Uitgaven

Meevallers

Wet kindgebonden budget

De uitgaven aan de WKB nemen meerjarig af door hogere gemiddelde huishoudinkomens dan eerder geraamd, op basis van de laatste CPB-raming. Dit leidt tot een meevaller van cumulatief 377 miljoen euro.

Overige meevallers

Deze post betreft enkele meevallers van beperkte budgettaire omvang, zoals de meevaller van circa 7 miljoen euro in 2029 op de Inkomensvoorziening Oudere Werklozen (IOW). De uitgaven op deze regeling zijn neerwaarts bijgesteld op basis van uitvoeringsinformatie en de laatste raming van het CPB.

Tegenvallers

Kinderopvangtoeslag

De uitgaven aan de Kinderopvangtoeslag (KOT) zijn meerjarig naar boven bijgesteld als gevolg van lagere werkloosheid op basis van de laatste CPB-raming. Dit leidt tot meer gebruik van kinderopvang en hogere uitgaven. Er is sprake van een oplopende opwaartse bijstelling, van 27 miljoen euro in 2024 tot 79 miljoen euro in 2029.

Uitvoeringskosten UWV

De afrekening van de uitvoeringskosten van de coronaregeling Noodmaatregel Overbrugging Werkgelegenheid (NOW) (1-4) over 2023 komt 21 miljoen euro hoger uit dan eerder geraamd.

Toeslagenwet

Op basis van uitvoeringsinformatie van het UWV en de recente economische raming van het CPB is de raming van de Toeslagenwet naar benedenbenedenboven bijgesteld. Per saldo resulteert dit in een opwaartse bijstelling van de TW-uitgaven ten opzichte van de Voorjaarsnota 2024 van 19 miljoen euro in 2024, oplopend tot 24 miljoen euro in 2029.

Wajong

De per saldo tegenvaller op de uitkeringslasten Wajong komt onder andere door de instroom van de groep Tijdelijke Registratie Afgewezen Wajongers in de Wajong2015 als gevolg van de 10-jaarregel. De regel bepaalt dat bij een jonggehandicapte die tijdelijk arbeidsongeschikt is bevonden en na tien jaar nog steeds geen reële arbeidsmogelijkheden heeft, wordt aangenomen dat er sprake is van duurzaam geen arbeidsvermogen. De Tijdelijke Registratie Afgewezen Wajongers is een groep die in de overgangsperiode naar het nieuwe Wajong stelsel is afgewezen. Dit zorgt vanaf 2025 voor een toename in de Wajong-instroom. Daarnaast stijgt de gemiddelde jaaruitkering omdat deze groep een uitkering ontvangt gebaseerd op het WML, en dit is ook gestegen. Tot slot nemen de uitkeringslasten van de oude Wajong-regelingen in latere jaren af als gevolg van een lagere instroom en hogere uitstroom. 

Overige tegenvallers

Deze post bestaat uit een tegenvaller van circa 3 miljoen euro voor een nabetaling voor de uitvoeringskosten van het UWV en uit een nabetaling van circa 2 miljoen euro op de Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers (TOZO) als gevolg van een nabetaling van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid aan enkele gemeenten.

Intensiveringen

Aanpakken bruto-netto problematiek

Uitkeringsgerechtigden krijgen hun uitkering netto op hun rekening maar moeten momenteel een eventuele terugvordering bruto terugbetalen indien de terugvordering de jaargrens passeert. Dit kan leiden tot liquiditeitsproblemen. Daarom is er een bedrag gereserveerd oplopend van 1 miljoen euro in 2025 tot 31 miljoen euro in 2029 om terugvorderingen netto te maken.

Maatregelen basispakket IBO-schulden

Deze post betreft een pakket aan maatregelen om problematische schulden fundamenteel aan te pakken. Deze maatregelen worden komende tijd nog uitgewerkt, hiervoor is een bedrag gereserveerd van circa 24 miljoen euro in 2025, oplopend tot 100 miljoen euro in 2029.

Reservering energiefonds

Voor 2025 en 2026 wordt 60 miljoen euro per jaar beschikbaar gesteld om een energiefonds in te richten dat steun biedt aan huishoudens die hun energierekening niet kunnen betalen. Daarbij is bereidheid van private partijen om aan dit fonds bij te dragen nodig. Voor 2025 worden de middelen toegevoegd aan de begroting van SZW. Voor 2026 worden de middelen gereserveerd op de Aanvullende Post.

2. Bevriezen afbouw dubbele heffingskorting in de bijstand

Met deze maatregel uit het Hoofdlijnenakkoord wordt de afbouw van de dubbele algemene heffingskorting (AHK) in de berekening van het netto- referentieminimumloon van de bijstand in de jaren 2025 tot en met 2027 bevroren. Hierdoor is de dubbele AHK in deze berekening drie jaar later (in 2039) volledig afgebouwd tot één en treden er tot die tijd meerkosten op. Deze maatregel zorgt tijdelijk voor een verhoging van de bijstand en andere gerelateerde uitkeringen ten opzichte van het basispad.

