Uitgaven

Najaarsnota 2023

Besluitvorming

Onder deze post vallen verschillende uitgaven, waaronder de doorwerking van het amendement van der Lee cs. voor de verhoging van de maximumuurprijzen van de kinderopvang (21 miljoen euro in 2023). Daarnaast is er dekking aangeleverd voor uitgaven volgend uit de amendementen voor inclusiviteitstechnologie (5 miljoen euro) en het verhogen van het wettelijke minimumloon in Caribisch Nederland (7 miljoen euro). Per saldo zijn de beleidsmatige uitgaven met 9 miljoen euro toegenomen in 2023.

Mee- en tegenvallers

Invullen taakstelling

De taakstelling op de SZW-begroting is bij Miljoenennota 2023 opgehoogd naar 35,5 miljoen euro. De taakstelling wordt in 2023 ingevuld met lagere uitgaven dan verwacht. Dit heeft zich voorgedaan op verschillende budgetten. Zie onderstaande post ‘onderuitputting’.

Kindgebonden budget

De uitgaven aan de wet kindgebonden budget (WKB) worden neerwaarts bijgesteld met 36 miljoen euro. Er is sprake van een lagere bevoorschotting, omdat de WKB-populatie de afgelopen maanden minder snel is gegroeid dan werd verwacht tijdens de verhoging van de WKB in Miljoenennota 2023.

Onderuitputting bijdrage COA

Deze post betreft een vrijval van het voorinburgeringsbudget. In 2023 wordt er 42 miljoen euro minder uitgegeven aan voorinburgering dan oorspronkelijk begroot. De onderuitputting volgt uit de halfjaarcijfers van het COA waaruit blijkt dat het aantal trajecten voorinburgering dat het COA kan aanbieden, minder is dan waarvoor budget beschikbaar was gesteld. Dit komt met name door tekort aan (personele) capaciteit.

Onderuitputting

Uit de realisatiegegevens blijkt dat er op verschillende budgetten minder wordt uitgegeven dan werd verwacht (71 miljoen euro). Dit betreft onder andere lagere uitgaven op het budget van onverdeelde middelen apparaat (11 miljoen euro) en lagere uitgaven aan de subsidieregeling praktijkleren in de derde leerweg (7 miljoen euro).

Kinderopvangtoeslag

De uitgaven aan de kinderopvangtoeslag worden neerwaarts bijgesteld met 99 miljoen euro. Dit wordt onder meer veroorzaakt doordat de nabetalingen naar beneden zijn bijgesteld op basis van de realisaties (-51 miljoen euro). Met name de nabetalingen over toeslagjaar 2022 komen lager uit. Daarnaast is het gemiddelde vergoedingspercentage lager dan verwacht (-25 miljoen euro) en sluiten de voorschotten steeds beter aan bij het bedrag waar ouders recht op hebben (-8 miljoen euro). Tot slot zijn er diverse kleinere mutaties die optellen tot ‒ 15 miljoen euro.

Overige mee- en tegenvallers

Bij de Najaarsnota zijn verschillende regelingen bijgesteld op basis van realisatiegegevens. Per saldo zijn de uitgaven 39 miljoen euro lager uitgevallen dan eerder geraamd. De grootste mutaties betreffen neerwaartse bijstellingen van de Toeslagenwet (TW) met 13 miljoen euro en de Algemene Kinderbijslagwet (AKW) met 14 miljoen euro. Voor de AKW komt dit doordat het aantal kinderen lager uitvalt dan geraamd (o.b.v. de CBS-bevolkingsprognose). Dit effect wordt gedempt door hogere uitgaven aan dubbele kinderbijslaguitkeringen. Per saldo resulteert dit in een neerwaartse bijstelling. De uitgaven aan de TW vallen met name lager uit door lager dan geraamde instroom cijfers.

