Uitputting stimuleringspakket

Onderstaand overzicht biedt inzicht in de toedeling van de in het Aanvullende Beleidsakkoord gepresenteerde stimuleringsprojecten.

In dit overzicht is additioneel aangegeven op welke artikelen van de begroting de middelen zijn verwerkt. De genoemde standen zijn de meest actuele kasritmes (stand Najaarsnota 2009). De middelen die in 2009 niet tot besteding komen worden doorgeschoven naar 2010 en blijven daardoor beschikbaar.

In zijn algemeenheid geldt dat er wel verplichtingen kunnen worden aangegaan voor de totale opvang van het pakket. Hierdoor hoeft een aanpassing van het kasritme (bijvoorbeeld door het achteraf afrekenen van een subsidie) niet te betekenen dat de economie niet gestimuleerd wordt. Er zijn voor 2009 geen middelen meer gereserveerd op de Aanvullende Post. De tabel bevat de meest actuele inzichten, het valt echter niet uit te sluiten dat in de laatste maanden van het jaar zal blijken dat er nog een aantal verschuivingen plaatsvinden.

Zoals ook toegelicht in de hoofdtekst van de Najaarsnota zie het er op hoofdlijnen als volgt uit:

Kasritme stimuleringspakket (in € mln.)

* Bedragen genoemd in 2011 zijn soms gespreid over meerdere jaren.

Ten opzichte van de verwachting bij Miljoenennota blijven de kasuitgaven zo’n 200 mln. achter. Dit betreft een saldo van hogere en lagere uitgaven ten opzichte van de stand Miljoenennota 2010.

Arbeidsmarkt, onderwijs en kennis

¹ Bedragen genoemd in 2011 zijn soms gespreid over meerdere jaren.

Arbeidsmarktbrief

SZW

Op dit moment is het nog niet duidelijk of het kasritme voor de maatregelen uit de arbeidsmarktbrief nog moeten worden aangepast. De mogelijkheid van onderuitputting, bijvoorbeeld bij de deeltijd-WW, in de laatste paar maanden van dit jaar blijft bestaan.

Aanpak jeugdwerkloosheid

SZW/Gemeentefonds

In 2009 ontvangen 30 centrumgemeenten in totaal 60 mln. via het gemeentefonds. 7,2 mln. wordt ingezet voor campagne, ondersteuning en gaat naar het UWV voor het aannemen van 200 afgestudeerde hoger opgeleiden die als bemiddelaar kunnen werken. De verwachting is dat alle middelen voor 2009 worden uitgeput.

J&G

Van de beschikbare 18 mln. aan middelen is 15 mln. overgeheveld naar OCW en 2 mln. nog niet in 2009 uitgegeven. De verwachting is dat deze middelen in 2010 alsnog tot besteding komen. De totale 18 mln. is bestemd voor de pilot van midden- en kleinbedrijf (MKB) en de Maatschappelijke Ondernemingsgroep (MOgroep) voor ondersteuning van jongeren uit jeugdzorginstellingen bij begeleiding naar de arbeidsmarkt. Omdat het grootste deel van de aangemelde projecten pas in 2010 start, wordt 2 mln. niet in 2009 uitgegeven.

OCW

15 mln. gaat naar het programma om mbo-gediplomeerden een jaar langer in het onderwijs vast te houden (School Ex programma) en naar het stageoffensief van de kenniscentra voor beroepsonderwijs in het bedrijfsleven. De middelen voor het School Ex programma zijn overgemaakt naar de instellingen in de vorm van een voorschot.

