Uitgaven

Meevallers

Meevallers

Het Norg-akkoord is een akkoord tussen de Staat en Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) waarbij de Staat een vergoeding betaalt voor de inzet van de gasberging in Norg. Hierdoor kon de gaswinning uit het Groningenveld eerder naar nul worden teruggebracht. Door een lagere gasprijsraming worden de uitgaven aan het Norg-akkoord naar beneden bijgesteld.

Tegenvallers

Corona- en energiepakket

Vorige kabinetten hebben besloten tot steunmaatregelen naar aanleiding van de coronapandemie en de hogere energieprijzen. Deze regelingen zijn inmiddels gesloten en leiden voornamelijk nog tot bijstellingen door afhandeling van beroep en bezwaar, terugontvangsten en bijbehorende uitvoeringskosten. Dit betreft onder andere de bijstelling van de Tegemoetkoming Vaste Lasten (TVL) en van het prijsplafond.

Intensiveringen

Diverse overboekingen Aanvullende Post

Er zijn middelen overgeheveld van de Aanvullende Post van het ministerie van Financiën naar de begroting van Economische Zaken. Hieronder vallen onder meer een overheveling voor Digitale Veiligheid en voor het woonbedrijf dat gericht is op het beheren van aangekochte woningen in het aardbevingsgebied (dit is later meegenomen in de overheveling van budgetten naar de begroting van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties vanwege de herverkaveling van Groningen).

67. Invest-NL

Invest-NL krijgt in totaal 900 miljoen euro tot en met 2029 aan additionele middelen waarmee haar slagkracht wordt vergroot. Dit is onderdeel van de maatregelen uit het Hoofdlijnenakkoord. Hiervan wordt cumulatief 600 miljoen euro gebruikt voor versterking van het kernkapitaal via de begroting van het ministerie van Financien. Via de begroting van het ministerie van Economische Zaken wordt cumulatief 250 miljoen euro aangewend voor de uitbreiding van 'blended financiering' waarmee Invest-NL knelpunten in de bedrijfsfinanciering kan adresseren. Tevens wordt via de EZ-begroting cumulatief 50 miljoen euro toegevoegd in de Beschermingsvoorziening Economische Veiligheid (BEV) die onder beheer staat van Invest-NL. De BEV fungeert als laatste redmiddel waarmee een belang kan worden genomen in bedrijven wanneer voorziene investeringen van statelijke actoren onze nationale veiligheid bedreigen.

Ombuigingen

26. Terugdraaien groei apparaat rijksoverheid

In het Hoofdlijnenakkoord is afgesproken dat wordt bezuinigd op het apparaat van de ministeries. De taakstelling start in 2025 en loopt voor het voormalige ministerie van EZK op tot 91 miljoen euro in 2029. Een deel van de apparaatstaakstelling wordt ingevuld op basis van een efficiencykorting van 0,5% per jaar, oplopend tot 2,5% in 2029. Daarbij worden ook de uitvoeringsorganisaties van EZ en KGG meegenomen. In totaal wordt langs deze weg 24,6 miljoen euro bezuinigd op de bijdragen van EZ en KGG aan uitvoeringsorganisaties. Deze kortingen zijn verwerkt in de ontwerpbegrotingen van EZ- en KGG. Het resterende bedrag dat oploopt naar 66,3 miljoen euro in 2029, is in mindering gebracht op het centrale apparaatsartikel van EZ (artikel 40), in afwachting van een nadere verdeling van deze taakstelling over EZ en KGG.

29. Overheveling specifieke uitkeringen naar Gemeente- en Provinciefonds

In het Hoofdlijnenakkoord is afgesproken dat de specifieke uitkeringen worden overgeheveld naar het Gemeente- of Provinciefonds met een budgetkorting van 10 procent. De omvangrijkste specifieke uitkering betreft de uitvoeringskosten klimaat van medeoverheden. Hier wordt 80 miljoen euro in 2029 op bezuinigd.

35. Verlaging non-ODA-middelen

In het Hoofdlijnenakkoord is afgesproken dat het budget voor non-ODA wordt aangepast op de schuivende verhoudingen in de wereld.

39. Prijsrisicobuffer 10% subsidies duurzame energie (SDE)

In het Hoofdlijnenakkoord is opgenomen dat er jaarlijks vanaf 2026 1 miljard euro bezuinigd zal worden op de SDE-regelingen. Met deze mutatie wordt deze ombuiging ingevuld en verdeeld over de SDE, de SDE+ en de SDE++.

40. Generieke taakstelling subsidies rijksbreed

In het Hoofdlijnenakkoord is afgesproken om Rijksbreed 1 miljard euro structureel te bezuinigen op subsidies. Het totaal van de taakstelling voor het voormalige EZK loopt op tot 174 miljoen euro in 2029, waarvan 45 miljoen euro voor EZ en 129 miljoen euro voor KGG. Dit betekent dat er op een groot aantal instrumenten (die niet volledig juridisch verplicht zijn) wordt bezuinigd. Bij Voorjaarsnota 2025 vindt mogelijk een heroverweging plaats van de invulling op basis van dan actuele inzichten en prioriteiten.