4. Terugdringen armoede: hoger kindgebonden budget

In het Hoofdlijnenakkoord is 300 miljoen euro gereserveerd ten behoeve van het terugdringen van kinderarmoede. De WKB wordt verhoogd via de kindbedragen met circa 184 euro in 2025, oplopend tot circa 412 euro in 2028. Dit gebeurt in combinatie met het steiler afbouwen van 6,75%, oplopend tot 8,5% in 2028. Verder wordt 6 miljoen euro van de middelen aangewend voor het oplossen van de problematiek rondom de elders verblijvende partners.

Overige intensiveringen

Deze post betreft verschillende kleinere intensiveringen die hoofdzakelijk uit de envelop groepen in de knel komen. Zo worden er middelen vrijgemaakt voor een verruiming van de handhavingsbevoegdheden en een bredere herijkering van het handhavingsinstrumentarium (cumulatief circa 67 miljoen euro), het verruimen van het toeslagpartnerbegrip om knelpunten in regelinggeving op te lossen (cumulatief circa 62 miljoen euro) en voor het verlengen van de tijdelijke IPS-regeling met één jaar om mensen in de Participatiewet te helpen bij het verkrijgen en behouden van betaald werk (cumulatief circa 9 miljoen euro).

Ombuigingen

WML-compensatie sociale werkvoorziening

Eerder waren middelen gereserveerd om gemeenten te compenseren voor de beoogde beleidsmatige verhoging van het wettelijke minimumloon met 1,2% per 1 juli 2024 voor medewerkers in de Wet sociale werkvoorziening (Wsw). Deze verhoging is niet doorgegaan, waardoor de middelen vrijvallen.

Inzet SLIM-middelen

De ruimte ter hoogte van 25 miljoen euro in 2024 op de individuele scholingsregeling SLIM wordt ingezet ter dekking van de voorschotssystematiek in de Wet kindgebonden budget (WKB) in hetzelfde jaar.

Tegemoetkoming energiekosten studenten

Studenten krijgen eenmalig een bedrag van 400 euro uitgekeerd als tegemoetkoming in de energiekosten. Omdat er tot nu toe minder tegemoetkomingen zijn uitgekeerd dan verwacht zijn de uitgaven naar beneden bijgesteld.

Implementie nieuwe kinderopvangstelsel

Er zijn uitvoeringskosten gereserveerd voor de stelselherziening van de kinderopvang in 2027. Een deel van de middelen in 2025 is niet nodig.

Participatiewet in balans

De invoering van het wetsvoorstel Participatiewet in balans was gepland op 1 januari 2025. Deze datum is echter niet meer haalbaar. Invoering van de wetswijziging wordt nu per 1 juli 2025 verwacht. Dit uitstel zorgt voor lagere uitgaven in 2025.

Vrijval loonkostenvoordeel vereenvoudiging banenafspraak

Het wetsvoorstel Vereenvoudiging Banenafspraak, waarin onder andere de loonkostenvoordelen worden verruimd, zal ingaan per 1 januari 2026 in plaats van 1 januari 2025. Er valt ruim 120 miljoen euro vrij op het loonkostenvoordeel in 2026 omdat uitbetaling van het LKV telkens in het daaropvolgende jaar plaatsvindt.

26. Terugdraaien groei apparaat Rijksoverheid

In het Hoofdlijnenakkoord is afgesproken dat wordt bezuinigd op het apparaat van de Rijksoverheid. Hiermee wordt per saldo (uitgaven plus ontvangsten) een ombuiging voorzien. Deze bedraagt circa 23 miljoen euro in 2025 en loopt op tot 99 miljoen euro in 2029. Dit betreft een ombuiging van 28 miljoen euro in 2025, oplopend tot 118 miljoen euro in 2029.

29. SPUK naar GF en PF met 10% budgetkorting

In het Hoofdlijnenakkoord is afgesproken dat de specifieke uitkeringen worden overgeheveld naar het Gemeente- of Provinciefonds met een budgetkorting van 10%.

33. Niet indexeren kinderopvangtoeslag

In het Hoofdlijnenakkoord is afgesproken dat de maximum uurprijzen van de kinderopvangtoeslag in 2026 voor één jaar niet worden geïndexeerd.