Schuldhulpverlening

SZW

Dit budget is erop gericht om vooruitlopend op de inwerkingtreding van het wetsvoorstel «Wettelijk kader minnelijke schuldhulpverlening» de gemeenten te ondersteunen bij het implementeren van onderdelen van het wetsvoorstel. Daarnaast wordt ervoor gezorgd dat nieuwe groepen die als gevolg van werkloosheid te maken krijgen met (potentiële) inkomensachteruitgang in een vroeg stadium voorzien worden van adequate informatie en zo nodig worden doorverwezen naar hulpverlening. Bovendien wordt er als gevolg van de economische crisis extra beroep gedaan op schuldhulpverlening bij de gemeenten. Het beschikbare extra budget is 27,5 mln. in 2009. Deze middelen zijn reeds naar de gemeenten overgemaakt. Het resterende bedrag van 2,5 mln. voor 2009 wordt dit jaar nog overgemaakt naar het UWV. Daarmee lopen de uitgaven voor schuldhulpverlening op schema.

Stimuleringsenveloppe mbo

OCW

De mbo-enveloppe wordt voor het overgrote deel ingezet om mbo-gediplomeerden een jaar langer in het onderwijs vast te houden (School Ex programma) en om overstappers van de beroepsbegeleidende leerweg (BBL, 4 dagen werken en 1 dag per week naar school) naar de beroepsopleidende leerweg (BOL, 4 dagen per week naar school en 1 dag stage lopen) op te vangen. De doelstelling om 10 000 mbo-gediplomeerden een jaar langer vast te houden wordt hoogstwaarschijnlijk ruim gehaald. De aanvragen van mbo-instellingen voor opvang van de conjuncturele effecten (o.a. substitutie BBL naar BOL) zijn ontvangen en alle middelen worden in 2009 aan de instellingen overgemaakt. Aan het School Ex programma en de substitutie BBL naar BOL wordt in 2009 respectievelijk 21,4 mln. en 53.6 mln. uitgegeven.

De middelen (10 mln.) voor versterking van de aansluiting tussen de arbeidsmarkt en het beroepsonderwijs, waaronder de stimulering van de samenwerking tussen mbo-instellingen en werkplein(plus)vestigingen, zijn toegekend via de lumpsum voor 2009.

Tot slot zijn er voor de ontwikkeling van zogenaamde «plusvoorzieningen voor overbelaste jongeren» in 2009 30 mln. beschikbaar gesteld. De helft vanuit OCW en de helft vanuit J&G. Inmiddels is de regeling gepubliceerd en hebben alle 38 Regionale Meld- en Coördinatieregio’s (RMC’s) die aanspraak kunnen maken op deze middelen een aanvraag ingediend. Na toetsing worden in november 2009 de beschikkingen verstuurd. OCW heeft ervoor gekozen om een bevoorschottingsritme van vijf keer 20% per kwartaal te hanteren. Dit sluit aan bij de liquiditeitsbehoefte van scholen en voorkomt dat er bij scholen middelen op de plank blijft liggen. Als alle aanvragen worden goedgekeurd wordt van de beschikbare 30 mln. in 2009 12 mln. besteed. De resterende 18 mln. komt in 2010 tot besteding.

High Tech topprojecten en kenniswerkers

OCW en EZ

Voor de High Tech topprojecten (100 mln.) en kenniswerkers (180 mln.) zijn in totaal drie tenders geweest. Voor beide regeling is grote belangstelling geweest bij bedrijven en kennisinstellingen en het volledige beschikbare bedrag van 280 mln. voor beide regelingen zal aan projecten worden toegekend. Het budget van 86,2 mln. voor 2009 wordt naar verwachting volledig uitgegeven.

De 42,9 mln. van OCW gaat volledig naar de kenniswerkersregeling. Het EZ deel van 43,2 mln. gaat voor 30 mln. naar High Tech topprojecten en het restant naar de kenniswerkers.

Verlenging aflopende innovatieprogramma’s FES

Het kabinet heeft in totaal 500 mln. beschikbaar gesteld voor selectieve continuering van (in deze kabinetsperiode) aflopende FES-projecten in het domein «Kennis en innovatie». Inmiddels heeft het kabinet besloten tot toekenning van FES-middelen aan de projecten «ITER-NL 2» en «Beroepsonderwijs in bedrijf» (Kamerstukken II 2008/09, 27 406, nr. 148). Deze projecten leiden vanaf 2010 tot uitgaven. Door het investeringskarakter van FES-projecten is het moeilijk te voorspellen wat het uiteindelijke meerjarige uitgavenpatroon is. Over toedeling van de resterende middelen aan concrete projecten vindt in de loop van 2009 en 2010 besluitvorming plaats.