69. Fonds Onderzoek Wetenschap

In het Hoofdlijnenakkoord is afgesproken dat het Fonds Onderzoek en Wetenschap wordt verlaagd met 1,1 miljard euro. Het voormalige EZK heeft in 2022 middelen uit dit fonds gekregen voor (cofinanciering van) Europese Partnerschappen en de Faciliteiten Toegepast Onderzoek (FTO). De taakstelling wordt daarom naar rato verdeeld over EZ en OCW. Dit resulteert in een bezuiniging van 25,2 miljoen euro per jaar op de betreffende posten op de EZ-begroting. 

Kasschuiven

Investeringssubsidie duurzame energie en energiebesparing (ISDE)

De ISDE uitgaven en verplichtingen worden in een realistischer ritme geschoven, zodat over de tijd het budget beter aansluit bij de verwachte vraag naar de subsidie. Omdat de schuif in 2024 begint, is deze zichtbaar op de EZ-begroting (in 2024 is immers nog sprake van één begroting van EZK).

Herijking Toekomstfonds

Door eerdere vertragingen in de uitvoering van de instrumenten van het Toekomstfonds, stonden de kas-, verplichtingen- en ontvangstenramingen niet meer in een realistisch ritme. Met deze kasschuif wordt beter aangesloten bij de verwachte vraag naar leningen en bij de uitvoering daarvan.

Nationaal Groeifonds

Voor verschillende projecten van het Nationaal Groeifonds wordt het verwachte ritme van uitbetaling aangepast door wijzigingen in de planning. Voor de NGF-begroting betreft dit projecten met een voorwaardelijke toekenning of reservering. Voor de EZ-begroting gaat het om projecten met een definitieve toekenning, zoals de projecten Groenvermogen en Circulaire zonnepanelen.

Kasschuiven waterstof en invulling HLA-ombuiging waterstof

Er zijn diverse kasschuiven verwerkt op het budget voor klimaatbeleid m.b.t. waterstof. Per saldo wordt er budget geschoven naar latere jaren. Dit is op basis van de meest recente ramingen m.b.t. de uitbetalingen van reeds aangegane verplichtingen en op basis van de planning van toekomstige openstellingen. Daarnaast is de HLA-ombuiging waterstof en batterijen verder ingevuld en verwerkt op de begrotingen van Klimaat en Groene Groei, Infrastructuur en Waterstaat en het Klimaatfonds. De totale HLA-besparing is 1,2 miljard euro.

Overige kasschuiven

Hieronder vallen overige kasschuiven zoals op de Versnelde klimaatinvesteringen industrie (VEKI), Wind op Zee (WoZ) en de Warmtenetten investeringssubsidie (WIS).

Overboekingen met andere begrotingen

Deze post bestaat uit diverse overboekingen tussen de begroting van Economische Zaken en andere begrotingen. Dit gaat onder andere om een overboeking naar het BTW-compensatiefonds voor de Tijdelijke regeling capaciteit decentrale overheden voor klimaat- en energiebeleid (CDOKE) en om een overboeking naar de begroting van Infrastructuur en Waterstaat voor de nationale agenda laadinfrastructuur.

Technisch

Onttrekking uit de SDE reserve

Ten behoeve van een tekort op de SDE-regelingen in 2024 heeft een onttrekking uit de begrotingsreserve duurzame energie en klimaattransitie plaatsgevonden. Op basis van een nieuwe raming van RVO zijn de definitieve correctiebedragen van 2023 lager uitgevallen, waardoor de verwachte kasuitgaven in 2024 hoger uitvallen.

Desalderingen

Dit is de som van diverse desalderingen (gelijktijdige bijstelling van uitgaven en ontvangsten). Een voorbeeld is een opwaartse bijstelling van ontvangsten van de Nederlandse Emissieautoriteit (NEa) die worden toegevoegd aan de apparaatsuitgaven.

Herverkaveling naar KGG

Naar aanleiding van de oprichting van het nieuwe ministerie van Klimaat en Groene Groei (KGG) worden de bijbehorende middelen vanaf 2025 naar deze begroting overgeheveld.

Mutaties met Nationaal Groeifonds

Conform de Comptabiliteitswet worden de financiële middelen van de beleidsbegroting overgeheveld naar het Nationaal Groeifonds. De aanpassingen van deze middelen worden verder toegelicht in de Verticale Toelichting van het Nationaal Groeifonds. Het gebruik van dit zogeheten voedingsartikel wordt overigens afgeschaft (zie mutatie hieronder).

Afboeken voedingsartikel Nationaal Groeifonds

Omwille van administratieve eenvoud en transparantie vinden mutaties op het Nationaal Groeifonds voortaan niet meer plaats via de EZK-begroting (het voedingsartikel), maar worden ze rechtstreeks verwerkt op de begroting van het Nationaal Groeifonds.