40. Generieke taakstelling subsidies rijksbreed

In het Hoofdlijnenakkoord is afgesproken dat rijksbreed wordt bezuinigd op subsidies. Hiermee worden in de periode van 2025 tot en met 2029 de subsidies naar beneden bijgesteld voor cumulatief 210 miljoen euro. Deze taakstelling wordt intertemporeel ingevuld, waarbij SZW in 2025 voor circa 62 miljoen euro inlevert ten opzichte van de originele taakstelling in 2025 voor 20 miljoen euro. In andere jaren levert SZW minder, cumulatief wordt de subsidietaakstelling geheel ingevuld.

51. Afschaffen tegemoetkoming arbeidsongeschikten

Arbeidsongeschikten ontvangen jaarlijks een tegemoetkoming (217 euro netto in 2024) voor extra kosten als gevolg van hun ziekte of handicap. In het Hoofdlijnenakkoord is afgesproken dat deze tegemoetkoming per 2027 wordt afgeschaft. De maatregel geldt voor zowel huidige ontvangers als nieuwe aanvragers. Deze tegemoetkoming wordt afgeschaft omdat het eigen risico voor zorgkosten uit het basispakket wordt verlaagd.

52. Budgetverlaging bijstand in relatie tot beperken asielinstroom

Statushouders hebben toegang tot een bijstandsuitkering. Dit kabinet neemt maatregelen om de asielinstroom te beperken. In het Hoofdlijnenak­koord is als gevolg van deze maatregelen een besparing op de bijstand van 100 miljoen euro opgenomen.

Overige ombuigingen

Deze post betreft verschillende kleinere ombuigingen, waaronder het uitstellen van het wetsvoorstel verbreding banenafspraak (cumulatief circa 20 miljoen euro), vrijval op het handshavingsinstrumentarium (10 miljoen euro in 2025) en het inzetten van middelen voor de uitvoeringskosten voor wetsvoorstellen flex en VBAR uit de envelop arbeidsmarkt, armoede en schulden op de Aanvullende Post (cumulatief circa 18 miljoen euro). Deze middelen worden nu ingezet ter dekking van het uitvoeringsbeeld.

Kasschuiven

Kasschuiven loonloze tijdvakken

De herstelactie door het UWV naar aanleiding van de maatregel ‘loonloze tijdvakken’ kan niet in 2024 uitgevoerd worden vanwege prioritering bij het UWV. Omdat het een herstelactie betreft zullen de uitgaven wel moeten plaatsvinden, maar pas in 2025. De herstelactie betreft het aanpassen van de WIA-daglonen voor mensen met een loonloos tijdvak vanwege een WW-uitkering in de WIA-referteperiode. De totale som aan kasschuiven betreft een besparing op de Toeslagenwet en uitgaven aan de IVA, WGA, en uitvoeringskosten.

Overige kasschuiven

Deze post betreft enkele kasschuiven van beperkte budgettaire omvang, waaronder een kasschuif waarmee er circa 3 miljoen euro van 2024 naar 2025 wordt geschoven voor het wetsvoorstel Vereenvoudiging Banenafspraak. De beoogde invoeringsdatum is namelijk verlaat doordat het wetsvoorstel nog niet in de Kamer is behandeld.

Overboekingen met andere begrotingen

Onder deze post vallen diverse overboekingen van en naar andere begrotingshoofdstukken, zoals een overboeking van jaarlijks circa 20 miljoen euro naar het Gemeentefonds om gemeenten vanaf 2025 te compenseren voor de afschaffing van het lage-inkomensvoordeel (LIV) bij sociaal ontwikkelbedrijven. Ook wordt er een overboeking gedaan naar het Gemeentefonds van jaarlijks circa 9 miljoen euro om de aanvulling op de jongerennorm voortaan uit de algemene bijstand uit te keren, in plaats van bijzondere bijstand.

Overboekingen met de Aanvullende Post

Implementatiekosten nieuw kinderopvangstelsel

Er zijn uitvoeringskosten gereserveerd voor de stelselherziening van de kinderopvang in 2027. Een deel van de middelen in 2025 is niet nodig, deze middelen worden op de SZW-begroting ingezet ter dekking van het uitvoeringsbeeld.

Uitvoeringskosten voor de wetsvoorstellen flex en VBAR

Er worden middelen overgeheveld ten behoeve van de uitvoeringskosten van het wetsvoorstel VBAR en het opheffen van het handhavingsmoratorium uit de envelop arbeidsmarkt, armoede en schulden. Deze middelen worden op de SZW-begroting ingezet ter dekking van het uitvoeringsbeeld.

Desalderingen

Deze post betreft een gelijktijdige bijstelling van uitgaven en ontvangsten bij het budget voor de Rijksschoonmaakorganisatie.

Technisch

Toevoeging nominale ontwikkeling

De uitkeringshoogte van de begrotingsgefinancierde regelingen op de SZW-begroting wordt aangepast aan de loon- en prijsontwikkeling. Met deze mutaties worden deze regelingen overgezet naar prijspeil 2024.