Snelle uitvoering FES-projecten Innovatie

Deze FES-projecten in het domein «Kennis en Onderwijs» moeten versneld tot uitvoering komen in de jaren 2009 en 2010. Van het beschikbare budget van 119 mln. in 2009 komt circa 111 mln. tot besteding. De projecten zijn verdeeld over de verschillende in de tabel genoemde begrotingen.

Het gaat onder andere om:

VMBO Funderend onderwijs (OCW)

Het project VMBO Funderend Onderwijs is er op gericht meer praktijkgerichte lokalen te realiseren en minder theorieruimten. Van de gereserveerde 26 mln. wordt circa 24 mln. (onderdeel van de 29 mln. op artikel 16 van de OCW begroting) uitgegeven in 2009. Dit is vooralsnog een grotere besteding dan geraamd in het Aanvullend Beleidsakkoord (14 mln. in 2009).

Besluit Subsidies Investeringen Kennisinfrastructuur (EZ, LNV, OCW, VenW, VROM en VWS)

Besluit Subsidies Investeringen Kennisinfrastructuur (BSIK) is een breed opgezet, nationaal stimuleringsprogramma voor onderzoek waarmee Nederland haar fundament voor de toekomst wil versterken. Kennisinstellingen en bedrijven kunnen cofinanciering van het Rijk aanvragen voor wetenschappelijk onderzoek. De projecten verrichten fundamenteel onderzoek en vertalen dit in nieuwe producten, processen of maatschappelijke concepten. Voor het jaar 2009 is 27 mln. aan uitgaven voorzien. Ten opzichte van de Miljoenennota 2010 betekent dit een versnelling van uitgaven ter hoogte van 1 mln.

Duurzame economie

¹ Bedragen genoemd in 2011 zijn soms gespreid over meerdere jaren.

Duurzame agrarische sector

LNV

Van de in 2009 beschikbare 30 mln. wordt 23,3 mln. nog niet in 2009 uitgegeven. Deze onderuitputting in 2009 zit met name op de regelingen duurzame stallen en luchtkwaliteit veehouderij.

Voor beide regelingen is veel belangstelling. Het door de EU goedgekeurde subsidieplafond 2009 van 2,5 mln. voor de investeringsregeling duurzame stallen is volledig verplicht. In totaal is voor deze regeling voor 14 mln. aan aanvragen ingediend. Voor de openstelling 2010 wordt een staatssteunmelding gedaan bij de Europese Commissie met als doel om in 2010 de regeling voor het resterende bedrag open te stellen.

Voor investeringen in gecombineerde luchtwassers voor de veehouderij is de subsidieregeling in 2009 opengesteld (inclusief 5 mln. Europese cofinanciering). Er zijn 208 aanvragen goedgekeurd waarmee het totale budget 2009 is verplicht. De subsidieregeling zal in 2010 voor het resterende bedrag worden opengesteld.

De kasuitgaven lopen echter niet één op één met het aangaan van de verplichtingen. De kasmiddelen worden daarom niet volledig in 2009 uitgegeven. Om de investering in duurzame stallen en gecombineerde luchtwassers in de veehouderij te kunnen doen zijn onder meer milieu- en bouwvergunningen nodig. Niet alle ondernemers hebben deze vergunningen verkregen. Daarnaast moeten voor duurzame stallen bouwtekeningen worden gemaakt. Mede daarom bieden de regelingen voor duurzame stallen en luchtkwaliteit veehouderij de ondernemer twee jaar de tijd om de investering af te ronden.

Sloopregeling auto’s

VROM

De sloopregeling loopt voorspoedig. Van het oorspronkelijk geraamde budget van 35 mln. voor 2009 komt 3,7 mln. nog niet tot besteding. Deze middelen schuiven door naar 2010.