Overboekingen met andere begrotingen

Deze post bestaat uit verschillende overboekingen van de SZW begroting naar andere begrotingen. De grootste overboeking betreft een overboeking van 8 miljoen euro naar het Gemeentefonds voor maatschappelijke begeleiding.

Desalderingen

Deze post bestaat uit desalderingen (gelijktijdige bijstelling van uitgaven en ontvangsten). Een deel van de in 2022 verstrekte SPUK onderwijsroute is niet besteed doordat bij een aantal gemeenten de aanbesteding voor de onderwijsroute niet is gelukt. Daarom zijn de middelen terugbetaald aan SZW (6 miljoen euro). De rest van deze post bestaat voornamelijk uit desalderingen bij het budget voor de Rijksschoonmaakorganisatie.

Technisch

Deze post bestaat hoofdzakelijk uit middelen voor het Waarborgfonds saneringskredieten die zijn vrijgevallen omdat ze niet ingezet hoefden te worden.

Ontvangsten

Najaarsnota 2023

Mee- en tegenvallers

Onderuitputting

Uit de realisatiegegevens blijkt dat er op het budget boeteontvangsten 1 miljoen euro meer wordt ontvangen dan werd verwacht.

Kinderopvangtoeslag

De ontvangsten worden neerwaarts bijgesteld met 47 miljoen euro. Dit komt grotendeels door lagere geraamde terugvorderingen op basis van de laatste realisatiecijfers over het toeslagjaar 2021. Een mogelijke oorzaak is dat sinds 2021 de toeslag proportioneel wordt vastgesteld als ouders de kosten van de kinderopvang niet volledig hebben betaald aan de kinderopvangorganisatie.

Overige mee- en tegenvallers

Onder deze post vallen verschillende relatief kleine bijstellingen. De grootste bijstelling betreft een toename van de ontvangsten van de SPUK Inburgeringsvoorzieningen (16 miljoen euro). Deze toename ontstaat doordat er minder statushouders gehuisvest zijn dan rekening mee was gehouden op basis van eerdere prognoses, waardoor minder statushouders inburgeringsplichtig zijn verklaard. In 2021 zijn dus meer middelen uitgekeerd bij de bevoorschotting dan dat er bij de definitieve beschikking is vastgesteld.

Desalderingen

Deze post bestaat uit desalderingen (gelijktijdige bijstelling van uitgaven en ontvangsten). Een deel van de in 2022 verstrekte SPUK onderwijsroute is niet besteed doordat bij een aantal gemeenten de aanbesteding voor de onderwijsroute niet is gelukt. Daarom zijn de middelen terugbetaald aan SZW (6 miljoen euro). De rest van deze post bestaat voornamelijk uit desalderingen bij het budget voor de Rijksschoonmaakorganisatie.

Technisch

Er is een terugontvangst van 16 miljoen euro voor de Tegemoetkoming eigen bijdrage kinderopvang. Tijdens de COVID-19 pandemie was de kinderopvang gedurende drie perioden gesloten. De voorschotten die zijn verstrekt aan de SVB voor de derde sluitingsperiode en de nabetaling voor de eerste en tweede sluitingsperiode, zijn definitief vastgesteld. Per saldo kwamen de kosten lager uit dan verwacht.

Uitgaven

Najaarsnota 2023

Mee- en tegenvallers

Werkloosheidswet

Op basis van realisatiegegevens van UWV zijn de uitgaven aan de WW voor 2023 naar boven bijgesteld. Voornaamste oorzaak voor deze bijstelling zijn de hogere faillissementsuitkeringen, waarbij UWV een uitkering uitbetaalt als de werkgever geen loon meer kan betalen door bijvoorbeeld faillissement. UWV probeert deze kosten vervolgens te verhalen op de werkgever. Dit jaar levert dit verhaal op faillissement minder op dan eerder geraamd. Dit is een gevolg van de licht veranderende economische dynamiek. Dit leidt tot een opwaartse bijstelling van 60 miljoen euro op de WW-uitgaven.

