | 200 | ‒ 800 | |
Omvorming ProRail | ‒ 8.278 | 8.845 | ||||
Overige desalderingen | 407 | 446 | 468 | 517 | 533 | 525 |
Technisch | 0 | ‒ 16 | 34 | 17 | 15 | 10 |
Technisch | 0 | ‒ 16 | 34 | 17 | 15 | 10 |
Stand Miljoenennota | 8.715 | 10.246 | 19.325 | 9.989 | 9.732 | 9.185 |
Uitgaven
Desalderingen
Kasschuif woningbouw Voor de ontsluiting van woningbouw wordt 350 miljoen euro van 2023 naar 2024 geschoven. De Tweede Kamer heeft aangegeven een schriftelijke vragenronde te willen over de SPUK voor woningbouw. De Kamer heeft daarbij verzocht om geen onomkeerbare stappen te zetten totdat behandeling is afgerond. De planning om de middelen dit jaar uit te keren wordt hierdoor niet meer realistisch geacht.
Kasschuif programmeringDit betreft een kasschuif om, naar aanleiding van actualisering van projectramingen, de programmering op het Mobiliteitsfonds in een meer beheersbaar ritme te zetten. Vooral op planuitwerkingsprojecten en verkenningen op het hoofdwegennet is de planning vertraagd als gevolg van stikstof. In 2023 zijn vooral op aanlegprojecten kasmiddelen doorgeschoven naar latere jaren als gevolg van actualisatie van de planning.
Omvorming ProRailDe financiële verwerking van de omvorming van ProRail wordt met een jaar opgeschoven van 2024 naar 2025 omdat de omvorming niet is behandeld in de Tweede Kamer en Eerste Kamer. De definitieve bepaling van het moment van inwerkingtreding zal plaatsvinden na afronding van de parlementaire behandeling van het wetsvoorstel door de Tweede en Eerste Kamer.
Overige desalderingenDit wordt grotendeels veroorzaakt door het toevoegen van de LPO voor 2023 dat op de beleidsbegroting stond. Het gaat om gemiddeld circa 431 miljoen euro per jaar. Ook worden middelen toegevoegd aan het Mobiliteitsfonds voor Schoon en Emissieloos Bouwen (165 miljoen euro in 2024 tot en met 2028).
TechnischDit wordt verklaard doordat de verwachte ontvangsten van Tolheffing worden geactualiseerd. Ook wordt op het Mobiliteitsfonds circa 1,5 miljard euro toegevoegd aan instandhouding voor RWS (hoofdvaar -en hoofdwegennetwerk). Deze middelen worden gedekt door te herprioriteren op projecten die worden geraakt door stikstof. Daarnaast is de verwachting dat RWS een efficiencywinst zal boeken de komende jaren waarbij nog eens circa 175 miljoen euro wordt bespaard voor de tekorten bij de instandhoudingsopgave. Daarnaast zijn er risico's en tegenvallers op het aanlegprogramma op het Mobiliteitsfonds van circa 2,7 miljard euro. Deze tekorten worden gedekt door projecten (op gebied van het wegen-, spoor-, en vaarwegennetwerk) te pauzeren. Tot slot vult IenW de Rijksbrede-opgave in door circa 1,3 miljard euro af te romen van het beschikbare budget voor de OV-verbinding Amsterdam – Haarlemmermeer, 400 miljoen euro af te romen van de extrapolatie van 2037 en een efficiencywinst bij RWS in te boeken van circa 235 miljoen euro.
Ontvangsten
Desalderingen
Kasschuif woningbouw Voor de ontsluiting van woningbouw wordt 350 miljoen euro van 2023 naar 2024 geschoven. De Tweede Kamer heeft aangegeven een schriftelijke vragenronde te willen over de SPUK voor woningbouw. De Kamer heeft daarbij verzocht om geen onomkeerbare stappen te zetten totdat behandeling is afgerond. De planning om de middelen dit jaar uit te keren wordt hierdoor niet meer realistisch geacht.
Kasschuif programmeringDit betreft een kasschuif om, naar aanleiding van actualisering van projectramingen, de programmering op het Mobiliteitsfonds in een meer beheersbaar ritme te zetten. Vooral op planuitwerkingsprojecten en verkenningen op het hoofdwegennet is de planning vertraagd als gevolg van stikstof. In 2023 zijn vooral op aanlegprojecten kasmiddelen doorgeschoven naar latere jaren als gevolg van actualisatie van de planning.