Energiebesparing woningen

WWI

De dubbelglas regeling is sinds oktober in de lucht. Er wordt geen onderuitputting op dit budget verwacht.

Uitvoering Motie Van Geel ruimtelijke economie

VROM

Er is op dit moment geen sprake van onderuitputting op de projecten.

V&W

Doordat de uitvoering van de motie Van Geel onderdeel «Kwartiermaken Veerman» (art. 31) meer tijd in beslag neemt dan werd verwacht, wordt 2 mln. uitgegeven en 1 mln. doorgeschoven naar 2010. Het gedeelte van de motie Van Geel voor «Nationale Sleutel Projecten» (art. 39; 3,5 mln.) komt in 2009 in zijn geheel tot besteding.

EZ

Er is geen sprake van onderuitputting op de projecten.

LNV

Er is geen sprake van onderuitputting op de projecten.

Snelle uitvoering FES projecten Ruimtelijk Economisch Beleid

De post «Snelle uitvoering FES-projecten Ruimtelijke Economisch Beleid» bestaat uit een groot aantal FES-projecten dat in de jaren 2009 en 2010 versneld tot uitvoering moet komen. Van de in 2009 beschikbare 190 mln. komt circa 91 mln. tot besteding. Het overige budget blijft beschikbaar voor 2010. De projecten zijn verdeeld over de verschillende in de tabel genoemde begrotingen. Het gaat onder andere om:

Sleutelprojecten (VROM)

Circa 99 mln. is bestemd voor het programma Sleutelprojecten in het jaar 2009. De projecten uit dit programma dragen bij aan de ontwikkeling van stedelijke gebieden van nationaal belang. Hiervan is een deel gereserveerd voor de Zuidas. In 2009 is het Sleutelproject Zuidas vertraagd. De vertraging komt doordat er nog geen besluitvorming heeft plaatsgevonden. Een rijksvertegenwoordiger is aangesteld om met betrokken partijen te onderzoeken hoe de business case verbeterd kan worden. Het onderzoek is nog niet afgerond. Van de in 2009 beschikbare middelen voor het programma «Sleutelprojecten» wordt daarom 82 mln. nog niet in 2009 uitgegeven.

Budget Investeringen Ruimtelijk Kwaliteit (VROM)

Met het Budget Investeringen Ruimtelijk Kwaliteit (BIRK) draagt het Rijk financieel bij aan ruimtelijke investeringsprojecten die passen binnen het nationaal ruimtelijk beleid (VROM). Hiervoor is voor de jaren 2009 en 2010 circa 52 mln. beschikbaar gesteld in het Aanvullend Beleidsakkoord waarvan 26 mln. in 2009. Een aantal investeringsprojecten heeft uitvoeringsproblemen waardoor de voorschotbetalingen achterlopen op schema. De gesubsidieerde partijen zijn primair verantwoordelijk voor de sturing en de realisatie van de projecten. Hierdoor is gebleken dat het niet mogelijk was om een goede inschatting te maken van het uitgavenpatroon. Een bedrag van circa 16 mln. komt niet in besteding in 2009 en blijft beschikbaar voor 2010.

Snelle uitvoering FES-projecten Milieu en Duurzaamheid

Dit betreft een groot aantal projecten in het domein Milieu en Duurzaamheid dat in 2009 en 2010 tot uitvoering moet komen. Departementen melden geen vertragingen of versnellingen bij de onderliggende projecten. De verwachting is momenteel dat het gehele budget van 91 mln. wordt uitgegeven, zoals gepresenteerd in de Miljoenennota 2010. De projecten zijn verdeeld over de verschillende in de tabel genoemde begrotingen. Het gaat onder andere om:

Luchtkwaliteit (VROM)

In het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL) zijn maatregelen opgenomen die door alle overheden worden uitgevoerd om te voldoen aan de milieunormen (fijnstof en stikstofdioxide) in 2010 en 2015. Hiervoor is circa 37 mln. beschikbaar in 2009 binnen het stimuleringspakket.