Herverkaveling naar BZK

De middelen voor de schade en versterkingsoperatie Groningen worden vanaf 2025 overgeheveld naar de begroting van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK).

Projecten Nationaal Groeifonds

Hieronder vallen de overhevelingen vanuit het Nationaal Groeifonds naar de begroting van Economische Zaken. Verschillende projecten hebben een toekenning gekregen uit het Nationaal Groeifonds. De middelen die definitief zijn toegekend voor projecten, en worden uitgevoerd door het ministerie van Economische Zaken, worden overgeheveld naar die begroting. Dit betreft de projecten AiNed, Nationaal Onderwijslab en Quantum Delta.

Overig technisch

Op de begroting hebben technische mutaties plaatsgevonden. Dit betreft bijvoorbeeld budgetneutrale wijzigingen van de uitgavenplafonds op basis van de nieuwe begrotingsregels.

Niet-plafondrelevant

Niet-plafondrelevant

De budgetten voor de energiehulp Oekraïne vallen niet meer onder het reguliere uitgavenplafond, maar zijn niet-plafond relevant. 

Ontvangsten

Meevallers

Corona- en energiepakket

Vorige kabinetten hebben besloten tot steunmaatregelen naar aanleiding van de coronapandemie en de hogere energieprijzen. Deze regelingen zijn inmiddels gesloten en leiden voornamelijk nog tot bijstellingen door afhandeling van beroep en bezwaar, terugontvangsten en bijbehorende uitvoeringskosten. Dit betreft onder andere een bijstelling van terugontvangsten van de Tegemoetkoming Vaste Lasten (TVL).

Generaal dossier

Bijstelling Dividenduitkering EBN

De dividenduitkering EBN (excl. Norg) wordt voor 2024 naar boven bijgesteld. Deze bijstelling is het effect van de verwachte winst van GasTerra, die voor 40% bij EBN landt.

Bijstelling Mijnbouwwet

De ontvangsten Mijnbouwwet in 2024 (excl. Norg) worden ook naar boven bijgesteld. De bijstelling is ook het effect van de verwachte winst van Gasterra die voor 60% bij NAM landt.

Kasschuiven

Lening InvestNL

In 2023 is via Invest-NL een lening verschaft aan SIF BV. Deze lening is eerder afgelost dan geraamd.

Herijking Toekomstfonds

Door eerdere vertragingen in de uitvoering van de instrumenten van het Toekomstfonds, stonden de kas-, verplichtingen- en ontvangstenramingen niet meer in een realistisch ritme. Met deze herijking wordt beter aangesloten bij de verwachte terugbetaling van leningen en bij de uitvoering daarvan.

Technisch

Onttrekking uit de SDE-reserve

Ten behoeve van een tekort op de SDE-regelingen in 2024 heeft een onttrekking uit de begrotingsreserve duurzame energie en klimaattransitie plaatsgevonden. Op basis van een nieuwe raming van RVO zijn de definitieve correctiebedragen van 2023 lager uitgevallen, waardoor de verwachte kasuitgaven in 2024 hoger uitvallen.

Desalderingen

Dit is de som van diverse desalderingen (gelijktijdige bijstelling van uitgaven en ontvangsten). Een voorbeeld is een opwaartse bijstelling van ontvangsten van de Nederlandse Emissieautoriteit (NEa) die worden toegevoegd aan de apparaatsuitgaven.

Herverkaveling naar BZK

De middelen voor de schadeafhandeling en versterkingsoperatie Groningen worden vanaf 2025 overgeheveld naar de begroting van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK).

Herverkaveling naar KGG

Naar aanleiding van de oprichting van het nieuwe ministerie van Klimaat en Groene Groei (KGG) worden de bijbehorende middelen vanaf 2025 naar deze begroting overgeheveld.

Niet-plafondrelevant

Frequentieveiling ontvangsten

Dit betreft ontvangsten van de veiling van de Nederlandse 5G-netwerken (de 3,5 GHz-band).

Ramingsbijstelling ETS

De raming voor de ETS-ontvangsten (European Union Emissions Trading System) is geactualiseerd. De prijzen liggen hoger dan de raming bij Voorjaarsnota 2024. Elk jaar in juni wordt het aantal te veilen rechten vastgesteld. Door lage emissies in 2023 is het aantal te veilen rechten de komende jaren verlaagd. Per saldo levert dit over de meerjarenperiode hogere ontvangsten op. Deze raming is inclusief ETS2 en de opt-in sectoren, maar exclusief de glastuinbouw.

Corona overbruggingsregeling

Voor de Corona overbruggingsregeling (COL) zijn de bijdrage aan de Regionale Ontwikkelings Maatschappijen (ROM) en de ontvangsten van de leningen apart inzichtelijk gemaakt op de begroting van EZ. Hierdoor wordt inzichtelijk dat er tot 2026 ontvangsten op de COL worden verwacht. Er is sprake van een tegenvaller van 58 miljoen euro op de verwachte terugontvangsten verwerkt, ten gevolge van faillissementen van bedrijven die een COL ontvangen hadden.