Transitievergoeding

Op basis van realisatiecijfers van het UWV zijn de uitgaven aan de compensatieregeling transitievergoeding na twee jaar ziekte opwaarts bijgesteld met 32 miljoen euro. De voornaamste oorzaak hiervan is een toename van het aantal compensaties in 2023 (circa 27.000) ten opzichte van waar in de begroting (circa 25.000) vanuit werd gegaan.

Verlofregelingen

De uitgaven voor de verlofregelingen worden neerwaarts bijgesteld met 57 miljoen euro. Dit komt voornamelijk door een neerwaartse bijstelling van 34 miljoen euro voor de werknemers met zwangerschaps- en bevallingsverlof, adoptieverlof en pleegzorgverlof (WAZO). De raming voor de WAZO valt onder meer lager uit door een lager aantal geboortes dan eerder verwacht (-91 miljoen euro). Daarentegen is de gemiddelde prijs per uitkering in de WAZO hoger dan verwacht (57 miljoen euro). Verder wordt het Betaald ouderschapsverlof (WBO) neerwaarts bijgesteld doordat de gemiddelde prijs lager uitkomt dan verwacht (-31 miljoen euro). Tot slot zijn er nog kleine bijstellingen op de WAZO-zelfstandigen en het Aanvullend geboorteverlof.

Algemene Ouderdomswet

De uitgaven aan de AOW worden neerwaarts bijgesteld (61 miljoen euro). Dit komt door de lager uitgevallen gemiddelde uitkeringshoogte, omdat het aantal AOW-gerechtigden in het buitenland iets hoger uitvalt dan geraamd en het aantal AOW-gerechtigden in Nederland iets lager uitvalt dan geraamd. De gemiddelde uitkeringshoogte in het buitenland is lager dan in Nederland. Daarnaast wordt in 2023 minder uitgegeven aan de herstelactie «Data-initiatief» dan eerder geraamd, vanwege vertraging van de herstelactie.

Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen

De uitgaven aan de Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen (WIA) worden neerwaarts bijgesteld met 204 miljoen euro. De voornaamste reden van deze meevaller is dat de verhoging van het wettelijk minimumloon (WML) van 8,1% per 1 januari 2023 een kleiner effect heeft op de gemiddelde uitkeringshoogte dan eerder geraamd. Begin van het jaar waren er nog weinig gegevens beschikbaar over effect van de WML-verhoging op de gemiddelde uitkeringshoogte. Bij de realisaties blijkt dat de eerder geraamde gemiddelde uitkeringshoogte te hoog is vastgesteld. Er wordt nu aangesloten bij de lagere gemiddelde uitkeringshoogte per uitkering, wat leidt tot een meevaller.

Overige mee- en tegenvallers

Onder deze post vallen meerdere kleine mutaties, waaronder de Ziektewet. De verwachte uitgaven aan de Ziektewet worden in 2023 op basis van realisatiegegevens van UWV met 21 miljoen euro naar boven bijgesteld. De voornaamste oorzaak hiervoor is een opwaarts bijgesteld volume. Met name bij de eindedienstverbanders en de no-riskpolis is het volume gestegen.

Overboekingen met andere begrotingen

Op het hoofdstuk Sociale Verzekeringen hebben er twee overboekingen plaatsgevonden van per saldo 18 duizend euro.

Ontvangsten

Najaarsnota 2023

Mee- en tegenvallers

De ontvangsten op de Ufo-premie (Uitvoeringsfonds voor de overheid) hebben betrekking op het verhalen van WW-lasten bij overheidswerkgevers die eigenrisicodrager zijn. Op basis van realisatiegegevens van het UWV worden tot en met het einde van het jaar iets minder Ufo-ontvangsten verwacht. Zodoende zijn de WW-ontvangsten met circa 4 miljoen euro neerwaarts bijgesteld.

Koppeling Uitkeringen

Op de begroting Koppeling Uitkeringen hebben er geen veranderingen plaatsgevonden.