Unieke Kansen Regeling (EZ)

De Unieke Kansen Regeling (EZ) is voor een versnelde marktintroductie van technieken die bijdragen aan energietransitie. Deze regeling stimuleert projecten waarin Nederlandse marktpartijen en niet-marktpartijen samenwerken aan de transitie naar een duurzame energiehuishouding. De 15 mln. aan beschikbaar budget komt in zijn geheel tot besteding in 2009.

Duurzame energie

Aanvullende Post

De gereserveerde 15 mln. staat op dit moment nog op de Aanvullende Post maar zal volgend jaar worden ingezet om onder andere TenneT in staat te stellen de MER-procedures en -onderzoeken te starten om de «invoeding» van 6000 MW in het Nederlandse elektriciteitsnet mogelijk te maken. Daarnaast worden er op een aantal plaatsen meteomasten geplaatst en zal er locatieonderzoek worden verricht. Tot slot worden er een aantal haalbaarheidsonderzoeken uitgevoerd.

Duurzaam ondernemen (inclusief programma Milieu en Technologie)

VROM

Er is op dit moment geen sprake van onderuitputting op het programma «Milieu en technologie».

Aanvullende Post

Op dit moment wordt er binnen het kabinet gesproken over de invulling van de overige middelen binnen de envelop «Duurzaam ondernemen». Ik zal de Tweede Kamer hier zo spoedig mogelijk over informeren.

Elektrische auto

Aanvullende Post

Voor de Elektrische Auto stond 5 mln. in 2009 en 15 mln. in 2010 op de Aanvullende Post gereserveerd. De 5 mln. beschikbaar voor 2009 wordt doorgeschoven naar 2010. Van de in totaal 20 mln. zal 15 mln. naar High Tech Automotive gaan. De tender die hiervoor is opengesteld, zal in februari 2010 sluiten. Voor de overige 5 mln. zullen subsidies verleend worden aan specifieke projecten en initiatieven die de ontwikkeling en de productie van elektrische voertuigen stimuleren.

Infrastructuur en (woning)bouw

¹ Bedragen genoemd in 2011 zijn soms gespreid over meerdere jaren.

Versnelling BLS en monumenten

Voor het stimuleringsbudget woningbouw is 395 mln. uitgetrokken voor 2009 en 2010; het kabinet heeft 245 mln. extra uitgetrokken en zal 150 mln. versneld inzetten. Doel van het stimuleringsbudget is om het verwachte woningtekort in 2010 terug te dringen. Een deel van dit budget wordt in samenwerking met de minister van OCW ingezet voor restauratie van monumenten, met name waar dit aansluit bij stedelijke vernieuwingstrajecten (13 mln. in 2009). Over de inzet van de eerste tranche is de Tweede Kamer geïnformeerd (Kamerstukken II 2008/09, 27 562, nr. 36). Voor de tweede ronde uit het stimuleringsbudget hebben gemeenten voor meer dan 250 mln. aan subsidieaanvragen gedaan bij het ministerie voor WWI. Het gaat hier om meer dan 1 100 aanvragen voor in totaal ongeveer 37 500 woningen, waarvan de bouw naar verwachting voor 1 juli 2010 zal starten. Op dit moment worden de aanvragen getoetst. Door het grote succes zijn er middelen die gereserveerd warenvoor 2010 naar voren gehaald.

Deltaprogramma/kustversterking

V&W

Er zijn extra middelen beschikbaar gekomen voor zandsuppletie en steenbestortingen. VenW heeft het volledige bedrag voor dit onderdeel van het stimuleringspakket overgemaakt naar Rijkswaterstaat (RWS)via de agentschapsbijdrage. De kasritmes zijn derhalve gelijk aan de stand Miljoenennota, terwijl de onderuitputting binnen de RWS begroting beschikbaar blijft.

