De Kamerbrief van 11 december 2019 bevat een toezegging om in de Miljoenennota en het Financieel Jaarverslag Rijk in te gaan op de informatievoorziening in en rond begrotingen. Deze paragraaf gaat in op de geplande ontwikkelingen voor 2023. Hierbij wordt ingegaan op drie specifieke onderwerpen: de verbetervoorstellen voortkomend uit de evaluatie van het verslaggevingsstelsel, de digitalisering van het begrotings- en verantwoordingsproces en de versterking van het evaluatiestelsel.
Tegelijk wordt onderkend dat er verschillende andere ontwikkelingen zijn die betrekking hebben op het verkrijgen van een duidelijkere zicht tussen beleid, instrumenten, resultaten en budget (bijvoorbeeld het betrekken van Brede Welvaart in het begrotingsproces). In de Kamerbrief over de evaluatie van de Comptabiliteitswet is aangegeven dat in de loop van 2023 een hoofdlijnennotitie wordt opgesteld waarin de verschillende ontwikkelingen van de diverse onderdelen van het comptabele bestel inzichtelijk worden gemaakt. Tevens wordt hierin aangegeven welke eventuele aanvullende acties nodig zijn.
Verbetervoorstellen voortkomend uit evaluatie verslaggevingsstelsel
Naar aanleiding van de evaluatie van het rijksbrede verslaggevingsstelsel is het verbetervoorstel gedaan om toekomstige financiële risico's in de begroting en/of verantwoording inzichtelijk te maken. Het eerste verbetervoorstel betreft het verbeteren van de informatievoorziening op het gebied van (toekomstige) financiële risico’s voortkomend uit lopende juridische procedures. In de jaarverslagen 2023 hebben departementen de risico’s voortkomend uit lopende juridische procedures opgenomen. Daarnaast is in het FJR 2023 een totaaloverzicht te vinden van alle genoemde juridische procedures. Door het inzichtelijk maken van deze risico’s is er meer zicht op mogelijke financiële risico’s en wordt het budgetrecht van de Kamer versterkt.
Een ander verbetervoorstel dat onderzocht wordt richt zich op het versterken van de informatievoorziening rond bezittingen. Inzicht in bezittingen is essentieel om goede beslissingen te kunnen nemen over investeringen ten behoeve van de interne beheersing en verantwoording. In samenwerking met het Ministerie van Defensie, Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en het Rijksvastgoedbedrijf onderzoekt het Ministerie van Financiën hoe de informatievoorziening met betrekking tot bezittingen kan worden verbeterd en waar mogelijk binnen de financiële administraties kan worden gebracht. Alsmede of en op welk moment deze informatie onderdeel zou moeten zijn van de externe verantwoording.
Digitalisering van het begrotings- en verantwoordingsproces
Er loopt een aantal projecten omtrent digitalisering van informatie die aan het begrotings- en jaarverslagproces ten grondslag ligt:
– Op www.rijksfinancien.nl staan altijd de laatste stukken uit het begrotings- en jaarverslagproces. De website integreert die stukken met aanvullende informatie. Hierdoor kan de lezer zich een breed beeld vormen van de resultaten van het beleid.
– Afgelopen jaar zijn de fiches in het kader van Brede Welvaart, beslisnota's, en de nadere rapporten van de Raad van State toegevoegd. Alle informatie rondom beleidsevaluaties is nu beschikbaar op: evaluaties.rijksfinancien.nl
– In 2024-2025 wordt de website verder uitgebouwd met uitlegpagina's rondom het hoe, wat en waarom van de begrotingsproces, nieuwe kalenderfunctionaliteiten en een begrippenlijst.
– Het programma Toekomst Financiële Administratie (TFA) heeft als ambitie om de (digitale) beschikbaarheid en betrouwbaarheid van financiële informatie Rijksbreed en departementaal te verbeteren en inzichtelijk te presenteren. Het programma TFA gaat de rijksbrede ambitie tot 2030 langs een aantal lijnen en uitgangspunten uitwerken:
– Lijn 1: Totstandkoming robuuste rijksbrede financiële informatievoorziening
– Lijn 2: Verbetering van de datakwaliteit
– Lijn 3: De medewerkers en organisatie
– Het ministerie van Financiën experimenteert verder met linked data technologie. Deze technologie maakt het mogelijk om bestaande informatie zodanig te organiseren dat een wendbare, herbruikbare en geautomatiseerde informatiestructuur ontstaat. Het gaat in 2023 om het verder uitwerken van bestaande plannen rond het automatiseren van budgettaire tabellen en koppeling van de daaronder liggende systemen.
Een lerende overheid: vergroting van het inzicht in uitgevoerde en geplande evaluaties
Ministeries voeren jaarlijks honderden beleidsevaluaties uit om verantwoording af te leggen over het gevoerde beleid en te onderzoeken wat er beter kan. Het evaluatiestelsel vormt daarmee een belangrijke basis voor een lerende overheid. De afgelopen jaren is door alle ministeries gewerkt aan de versterking van het evaluatiestelsel. Zo werkt elk ministerie sinds 2021 met een Strategische Evaluatie Agenda (SEA) in de begroting om tot nog betere en meer bruikbare inzichten te komen. De belangrijkste informatie over het evaluatiestelsel is onlangs geactualiseerd centraal beschikbaar gesteld.
Ook de komende jaren blijven er initiatieven plaatsvinden om het evaluatiestelsel te versterken. Zo gaan alle ministeries werken aan het vergroten van het inzicht in uitgevoerde evaluaties, zoals de commissie voor de Rijksuitgaven onlangs ook heeft verzocht. Het gaat dan bijvoorbeeld om heldere overzichten van de belangrijkste aanbevelingen uit evaluaties en hoe het kabinet hieraan opvolging heeft gegeven. Zo wordt het voor de Tweede Kamer eenvoudiger om de uitkomsten van evaluaties te betrekken in hun werk.