Omvorming ProRailDe financiële verwerking van de omvorming van ProRail wordt met een jaar opgeschoven van 2024 naar 2025 omdat de omvorming niet is behandeld in de Tweede Kamer en Eerste Kamer. De definitieve bepaling van het moment van inwerkingtreding zal plaatsvinden na afronding van de parlementaire behandeling van het wetsvoorstel door de Tweede en Eerste Kamer.
Overige desalderingenDit wordt grotendeels veroorzaakt door het toevoegen van de LPO voor 2023 dat op de beleidsbegroting stond. Het gaat om gemiddeld circa 431 miljoen euro per jaar. Ook worden middelen toegevoegd aan het Mobiliteitsfonds voor Schoon en Emissieloos Bouwen (165 miljoen euro in 2024 tot en met 2028).
TechnischDit wordt verklaard doordat de verwachte ontvangsten van Tolheffing worden geactualiseerd. Ook wordt op het Mobiliteitsfonds circa 1,5 miljard euro toegevoegd aan instandhouding voor RWS (hoofdvaar -en hoofdwegennetwerk). Deze middelen worden gedekt door te herprioriteren op projecten die worden geraakt door stikstof. Daarnaast is de verwachting dat RWS een efficiencywinst zal boeken de komende jaren waarbij nog eens circa 175 miljoen euro wordt bespaard voor de tekorten bij de instandhoudingsopgave. Daarnaast zijn er risico's en tegenvallers op het aanlegprogramma op het Mobiliteitsfonds van circa 2,7 miljard euro. Deze tekorten worden gedekt door projecten (op gebied van het wegen-, spoor-, en vaarwegennetwerk) te pauzeren. Tot slot vult IenW de Rijksbrede-opgave in door circa 1,3 miljard euro af te romen van het beschikbare budget voor de OV-verbinding Amsterdam – Haarlemmermeer, 400 miljoen euro af te romen van de extrapolatie van 2037 en een efficiencywinst bij RWS in te boeken van circa 235 miljoen euro.
In miljoenen euro's | 2023 | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 |
---|---|---|---|---|---|---|
Stand Voorjaarsnota | 2.009 | 1.687 | 1.840 | 1.959 | 1.784 | 1.701 |
Desalderingen | ‒ 58 | 132 | 68 | 70 | 24 | 120 |
Kasschuif programmering | ‒ 154 | 37 | ‒ 24 | ‒ 8 | ‒ 59 | 45 |
Overige desalderingen | 96 | 95 | 92 | 78 | 83 | 75 |
Stand Miljoenennota | 1.952 | 1.819 | 1.908 | 2.030 | 1.808 | 1.822 |
In miljoenen euro's | 2023 | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 |
---|---|---|---|---|---|---|
Stand Voorjaarsnota | 2.009 | 1.687 | 1.840 | 1.959 | 1.784 | 1.701 |
Desalderingen | ‒ 58 | 132 | 68 | 70 | 24 | 120 |
Kasschuif programmering | ‒ 154 | 37 | ‒ 24 | ‒ 8 | ‒ 59 | 45 |
Overige desalderingen | 96 | 95 | 92 | 78 | 83 | 75 |
Stand Miljoenennota | 1.952 | 1.819 | 1.908 | 2.030 | 1.808 | 1.822 |
Uitgaven
Desalderingen
Kasschuif programmeringMet deze kasschuif wordt de programmering op het Deltafonds in een realistischer ritme gezet. Dit wordt met name veroorzaakt doordat de middelen voor instandhouding naar latere jaren worden geschoven.
Overige desalderingenDit wordt grotendeels veroorzaakt door het toevoegen van de LPO voor 2023 dat op de beleidsbegroting stond. Het gaat om gemiddeld circa 84 miljoen euro per jaar.
Ontvangsten
Desalderingen
Kasschuif programmeringMet deze kasschuif wordt de programmering op het Deltafonds in een realistischer ritme gezet. Dit wordt met name veroorzaakt doordat de middelen voor instandhouding naar latere jaren worden geschoven.
Overige desalderingenDit wordt grotendeels veroorzaakt door het toevoegen van de LPO voor 2023 dat op de beleidsbegroting stond. Het gaat om gemiddeld circa 84 miljoen euro per jaar.