Bij de zandsuppletieprojecten is vertraging opgetreden door een technische discussie over de beste en meest efficiënte en doelmatige aanpak. Het besluit wordt naar verwachting eind 2009 of uiterlijk begin 2010 afgerond. Momenteel is voor een bedrag ad 13 mln. aanbesteed. Volgend jaar komt het volledige budget (incl. de onderbesteding 2009) voor zandsuppleties tot besteding.

Voor de steenbestortingen geldt dat naar verwachting in 2009 een bedrag van 8,4 mln. tot betaling komt. Een bedrag van 12,5 mln. is aanbesteed. Daarbovenop komt naar schatting 5,2 mln. aan nadeelcompensatie. Met deze 17,7 mln. worden de «zeer urgente bestortingen» (Westerschelde en Oosterschelde) uitgevoerd. Het cluster «urgente bestortingen» wordt in 2010 aanbesteed en gestart.

Vaarwegen sluizen en binnenhavens

V&W

De middelen voor dit onderdeel komen in 2009 vrijwel volledig tot besteding.

Versnelling bruggen en renovatie wegen

V&W

De beschikbare 75 mln. is overgeboekt naar Rijkswaterstaat (RWS). De werkzaamheden in het kader van de reparaties aan wegen als het gevolg van vorstschade zijn nagenoeg gerealiseerd. Van de beschikbare 75 mln. in 2009 is nu 65 mln. uitgeput. De overige 10 mln. blijft voor dit doel beschikbaar binnen de middelen van RWS.

Onderhoud en bouw jeugdzorginstellingen

J&G

Van de oorspronkelijk geraamde 35 mln. worden in 2009 voor 25 mln. kasuitgaven gedaan. De overige 10 mln. wordt toegevoegd aan de middelen voor 2010. Er is wel voor 80 mln. aan verplichtingen aangegaan.

Onderhoud en bouw scholen

OCW

Er is 165 mln. beschikbaar gesteld voor de verbetering van het binnenmilieu, de duurzaamheid en energiebesparende maatregelen in schoolgebouwen. Deze middelen zijn beschikbaar voor de sectoren primair en voortgezet onderwijs. Er wordt gevraagd om cofinanciering door gemeenten of scholen ter grootte van 40%. Voor het primair onderwijs (PO) is van de totaal 100 mln. een bedrag van 26,2 mln. in 2009 gereserveerd. Gemeenten kunnen, in overleg met scholen, tot 1 januari 2010 plannen indienen. Per gemeente is bekend gemaakt voor welk bedrag men plannen kan indienen. Aanvragen kunnen daardoor beoordeeld en toegekend worden zodra deze binnen zijn. Tot op heden zijn er geen aanvragen binnengekomen. Het indienen van een aanvraag blijkt meer tijd te kosten dan verwacht. Dit komt deels doordat het overleg tussen gemeenten en scholen en bijbehorend besluitvormingsproces meer tijd in beslag neemt dan gedacht. Daarnaast blijken de aanvragen vaak technisch complex waardoor het voldoen aan de eisen, zoals gesteld in de subsidieregeling relatief veel tijd in beslag neemt. Aanvragen zullen naar verwachting in december binnenkomen. Vanaf 1 januari 2010 kunnen dan middelen worden toegekend.

Voor het voortgezet onderwijs (VO) is van de totaal 50 mln. in 2009 een bedrag van 10 mln. gereserveerd. Het betreft een aanvraagregeling voor VO-scholen. Er zijn twee aanvraagmomenten; vóór 1 november 2009 en vóór 1 januari 2010. Voor de eerste tranche zullen onmiddellijk na 1 november aanvragen beoordeeld en toegekend worden. Er zijn inmiddels enkele aanvragen binnen voor de eerste tranche.