Participatiewet

Op basis van uitvoeringsinformatie van gemeenten en de recente economische raming van het CPB is het macrobudget bijgesteld. Op basis van de uitvoeringsinformatie wordt het macrobudget opwaarts bijgesteld met 10 miljoen euro in 2025, dit loopt op tot 21 miljoen euro in 2029. De lagere geraamde werkloze beroepsbevolking zorgt in 2025 voor een neerwaartse bijstelling van 34 miljoen euro, in 2027 loopt de neerwaartse bijstelling op tot 81 miljoen euro en in 2029 gaat het om een neerwaartse bijstelling van 76 miljoen euro. Per saldo leiden deze effecten tot lagere uitgaven vanaf 2025. Voor deze mutatie wordt het uitgavenplafond gecorrigeerd.

28. Terugdraaien verhoging wettelijk minimumloon

Op 16 april heeft de Eerste Kamer het wetsvoorstel voor de minimum­ loonsverhoging van 1,2% per 1 juli 2024 conform amendement Van der Lee (36410-XV-7) verworpen. Hiermee blijft een voorziene stijging van de uitgaven aan regelingen die gekoppeld zijn aan het Wml uit. Dit zorgt voor een neerwaartse bijstelling van de uitgaven van de uitkeringsregelingen op de begrotingen van Sociale Zaken en Werkgelegenheid met in totaal 745 miljoen euro in 2029, waarvan 23 miljoen euro in 2029 op de SZW- begroting.

Herverkaveling inburgering

Deze post betreft een reeks boekingen voor het overhevelen van inburgering naar Justitie en Veiligheid.

Overig technisch

Deze post betreft enkele correctieboekingen om tot het juiste bedrag aan eerder toegekende nominale ontwikkeling te komen. Eerder was te veel of te weinig nominale ontwikkeling overgeboekt, dit is met de betreffende correctieboekingen terecht gezet. Ook zijn in deze post de boekingen opgenomen voor de doorverdeling van de subsidietaakstelling, die intertemporeel wordt ingevuld.

Niet-plafondrelevant

Rijksbijdragen

Deze post bestaat uit verschillende mutaties van rijksbijdragen aan sociale fondsen. Meerjarig vallen de verwachte Bijdrage in de Kosten van Kortingen (BIKK) AOW en de verwachte bijdrage aan het Ouderdomsfonds hoger uit.

Ontvangsten

Meevallers

Uitvoeringskosten UWV

De terugontvangsten over 2023 vanuit het UWV komen 54 miljoen euro hoger uit dan eerder geraamd, dit komt door terugontvangsten op de crisisdienstverlening zoals de Noodmaatregel Overbrugging Werkgelegenheid (NOW) 5-6 met 25 miljoen euro. Daarnaast komen de terugontvangsten op de re-integratie Wajong 18 miljoen euro hoger uit dan eerder geraamd.

Overige meevallers

Deze post betreft enkele meevallers van beperkte budgettaire omvang, waaronder enkele terugontvangsten. Ook zijn de uitgaven voor de kinderopvangtoeslag (KOT) naar boven bijgesteld. Als gevolg daarvan zijn er vanaf 2025, met vertraging, iets meer terugvorderingen en daardoor ook hogere ontvangsten.

Tegenvallers

Wet kindgebonden budget

De ontvangsten nemen meerjarig enigszins af als gevolg van lagere WKB uitgaven. Alleen in de periode 2025 t/m 2027 nemen de ontvangsten toe i.v.m. de neerwaartse bijstelling van de beschikkingen voor de toeslagjaren 2024 en 2025.

Desalderingen

Deze post betreft een gelijktijdige bijstelling van uitgaven en ontvangsten bij het budget voor de Rijksschoonmaakorganisatie.

Technisch

Toevoeging nominale ontwikkeling

De uitkeringshoogte van de begrotingsgefinancierde regelingen op de SZW-begroting wordt aangepast aan de loon- en prijsontwikkeling. Met deze mutaties worden deze regelingen overgezet naar prijspeil 2024.

Herverkaveling inburgering

Deze post betreft een reeks boekingen voor het overhevelen van inburgering naar Justitie en Veiligheid.

Overig technisch

Deze post betreft terugontvangsten van circa 2 miljoen euro in 2024 op de uitvoeringskosten van het UWV voor het programma Skills.

Niet-plafondrelevant

Werkgeversbijdrage kinderopvang

De raming van de ontvangsten Werkgeversbijdrage kinderopvang is bijgesteld op basis van de meest recente CPB-prognose (MEV 2025). De hogere ontvangsten worden grotendeels verklaard doordat de raming is geactualiseerd naar prijspeil 2024.