Algemeen

De begroting van het Ministerie van Buitenlandse Zaken (BZ) bestaat uit HGIS (Homogene Groep Internationale Samenwerking) uitgaven en ontvangsten en uit afdrachten aan de Europese Unie. De HGIS-uitgaven bestaan uit Official Development Assistance (ODA) uitgaven en non-ODA-uitgaven en staan verspreid over meerdere begrotingen, voornamelijk op die van BZ en Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp (BHO).

In het Hoofdlijnenakkoord (HLA) is afgesproken dat zowel het ODA als het non-ODA-budget wordt aangepast op de schuivende verhoudingen in de wereld. Dit leidt tot ombuigingen op de BZ-begroting. Voor 2025 en 2026 zijn er binnen de bestaande structuur van de begroting al beleidsspecifiekekeuzes op hoofdlijnen gemaakt voor de non-ODA bezuiniging. Voor de jaren 2027 en verder is de non-ODA taakstelling naar rato verdeeld en wordt op een later moment inhoudelijk ingevuld. De ODA-taakstelling op de BZ-begroting is volledig (2025 t/m 2029) naar rato verdeeld.

Toelichting per artikel

Artikel 1. Versterkte internationale rechtsorde

Dit artikel ziet toe op het bevorderen van een goed functionerende internationale rechtsorde. De omvang van de uitgaven van dit artikel neemt af door de verwerking van de ombuigingen uit het Hoofdlijnenakkoord.

Artikel 2. Veiligheid en stabiliteit

Op dit artikel worden de uitgaven die bijdragen aan vrede, veiligheid en stabiliteit verantwoord. Ook staan op dit artikel de budgetten voor steun aan Oekraïne voor accountability en gastlandschap, niet-militaire veiligheidssteun, wederopbouw en humanitaire hulp. De daling van het budget is het gevolg van de verwerking van de ombuigingen uit het Hoofdlijnenakkoord.

Artikel 3. Effectieve Europese samenwerking

De meerjarige ontwikkeling van het artikel Effectieve Europese samenwerking wordt bepaald door de doorwerking van de jaarlijkse nominale ontwikkeling van de EU-begroting in de Nederlandse afdrachten aan en ontvangsten van de EU. De EU-afdrachten zijn geactualiseerd op basis van de jaarlijkse technische aanpassing van de Europese Commissie. De verwachte onderuitputting op de EU-begroting leidt tot een lagere afdrachtenraming in 2024 en 2025 en een evenredig hogere afdrachtenraming in 2026 en 2027. De raming van de afdrachten na het huidige Meerjarig Financieel Kader (MFK; 2021-2027) is gebaseerd op de verwachte economische ontwikkeling en een inschatting van de omvang van het MFK na 2027. Hierin zijn onder andere vanaf 2028 de terug- en rentebetalingen voor het coronaherstelfonds Next Generation EU (NGEU) in de raming van de Nederlandse EU-afdrachten opgenomen. In deze raming is rekening gehouden met de in het hoofdlijnenakkoord voorgenomen besparing van 1,6 miljard euro. Als laatste maakt Nederland in 2024 tot en met 2026 aanspraak op 5,4 miljard euro uit de Herstel- en Veerkrachtfaciliteit. Dit zorgt voor een verlaging van de netto-uitgaven op de BZ-begroting in deze jaren

Artikel 4. Consulaire dienstverlening en uitdragen Nederlandse waarden

Op dit artikel worden de uitgaven en ontvangsten ten aanzien van de verlening van consulaire diensten aan Nederlanders, evenals het verstrekken van reisdocumenten aan Nederlanders verantwoord. De geleidelijke afname van de uitgaven komt door de verwerking van de ombuigingen uit het Hoofdlijnenakkoord. De ontvangsten lopen geleidelijk op doordat het aantal reisdocumentaanvragen naar verwachting zal stijgen. Dit komt door de toename van reisbewegingen en de gestegen vraag naar vernieuwing van verlopen paspoorten.

Artikel 6. Nog onverdeeld

De budgettaire ruimte op dit artikel betreft een HGIS-reservering voor de loon- en prijsindexatie en voor overige onvoorziene uitgaven. De HGIS non-ODA uitgaven volgen de geraamde prijsontwikkeling van het bruto binnenlands product (BBP) en daarom neemt het budget op dit onderdeel toe.

Artikel 7. Apparaat

De uitgaven op dit artikel zijn in 2024 incidenteel hoger vanwege enkele grote investeringen in het postennet. De ontvangsten op dit artikel zijn incidenteel hoger in 2025 door de verwachte verkoop van vastgoed in het buitenland in dat jaar. Deze middelen worden ingezet om het postennet te moderniseren en verduurzamen.