Snelle uitvoering FES-projecten infra

Dit betreft enkele FES-projecten die gedurende de jaren 2009 en 2010 versneld tot uitvoering moeten komen binnen het domein Verkeer en Vervoer. Hier is voor 2009 134 mln. gereserveerd waarvan naar verwachting 68 mln. tot besteding komt. Het overige budget blijft behouden voor het jaar 2010. De projecten en reserveringen vallen binnen het beleidsterrein van het ministerie van Verkeer en Waterstaat. Het gaat onder andere om:

Bijdrage Syteemkosten Tolheffing (VenW)

Circa 36 mln. is in 2009 beschikbaar voor de start van mobiliteitsprojecten in zes stedelijke gebieden. Met deze projecten wordt ervaring opgedaan met de voor Anders Betalen voor Mobiliteit benodigde satelliettechniek en de gedragingen van weggebruikers. Het budget in 2009 komt naar verwachting geheel tot besteding.

Programma Filevermindering (VenW)

Het Programma Filevermindering bestaat uit maatregelen die de benutting van het hoofdwegennet vergroten. De werkelijke kasuitgaven in 2009 lopen voor op de ramingen (16 mln.) in de Miljoenennota 2010. Dit betekent dat circa 23 mln. wordt uitgegeven in 2009.

Infrastructuur Noordvleugel (VenW)

Binnen het FES is voor 2009 67 mln. gereserveerd voor de Zuidas. Er heeft nog geen besluitvorming plaatsgevonden over dit project. Een rijksvertegenwoordiger is aangesteld om met betrokken partijen te onderzoeken hoe de business case verbeterd kan worden. Het onderzoek is nog niet afgerond. Het gehele budget blijft behouden voor het jaar 2010.

Liquiditeitsverruiming bedrijfsleven

¹ Bedragen genoemd in 2011 zijn soms gespreid over meerdere jaren.

De lastenmaatregelen zijn ingevoerd. Er spelen geen vertragingen.

Invulling FES-projecten

¹ Bedragen genoemd in 2011 zijn soms gespreid over meerdere jaren.

Invulling FES-projecten

Het totale budget van 29 mln. in 2009, zoals geraamd in de Miljoenennota 2010, zal naar verwachting uitgegeven worden. De projecten zijn verdeeld over de verschillende in de tabel genoemde begrotingen. Het gaat onder andere om:

Grootschalige Researchprojecten/leraren

Dit kabinet heeft tot en met 2012 circa 170 mln. beschikbaar gesteld voor grootschalige research infrastructuur en innovatieve oplossingen voor toekomstige lerarentekorten. Met de honorering van de FES-bijdrage voor de aangepaste voorstellen van het Nederlands Centrum Biodiversiteit (NCB): «Biodiversiteit», «NanoLab» (deel II), «Dynamic Two Phase Flow Lab» en «Delta Faciliteit» van respectievelijk 30 mln, 13,1 mln., 14 mln. en 25,3 mln. is het totale budget door het kabinet toegekend aan projecten (Kamerstukken II 2008/09, 31 700 D, nr. 7).

Maatschappelijke Innovatieprogramma’s

Er is afgesproken te investeren in maatschappelijke innovatieprogramma’s. Daarom is besloten tot de Enveloppe Innovatie, kennis en onderzoek. De betreffende programma’s zijn gericht op de aanpak van maatschappelijke knelpunten op het terrein van waterbeheer, veiligheid, zorg en (duurzame) energie. In het Coalitieakkoord is 111 mln. beschikbaar gesteld voor maatschappelijke innovatieprogramma’s. Met de honorering van een FES bijdrage voor de aangepaste voorstellen Hersenen en «Cognitie», «Towards Bio Solar Cells» en «Gezond Ouder Worden» van respectievelijk 20 mln, 25 mln. en 10 mln. is het totale bedrag door het kabinet toegekend aan projecten (Kamerstukken II 2008/09, 31 700 D, nr. 7).

Innovatieagenda Energie

Het betreft hier de tweede tranche van de Innovatieagenda Energie. De onderliggende innovatieprogramma’s voor de betrokken thema’s («Groene Grondstoffen», «Ketenefficiency», «Kas als Energiebron», «Zon-PV» (zonne-energie), «Warmte en CCS» (afvang en opslag CO₂)) zijn opgestart en de uitvoering daarvan verloopt volgens planning.